Giáo trình Cơ khí - Máy nâng chuyển

ợp vật liệu vận chuyển có cạnh sắc và 
ở nhiệt ộ cao, người ta có thể dụng bng thép tấm. 
Kích thước cơ bản của băng là chiều rộng B. Với băng vải - cao su chiều rộng B 
lấy các giá trị sau: 
B= 300, 400, 500, 650, 800, 1000, 1200, 1400, 1600 
Thông số nầy được xác định trên cơ sở đảm bảo năng suất và vận tốc yêu cầu. Hiện 
nay chiều rộng của tấm băng được chế tạo theo tiêu chuẩn. 
 Số lớp vải trong tấm băng được xác định trên cơ sở sức bền kéo đứt. 
dpB
nS
Z
.
.max= trong đó: 
 Smax : lực căng băng lớn nhất 
 n: hệ số dự trữ bền cho tấm băng,phụ thuộc vào số lớp lõi 
Z 2-4 4-5 6-8 9-11 12-14 
n 9 9,5 10 10,5 11 
 B chiều rộng tấm băng 
 [pđ]: lực kéo đứt cho phép của một mm chiều rộng một lớp vảI 
Vật liệu băng Lõi cáp Vải dệt từ sợI bông Vải dệt từ sợI tổng hợp 
pđ [N/mm] 1500 - 6000 55 150 
n 7 – 8,5 9,5 - 10 8,5 – 10,5 
 b.- Trạm dẫn động: 
 Gồm nguồn dẫn động (thường là động cơ điện), hộp giảm tốc truyền chuyển động 
quay cho tang dẫn. Để tăng khả năng kéo cho tang dẫn, dùng biện pháp tăng hệ số ma sát 
(tang chân không, tang nam châm điện từ), hoặc tăng góc ôm.Việc phủ trên bề mặt tang 
dẫn động một lớp vật liệu tăng ma sát có thể cho hệ số dính bám đến 0,35 - 0,5. 
 Đường kính tang được xác định theo công thức: D ≥ k.Z với k :hệ số tỷ lệ 
 Với tang dẫn : k = 125 khi Z = 2 - 6; k = 150 khi Z = 7- 12 
 Với tang căng băng và tang đổi hương k = 50 - 125. 
 Chiều rộng của tang nên lấy lớn hơn chiều rộng băng từ 100 -200 mm 
 c.- Trạm kéo căng: 
 Nhằm tạo lực căng ban đầu cho tấm băng để có thể truyền lực ma sát. Ngoài ra, sau 
thời gian làm việc băng bị dãn nên cần thiết phải căng băng. 
B 
 65
 Có thể dùng phương pháp căng băng thường xuyên hoặc định kỳ. Với thiết bị căng 
băng định kỳ, lực căng băng thay đổi theo bước nhảy dẫn đến tuổi thọ của băng giảm. 
