Hướng dãn ôn thi môn Kinh tế chính trị Mác-Lênin

duång tñch cûåc thuác àêíy 
tiïën böå kinh tïë. Tuy nhiïn, tiïìn lûúng chó phaát huy àûúåc vai troâ 
àöång lûåc kinh tïë cuãa noá khi coá chïë àöå tiïìn lûúng àuáng àùæn, húåp lyá. 
+ Lúåi nhuêån, lúåi tûác. 
Lúåi nhuêån, lúåi tûác laâ hònh thûác thu nhêåp tûâ nguyïn tùæc phên 
phöëi theo taâi saãn hay vöën. 
Àöëi vúái vöën tûå coá cuãa caác doanh nghiïåp tû nhên laâ vöën cöí phêìn 
cuãa cöí àöng trong caác xñ nghiïåp cöí phêìn, sau tûâng chu kyâ saãn xuêët 
kinh doanh, ngûúâi súã hûäu noá nhêån àûúåc thu nhêåp dûúái hònh thûác 
lúåi nhuêån hay lúåi tûác cöí phêìn. 
Àöëi vúái vöën cho vay, ngûúâi súã hûäu noá seä nhêån àûúåc thu nhêåp 
dûúái hònh thûác lúåi tûác. 
+ Thu nhêåp tûâ quyä tiïu duâng cöng cöång. 
Hònh thûác thu nhêåp naây laâ biïíu hiïån cuãa nguyïn tùæc phên phöëi 
qua caác quyä phuác lúåi têåp thïí vaâ phuác lúåi xaä höåi, nhû trúå cêëp khoá 
khùn, sinh àeã, öëm àau, tai naån, nhaâ treã, hoåc têåp... Caác têìng lúáp dên 
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN 85 
cû khaác nhêån àûúåc thu nhêåp naây dûúái hònh thûác tiïìn hûu trñ àöëi 
vúái ngûúâi nghó hûu, tiïìn trúå cêëp nuöi dûúäng ngûúâi giaâ, treã em, tiïìn 
cûáu tïë xaä höåi. 
+ Thu nhêåp tûâ kinh tïë gia àònh. 
Kinh tïë gia àònh coá vai troâ rêët quan troång. 
Súã hûäu trong kinh tïë gia àònh laâ loaåi súã hûäu àùåc biïåt (vöën, taâi 
saãn) vaâ hoaåt àöång cuãa noá dûåa vaâo viïåc sûã duång lao àöång ngoaâi giúâ 
laâm viïåc úã xñ nghiïåp, cú quan, húåp taác xaä hoùåc cuãa nhûäng ngûúâi 
khaác trong gia àònh. Do àoá, thu nhêåp tûâ kinh tïë gia àònh cuäng 
thuöåc loaåi àùåc biïåt: vûâa gùæn vúái phên phöëi theo lao àöång vûâa gùæn 
vúái phên phöëi theo taâi saãn hoùåc vöën. Nhû vêåy, caác quan hïå phên 
phöëi, caác hònh thûác thu nhêåp trong thúâi kyâ quaá àöå rêët àa daång. 
Möåt ngûúâi lao àöång, möåt gia àònh coá thïí coá thu nhêåp tûâ tiïìn lûúng, 
tûâ lúåi nhuêån, lúåi tûác, tûâ kinh tïë gia àònh nïëu vûâa laâm viïåc úã xñ 
nghiïåp, cú quan, vûâa coá cöí phêìn, vûâa hoaåt àöång kinh tïë gia àònh. 
32. Cú chïë kinh tïë laâ gò? Caác böå phêån cêëu thaânh cuãa noá? Thïë naâo 
laâ cú chïë thõ trûúâng coá sûå quaãn lyá cuãa nhaâ nûúác? 
1. Cú chïë kinh tïë. 
Cú chïë kinh tïë laâ toaân böå hïå thöëng nhûäng taác àöång coá yá thûác vaâ 
coá töí chûác cuãa con ngûúâi àïën kinh tïë vô mö vaâ vi mö, phaãn aánh 
àuáng caác quy luêåt kinh tïë khaách quan, baão àaãm cho nïìn kinh tïë 
vêån haânh theo àõnh hûúáng muåc tiïu àaä xaác àõnh. 
