Giáo trình Máy điện - Nguyễn Ngọc Tuấn

Çn l­ît lµ: qA – qC – qB. Vµ cø thùc hiÖn nh­ vËy víi c¸c b­íc cùc kh¸c cho ®Õn hÕt.
B4:	X¸c ®Þnh dÊu cùc tõ: ghi chiÒu mòi tªn lªn c¸c c¹nh t¸c dông, sao cho c¸c cùc tõ liªn tiÕp ph¶i tr¸i dÊu nhau.
H×nh 3.4. Tr×nh tù thùc hiÖn tõ b­íc 1 ®Õn b­íc 4 cho ®éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé ba pha 
víi c¸c th«ng sè Z = 24, 2p = 4, t = 6
B5:	Ta vÏ cho pha A:
Mçi tæ bèi d©y cã q = 2bèi, sè tæ bèi trong mét pha lµ n = 2. Mçi bèi d©y cã hai c¹nh t¸c dông ë hai cùc tõ liªn tiÕp tr¸i dÊu nhau. Nèi d©y gi÷a c¸c tæ bèi d©y trong cuén d©y pha A sao cho khi cã dßng ®iÖn ch¹y trong tæ bèi d©y kh«ng lµm ®æi chiÒu ®· x¸c ®Þnh tr­íc (h×nh 3.5).
H×nh 3.5. Tr×nh tù b­íc 5 thùc hiÖn cho pha A cña ®éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé ba pha mét líp 
liÓu ®ång khu«n xÕp ®¬n víi c¸c th«ng sè Z = 24, 2p = 4, t = 6
B6:	C¨n cø vµo gãc lÖch pha a = 4r·nh, ta x¸c ®Þnh ®­îc r·nh khëi ®Çu cña pha B, tøc lµ ®Çu ®Çu pha B vµo r·nh 1 + 4 = 5. C¸ch vÏ cho pha B còng t­¬ng tù nh­ pha A.
R·nh khëi ®Çu cña pha C lÖch so víi r·nh khëi ®Çu cña pha B lµ a = 4, tøc lµ vµo r·nh thø 5 + 4 = 9 (h×nh 3.6).
H×nh 3.6. S¬ ®å d©y quÊn mét líp liÓu ®ång khu«n tËp trung cña ®éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé ba pha
víi c¸c th«ng sè Z = 24, 2p = 4, q = 2
* Còng c¸ch lËp luËn t­¬ng tù, ta cã thÓ vÏ ®­îc s¬ ®å quÊn d©y ®ång khu«n m¾t xÝch (h×nh 3.7).
H×nh 3.7. S¬ ®å d©y quÊn mét líp liÓu ®ång khu«n m¾t xÝch cña ®éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé ba pha
víi c¸c th«ng sè Z = 24, 2p = 4, q = 2
4.5.3. Ph­¬ng ph¸p vÏ s¬ ®å bé d©y quÊn stato ®éng c¬ ba pha kiÓu ®ång khu«n xÕp kÐp.
Tr­íc hÕt, ta còng ®i tÝnh mét vµi th«ng sè nh­ d©y quÊn xÕp ®¬n, sau ®ã tiÕn hµnh c¸ch vÏ nh­ sau:
Pha A:	Tæ 1:	Bèi 1: {1 ¸ (y + 1)’}
	Bèi 2: {2 ¸ (y + 2)’}
	.
	Bèi n: {n ¸ (y + n)’}
Tæ 2:	Bèi 1: {(1 + t) ¸ (1 + t + y)’}
	Bèi 2: {(1 + t) + 1 ¸ {(1 + t + y) + 1}’}
	.
	Bèi n:	{(1 + t) + (n - 1) ¸ {(1 + t + y) + (n - 1)}’}
	Tæ n - Bèi n: {{1 + ( n - 1)t + (n - 1) ¸{1 + (n - 1)t + y + ( n - 1)}’}
Pha B:	Tæ 1:	Bèi 1: {(1 + a) ¸ (1 + a + y)’}
	Bèi 2: {(1 + a) + 1 ¸ {(1 + a + y) + 1}’}
	.
	Bèi n: {(1 + a) + ( n - 1) ¸ {(1 + a + y) + (n - 1)}’}
Tæ 2:	Bèi 1: {(1 + a + t) ¸ (1 + a + t + y)’}
	Bèi 2: {(1 + a + t) + 1 ¸ {(1 + a + t + y) + 1}’}
	.