 Dùng vít điều khiển cứng Dùng tời kéo 
 Góc chảy của vật liệu vận chuyển 
Góc chảy của vạt liệu [0] Vật liệu vận 
chuyển 
Khối lượng 
riêng [T/m3 
] 
Khi động (ϕđ) Khi tĩnh (ϕđ) Giá trị Tính toán 
Góc nghiêng cho 
phép của băng [0] 
Angtraxit 0.95 - 1 22.5 45 20 17 - 18 
Âptit khô 1.5 - 1.7 15 -20 31 -45 20 18 - 22 
Đất sét ướt 1.9 - 2 20 - 25 45 25 20 - 26 
Sỏi viên tròn 1.6 - 1.7 22.5 45 20 18 
Đất nền độ ẩm tự 
nhiên 
1.6 20 45 20 18 
Đá vôi cục 1.5 - 2.2 20 40 20 18 
Đá cục 1.8 - 2.2 20 40 20 20 
Cát khô 1.4 - 1.65 20 45 20 20 
Cát ướt 1.5 - 1.7 25 50 25 20 - 22 
Than đá 0.83 15 - 22 30 - 45 20 18 
Hệ số phụ thuộc hình dạng băng (kb) 
Góc chảy tính toán của vật liệu Số dãy con lăn đỡ băng 
150 200 250 
Băng phẳng 1 con lăn 250 330 420 
500 580 660 
Băng máng 2 con lăn 
α = 200 
α = 450 570 615 660 
Băng máng 3 con lăn 
α = 200 170 550 640 
α = 30 550 625 700 
α = 35 590 660 730 
α = 45 635 690 750 
Băng máng con lăn trục mềm 519 570 610 
Hệ số góc nghiêng đặt băng (kβ) 
Khả năng tự chảy của vật liệu Góc nghiêng đặt băng (0) 
 5 10 15 18 20 22 - 24 
Nhiều 0.95 0.90 0.85 0.82 0.80 
Trung bình 1 0.98 0.95 0.93 0.90 0.85 
Ít 1 1 0.98 0.96 0.95 0.90 
 d.- Hệ thống con lăn đỡ: 
 66
 Trên nhánh có tải thường dùng 2 hoặc nhiều dãy con lăn để tạo cho băng có hình 
lòng máng khi vật liệu vận chuyển ở dạng vụn rời. Trên nhánh không tải có thể dùng 1 dãy 
con lăn. 
 Bước đặt con lăn trên nhánh không tải thường lấy gấp 2 lần so với nhánh có tải, 
Bước đặt con lăn tại vị trí chất tải thường lấy 1/2 so với nhánh có tải. 
 Bước đặt con lăn được xác định theo chiều rộng băng và chủng loại vật liệu (1 - 
1,5 m). 
 Đường kính con lăn đỡ d = 108 mm khi B = 400 - 800 mm 
 d = 159 mm khi B = 800 - 1600 mm 
 Con lăn được lắp trên trục theo phương thức trục quay hoặc không quay (thường 
gặp hơn). 
 Ngoài ra còn phải kể đến các thiết bị nạp liệu, dỡ liệu, thiết bị làm sạch băng, thiết 
bị định tâm cho băng 
 3.- Tính toán băng tải: 
 Số liệu tính toán: 
 Năng suất Q [T/h]; chiều dài vận chuyển L [m]; góc nghiêng đặt băng β[o]; loại 
vật liệu vận chuyển. 
 a.- Tính chiều rộng tấm băng: (B) 
 Chiều rộng tấm băng được xác định trên cơ sở đảm bảo năng suất yêu cầu. 
 Có: Q = 3600.A.v.ρ [T/h] trong đó: 
 A: diện tích tiết diện dòng vật liệu [m/s] 
 V: vận tốc vận chuyển [m2] 
 ρ: khối lượng riêng của vật liệu [T/m3] 
 Theo kinh nghiệm, chiều rộng dòng vật liệu trên băng (b) được lấy 
 b = 0,8B [ m]. 
 Nếu đặt: 2.
3600
b
k
A b= , ta có: 
 Q = kb.(0,8B)2.v.ρ [Τ/η] 
 Xác định kb trong một số trường hợp: 
 Khi dùng 1 dãy con lăn, có: 
 A = 2.
4
tan
.
4
tan..
b
bb dd ϕϕ = 
 Vậy, ta có: 
4
tan
.3600 dbk
ϕ= 
 Khi dùng 3 dãy con lăn, có: 
 Giả sử b1 = b2 
 A = A1 + A2 = d
bbbb ϕα tan.
4
'sin..
2
' 2
2
1 ++ 
 VớI b’ = b1 + 2. b2 . cos α = b1 ( 1 + 2. cos α) 
 Do đó: 
bb
ϕd 
b2 b1 
b’ ϕd α 
 67
( )
( ) ( )
( ) ( ) ⎥⎦
⎤⎢⎣
⎡ +++=
+++=
++++=
4
tan.cos.21sin.cos1.