Cú chïë kinh tïë mang tñnh khaách quan vaâ coá vai troâ quan troång 
trong viïåc nhêån thûác, phaãn aánh vaâ vêån duång quy luêåt khaách quan. 
Caác böå phêån cêëu thaânh cuãa cú chïë kinh tïë: 
- Caác phaåm truâ, quy luêåt taác àöång trong nïìn kinh tïë (nhû quy 
luêåt giaá trõ, quy luêåt cung - cêìu, quy luêåt caånh tranh, quy luêåt lûu 
thöng tiïìn tïå). 
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO 86 
- Phaáp luêåt, nhêët laâ phaáp luêåt vïì kinh tïë vúái tñnh àöìng böå vaâ 
hiïåu lûåc thûåc hiïån cuãa noá. 
- Thõ trûúâng. 
- Kïë hoaåch - yïëu töë baão àaãm nïìn kinh tïë haâng hoáa phaát triïín 
theo hûúáng muåc tiïu tûâng thúâi kyâ vaâ muåc tiïu àõnh hûúáng xaä höåi 
chuã nghôa. 
- Chñnh saách kinh tïë - xaä höåi vaâ viïåc thûåc hiïån noá trong hiïån 
thûåc kinh tïë (chñnh saách taâi chñnh quöëc gia, chñnh saách tiïìn tïå, tñn 
duång, giaá caã, kinh tïë àöëi ngoaåi...) nhû nhûäng àoân bêíy kñch thñch. 
- Caác cöng cuå kinh tïë khaác nhû: kinh tïë quöëc doanh, dûå trûä quöëc 
gia, haåch toaán kinh doanh... 
2. Cú chïë thõ trûúâng coá sûå quaãn lyá cuãa nhaâ nûúác 
- Cú chïë thõ trûúâng laâ töíng thïí nhûäng möëi quan hïå kinh tïë, caác 
phaåm truâ kinh tïë vaâ quy luêåt kinh tïë coá quan hïå hûäu cú vúái nhau 
cuâng taác àöång àïí àiïìu tiïët cung - cêìu, giaá caã, cuâng nhûäng haânh vi 
cuãa nhûäng ngûúâi tham gia thõ trûúâng nhùçm giaãi quyïët ba vêën àïì 
cú baãn: saãn xuêët caái gò, saãn xuêët nhû thïë naâo vaâ saãn xuêët cho ai? 
Cú chïë thõ trûúâng coá mùåt tñch cûåc laâ chñnh nhûng cuäng coá mùåt 
tiïu cûåc vaâ tûå phaát. Vò vêåy, cú chïë thõ trûúâng phaãi coá sûå quaãn lyá 
cuãa nhaâ nûúác. 
Sûå quaãn lyá cuãa nhaâ nûúác nhùçm hûúáng sûå phaát triïín kinh tïë theo 
nhûäng muåc tiïu, phûúng hûúáng nhêët àõnh, haån chïë mùåt tiïu cûåc 
cuãa cú chïë thõ trûúâng, àiïìu tiïët vô mö nïìn kinh tïë... 
Caác cöng cuå àïí quaãn lyá laâ: phaáp luêåt, chñnh saách, caác àoân bêíy 
kinh tïë, kïë hoaåch, caác nguöìn dûå trûä kinh tïë. 
Trong àiïìu kiïån nïìn kinh tïë nhiïìu thaânh phêìn, viïåc àöíi múái cú 
chïë kinh tïë vaâ töí chûác quaãn lyá àûúåc xêy dûång theo hûúáng chuã yïëu 
sau àêy: 
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN 87 
- Xoáa boã triïåt àïí cú chïë têåp trung quan liïu bao cêëp, xêy dûång cú 
chïë vaâ töí chûác quaãn lyá phuâ húåp vúái sûå phaát triïín nïìn kinh tïë haâng 
hoáa nhiïìu thaânh phêìn coá kïë hoaåch, coá sûå àiïìu tiïët cuãa nhaâ nûúác. 
