Giáo trình Khái lược lịch sử văn học phương Tây thế kỷ XVII-XIX - Trần Thị Bảo Giang (Phần 2)

i toaø aùn quoác gia nhöng ñaõ chuyeån veà Tours vì söï phaùt ngoân nhöõng 
tö töôûng Baûo hoaøng trong thôøi kì caùch maïng Phaùp noå ra. Naêm 1814 gia ñình 
Balzac trôû laïi Paris. 
Balzac ñaõ traûi qua 4 naêm ñaàu tieân cuûa cuoäc ñôøi vôùi thaân phaän moät 
ñöùa con ít ñöôïc boá meï quan taâm nhö nhöõng ñöùa treû thoâng thöôøng. Trong 
nhöõng naêm hoïc phoå thoâng, caäu beù Balzac cuõng khoâng phaûi laø moät hoïc sinh 
xuaát saéc cho ñeán khi trôû thaønh moät sinh vieân ôû tröôøng Vendome vaø Sorbone. 
Toát nghieäp ñaïi hoïc, oâng laøm vieäc ôû caùc vaên phoøng luaät sö. Naêm 1819, khi 
gia ñình Balzac phaûi trôû veà thaønh phoá nhoû Villeparisis vì lí do taøi chính, oâng 
tuyeân boá mình muoán trôû thaønh moät nhaø vaên. OÂng chuyeån veà Paris vaø soáng 
trong moät caên phoøng toài taøn caïnh thö vieän De L’Arsenal. Maáy naêm sau naøy 
oâng moâ taû caên phoøng ñoù trong cuoán “Mieáng da löøa”, moät caâu chuyeän veà 
böôùc ñöôøng tha hoaù cuûa chaøng sinh vieân Raphael de Valentin. Caâu chuyeän 
chöùa ñöïng ñaày maøu saéc töôûng töôïng hoïc theo phong caùch cuûa nhaø vaên Ñöùc 
E.T.A. Hoffmann (1776-1822), ôû ñoù pha troän giöõa moäng vaø thöïc, thaàn kì ma 
quaùi vaø nhöõng chi tieát ñôøi soáng haøng naøy. 
Naêm 1822 Balzac vieát moät soá tieåu thuyeát khoâng mang teân thaät, nhöng 
chaúng ai quan taâm oâng vôùi tö caùch nhaø tieåu thuyeát. Choáng laïi nhöõng hi voïng 
cuûa gia ñình muoán oâng theo ngheà luaät ñeå giaøu coù, Balzac vaãn tieáp tuïc theo 
ñuoåi nghieäp vaên vôùi yù nghó ñoù laø con ñöôøng deã daøng giuùp ngöôøi ta noåi tieáng. 
Ñoàng thôøi oâng cuõng coá gaéng trong ngheà kinh doanh: ñieàu haønh xöôûng in, 
mua nhaø in..nhöng coù ñieàu oâng lieân tieáp thaát baïi. Khi nhöõng hoaït ñoäng kinh 
doanh naøy ñoå beå, Balzac rôøi boû noù vôùi gaùnh nôï choàng chaát, ñeo ñaúng oâng 
suoát nhöõng naêm coøn laïi trong ngheà caàm buùt. Töø ñoù, tieàn baïc vôùi oâng trôû 
thaønh moät aùm aûnh vaø xaõ hoäi tieàn baïc cuõng trôû thaønh moät ñeà taøi quan troïng 
trong tieåu thuyeát cuûa Balzac vôùi nhöõng saéc thaùi khaùc nhau. 