9
4
tan.cos.21.sin.cos1
4
tan.cos.21.sin..
2
)cos.21(
2
2
22
1
2
1
22
11
11
ϕααα
ϕααα
ϕααα
b
bb
bbbbA
 Vậy: 
 ( ) ( ) ⎥⎦
⎤⎢⎣
⎡ +++=
4
tan.cos.21sin.cos1.400 2 ϕαααbk 
 Ngoài ra khi băng tải đặt nghiêng một góc β so với phương ngang, thì cần đưa thêm 
vào hệ số kβ. Lúc nầy: 
 Q = kb.kβ(0,8B)2.v.ρ [Τ/η] 
 Giá trị của β được chọn nhỏ hơn góc ma sát giữa vật liệu và băng từ 7 - 10 o 
 Từ đó, có thể xác định chiều rộng băng theo công thức: 
 [ ]m
vkk
QB
b ρβ ...25,1= ( sau đó chọn lại theo tiêu chuẩn) 
 Đối với vật liệu dạng đơn chiếc, chiều rộng băng được lấy lớn hơn kích fhước lớn 
nhất của vật vật chuyển từ 100 - 200mm 
 Vận tốc của băng được xác định trên cơ sở vừa đảm bảo năng suất, lại vừa đảm bảo 
vật liệu không bị văng ra ngoài (do B nhỏ). 
 Giá trị của vận tốc được chọn phụ thuộc vào tính chất vật liệu vận chuyển và chiều 
rộng băng (1 - 4 m/s). Ngoài ra giá trị của vận tốc còn phụ thuộc vào phương thức dỡ liệu. 
 b.- Xác định lực kéo băng tải: 
 Lực kéo băng tải phải khắc phục các lực cản chuyển động sau: 
- Lực cản do ma sát trong ổ trục con lăn đỡ, ma sát lăn giữa tấm băng và con lăn. 
- Lực cản do trọng lượng của vật liệu và băng trên những đoạn băng nghiêng. 
- Lực cản do băng vòng qua các đoạn cong. 
 Do đó, lực cản chuyển động được tính toán theo những đoạn băng có đặc điểm 
khác nhau về hình học cũng như về tình trạng chịu lực: 
- Trên những đoạn băng thẳng, có tải nằm ngang: 
 Wctng = Σ [ qi + qoi+qcl ].li .c trong đó: 
 qi : trọng lượng một đơn vị dài của vật liệu trên băng 
 qoi : trọng lượng của một đơn vị dài tấm băng 
 qcl: trọng lượng phân bố trên một dơn vị dài của các con lăn trên nhánh có tảI 
 c: hệ số cản chuyển động (xác định bằng thực nghiệm) 
 li: chiều dài các đoạn băng 
- Trên những đoạn băng thẳng, có tải nằm nghiêng: 
 Wctngh = Σ [ qi + qoi+qcl ].cosβι. li .c ± Σ [ qi + qoi ].sinβι. li trong đó: 
 βi là góc nghiêng của đoạn băng so vớI phương ngang 
 Dấu + khi băng theo hướng chuyển động đi lên 
 Dấu - khi băng theo hướng chuyển động đi xuống 
 Tổng quát: 
 Trên những đoạn băng có tải: 
 Wct = Σ [ qi + qoi+qcl ].cosβι.Li .c ± Σ [ qi + qoi ].sinβι.Li 
 VớI: β = 0 nếu như đoạn băng đặt nằm ngang 
 Tương tự, trên những đoạn băng không tải: 
 Wkt = Σ [ qoi+q’cl ].cosβι. Lli .c ± Σ qoi .sinβι. Li 
 68
 Để kể đến lực cản chuyển động khi băng vòng qua các đoạn cong, người ta đưa 
thêm vào hệ số k. 