Àêy laâ phûúng hûúáng nhùçm dên chuã hoáa àúâi söëng kinh tïë, giaãi 
phoáng moåi nùng lûåc saãn xuêët, phaát triïín maånh meä lûåc lûúång saãn 
xuêët, múã röång phên cöng lao àöång xaä höåi vaâ nêng cao hiïåu quaã 
kinh tïë. 
- Tùng cûúâng chûác nùng vaâ caác cöng cuå quaãn lyá cuãa nhaâ nûúác vïì 
kinh tïë xaä höåi. Nhaâ nûúác thûåc hiïån chûác nùng quaãn lyá àöëi vúái moåi 
hoaåt àöång kinh tïë — xaä höåi thöng qua caác cöng cuå luêåt phaáp, kïë 
hoaåch vaâ caác chñnh saách kinh tïë xaä höåi, nhùçm taåo ra möi trûúâng 
saãn xuêët vaâ kinh doanh thuêån lúåi, àöìng thúâi tûâng bûúác kiïím soaát vaâ 
àiïìu tiïët caác hoaåt àöång saãn xuêët vaâ kinh doanh cuãa caác thaânh phêìn 
kinh tïë. 
- Phên cêëp quaãn lyá giûäa chñnh quyïìn trung ûúng vaâ àõa phûúng 
kïët húåp quaãn lyá theo ngaânh vaâ laänh thöí. Vêën àïì cú baãn vaâ quan 
troång nhêët laâ nêng cao àûúåc hiïåu lûåc vaâ chêët lûúång quaãn lyá nhaâ 
nûúác tûâ trung ûúng àïën caác àõa phûúng, cú súã. 
- Thûåc hiïån chïë àöå tûå chuã saãn xuêët - kinh doanh cuãa caác àún võ 
kinh tïë, nhêët laâ caác cú súã kinh tïë quöëc doanh, laâm cho caác cú súã 
thûåc hiïån àûúåc àêìy àuã nhêët quyïìn tûå chuã cuãa hoå vïì saãn xuêët kinh 
doanh, taâi chñnh, nhên lûåc, lao àöång, húåp àöìng vaâ liïn doanh kinh 
tïë, giao dõch thõ trûúâng v.v.. 
- Xêy dûång möåt hïå thöëng caán böå phuâ húåp vúái cú chïë múái àïí quaãn lyá 
nïìn kinh tïë haâng hoáa nhiïìu thaânh phêìn. Tñch cûåc àaâo taåo vaâ böìi 
dûúäng àöåi nguä caán böå quaãn lyá kinh tïë, thuöåc caác ngaânh, caác cêëp vaâ 
caác nhaâ kinh doanh thuöåc caác thaânh phêìn kinh tïë nhùçm àaáp ûáng yïu 
cêìu bûác thiïët cuãa nïìn kinh tïë - xaä höåi. 
33. Vai troâ vaâ chûác nùng kinh tïë cuãa nhaâ nûúác? 
Trong quaãn lyá kinh tïë, nhaâ nûúác sûã duång nhûäng cöng cuå gò? 
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO 88 
1. Vai troâ kinh tïë cuãa nhaâ nûúác. 
Trong bêët cûá xaä höåi naâo, nhaâ nûúác cuäng àïìu coá vai troâ kinh tïë. 
Nhûng úã möîi chïë àöå xaä höåi, vai troâ kinh tïë cuãa nhaâ nûúác coá nöåi 
dung vaâ biïíu hiïån thñch húåp vúái chïë àöå àoá. 
Nhaâ nûúác xaä höåi chuã nghôa laâ nhaâ nûúác cuãa nhên dên lao àöång, 
àaåi biïíu cho lúåi ñch cuãa ngûúâi lao àöång. Vò vêåy, nhaâ nûúác coá vai troâ 
kinh tïë laâ töí chûác vaâ quaãn lyá toaân böå nïìn kinh tïë quöëc dên úã caã 
têìm vô mö lêîn têìm vi mö, trong àoá, quaãn lyá kinh tïë vô mö cuãa nhaâ 
nûúác laâ chuã yïëu. 
Nhaâ nûúác coá vai troâ kinh tïë trïn, vò: 
- Nhaâ nûúác, vúái tû caách laâ ngûúâi àaåi diïån cuãa toaân dên, coá nhiïåm 
vuå quaãn lyá àêët nûúác vïì mùåt haânh chñnh vaâ kinh tïë. 