Ñeán naêm 1829, sau nhöõng naêm thaùng khoâng ñöa laïi keát quaû toát ñeïp gì 
trong vaên chöông laãn kinh doanh, chaáp nhaän loøng hieáu khaùch cuûa vieân töôùng 
Pommereul, oâng chuyeån veà Bretagne moät thôøi gian ngaén ñeå tìm kieám chaát 
lieäu ñòa phöông cho cuoán tieåu thuyeát cuûa mình. Naêm aáy oâng vieát cuoán 
“Nhöõng ngöôøi Chouen” (Les Chouens), moät tieåu thuyeát lòch söû theo phong 
caùch oâng hoïc ñöôïc ôû nhaø vaên Anh Walter Scott. Ñoù cuõng laø cuoán saùch ñaàu 
tieân mang teân Balzac. Töø ñoù, daàn daàn oâng gaây ñöôïc söï chuù yù ôû moïi ngöôøi 
vôùi tö caùch nhaø tieåu thuyeát. Töø naêm 1832-1834, Balzac cho xuaát baûn 6 tieåu 
thuyeát ngaén vôùi caùi teân “Nhöõng caûnh ñôøi tö”. Giöõa thôøi gian ñoù, naêm 1833 
oâng hình thaønh yù ñònh lieân keát vôùi nhau caùc cuoán tieåu thuyeát vôùi hi voïng seõ 
thaâu toùm ñöôïc toaøn boä xaõ hoäi, maø trong ñoù moãi tieåu thuyeát seõ laø moät chöông 
Traàn Thò Baûo Giang – Nguyeãn Höõu Hieáu Khoa Ngöõ vaên 
Khaùi löôïc Lòch söû Văn học Phöông Taây theá kyû XVII - XIX - 56 - 
cuûa noù. YÙ ñònh cuoái cuøng ñaõ thaønh hieän thöïc vôùi 91 tieåu thuyeát vaø nhöõng 
chuyeän coù tính chaát töôøng thuaät (novella). Taát caû nhöõng taùc phaåm ñoù naèm 
trong moät söï keát dính beàn vöõng, coù chuû ñích, vôùi moät khoái löôïng nhaân vaät 
khoång loà (treân 2000 con ngöôøi vôùi ñuû loaïi thaønh phaàn xaõ hoäi khaùc nhau). Keá 
hoaïch khoång loà vaø ñaày tham voïng cuûa Balzac ñaõ giuùp oâng veõ leân ñöôïc moät 
böùc tranh chaân dung veà nhöõng phong tuïc, khoâng khí xaõ hoäi chính trò vaø 
nhöõng thoùi quen cuûa moät nöôùc Phaùp haõnh tieán. Moät laàn Balzac ñaõ noùi vui 
“toâi khoâng saâu, nhöng roäng”. Thöïc ra, ñoù laø moät caùch noùi. Ñeå thöïc hieän 
ñöôïc döï kieán ñoà soä cuûa mình oâng ñaõ phaûi lao ñoäng vôùi moät cöôøng ñoä hieám 
thaáy ôû moät nhaø vaên (moãi ngaøy laøm vieäc 14-18 giôø vaø tieâu thuï caû “suoái 
cafeù”). 
Trong boä “Taán troø ñôøi” cuûa Balzac coù nhieàu kieät taùc: “Gobseck”, 
“Ngöôøi cha Goriot” (Le Peøre Goriot), “Eugeùnie Grandet”, “Aûo moäng tieâu 
tan” (Illusions perdues), “Noâng daân” Trong nhöõng cuoán tieåu thuyeát cuûa 
mình, döôøng nhö Balzac ñaõ bao quaùt caû moät theá giôùi, töø Paris cho ñeán tænh 
leû, ôû ñoù coù taát caû töø giôùi quí toäc, giôùi taøi chính, söï laøm aên cuûa taàng lôùp trung 
löu ñeán nhöõng con ngöôøi vôùi caùc ngheà nghieäp khaùc nhau, nhöõng ngöôøi haàu, 
caùc nhaø trí thöùc treû, nhöõng vieân thö kí, nhöõng toäi phaïm Trong böùc khaûm 
xaõ hoäi aáy, Balzac ñaõ saùng taïo nhöõng nhaân vaät taùi xuaát hieän (515 nhaân vaät 
trong toaøn boä boä tieåu thuyeát), tieâu bieåu nhö Eugeøne de Rastignac, moät ngöôøi 
töø moät gia ñình sa suùt ôû tænh leû ñeán Paris, pha troän nhöõng ñöùc tính toát vôùi 
tham voïng thaønh ñaït nhieàu khi taøn nhaãn, ñaõ laøm quen vôùi nhieàu phuï nöõ quí 
toäc, côø baïc vaø cuoái cuøng leo leân ñòa vò moät chính khaùch. De Rastignac xuaát 
hieän trong 23 taùc phaåm. ÔÛ moãi taùc phaåm con ngöôøi naøy coù moät daùng veû 
rieâng, nhöng khi lieân keát laïi thì ñoù laø moät chaân dung troïn veïn veà moät con 
ngöôøi haõnh tieán, muoán baèng moïi giaù phaûi thöïc hieän ñöôïc giaác mô thaønh ñaït. 