 Vậy: W = k. (Wct + Wkt) 
 Trong các công thức trên: 
 [ ]mN
v
Qq /
36,0
= với Q{t/h] v [m/s] 
 q0 = ρoB(δ.Z +δ1 + δ2) Trong đó: δ,δ1, δ2 là chièu dày của lớp lõi vải và các 
lớp cao su ở 2 mặt đáy [m], ρ0 là trọng lượng riêng của băng (với băng vải cao su ρo = 1 
-1,15) 
t
G
q clcl
∑= trong đó ΣGcl: tổng trọng lượng phần quay của các con lăn tạI một vị trí 
đỡ t: bước đặt con lăn trên nhánh có tảI 
'
'
'
t
G
q clcl
∑= trong đó ΣG’cl: tổng trọng lượng phần quay của các con lăn tại một vị trí 
đỡ. Thường bố trí 1 con lăn. 
 t’: bước đặt con lăn trên nhánh có tảI. 
 Sau khi xác định được lực kéo băng tải ta tiến hành chọn động cơ theo công suất 
tĩnh: 
 [ ]kwNt η1000.
.vWo= với η là hiệu suất chung của trạm dẫn động 
 c.- Tính lực căng băng Ở trên ta đã tính lực cản chuyển động theo các hệ số cản c 
và k. Có thể tính lực cản chuyển động một cách chính xác hơn khi xét đến các yếu tố ảnh 
hưởng đến lực cản khi băng đi qua các tang đổi hướng, tang căng băng, tang dẫn. cũng 
như các vị trí chất, dỡ tải, làm sạch băngLực căng băng ở những vị trí khác nhau được 
xác định theo nguyên tắc: 
 Si+1 = Si + Wi- i+1 
 Gần đúng: Wtg = (Sv +Sr).sin (α/2).f .(d/D) 
 Tổng lực cản theo đường băng khép kín được xác định 
 W = ΣWct + ΣWkt + ΣWt + ΣWc + Wcht+ Wdt +Wls + Wct 
 Lực căng băng tại điểm cuốn vào tang dẫn được xác định: 
 ∑+=== i19 W)()( SSSS rv (1) 
 Mặt khác ta có quan hệ giữa Sv và Sr theo công thức Euler: 
S1
S2S3
S4 
S5 
S7
S8 S9
L1S6 
Sr 
d
D
Sv R 
Sv
Sr
 69
dt
f
v
r k
eS
S
β
.= với kdt = 1,15 - 1,2 (2) 
 Từ 2 phương trình trên ta có thể xác định Sv, Sr và từ đó xác định các Si. 
 Các công thức gần đúng để xác định các lực cản chuyển động: 
 - Khi băng trượt trên thanh dẫn hướng cong: 
 Wtr = Sv ( efα -1) với α là góc ôm của băng trên thanh dẫn hướng 
 - Khi băng vòng qua các tang đổi hướng, tăng căng băng: 
 Wtg = Sv(kt -1) 
 kt phụ thuộc vào góc ôm của băng trên puly: 
β[ο] 180 
kt 1,02-1,03 1,03-1,04 1,05-1,06 
 - Khi băng vòng qua tang dẫn động: 
 Wtd = (0,03 - 0,05) (Sv + Sr) 
 .. 
 Trong các lực căng Si, ta tìm được lực căng băng lớn và nhỏ nhất để kiểm tra 
sức bền cho băng cũng như độ võng băng theo quy định. 
 - Lực căng băng tối thiểu 
 Cần kiểm tra lực căng nhỏ nhất trên nhánh có tải với điều kiện: 
 [ ]f
tqoqS
.8
)( 2
min
+= 
 Sơ đồ lực trên một bước băng tải 
 được thể hiện như hình vẽ: 
Ta có: Sx . sin β' = q.x. cosβ 
Và Sx. Cosβ' = S 
Từ đó: tg β' = q.x.cosβ / S 
Với tg β' = dy/dx, có: 
 dy/dx = q.x. cosβ/S 
Tích phân 2 v ế của phương trình, đ ược: 
 C
S
xqdx
S
xqy +== ∫ ββ cos..2..cos..