	Bèi n:	{(1 + a + t) + (n - 1) ¸ {(1 + a + t + y) + (n - 2)}’}
Tæ n - Bèi n: {(1 + a) + (n - 1)t + (n - 1) ¸ {(1+a) + (n-1)t + y + (n - 1)}’}
Pha C:	Tæ 1:	Bèi 1:	{(1 + a + a) = (1 + 2a) ¸ (1 + 2a +y)’}
	Bèi 2: {(1 + 2a) + 1 ¸ {(1 + 2a + y) + 1}’}	.
	Bèi n:	{(1 + 2a) + (n - 1) ¸ {(1 + 2a + y) + (n - 1)}’}
Tæ 2:	Bèi 1: {(1 + 2a + t) ¸ (1 + 2a + t + y)’}
Bèi 2: {(1 + 2a + t) + 1 ¸ {(1 + 2a + t + y) + 1}’}
	.
Bèi n:	{(1 + 2a + t) + (n – 1) ¸ {(1 + 2a + t + y) + 1}’}
Tæ n: Bèi n: {(1 + 2a) + (n-1)t + (n-1) ¸ {(1 + 2a) + (n - 1)t + y + (n - 1)}’}
VÝ dô: VÏ s¬ ®å tr¶i bé d©y quÊn ®éng c¬ kh«ng ®ång ba pha co Z = 24, 2p = 4, b­íc ®ñ.
* TÝnh c¸c th«ng sè cÇn thiÕt:
B­íc cùc:
 (r·nh)
Sè bèi d©y trong mét tæ bèi:
(r·nh)
Sè tæ bèi d©y trong mét pha:
n=2p=4
Sè tæ bèi d©y trong c¶ m¸y:
3n = 3.2p = 12
X¸c ®Þnh sè b­íc bèi d©y:B­íc ®ñ: y = t = 6 (r·nh)
Gãc lÖch pha:
(r·nh)
* Thùc hiÖn vÏ s¬ ®å:
Pha A:	Tæ 1:	Bèi 1: {1 ¸ (y + 1)’ = 7’}
	Bèi 2: {2 ¸ (y + 2)’ = 8’}
	Tæ 2:	Bèi 1: {(1 + t) = 7 ¸ (1 + t + y)’ = 13’}
	Bèi 2: {(1 + t) + 1 = 8 ¸ [(1 + t + y) + 1]’=14’}	
	Tæ 3: 	Bèi 1: {(1 + t + t) = (1 + 2t) = 13 ¸ [(1 + 2t + y)]’ = 19’}
	Bèi 2: {[(1 + 2t) + 1] = 14 ¸ [(1 + 2t + y) + 1]’ = 20’}
	Tæ 4: 	Bèi 1: {(1 + t + t + t) = (1 + 3t) = 19 ¸ [(1 + 3t + y]’ = 1’}
	Bèi 2: {[(1 + 3t) + 1] = 20 ¸ {(1 + 3t + y) + 1]’ = 2’}
Pha B:	Tæ 1: 	Bèi 1: {(1 + a) = 5 ¸ [(1 + a) + y]’ = 11’}
	Bèi 2: {[(1 + a) + 1] = 6 ¸ [(1 + a + y) + 1]’ = 12’}
	Tæ 2: 	Bèi 1: {(1 + a + t) = 11 ¸ [(1 + a + t) + y]’ = 17’}
	Bèi 2: {[(1 + a + t) + 1] = 12 ¸ [(1 + a + t + y) + 1]’=18’}
	Tæ 3: 	Bèi 1: {[(1 + a) + 2t] = 17 ¸ [(1 + a + 2t) + y]’ = 23’}
	Bèi 2: {[(1 + a + 2t) + 1] = 18 ¸ {(1 + a + 2t + y) + 1]’ = 24’}
	Tæ 4: 	Bèi 1: {[(1 + a) + 3t] = 23 ¸ [(1 + a + 3t) + y]’ = 5’}
	Bèi 2: {[(1 + a + 3t) + 1] = 24 ¸ [(1 + a + 3t) + 1]’ = 6’}
Pha C:	Tæ 1: 	Bèi 1: {(1 + a + a) = (1 + 2a) = 9 ¸ [(1 + 2a) + y]’ = 15’}
	Bèi 2: {[(1 + 2a) +1] = 10 ¸ [(1 + 2a + y) + 1]’ = 16’}