- Nhaâ nûúác laâ ngûúâi àaåi diïån cho súã hûäu toaân dên vïì tû liïåu saãn 
xuêët, coá nhiïåm vuå quaãn lyá caác xñ nghiïåp thuöåc khu vûåc kinh tïë 
quöëc doanh. 
- Vai troâ quaãn lyá kinh tïë cuãa nhaâ nûúác goáp phêìn quan troång vaâo 
viïåc khùæc phuåc nhûäng yïëu keám, thuác àêíy nhûäng nhên töë tñch cûåc 
luön nêíy sinh trong nïìn kinh tïë haâng hoáa nhiïìu thaânh phêìn vêån 
àöång theo cú chïë thõ trûúâng àûa nïìn kinh tïë phaát triïín theo àõnh 
hûúáng xaä höåi chuã nghôa. 
2. Chûác nùng kinh tïë cuãa nhaâ nûúác. 
Nhaâ nûúác coá nhûäng chûác nùng kinh tïë sau àêy: 
a) Chûác nùng quaãn lyá vô mö nïìn kinh tïë 
Trïn cú súã baão àaãm quyïìn tûå chuã kinh doanh cuãa caác doanh 
nghiïåp, nhaâ nûúác têåp trung thûåc hiïån töët chûác nùng quaãn lyá vô mö 
nïìn kinh tïë vúái nhûäng nöåi dung sau: 
Trûúác hïët, nhaâ nûúác taåo ra möi trûúâng vaâ àiïìu kiïån cho hoaåt àöång 
saãn xuêët kinh doanh. Àïí laâm àiïìu àoá, nhaâ nûúác phaãi baão àaãm sûå öín 
àõnh vïì chñnh trõ, kinh tïë xaä höåi cho moåi ngûúâi yïn têm saãn xuêët 
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN 89 
kinh doanh, duy trò luêåt phaáp, trêåt tûå vaâ an toaân xaä höåi; thi haânh 
nhêët quaán caác chñnh saách vaâ thïí chïë theo hûúáng àöíi múái, öín àõnh 
möi trûúâng kinh tïë vi mö, khöëng chïë laåm phaát, àiïìu tiïët thõ trûúâng, 
ngùn ngûâa vaâ xûã lyá nhûäng àöåt biïën xêëu; xêy dûång cú súã haå têìng baão 
àaãm àiïìu kiïån cú baãn cho hoaåt àöång kinh tïë, hïå thöëng taâi chñnh tiïìn 
tïå, hïå thöëng phaáp chïë vaâ vùn hoáa - xaä höåi. 
- Dêîn dùæt vaâ höî trúå nhûäng nöî lûåc phaát triïín thöng qua kïë hoaåch 
vaâ caác chñnh saách kinh tïë, sûã duång coá troång àiïím caác nguöìn taâi lûåc 
têåp trung vaâ lûåc lûúång dûå trûä; phaát huy vai troâ cuãa kinh tïë quöëc 
doanh; taåo àiïìu kiïån thuêån lúåi múã röång kinh tïë àöëi ngoaåi. 
- Hoaåch àõnh vaâ thûåc hiïån caác chñnh saách xaä höåi, baão àaãm sûå 
thöëng nhêët giûäa phaát triïín kinh tïë vaâ phaát triïín xaä höåi. 
- Quaãn lyá vaâ kiïím soaát viïåc sûã duång taâi saãn quöëc gia nhùçm baão 
töìn vaâ phaát triïín caác taâi saãn àoá, trong àoá coá böå phêån taâi saãn giao 
cho kinh tïë quöëc doanh. 
- Xêy dûång vaâ quaãn lyá nhûäng dûå trûä quöëc gia (lûúng thûåc, haâng 
hoáa thiïët yïëu, tiïìn tïå v.v...) àïí àiïìu tiïët kinh tïë vô mö. 
b) Chûác nùng quaãn lyá caác xñ nghiïåp thuöåc khu vûåc kinh tïë quöëc 
doanh 
Nhaâ nûúác quaãn lyá caác xñ nghiïåp thuöåc khu vûåc kinh tïë quöëc doanh 
vúái tû caách laâ ngûúâi chuã súã hûäu toaân dên. Song, nhaâ nûúác chó laâ 
ngûúâi chuã súã hûäu àaåi biïíu. 