2
 Theo điều kiện biên: x = 0 y = 0 có: C = 0 , Khi β <10o lấy cosβ = 1 
 Tại x = l/2 y = ymax với y max là độ võng cho phép, lấy giá trị 
 ymax = (0,025 - 0,3)t t: là bước đặt con lăn 
 Vậy Smin = 5.(q + qo). t (lấy y max = 0,025 t) 
 Trường hợp có tải trong tập trung Q, ta có: (vật liệu đơn chiếc hoặc đóng kiện) 
 ⎟⎠
⎞⎜⎝
⎛ += Qlq
S
ty o
2
.
.4 min
max 
 Công suất động cơ dẫn động được xác định theo công thức: 
 η1000.
.vWo=N [Kw] 
 Trong đó Wo = ΣWi + Wtd 
 với Wtd lực cản khi băng vòng qua tang dẫn động 
q 
A
B 
Of x 
β 
Sx 
x 
y 
q.sin β 
C 
Smin 
β' 
q.cosβ 
 70
III XÍCH TẢI: 
 Khác với băng tải, bộ phận kéo và bộ phận mang tải trong xích tải thường là phân 
biệt. 
 Bộ phận kéo trong xích tải là bộ truyền xích (1 hoặc 2 dãy). Bộ truyền xích có thể 
là xích ống bản lề, xích hàn hoặc xích dập định hình. Tuỳ theo bộ phận mang vật, người ta 
phân biệt: 
- Xích tải tấm: Bộ phận mang tải là các bản thép 
- Xích tải cào: vật liệu được chứa trong máng và được vận chuyển bởi các tấm 
cào. 
- Xích tải treo: vật liệu được chứa trong các thùng treo và được xích kéo vận 
chuyển. 
 1.- Bộ phận kéo : 
Bộ phận kéo trong xích tải là các loại xích kéo. Các thông số của xích kéo được lấy 
theo TCVN 1583 - 74 đối với xích hàn mắt tròn, TCVN 1585- 74 đối với xích dập và 
TCVN 1588 - 74 đối với xích tấm bản lề. 
Ưu điểm của xích kéo là độ dãn dài nhỏ, kích thước của đĩa xích ( đối với xích bản 
lề, xích dập) hoặc ròng rọc xích ( đối với xích hàn) nhỏ, dễ tháo lắp vận chuyển. 
Nhược điểm là khối lượng năng, giá thành cao và tốc độ vận chuyển chậm hơn so 
với băng. 
Cũng giống như cáp, việc tính toán xích được tiến hành theo lực kéo đứt: 
 Smax. n <Sđ 
 Trong đó: 
 n là hệ số dự trữ bền, với xích hàn lấy n = 8, với xích tấm lấy n = 5-6 nếu các 
nhánh vận chuyển nằm ngang hoặc có góc nghiêng nhỏ; lấy n = 7-10 nếu nhánh vận 
chuyển thẳng đứng hoặc có góc nghiêng lớn. 
 Sđ là tải trọng phá hỏng. 
Đường kính vòng lăn của đĩa xích (tính đến tâm bản lề xích) : 
Với xích hàn: 
Z
tD o90sin
= trong đó: tlà bước xích; Z là số răng của đĩa xích. 
Với xích bản lề: 
Z
tD o180sin
= 
 2.-Xích tải tấm: 
 a.- Sơ đồ cấu tạo: Có sơ đồ như trên hình vẽ, gồm các bộ phận: 
 71
Bộ truyền xích, gồm xích kéo (3), ược dẫn ộng bằng các ĩa xích dẫn 
(7) và các bánh cng xích (10). Các bản thép (4) ược liên kết với trục con ln 
tạo thành bng tải thép. Bng tải ược di chuyển trên ường ray (6) nhờ xích 
kéo. 