	Tæ 2: 	Bèi 1: {[(1 + 2a) + t] = 15 ¸ [(1 + 2a + t) + y’] = 21’}
	Bèi 2: {[(1 + 2a + t) + 1 = 16 ¸ [(1 + 2a + t + y) + 1]’ = 22’}
	Tæ 3: 	Bèi 1: {(1 + 2a + 2t) = 21 ¸ [(1 + 2a + 2t) + y]’ = 3’}
	Bèi 2: {[(1 + 2a + 2t) + 1] = 22 ¸ [(1 + 2a + 2t + y) + 1]’ = 4’}
	Tæ 4: 	Bèi 1: {(1 + 2a + 3t) = 3 ¸ [(1 + 2a + 3t) + y]’ = 9’}
	Bèi 2: {[(1 + 2a + 3t) + 1] = 4 ¸ [(1 + 2a + 3t + y) + 1]’ = 10’}
H×nh 3.8. S¬ ®å d©y quÊn hai líp kiÓu ®ång khu«n cña ®éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé ba pha 
víi c¸c th«ng sè Z = 24, 2p = 4, d©y quÊn b­íc ®ñ
H×nh 3.9. S¬ ®å d©y quÊn hai líp kiÓu ®ång khu«n cña ®éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé ba pha 
víi c¸c th«ng sè Z = 24, 2p = 4, d©y quÊn b­íc ng¾n (b =5/6)
Bµi tËp
VÏ s¬ ®å bé d©y quÊn stato ®éng c¬ ba pha cã c¸c th«ng sè sau: Z = 12, 2p = 2 víi c¸c kiÓu d©y quÊn: ®ång t©m xÕp ®¬n (mét mÆt ph¼ng vµ ba mÆt ph¼ng), ®ång khu«n xÕp ®¬n (tËp trung vµ ph©n t¸n), ®ång khu«n xÕp kÐp (b­íc ®ñ vµ b­íc ng¾n).
VÏ s¬ ®å bé d©y quÊn stato ®éng c¬ ba pha cã c¸c th«ng sè sau: Z = 24, 2p = 4 víi c¸c kiÓu d©y quÊn: ®ång t©m xÕp ®¬n (mét mÆt ph¼ng, hai mÆt ph¼ng vµ ba mÆt ph¼ng), ®ång khu«n xÕp ®¬n (tËp trung vµ ph©n t¸n), ®ång khu«n xÕp kÐp (b­íc ®ñ vµ b­íc ng¾n).
VÏ s¬ ®å bé d©y quÊn stato ®éng c¬ ba pha cã c¸c th«ng sè sau: Z = 36, 2p = 4 víi c¸c kiÓu d©y quÊn: ®ång t©m xÕp ®¬n (mét mÆt ph¼ng, hai mÆt ph¼ng vµ ba mÆt ph¼ng), ®ång khu«n xÕp ®¬n (tËp trung vµ ph©n t¸n), ®ång khu«n xÕp kÐp (b­íc ®ñ vµ b­íc ng¾n).
Lµm bé khu«n quÊn d©y ®éng c¬ ba pha kiÓu ®ång t©m.
C¸ch lµm t­¬ng tù nh­ ®èi víi bé khu«n quÊn ®éng c¬ mét pha tô ®iÖn.
QuÊn cuén d©y
C¸ch quÊn còng t­¬ng tù nh­ ®èi víi c¸ch quÊn cuén d©y ®éng c¬ mét pha tô ®iÖn. 
Bµi tËp
Lµm c¸c bé khu«n quÊn v¹n n¨ng ®ång t©m theo kÝch th­íc cho tr­íc.
QuÊn c¸c cuén d©y ®ång t©m b»ng khu«n quÊn v¹n n¨ng.
Lµm c¸ch ®iÖn r·nh 
KÕt cÊu c¸ch ®iÖn r·nh trong ®éng c¬ ba pha ®èi víi d©y quÊn xÕp ®¬n(h×nh 3.10) vµ d©y quÊn xÕp kÐp (h×nh 3.11).