Àöëi vúái khu vûåc kinh tïë quöëc doanh, nhaâ nûúác quaãn lyá giaán tiïëp 
vúái chûác nùng cuå thïí sau: 
- Quyïët àõnh phûúng hûúáng kinh doanh cuãa doanh nghiïåp vaâ 
nghôa vuå cuãa doanh nghiïåp àöëi vúái nhaâ nûúác. 
Quyïët àõnh thaânh lêåp xñ nghiïåp múái, hoùåc giaãi thïí xñ nghiïåp saãn 
xuêët vaâ kinh doanh yïëu keám, thua löî. 
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO 90 
- Böí nhiïåm hay miïîn nhiïåm giaám àöëc vaâ caác chûác danh khaác cuãa 
xñ nghiïåp. 
- Ban haânh nhûäng chñnh saách cêìn thiïët coá tñnh phaáp lïånh àöëi vúái 
doanh nghiïåp vaâ kiïím tra viïåc thûåc hiïån nhûäng chñnh saách àoá. 
3. Nhûäng cöng cuå àïí nhaâ nûúác sûã duång trong quaãn lyá kinh tïë. 
- Xêy dûång, ban haânh vaâ thûåc thi luêåt phaáp àaáp ûáng yïu cêìu 
quaãn lyá kinh tïë - xaä höåi theo cú chïë thõ trûúâng. Xêy dûång vaâ ban 
haânh hïå thöëng luêåt kinh tïë, luêåt baão vïå möi trûúâng... 
- Tùng cûúâng kïë hoaåch hoáa vô mö trïn cú súã àöíi múái kïë hoaåch 
hoáa, chuyïín tûâ kïë hoaåch hoáa têåp trung quan liïu sang kïë hoaåch 
hoáa àõnh hûúáng, baão àaãm caác cên àöëi töíng thïí cú baãn cuãa nïìn kinh 
tïë. 
- Xêy dûång hïå thöëng kïë toaán, thöëng kï vaâ thöng tin kinh tïë phuåc 
vuå cho cöng taác quaãn lyá nhaâ nûúác vaâ quaãn lyá saãn xuêët, kinh doanh 
àaáp ûáng yïu cêìu kõp thúâi, chñnh xaác vaâ àêìy àuã. 
- Àöíi múái cùn baãn hïå thöëng taâi chñnh - tiïìn tïå. Chñnh saách taâi 
chñnh quöëc gia hûúáng vaâo viïåc taåo vöën vaâ sûã duång vöën coá hiïåu quaã 
trong toaân xaä höåi... Phêën àêëu cên bùçng ngên saách nhaâ nûúác möåt 
caách tñch cûåc; nuöi dûúäng vaâ phaát triïín caác nguöìn thu, chöëng thêët 
thu. Hoaân chónh phaáp chïë vïì thuïë laâm àoân bêíy kñch thñch vaâ 
hûúáng dêîn saãn xuêët kinh doanh, baão àaãm nguöìn thu ngên saách vaâ 
àiïìu tiïët thu nhêåp, thûåc hiïån cöng bùçng xaä höåi. Caãi töí hïå thöëng 
ngên haâng àïí hoaåt àöång coá hiïåu quaã. 
34. Àùåc àiïím vaâ nöåi dung cuãa kïë hoaåch hoáa úã nûúác ta trong thúâi kyâ 
quaá àöå? Phûúng hûúáng àöíi múái chuã yïëu trong kïë hoaåch hoáa? 
1. Àùåc àiïím kïë hoaåch hoáa trong thúâi kyâ quaá àöå úã nûúác ta. 
Trïn cú súã nhêån thûác vaâ vêån duång caác quy luêåt khaách quan, 
nhêët laâ caác quy luêåt kinh tïë, nhaâ nûúác xêy dûång vaâ thûåc hiïån caác 
kïë hoaåch phaát triïín kinh tïë - xaä höåi trong tûâng thúâi kyâ. 