 Các dạng xích bản 
Các bản thép có thể có thành bên hoặc không. Thành bên có thể ược cố 
ịnh với bản thép hoặc với khung kết cấu kim loại của xích tải. 
So với băng tải, xích tải có ưu điểm là vận chuyển được vật liệu ở nhiệt độ cao, có 
cạnh sắc. Lực kéo ở xích tải ổn định và có giá trị lớn, do vậy xích tải có thể có chiều dài 
lớn với năng suất cao. Tuy nhiên băng bản có kết cấu phức tạp, trọng lượng năng hơn, giá 
thành cao, chi phí cho bảo dưỡng lớn. 
Phân biệt băng bản theo: 
- Tiết diện ngang, - Theo tiết diện dọc, - Theo cấu tạo xích kéo, - Theo 
số lượng xích kéo 
 72
 Các dạng bản băng 
b.- Xác ịnh các thông số hình học của bản bng: 
 Các thông số hình học của bản băng (chièu rộng, chiều cao) được xác định trên cơ 
sở đảm bảo năng suất yêu cầu khi vận tốc được chọn trước. 
 Thường vận tốc của xích tải được chọn vx < 1,2 m/s 
 Có: Q = 3600.A.v.ρ. kβ 
 Từ đó: 
βρ kv
QA
...3600
= 
 Tuỳ theo kết cấu bản băng, có A = B2. tgϕ/4 hoặc: A = B.h + B2. tgϕ/4 
 Kích thước h được chọn theo các giá trị 100,125,160,200,250,320 mm tuỳ theo 
chiều rộng của bản băng: 400,500,650,800,1000,1200,1400,1600 mm 
 c.- Lực cản chuyển động và công suất động cơ dẫn động: 
 Tương tự như băng tải, lực cản chuyển động trong băng bản bao gồm: 
- Lực cản do ma sát, 
- Lực cản do trọng lương của xích tải và vật liệu khi xích tải đặt nghiêng, 
- Lực cản tại các vị trí đĩa xích. 
 Có: Wo = k. (Wct + W kt) với k = 1,1. 
 Trong đó: 
 Wct = Σ [ q + qo ].cosβι. Li .c ± Σ [ q + qo ].sinβι. Li 
 Wkt = Σ qo.cosβι. L .c ± Σ qo .sinβι.Li 
 Trường hợp chỉ có hai nhánh xích tải song song, đặt nghiêng góc β, ta có: 
 Wo = k [ q + 2.qo ].cosβ. L .c + q .sinβ. L] 
 Công suất tĩnh: 
 [ ]kwNt η1000.
.vWo= với η là hiệu suất chung của trạm dẫn động 
 d.- Tính lực căng xích ,tính chính xác lực kéo xích tải : 
Tương tự như băng tải, để tính lực căng xích Si ta chia xích kéo thành nhiều đoạn 
có cùng đặc tính chịu tải và tiến hành tính toán cho từng điểm theo chu tuyến. 
h B 
ϕ 
 73
Nguyên tắc: Si+1 = Si + Wi - i+1 
Trong đó Wi - i+1 là lực cản chuyển động trên đoạn xích tải (i - i+1) 
Điểm xuất phát thường chọn là điểm xích ra khỏi đĩa xích dẫn. 