H×nh 3.10. KÕt cÊu c¸ch ®iÖn r·nh stato 
®éng c¬ ba pha d©y quÊn xÕp ®¬n
H×nh 3.11. KÕt cÊu c¸ch ®iÖn r·nh stato 
®éng c¬ ba pha d©y quÊn xÕp kÐp
1 - B×a lãt r·nh, 2 – B×a óp, 3 – Nªm gç
	C¸ch lµm c¸ch ®iÖn còng t­¬ng tù nh­ c¸ch lµm c¸ch ®iÖn r·nh ®éng c¬ mét pha. Tuy nhiªn, v× ®éng c¬ ba pha th­êng cã cã suÊt lín h¬n vµ cÊp ®iÖn ¸p sö dông còng lín h¬n nªn vËt liÖu c¸ch ®iÖn còng ph¶i cã cÊp c¸ch ®iÖn cao h¬n.
Lång ®Êu d©y
§èi víi tæ bèi d©y kiÓu ®ång t©m th× lu«n lång bèi nhá tr­íc, bèi to sau.
Bé d©y quÊn ®ång t©m mét mÆt ph¼ng: tÊt c¶ nöa tæ bèi d©y n»m ë trªn vµ nöa tæ bèi d©y kia n»m ë d­íi cña nöa tæ bèi d©y kÕ tiÕp cña pha kh¸c.
C¸ch lång: tr­íc tiªn lång phÇn nöa tæ bèi d©y phÝa d­íi theo thø tù bèi d©y cã kÝch th­íc nhá nhÊt ®Õn to nhÊt, cßn nöa tæ bèi kia ®Ó chê, råi lång tiÕp nöa tæ bèi d©y kh¸c ®Ì lªn phÝa trªn (phÇn ®Çu cuén d©y), cø nh­ vËy xen kÏ nhau cho ®Õn tæ bèi cuèi cïng. Sau khi lång sßng nöa phÇn trªn th× lËt phÇn nöa ®Ó chê cña tæ bèi d©y ®Çu tiªn lªn råi lång nèt phÇn nöa n»m d­íi cña tæ bèi d©y cuèi cïng, sau ®ã míi lång phÇn nöa ®Çu tiªn cña tæ bèi d©y ®Çu tiªn. §Æc ®iÓm cña lo¹i nµy lµ sù s¾p xÕp cña hai ®Çu bé d©y ®Òu, ®Ñpnh­ng khã lång h¬n.
Bé d©y quÊn ®ång t©m hai mÆt ph¼ng: mét sè tæ bèi d©y mµ c¶ hai nöa ®Òu n»m ë d­íi vµ mét sè tæ c¶ hai nöa ®Òu n»m ë trªn.
C¸ch lång: khi lång tæ bèi d©y thø nhÊt th× lång ngay c¶ hai nöa mµ kh«ng ph¶i ®Ó chê. Nh­ vËy cø liªn tiÕp lång hÕt sè tæ bèi d©y n»m phÝa d­íi, råi sau ®ã lång ®Õn c¸c nhãm lång phÝa trªn.
Bé d©y quÊn ®ång t©m ba mÆt ph¼ng: lång lÇn l­ît hÕt pha thø nhÊt råi ®Õn pha thø hai, pha thø ba.
 C«ng t¸c chuÈn bÞ vµ yªu cÇu c¸c b­íc lång d©y còng t­¬ng tù	nh­ ®èi víi ®éng c¬ mét pha tô ®iÖn.
 §èi víi tæ bèi d©y ®ång khu«n xÕp ®¬n th× c¸ch lång t­¬ng tù nh­ lång tæ bèi d©y ®ång t©m xÕp ®¬n mét mÆt ph¼ng.
§èi víi cuén d©y xÕp kÐp th× c¸ch lång nh­ sau:
Tr­íc hÕt ta ph¶i ®Õm kho¶ng c¸ch chê: trong d©y quÊn xÕp kÐp sè c¸c r·nh ph¶i chê lµ mét b­íc cùc hay (y -1)r·nh - ®ã lµ c¸c r·nh n»m ë líp trªn (vÝ dô: nÕu kho¶ng c¸ch lång d©y cña 1 bèi lµ 1 ¸ 7, th× kho¶ng c¸ch chê lµ 6 r·nh).
Sau ®ã ta tiÕn hµnh lång lÇn l­ît c¶ hai c¹nh cña c¸c bèi d©y cho ®Õn r·nh chê cuèi cïng råi h¹ c¸c r·nh chê xuèng (vÝ dô: sau khi ®· x¸c ®Þnh ®­îc c¸c r·nh chê lµ 1 ¸ 6, ta lÇn l­ît h¹ d©y xuèng c¸c r·nh 7’-8’-9’-10’-11’-12’-7-13’-8-14’-9-15’6’, råi h¹ lèt c¸c c¹nh 1-2-3-4-5-6). 