Ngoaøi de Rastigac, trong boä “Taán troø ñôøi” coøn nhieàu nhaân vaät khaùc, nhö 
truøm cöôùp Vautrin, chuû ngaân haøng Nucingen, chaøng coâng töû boät Henri de 
Marsay (Henry de Marsay xuaát hieän trong 25 taùc phaåm). Nhaân vaät taùi xuaát 
hieän laø moät saùng taïo ñoäc ñaùo cuûa Balzac, goùp phaàn laøm cho boä “Taán troø 
ñôøi” trôû thaønh moät coâng trình kieán truùc toaøn veïn, phaûn aùnh heát söùc ña daïng 
caùc maët khaùc nhau cuûa moät hieän thöïc xaùc ñònh – xaõ hoäi tö saûn Phaùp thôøi kì 
Trung höng vaø Quaân chuû thaùng Baûy. 
3. Vaên hoïc theo xu höôùng hieän ñaïi cuoái theá kyû 
Beân caïnh söï tieáp tuïc truyeàn thoáng cuûa vaên hoïc hieän thöïc vôùi nhieàu bieán 
thaùi môùi, tieâu bieåu laø chuû nghóa töï nhieân (naturalism) cuûa EÙmile Zola, moät 
xu höôùng vaên hoïc theo höôùng hieän ñaïi, tieàn thaân cho chuû nghóa hieän ñaïi 
(modernism) coù nhöõng manh nha vaø daàn khaúng ñònh choã ñöùng. Xu höôùng 
naøy nôû roä ôû Phaùp, sau ñoù lan roäng ra chaâu AÂu suoát nhöõng thaäp nieân cuoái theá 
kyû XIX, ñaàu theá kyû XX. 
Traàn Thò Baûo Giang – Nguyeãn Höõu Hieáu Khoa Ngöõ vaên 
Khaùi löôïc Lòch söû Văn học Phöông Taây theá kyû XVII - XIX - 57 - 
Gustave Flaubert (1821-1880) trong nhaän thöùc phoå bieán, ñoù laø ñaïi 
bieåu cuûa traøo löu hieän thöïc (pha töï nhieân chuû nghóa) nöûa cuoái theá kyû XIX. 
Tieáp tuïc nhöõng gì theá heä ñi tröôùc (Standhal, Balzac) laøm ñöôïc, Flaubert 
quan taâm tôùi thaân phaän con ngöôøi trong giai ñoaïn xaõ hoäi tö saûn Phaùp böôùc 
sang thôøi ñaïi ñeá quoác chuû nghóa, chuû nghóa thöïc duïng coù xu höôùng laán aùt vaø 
tieâu dieät nhöõng öôùc voïng tinh thaàn thanh cao cuûa taâm hoàn. OÂng vieát nhieàu 
taùc phaåm noåi tieáng, nhö “Giaùo duïc tình caûm” (1846), “ Baø Bovary” (1857), 
“Salambo” (1872), “Söï caùm doã cuûa Thaùnh Antoine” (1874), trong ñoù moät 
maët phaûn aùnh nhöõng vaán ñeà cuûa thôøi ñaïi, nhöng maët khaùc cuõng neâu leân vaø 
thöïc haønh nhöõng quan ñieåm ngheä thuaät môùi vöôït qua khuoân khoå ngheä thuaät 
truyeàn thoáng. Tieåu thuyeát “Baø Bovary” quen thuoäc theå hieän khaù roõ söï keát 
hôïp yeáu toá truyeàn thoáng vaø söï caùnh taân taùo baïo cuûa oâng. Ñoù laø caâu chuyeän 
veà moät ngöôøi phuï nöõ –coâ Emma- chòu ñöïng ñau khoå vì chính tính caùch vaø 
tình caûm cuûa mình. Coâ töï phaù huyû mình vaø laøm ñau khoå nhöõng ngöôøi chung 
quanh (cha, Charles – choàng coâ vaø Berthe - coâ con gaùi) vì nhöõng khaùt voïng 
vöôït leân treân nhöõng taàm thöôøng cuûa cuoäc soáng haøng ngaøy. Nhöng maët khaùc, 
bi kòch maø coâ ñoái dieän chính laø do cuoäc ñôøi coù quaù nhieàu toài teä, vöôït ra khoûi 
khaû naêng chòu ñöïng cuûa moät coâ gaùi nhoû beù coù taâm hoàn teá nhò, nhaïy caûm. 