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN 91 
Nïìn kinh tïë trong thúâi kyâ quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi laâ nïìn 
kinh tïë haâng hoáa nhiïìu thaânh phêìn nïn kïë hoaåch hoáa laâ möåt cöng 
cuå quan troång àïí nhaâ nûúác töí chûác vaâ quaãn lyá nïìn kinh tïë phaát 
triïín theo àõnh hûúáng xaä höåi chuã nghôa. 
Àùåc àiïím kinh tïë quyïët àõnh àùåc àiïím cuãa kïë hoaåch hoáa trong thúâi 
kyâ quaá àöå úã nûúác ta. Àoá laâ kïë hoaåch hoáa àõnh hûúáng gùæn liïìn vúái 
hoaåch àõnh caác chñnh saách kinh tïë vaâ hïå thöëng àoân bêíy kinh tïë, nhû 
giaá caã, thuïë, tñn duång, luêåt kinh doanh v.v.. Kïë hoaåch hoáa trûåc tiïëp 
chó diïîn ra trong möåt phaåm vi nhêët àõnh, coân chuã yïëu laâ kïë hoaåch 
hoáa giaán tiïëp. 
2. Nöåi dung cuãa kïë hoaåch hoáa úã nûúác ta trong chùång àûúâng àêìu 
tiïn. 
Möîi thúâi kyâ nhêët àõnh coá nöåi dung kïë hoaåch hoáa thñch húåp àïí thûåc 
hiïån chiïën lûúåc kinh tïë - xaä höåi. Trong chùång àûúâng àêìu tiïn cuãa 
thúâi kyâ quaá àöå úã nûúác ta, nöåi dung cuãa kïë hoaåch laâ xêy dûång vaâ thûåc 
hiïån kïë hoaåch phaát triïín nïìn kinh tïë haâng hoáa nhiïìu thaânh phêìn 
vêån haânh theo cú chïë thõ trûúâng coá sûå quaãn lyá cuãa nhaâ nûúác nhùçm 
àaåt àûúåc möåt cú cêëu kinh tïë cöng - nöng nghiïåp - dõch vuå hiïån àaåi 
gùæn vúái sûå phên cöng vaâ húåp taác quöëc tïë ngaây caâng sêu röång hún. 
Trong àiïìu kiïån nûúác ta, cêìn "tùng cûúâng kïë hoaåch hoáa vô mö trïn 
cú súã àöíi múái kïë hoaåch hoáa, chuyïín tûâ kïë hoaåch hoáa têåp trung quan 
liïu sang kïë hoaåch hoáa àõnh hûúáng, baão àaãm caác cên àöëi töíng thïí cú 
baãn cuãa nïìn kinh tïë (cên àöëi cung - cêìu; tiïìn - haâng; thu — chi; xuêët - 
nhêåp khêíu, tñch luäy - tiïu duâng...). Kïë hoaåch nhaâ nûúác coá chûúng 
trònh, dûå aán àêìu tû cuãa chñnh phuã baão àaãm àiïìu kiïån thûåc hiïån caác 
muåc tiïu lúán, ài àöi vúái viïåc thûåc hiïån caác chñnh saách àoân bêíy kinh tïë 
laâ chñnh àïí hûúáng dêîn vaâ höî trúå caác ngaânh, caác àõa phûúng vaâ cú súã 
phaát triïín theo àõnh hûúáng kïë hoaåch"1. 
1 Chiïën lûúåc öín àõnh vaâ phaát triïín kinh tïë — xaä höåi àïën nùm 200, Nxb, Sûå thêåt, Haâ 
Nöåi, 1991, tr.26-27. 
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO 92 
Àïí thûåc hiïån àûúåc nöåi dung quan troång trïn, phaãi nêng cao chêët 
lûúång kïë hoaåch hoáa nïìn kinh tïë quöëc dên, lêëy thõ trûúâng laâm àöëi 
tûúång vaâ laâ cùn cûá quan troång nhêët.... nêng cao dêìn trònh àöå dûå 
baáo kinh tïë - xaä höåi trong cöng taác kïë hoaåch hoáa1. 