Chó ý: trong qu¸ trÝnh lång nh­ trªn nh­ng vÉn ph¶i chó ý ®Õn c¸c bèi d©y cña tõng tæ bèi cña tõng pha sao cho khái nhÇm lÉn.
CHƯƠNG II: THỰC HÀNH QUẤN ĐỘNG CƠ BA PHA
Bài 1. Tháo lắp bảo dưỡng máy điện cảm ứng từ ba pha.
 1.1 Những yêu cầu khi sử dụng tháo lắp máy điện
 1.1.1 Mục đích sử dụng dụng cụ
Tránh những hỏng hóc và nâng cao tuổi thọ cho thiết bị.
Không làm hỏng hoặc biến dạng các chi tiết được tháo lắp.
Rút ngắn được thười gian, thao tác công việc
Tránh được những tai nạn lao động
1.1.2 Bố trí dụng cụ hợp lý
 Khi sử dụng trang thiết bị người thợ cần tuân thủ nguyên tắc sau:
Chỉ đặt trang thiết bị cần thiết cho công việc được giao tại vị trí là việc
Bố trí sắp đặt các dụng cụ phải thuận lợi nhất cho công việc lắp ráp
Các dụng cụ phải được cố định theo trình tự trên bàn hoặc trên giá bảo đảm dễ tìm, dễ thấy, dễ lấy.
1.1.3 Bảo quản dụng cụ
Cất dụng cụ không dùng một cách thích hợp và ngăn lắp
Luôn giữ cho sàn làm việc sạch sẽ, vệ sinh công nghiệp
Tham khảo ý kiến cấp trên khi thiết bị bị hỏng hoặc thất lạc
1.1.4 Sử dụng dụng cụ một cách an toàn
 Trong quá trình tháo lắp chúng ta phải sử dụng dụng cụ một cách an toàn và thích hợp là một điều rất quan trọng. Sau đây là những quy định an toàn khi sử dụng dụng cụ.
Luôn mang kính bảo hộ khi sử dụng đục, búa hoặc các dụng cụ cắt
Luôn mang đồ bảo vệ tai khi tiếng ồn vượt quá mức cho phép
Mặc đồ bảo vệ lao động một cách gon gàng
Dùng đúng loại dụng cụ cho từng công việc
Giữ cho dụng cụ luôn sắc và không bị biến dạng, giữ sạch các dụng cụ
Tay cầm của búa, tuốcnơvít và các loại tay cầm bọc nhựa thông thường không được thiết kế để sử dụng như vật cách điện vì vậy không dùng để tháo lắp những vật có điện.
Không dùng bất cứ loại dụng cụ lao động nào làm búa, trừ trường hợp chúng được thiết kế với chức năng đó.
Không được dùng ống nối hoặc các thanh tương tự để tăng lực đòn bẩy của clê, mỏlết.
Không dùng búa đóng vào clê, mỏlết.
Nên sử dụng kìm giữ mũi đục nếu có thể
Không kéo tủ dụng cụ khi di chuyển mà phải đẩy nó trước mặt
Trước khi di chuyển tủ phải đóng lắp khóa ngăn cửa.
Không được mở hơn 1 ngăn tủ đựng dụng cụ cùng một lúc. Đóng lại một ngăn trước khi mở ngăn khác. Mở nhiều ngăn tủ cùng một lúc có thể làm lật tủ.
Cài khóa bánh xe sau khi tủ đã được định vị tại nơi là việc
Không cho người không có trách nhiệm đứng nhìn vượt quá nơi an toàn phạm vi là việc.
1.2 Tháo lắp bảo dưỡng động cơ điện.
Trình tự tháo lắp máy điện.
Bước 1: Tháo động cơ ra khỏ máy sản xuất và các bộ phận truyền động
Bước 2: Vệ sinh ngoài động cơ
Dùng bàn chải hoặc máy nén khí để là sạch bụi bẩn, dầu mỡ ở thân động cơ và các bộ phận khác.