Döôøng nhö chöa coù ai treân ñôøi phaûi traûi qua vaø chòu ñöïng nhieàu ñau khoå nhö 
Emma, con ngöôøi chöa bao giôø tìm thaáy moät khoaûnh khaéc bình yeân. Töø soá 
phaän nhaân vaät, taùc phaåm ñöa laïi cho ngöôøi ñoïc noãi aùm aûnh veà bi kòch cuûa söï 
tan vôõ ñau ñôùn cuûa nhöõng giaác moäng ñeïp. Chuû ñeà vôõ moäng maø Standhal vaø 
Balzac theå hieän khaù saâu saéc trong caùc tieåu thuyeát “Ñoû vaø Ñen” hay “Aûo 
moäng tieâu tan” nöûa ñaàu theá kyû ñaõ xuaát hieän trôû laïi ôû ñaây. Tuy nhieân, beân 
caïnh ñoù nhieàu neùt ngheä thuaät môùi cuõng loä ra: söï toân vinh vaên baûn ñeå vaên 
baûn töï noùi leân yù nghóa, tieåu thuyeát môû ra khaû naêng coù nhieàu caùch tieáp caän 
khaùc nhau, söï hoaø troän nhieàu phong caùch ngheä thuaät, khai thaùc noäi dung ñôøi 
soáng töø kí öùc thoâng qua nhöõng aán töôïng aùm aûnh 
Trong lónh vöïc thô, thi phaùi Parnasse, khôûi ñaàu laø Theùophile 
Gautier, sau ñoù laø Leconte de Lisle, Sully Prudhomme xuaát hieän vaø aâm æ 
trong thaäp nieân 60 cuûa theá kyû theå hieän roõ xu höôùng ñi vaøo ngheä thuaät thuaàn 
tuyù. Mang trong mình söï baát bình vôùi thöïc teá xaáu xa ñaày nhöõng toan tính 
phaøm tuïc vaø söï chaùn ngaùn vôùi caùi söôùt möôùt cuûa laõng maïn, caùc nhaø thô phaùi 
naøy chuû tröông ruùt vaøo thaùp ngaø cuûa ngheä thuaät thuaàn tuyù. Leconte de Lisle 
ñi vaøo goït ruõa nhöõng hình töôïng thô trang troïng, ngoân ngöõ mó leä. Theùophile 
Gautier thì chuù troïng hình thöùc hoaøn mó hôn laø gaén cho thi ca thoâng ñieäp 
nhaân sinh, quan nieäm nhaø thô phaûi “tuoân ra nhöõng caâu thô, nhöõng gioït nöôùc 
maét baèng vaøng thaàn thaùnh”. Khöôùc töø nhöõng chuû ñeà nhaân sinh, chuyeân chuù 
luyeän kim ngoân töø, chaïm troå tæ mæ kích thöôùc, hình daùng söï vaät ñaõ khieán 
caùc taùc giaû phaùi Parnasse ñi gaàn vôùi tinh thaàn thöïc chöùng cuûa thôøi ñaïi. 
Traàn Thò Baûo Giang – Nguyeãn Höõu Hieáu Khoa Ngöõ vaên 
Khaùi löôïc Lòch söû Văn học Phöông Taây theá kyû XVII - XIX - 58 - 
Chuû nghóa töôïng tröng (symbolism) laø höôùng ñi thöù ba cuûa thô, giöõa 
laõng maïn vaø Parnasse. Ngöôøi khôûi ñaàu chuû nghóa töôïng tröng laø Charles 
Baudelaire (1821-1867), vôùi taäp thô “Hoa cuûa noãi ñau”. Ñeán thaäp nieân 80, 
vôùi söï khaúng ñònh moät theá heä nhaø thô môùi nhieàu taøi naêng, öa saùng taïo nhö 
Steùphale Mallarmeù, Arthur Rimbaud, Paul Verlaine, Jean Moreùas , nhöõng 
tìm toøi môùi cuûa Baudelaire töøng ñöôïc theå hieän trong taäp “Hoa cuûa noãi ñau” 
tieáp tuïc ñöôïc caùc nhaø thô naøy trieån khai vaø naâng leân thaønh chuû nghóa. 