Giá trị Si chọn ban đầu để tính là Smin nhằm đảm bảo xích tải không bị võng quá giá 
trị cho phép. Thường chọn Smin giá trị từ (1000 - 3000)N 
Trong trường hợp xích kéo là 2 dãy thì lực căng xích tính toán là: 
 Stt = (0,55 - 0,6 ).Smax 
Lực cản khi xích vòng qua các đĩa xích đổi hướng hoặc đĩa căng xích là: 
 Wđx = (0,06 - 0,08).Sv 
Lực cản ở đĩa xích dẫn: 
 Wđxd = (0,03 - 0,05)(Sv +Sr) 
3.- Xích tải cào: 
 a.- Sơ đồ cấu tạo: Có sơ đồ như trên hình vẽ, gồm các bộ phận: 
Bộ truyền xích, gồm xích kéo (1), ược dẫn ộng bằng các ĩa xích dẫn 
(3) và các bánh cng xích (7). Các tấm cào (2) ược liên kết với trục con ln 
tạo thành bng tải tấm cào. Bng tải ược di chuyển trên ường ray (6) nhờ xích 
kéo. Vật liệu ược chứa trong máng (6) và ược vận chuyển bằng các tấm cào. 
 b.- Xác định các thông số hình học của tấm cào: 
 Kích thước của máng cáo được xác định trên cơ sở đảm bảo năng suất yêu cầu với 
vận tốc chọn trước. Giống như băng bản, vận tốc của máng cào được chọn với vx = 
0,6 - 1,1 m/s 
 Từ công thức xác định năng suất: 
 Q = 3600.A.v.ρ. ϕ.kβ, 
 với ϕ là hệ số làm đầy máng, phụ thuộc vào góc nghiêng và độ tơi vụn của vật 
liệu( ϕ = 0,9 - 1,1) 
 Máng cào 
 c hệ số sử dụng tiết diện, phụ thuốc góc nghiêng đặt máy. 
 74
β[o] 0 10 20 30 35 
kβ 0,5-0,8 0,42-0,7 0,32-0,65 0,25-0,6 0,2-0,4 
 Ta có: 
βϕρ kv
QA
....3600
= 
 Đặt kh = B/h , có A = B.h = B2/(kh) . Thường chọn kh = 2,4 - 4,5 
 Ta có: ϕρβ ...3600
.
.vk
Qk
B h= 
c.- Xác định lực cản chuyển động trong máng cào: 
 Gồm lực cản do ma sát giữa vật liệu với máng, ma sát do xích tải chuyển động, do 
trọng lượng của vật liệu và xích tải khi máy đặt nghiêng và do lực cản khi xích tải vòng 
qua các đoạn cong. 
 Trên nhánh không tải: 
 Wkt = qo.L [ f1.cosβ ± sinβ]. 
 Trên nhánh có tải: 
 Wct = qo.L [ f1.cosβ ± sinβ].+ q.L [ f2.cosβ ± sinβ]. 
 Tổng lực cản chuyển động của máng cào trong trường hợp 2 nhánh có tải và không 
tải bố trí song song nhau: 
 W0 = 1,1 L [2.qo. f1.cosβ + q ( f2.cosβ ± sinβ)]. 
 Công suất động cơ được chọn theo công suất tĩnh, với: 
 [ ]kwNt η1000.
.vWo= với η là hiệu suất chung của trạm dẫn động 
 Trong đó: f1 là hệ số ma sát giữa xích tải vớI máng cào 
 f2 là hệ số ma sát giữa vật liệu vớI máng cào 
III.- Vít tải: (Máy chuyển liên tục không có bộ phận kéo) 
 1.1.- Giới thiệu chung: 
 Vật liệu được vận chuyển theo nguyên tắc truyền động vít – đai ốc. Theo phương 
đặt máy có thể có vít tảI đặt ngang, đặt nghiêng và đặt đứng. 
Bộ phận cơ bản của vít tảI là vít xoắn. Vật liệu ược ưa vào ống chứa, 
che kín và ược vận chuyển theo chuyển ộng của vít xoắn. 
Trên hinh vẽ là sơ ồ của vít tảι, gồm vít xoắn 3, tựa trên các ổ ỡ cuối 
và các ổ ỡ treo trung gian 2, ược dẫn ộng bởI ộng cơ 8 qua hộp giảm tốc 7. 