 Bước 3: Tháo buli ra khỏi động cơ
Sử dụng van 2 càng, 3 càng hoặc dùng bàn ép thủy lực ép cho puli ra khỏ trục động cơ
Bước 4: Tháo lắp che cánh quạt
Bước 5: Tháo lắp mỡ (bộ phận che ổ bi ngoài với vòng bi cầu) của mặt trước động cơ
 Chú ý: Đánh dấu vị trí bulông, nắp mỡ trước, sau, trong, ngoài
Bước 6: Tháo bulông của nắp trước, nắp sau của động cơ
 Dùng tuốcnơvít hoặc clê, morlết tháo bulông, êcu tháo nắp trước, nắp sau. Khi tháo phả nới đều, đối xứng các bulông, êcu. Sau cùng dùng búa cao su hoặc miếng gỗ, tông với búa nguội hoặc búa nguội và mảnh vải đậy đóng vào trục của động cơ. 
Bước 7: Rút rôto và nắp sau ra khỏi Stato
 Lót giấy cách điện hoặc phần bìa lên phần đầu của bộ dây. Dùng Palăng, cầu trụcđưa rôto và lắp ra khỏi Stato. Tránh làm xây sát (hỏng cách điện bộ dây quấn)
 Chú ý: Nếu động cơ có chổi than thì phải lấy chổi than ra khỏi hộp chổi than trước. Với máy điện một chiều thì phải đánh dấu đường trung tính hình học của chổi than trên vành đỡ, giá chổi than và náp cố định. Để khi lắp khỏ bị nhầm lẫn.
Khi lắp động cơ thì thực hiện ngược lại.
1.3 Bảo dưỡng động cơ
 Tùy theo tình trạng của động cơ, khi bảo dưỡng ta cần tiến hành các công việc kiểm tra định tình trạng của động cơ để có biện pháp xử lý phù hợp. Bảo đảm động cơ làm việc lâu dài, hiệu quả.
Bài 2: Kỹ thuật quấn dây cho động cơ
2.1 Chuẩn bị khuôn 
 Dùng khuôn quả trám có các kích thước: 
a: Bằng một cung ở ẵ chiều cao của răng tính từ tâm rãnh cạnh tác dụng thứ nhất đến cạnh tác dụng thứ 2 của cùng một phần tử. 
b: Mỗi bên lấy chiều sâu của nắp máy 
h: Chiều cao của lõi sắt + 3cm. 
 Khuôn này thường dùng cho dây quấn đồng khuôn. Nếu là dây quấn đồng tâm phải có thêm 2 cổ lỗ nữa, hai cổ lỗ này liền nhau và cách nhau bằng 1 bước rãnh thên stato. 
- Dụng cụ lắp đặt dây 
 Khi lắp bộ dây quấn vào các rãnh của stato cần phải có các dụng cụ chuyên dùng: búa, kéo, kìm, dao tre.. 
2.2 Kỹ thuật cách điện rãnh 
 Cách điện rãnh nhằm mục đích cách điện giữa cuộn dây với stato để tránh chạm masse và phải có hình dạng của rãnh để ôm sát vào rãnh thuận tiện cho việc vào dây. 
- Yêu cầu cách điện: 
+ Những vật dẫn điện phải được cách điện trọn vẹn trong vật liệu cách điện. 
+ Khi sử dụng vật liệu cách điện phải đảm bảo độ bóng của vật liệu tránh xước sát, gãy dập. 
Có 2 dạng cách điện: 
+ Cách điện vỏ 
+ Cách điện pha 
* Cách điện vỏ: 
 Lớp thứ nhất là lớp giấy dày 0,3cm có chiều rộng bằng diện tích rãnh và chiều dài bằng chiều dài của rãnh + 3cm. Mỗi đầu của lớp giấy dầy này được gập lại 0,75cm để chống xe dịch. 
 Lớp thứ hai là lớp giấy dày 0,1cm có chiều rộng lớn hơn lớp giấy 0,3cm một khoảng bằng 2 bản rãnh hai bên và co chiều dài bằng chiều dài lớp giấy 0,3cm sau khi đã gập hai đầu. 
* Cách điện pha: 
 Dùng một miếng giấy dày(> 0,3cm) có chiều dài bằng a, chiều cao bằng b, một đầu cắt tròn theo hình của đầu bối dây để cách điện giữa các bối dây trong các pha khác nhau. 