Nhaän thöùc ñöôïc giôùi haïn cuûa chuû nghóa hieän thöïc chæ döøng laïi moâ taû 
“caùi nhìn thaáy” (nhieàu nhaø pheâ bình cho raèng chuû nghóa hieän thöïc chuù troïng 
quaù nhieàu ñôøi soáng beân ngoaøi vaø quaù ít ñôøi soáng beân trong), ôû thô Parnasse 
laø tính voâ caûm vaø ôû thô laõng maïn laø söï deã daõi trong caûm xuùc, caùc nhaø thô 
töôïng tröng muoán tìm moät höôùng ñi môùi vôùi mong muoán ñöa thô thoaùt ra 
khoûi chöùc naêng moâ taû, keå leå daøi doøng, taïo cho thô moät khaû naêng dieãn ñaït theá 
giôùi trong tính thoáng nhaát giöõa hieän höõu vaø tinh thaàn baèng nhöõng phöông 
tieän ngheä thuaät höõu hieäu: bieåu töôïng, caûm quan töông öùng, nhaïc tính 
Tuy thô töôïng tröng coù moät soá cöïc ñoan (coù nhöõng baøi thô khoù hieåu, 
thaàn bí hoaù naêng löïc ngheä só), nhöng ñoù laø moät thi phaùi coù nhieàu söï saùng 
taïo, coù nhöõng gôïi yù boå ích ñoái vôùi vaên hoïc caû hai bình dieän laøm thô vaø 
thöôûng thöùc thô. Ñaëc bieät, söï ra ñôøi cuûa chuû nghóa töôïng tröng ñaõ môû ra 
nhieàu höôùng môùi meû cho tö duy thô hieän ñaïi, coù taùc ñoäng tích cöïc ñeán quaù 
trình hieän ñaïi hoaù thô cuûa nhieàu neàn thô treân theá giôùi. 
Traàn Thò Baûo Giang – Nguyeãn Höõu Hieáu Khoa Ngöõ vaên 
Khaùi löôïc Lòch söû Văn học Phöông Taây theá kyû XVII - XIX - 59 - 
Phaàn IV. NHÖÕNG CUOÁN SAÙCH CAÀN ÑOÏC 
Taùc phaåm 
1. Lòch söû vaên hoïc Phaùp, tuyeån taùc phaåm theá kyû XVII (saùch song ngöõ), Ñoã 
Ñöùc Hieåu (chuû bieân), Nxb Theá giôùi, H., 1995. 
2. Lòch söû vaên hoïc Phaùp, tuyeån taùc phaåm theá kyû XVIII (saùch song ngöõ), 
Phuøng Vaên Töûu (chuû bieân), Nxb Theá giôùi, H., 1995. 
3. Bi kòch coå ñieån Phaùp (Hoaøng Höõu Ñaûn, Vuõ Ñình Lieân, Huyønh Lyù dòch, 
Toân Gia Ngaân giôùi thieäu), Nxb Vaên hoùa, H.,1978. 
4. Laõo haø tieän, Molieøre, (saùch song ngöõ-baûn dòch cuûa Ñoã Ñöùc Hieåu), Nxb 
Ñaïi hoïc vaø Trung hoïc chuyeân nghieäp, H., 1986. 
5. Julie, J.J.Rousseau, (baûn dòch cuûa Höôùng Minh), 2 taäp, Nxb Vaên hoïc, H., 
1981. 
6. Robinson Crusoe, Daniel Defoe, (saùch song ngöõ-baûn dòch cuûa Hoaøng 
Thaùi Anh), Nxb Vaên hoïc, 2001. 
7. Gulliver du kyù, Jonathan Swift, (baûn dòch cuûa Hoaøng Höng), Nxb Vaên 
ngheä, Tp.HCM., 2000. 