Vật liệu ược ưa vào của nạp liệu 1 và lấy ra ở cửa thoát liệu 4. 
 75
 Các kích thước cơ bản của vít tảI: 
- Đường kính cánh xoắn (D), được xác định trên cơ sở đảm bảo năng suất và vận 
tốc yêu cầu. 
- Đường kính trục vít xoắn (d) xác định theo công thức kinh nghiệm: 
 d ≈ 0,1 D + 35 mm 
- Bước xoắn s = (0,8 - 1 ) d 
Ngoài tác dụng vận chuyển liệu, vít tảI còn sử dụng ể ùn ép. So vớI các 
thiết bị vận chuyển khác, vít chuyển tránh ược ộc hạI, ô nhiễm cho công nhân 
nhờ ược che kín. 
Các cánh vít có thể chế tạo liền trục hoặc được chế tạo rờI và hàn vào trục, theo 
phương thức liên tục hoặc cách quãng. 
Đường kính vít xoắn và cánh xoắn được tiêu chuẩn hoá như sau: 
D 100 125 160 200 250 320 
t 100 125 160 200 250 320 
 80 100 125 160 200 250 
Chiều dài mỗI đoạn vít xoắn thường không quá 3 mét. Các đoạn vít được nốI lạI 
vớI nhau bằng các đoạn trục trung gian. 
Các ổ treo trung gian thường được lắp đặt trên các đoạn trục nốI vớI các trục cánh 
vít bằng các mặt bích. 
Các ổ đỡ hai đầu của vít tảI có chịu lực hướng trục khá lớn nên cần phảI bố trí ổ đỡ 
chặn. 
Trong trường hợp vít tảI bố trí thẳng đứng, cánh vít phảI được chế tạo liền trục. Khi 
vít tảI quay, vật liệu cùng quay; dướI tác dụng của lực ly tâm, vật liệu ép sát vào thành 
máng, bị vỏ máy hãm chuyển động quay và nhờ cánh xoắn vận chuyển. muốn vật liệu 
không quay khi đến thành máng thì vận tốc quay phảI lớn. Do đó tốn nhiều năng lượng. 
1.2.- Tính toán vít tảI: 
Các thông số cần cho trước: 
 Năng suất của vít tảI Q: [T/h] 
 Độ dài, độ cao vận chuyển 
 76
 Vật liệu vận chuyển 
 Tốc độ vận chuyển 
a.- Tính các kích thước hình học: 
 Xuất phát từ công thức tính năng suất của vít tảI: 
 Q = 3600. A. v. ρ 
Thay βϕπ kDA ..4
. 2= 
trong đó ϕ là hệ số làm đầy máng, 
 k: hệ số kể đến ánh hưởng góc nghiêng đặt máy. 
 v= s.n/60 trong ó s: bước xoắn của cánh vít. 
Thay s = ξ.D vớI ξ = 0.8 - 1. 
Ta được: nkDQ .......15 3 βρϕξπ= , từ đó tính đường kính cánh xoắn D, đường 
kính trục vít, bước vítGiá trị của D được quy tròn theo tiêu chuẩn. 
b.- Công suất dẫn động: 
Khi vít tảI làm việc, cần khắc phục các lực cản sau: 
 Lực ma sát giữa vật liệu vớI máng và vớI vít xoắn, 
 Lực ma sát trong các ổ trục 
 Lực ma sát giữa vật liệu vớI nhau. 
Xác định công suất trên trục vít theo công thức gần đúng: 
Nvít = QL ( c ±sinβ) /360 [kW] 
Công suất trên trục động cơ: N đc = N vít / η 
- Mômen xoắn trên vít tảI: 
 M = 9550.N vít / n [Nm] 
- Lực dọc trục 
)tan(. ϕα += r
MP 
Trong đó r = (0,35 - 0,4) D bán kính đặt lực. 
__________________________________________________________