2.3 Cách lắp dây vào rãnh 
- Khi vào dây phải vuốt thẳng, tránh bị xây xước. Nếu như trong bối dây có mối nối ta phải cạo sát lớp sơn cách điện ở bên hai đầu dây chỗ nối, nối dây thật chặt để đảm bảo khi động cơ làm việc mối nối không bị hỏng làm cho 2 đầu dây không tiếp xúc với nhau dẫn đến bối dây bị hở, động cơ sẽ không làm việc được. Khi cuốn dây cuốn dây phải chú ý đưa mối nối lên đầu bối dây và dùng gen cách điện để đảm bảo an toàn. 
 Trước khi lắp dây vào rãnh nên chọn vị trí các nhóm cuộn dây sao cho thuận lợi nhất và có mỹ thuật. Thường chọn vị trí sao cho đầu ra các bối dây ở gần phía hộp cực. Cần chú ý phần đầu cuộn che lấp các cuộn lỗ xơ bu lông, giảm khó khăn kho lắp roto. 
 Phải kiểm tra thông mạch đấu đúng cực tính sao cho động cơ chạy được. Thường khi đặt dây vào máy ta phải kiểm tra thông mạch ngay từ bối dây đầu tiên đồng thời kiểm tra sự chạm masse giữa bối dây và vỏ máy. 
 Quy định chung: Đấu máy 220/380 - ∆ /Y 
1. Lắp nhóm dây đồng tâm: 
 Chọn vị trí đầu tiên sẽ lắp dây vào, nắn cuộn dây sao cho thu gọn vừa lọt lòng stato. Sau khi đặt cuộn bé nhất của bối dây thứ nhất vào stato, cẩn thận đưa từng lượng nhỏ dây nằm gần miệng rãnh cho vào rãnh. Nếu thấy lượng dây đưa vào rãnh đã hơi choán chỗ, dùng dao tre dạt dây cho song hàng rồi nén chặt xuống. Khi dây đã cho vào rãnh hết, gạt lớp cách điện miệng rãnh. Chú ý nén chặt lớp cách điện này vì khẽ hở giữa roto và stato là rất nhỏ, nếu ta không nén chặt thì roto sẽ không thể quay được. Chú ý luôn vào bối dây 
nhỏ trước, bối dây lớn sau để thuận tiện cho việc vào dây. Với mỗi dây đã vào cân đối hai đầu cuộn dây rồi uốn các đầu cuộn dây sao cho cong vòng xuống để rộng chỗ cho nhóm cuộn dây lắơ sau. Sau khi vào hết các bối dây theo sơ đồ đã thành lập ta mời vào các cạnh chớ cuối cùng. 
2. Lắp dây nhóm cuộn dây đồng khuôn: 
 Đối với dạng dây cuốn đồng khuôn ta cũng phải thực hiện các cạnh chờ để sau khi và hết các bối dây thì mới được hạ xuống. Kỹ thuật vào dây cũng tương tự như trên nhưng cần chú ý với các dạng dây quấn đồng khuôn phải luôn lót giấy cách điện giữa các bối của các pha để đạt được sự cách điện pha hoàn toàn. 
V hai bộ dây quấn. 
 Sau khi đã uốn nắn định hình bộ dây quấn, thực hiện nối đấu dây giữa các bối, giữa các đầu ra với dây dẫn mềm bọc cách điện. Sau đó định vị nơi tập trung đưa dây ra hộp cực, cuối cùng tiền hành đai bộ dây quấn để cho bộ dây quấn vững chắc.
*Chú ý kỹ thuật 
- Quấn dây: Bắt đầu quấn từ cuộn nhỏ nhất đến cuộn lớn nhất. Cố định ở mỗi bin bằng các dây đồng cho khỏi bị rối. Khi cuốn dây phải chú ý đưa các mối lên đầu các bin, cạo sạch và nối chặt hai đầu dây để chúng tiếp xúc nhau. Nếu có môin nối cũ phải bỏ yane cách điện ra, cạo sạch chố nối và nối lại. 
- Vào dây: 
+ Dựa vào sơ đồ để xác định các cạnh chờ và chiều lồng dây. 
+ Đặt các cạnh chờ 4,5,6 xuống sau đó vào bối thứ nhất ở vị trí 1,2,3 và 10,11,12 đè lên cạnh chờ 4,5,6. Cứ tiếp tục hạ đên bối cuối cùng và đặt cạnh chờ 31,32,33 xuống. Thường thi ta xác định cực tính của chúng và tiến hành vào bối nhỏ trước. 