8. Zadig, Voltaøire, (baûn dòch cuûa Vuõ Ñöùc Phuùc, Leâ Tö Laønh), Nxb Ñaø 
Naüng, 2001. 
9. Faust, J.W. Goethe, (baûn dòch cuûa Quang Chieán), Nxb Vaên hoïc, H., 
2001. 
10. G.G.Byron tuyeån taäp taùc phaåm, G.G.Byron, (Thaùi Baù Taân tuyeån choïn vaø 
dòch),Nxb Vaên hoïc, H., 1997. 
11. Nhaø thôø ñöùc baø Paris, V. Hugo, (Nhò Ca dòch), Nxb Vaên hoïc – Hoäi vaên 
ngheä Nghóa Bình,1985. 
12. Nhöõng ngöôøi khoán khoå, V. Hugo, (Huyønh Lyù, Vuõ Ñình Lieân, Leâ Trí 
Vieãn, Ñoã Ñöùc Hieåu dòch), Nxb Vaên hoïc, H., 1987. 
13. Eùugnie Grandet, H. de Balzac, (Huyønh Lyù dòch), Nxb Vaên hoïc, H.,1996. 
14. Ngöôøi cha Goriot, H. de Balzac, (Ngoâ Tuù giôùi thieäu), Nxb Vaên hoïc, 
H.,1994. 
15. Baø Bovary, Gustave Flaubert, (Baïch Naêng Thi dòch), Nxb Vaên hoïc, 
H.,1978. 
16. Hoa cuûa noãi ñau, Charles Baudelaire (Leâ Troïng Boång dòch), Nxb Theá 
giôùi, H., 1999. 
Taøi lieäu nghieân cöùu 
1. Xavier Darcos, Lòch söû vaên hoïc Phaùp (baûn dòch cuûa Phan Quang Ñònh), 
Nxb Vaên hoùa thoâng tin, 1997. 
2. Löông Vaên Hoàng, Löôïc söû vaên hoïc Ñöùc, töø khôûi thuûy tôùi 1830, Nxb Ñaïi 
hoïc Quoác gia, Tp Hoà Chí Minh, 2000. 
3. Nhieàu taùc giaû, Vaên hoïc phöông Taây, Nxb Giaùo duïc, 1997. 
Traàn Thò Baûo Giang – Nguyeãn Höõu Hieáu Khoa Ngöõ vaên 
Khaùi löôïc Lòch söû Văn học Phöông Taây theá kyû XVII - XIX - 60 - 
4. Nguyeãn Thaønh Thoáng, Lòch söû vaên hoïc Anh (trích yeáu), Nxb Treû, 1997. 
5. C. de Ligny, M. Rousselot, Vaên hoïc Phaùp, (baûn dòch cuûa Trònh Thu 
Hoàng, Ñoã Phöông Mai), Nxb Giaùo duïc, 1998. 
Traàn Thò Baûo Giang – Nguyeãn Höõu Hieáu Khoa Ngöõ vaên 
Khaùi löôïc Lòch söû Văn học Phöông Taây theá kyû XVII - XIX - 61 - 
MUÏC LUÏC 
PHAÀN I. VAÊN HOÏC PHÖÔNG TAÂY THEÁ KYÛ XVII................................................ 2 
Chöông 1. VAÊN HOÏC COÅ ÑIEÅN PHAÙP ..................................................................... 3 
I. Khaùi löôïc veà chuû nghóa coå ñieån vaø vaên hoïc coå ñieån chuû nghóa ............................. 3 
1. Thuaät ngöõ “chuû nghóa coå ñieån” ........................................................................... 3 
2. Cô sôû xaõ hoäi vaø tö töôûng chi phoái quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa chuû 
nghóa coå ñieån ôû Phaùp ............................................................................................... 3 
3. Moät soá ñaëc ñieåm myõ hoïc cuûa vaên hoïc coå ñieån chuû nghóa ................................. 4 
II. Caùc giai ñoaïn phaùt trieån cuûa vaên hoïc coå ñieån Phaùp ............................................. 5 
III. Caùc taùc gia tieâu bieåu.............................................................................................. 7 
1. Pierre Corneille (1606-1684)............................................................................... 7 
2. Jean Baptiste Racine vaø bi kòch “Andromaque” ................................................ 9 
3. Molieøre (1622-1673).......................................................................................... 11 
Chöông 2. VAØI NEÙT KHAÙI QUAÙT VEÀ VAÊN HOÏC ANH THEÁ KYÛ XVII ............ 17 
I. Tình hình xaõ hoäi:..................................................................................................... 17 
II. Ñôøi soáng vaên hoïc .................................................................................................. 17 
PHAÀN II. VAÊN HOÏC PHÖÔNG TAÂY THEÁ KYÛ XVIII........................................... 22 
Chöông 1. KHAÙI LÖÔÏC VEÀ THEÁ KYÛ XVIII .......................................................... 23 
I. Böùc tranh khaùi quaùt veà xaõ hoäi Taây AÂu theá kyû XVIII............................................ 23 
II. Theá kyû XVIII - Theá kyû “Aùnh saùng” ..................................................................... 23 
1. Thuaät ngöõ “Aùnh saùng” ( enlightenment, philosophie des lumieøres)............... 23 
2. Caùc yeáu toá aûnh höôûng tôùi ñôøi soáng vaên hoïc .................................................... 24 
3. Nhöõng neùt chính cuûa vaên hoïc theá kyû Aùnh saùng................................................ 24 
Chöông 2. VAÊN HOÏC AÙNH SAÙNG ANH ................................................................. 26 
I. Tình hình xaõ hoäi...................................................................................................... 26 
II. Ñôøi soáng vaên hoïc .................................................................................................. 26 
Chöông 3. VAÊN HOÏC AÙNH SAÙNG PHAÙP ............................................................... 31 
I. Nöôùc Phaùp theá kyû XVIII ........................................................................................ 31 
II. Ñôøi soáng vaên hoïc .................................................................................................. 31 
1. Dieãn bieán cuûa vaên hoïc Aùnh saùng Phaùp theá kyû XVIII ...................................... 31 
2. Moät vaøi taùc gia tieâu bieåu ................................................................................... 32 
Chöông 4. VAÊN HOÏC AÙNH SAÙNG ÑÖÙC ................................................................. 39 
I. Ñaëc ñieåm xaõ hoäi vaø vaên hoïc nöôùc Ñöùc theá kyû XVIII........................................... 39 
II. Johann Wolfgang Goethe (1749-1832)-ngöôøi Ñöùc vyõ ñaïi nhaát .......................... 39 
PHAÀN III. VAÊN HOÏC PHÖÔNG TAÂY THEÁ KYÛ XIX ............................................ 44 
I. Phaùc thaûo böùc tranh theá kyû XIX ............................................................................ 44 
1. Theá kyû phaùt trieån maïnh meõ cuûa kinh teá tö baûn chuû nghóa ............................... 44 
2. Laø theá kyû phöông Taây ñöùng tröôùc ngöôõng cöûa cuûa thôøi ñaïi khoa hoïc:........... 44 
Traàn Thò Baûo Giang – Nguyeãn Höõu Hieáu Khoa Ngöõ vaên 
Khaùi löôïc Lòch söû Văn học Phöông Taây theá kyû XVII - XIX - 62 - 
3. YÙ thöùc heä môùi vaø nhöõng daáu hieäu khuûng hoaûng cuûa tö duy duy lí.................. 44 
II. Moät theá kyû vaên hoïc lôùn......................................................................................... 45 
1. Tính ña daïng vaø phong phuù ............................................................................... 45 
2. Tính böôùc ngoaët ................................................................................................. 47 
3. Tính aûnh höôûng .................................................................................................. 47 
III. Moät soá hieän töôïng vaên hoïc tieâu bieåu .................................................................. 48 
1. Vaên hoïc laõng maïn.............................................................................................. 48 
2. Vaên hoïc hieän thöïc:............................................................................................. 53 
3. Vaên hoïc theo xu höôùng hieän ñaïi cuoái theá kyû ................................................... 56 
PHAÀN IV. NHÖÕNG CUOÁN SAÙCH CAÀN ÑOÏC ........................................................ 59 
Traàn Thò Baûo Giang – Nguyeãn Höõu Hieáu Khoa Ngöõ vaên