+ Đặt dây vào rãnh nào thì tiền hành nhét giấy cách điện luôn vào rãnh đó. Sau đó nắn tròn các đầu bin dây từ cuộn nhỏ đến lớn. Nhét giấy cách điện ba pha vào 2 đầu rồi nắn dẹp, tròn đầu để khi vào không bị rạm vào dây. 
+ Đấu dây theo sơ đồ đã có khi đấu máy song ta xác định được 6 đầu là:
A,B,C và X, Y, Z. Ba đầu pha A, B, C cho ra ba dây cùng màu còn ba đầu X, Y, Z ta chọn 3 dây cùng màu khác. 
+ Sau khi vào dây song dùng dây sợi đai máy cho gọn gàng. Chỉnh lại lớp giấy cách điện, sửa lại các bối dây cho hoàn chỉnh để lắp roto cà chuẩn bị dạng máy. 
2.4 Dụng cụ.
+ Khuôn quấn dây đồng trục.
Định kích thước cho bối dây.
+ Búa gỗ 
2.5 Thực hành quấn động cơ
Bước 1: Làm vệ sinh và lót cách điện.
 +Dùng lưỡi cưa hoặc khí nén thổi sạch các vết bẩn trong rãnh
+ Đo chu vi và cắt giấy cách điện
+ Dùng thanh tre đẩy giấy cách điện sát vách rãnh
Bước 2: Quấn các bối dây cho 1 pha dây quấn
Dùng khuôn quấn dây có dạng nửa hình trụ thỏa mãn chu vi theo tính toán
Các bối dây của 1 pha phải được dính liền nhau
Dùng dây cột 2 cạnh của 1 bối dây rồi quấn bối tiếp theo
Trong quá trình thực tập cần đánh thứ tự nhóm cho các pha dây theo sơ đồ khai triển.
Bước 3: Lồng dây vào rãnh Stato
Thao tác gỡ các dây, giữ các cạnh của một bối dây
Thao tác căng hai đầu nối của bối dây
Thao tác căng hai xếp từng vòng dây của các cạnh tác dụng
Dùng giấy cánh điện lót cạnh dây chờ
Dùng giấy cách điện lót cạnh dây chờ, chưa lồng vào rãnh
Quay bối dây để chuẩn bị lồng dây vào rãnh stato
Căng cạnh tác dụng để giữ song song các vòng dây khi lồng dây
Thao tác lồng dây vào rãnh
Thao tác xếp song song các cạnh dây trong rãnh dùng cây miết (dao tre)
Thao tác kéo thẳng (không nhấn) dao tre để xếp dây song song
 Sau khi đã lồng song các vòng dây vào rãnh chúng ta cần lót giấy nêm miệng rãnh để giữ cho miệng dây đã lồng vào rãnh không bị thoát ra ngoài.
Đưa giấy nêm miệng rãnh từ một phía vào rãnh
Đẩy từ từ giấy nêm vào rãnh
 Khi lót xong giấy nêm vào rãnh ta tiến hành lồng bối dây kế tiếp vài rãnh.
Chuẩn bị đưa bối dây kế tiếp vào rãnh stator. Thao tác này thực hiện sau khi đã xới và xếp các vòng dây song song.
Quay đưa bối dây vào lòng trong stator
Bước 4: Lót rãnh cách điện đầu nối, hàn dây ra và đai giữ đầu nối
Sản phẩm hoàn chỉnh
Bước 5: Lắp ráp và vận hành thử
Đo cách điện giữa các pha
Vận hành động cơ và đo dòng khởi động, dòng không tải.
Xác định tính đối xứng của 3 pha dây quấn.
Chú ý: Kiểm tra thông mạch trước khi đấu dây. Thường thì ta phải kiểm tra thông mạch ngay từ bối dây đầu tiên. Đồng thời phải kiểm tra chạm mass giữa các cuộn và chạm mass với vỏ máy.
2.6 Phương pháp đấu đây tạo cực của động cơ điện không đồng bộ ba pha
Tài liệu tham khảo
- M¸y ®iÖn tËp 1- TrÇn Kh¸nh D­ – NXB Khoa häc kü thuËt - 1997
- M¸y ®iÖn tËp 2 - TrÇn Kh¸nh D­ – NXB Khoa häc kü thuËt - 1997
- Giáo trình thực tập sửa chữa máy điện I, II Trường ĐHSPKT HƯNG YÊN