Nhû vêåy, àöíi múái cöng taác kïë hoaåch hoáa laâ möåt têët yïëu khaách 
quan, theo phûúng hûúáng: 
Möåt laâ, lêëy thõ trûúâng laâm cùn cûá vaâ àöëi tûúång chuã yïëu cuãa kïë 
hoaåch hoáa. 
Hai laâ, thay hïå thöëng chó tiïu phaáp lïånh aáp àùåt bùçng hïå thöëng 
chó tiïu cên àöëi mang tñnh àõnh hûúáng. 
Ba laâ, thûåc hiïån kïë hoaåch hoáa hai cêëp: cêëp nhaâ nûúác gùæn vúái kïë 
hoaåch hoáa vô mö vaâ cêëp cú súã gùæn vúái kïë hoaåch hoáa vi mö. 
Böën laâ, nêng cao trònh àöå dûå baáo kinh tïë - xaä höåi trong cöng taác 
kïë hoaåch hoáa. 
Nùm laâ, caãi tiïën hïå thöëng böå maáy laâm kïë hoaåch vaâ nêng cao 
trònh àöå cho àöåi nguä caán böå laâm kïë hoaåch. 
35. Thïë naâo laâ haåch toaán kinh tïë? Taác duång vaâ nhûäng nguyïn tùæc 
cú baãn cuãa haåch toaán kinh tïë? 
1. Haåch toaán kinh tïë laâ phaåm truâ kinh tïë xuêët hiïån gùæn liïìn vúái 
sûå xuêët hiïån caác xñ nghiïåp quöëc doanh; noá phaãn aánh caác quan hïå 
kinh tïë múái, khaác vïì chêët, giûäa nhaâ nûúác vaâ xñ nghiïåp, giûäa caác xñ 
nghiïåp vúái nhau, 
1. Xem Baáo caáo Chñnh trõ cuãa Ban Chêëp haânh Trung ûúng Àaãng 
khoáa VI taåi Àaåi höåi Àaãng lêìn thûá VII 
giûäa xñ nghiïåp vúái caác töí chûác kinh tïë khaác, giûäa xñ nghiïåp vúái caán 
böå cöng nhên viïn... 
Haåch toaán kinh tïë coân laâ phûúng phaáp quaãn lyá saãn xuêët kinh 
doanh coá kïë hoaåch cuãa caác xñ nghiïåp quöëc doanh vaâ têåp thïí, dûåa 
trïn cú súã chuã àöång sûã duång möåt caách coá hïå thöëng caác quan hïå 
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN 93 
haâng hoáa tiïìn tïå vaâ caác phaåm truâ kinh tïë coá liïn quan nhùçm àaåt 
kïët quaã kinh tïë cao nhêët vúái chi phñ ñt nhêët. 
Haåch toaán kinh tïë laâ möåt phaåm truâ kinh tïë khaách quan? noá xuêët 
hiïån vaâ chõu sûå chi phöëi búãi yïu cêìu cuãa caác quy luêåt kinh tïë haâng 
hoáa, yïu cêìu cuãa muåc tiïu cuãa nïìn kinh tïë, cuãa quy luêåt phaát triïín 
coá kïë hoaåch cên àöëi nïìn kinh tïë, yïu cêìu cuãa caác nguyïn tùæc quaãn 
lyá nïìn kinh tïë haâng hoáa. 
ÚÃ nûúác ta, quaá trònh xoáa boã cú chïë têåp trung quan liïu bao cêëp 
chuyïín sang cú chïë thõ trûúâng coá sûå quaãn lyá cuãa nhaâ nûúác cuäng laâ 
quaá trònh chuyïín tûâ haåch toaán kinh tïë hònh thûác tûâng bûúác sang 
haåch toaán kinh tïë kinh doanh theo àõnh hûúáng xaä höåi chuã nghôa. 
2. Haåch toaán kinh tïë coá nhûäng taác duång quan troång: 
- Goáp phêìn laâm cho caác xñ nghiïåp tûâ àún võ kinh tïë bao cêëp trúã 
thaânh àún võ kinh tïë haâng hoáa thñch ûáng vúái cú chïë thõ trûúâng. 
- Taåo àiïìu kiïån àïí kïët húåp sûå laänh àaåo theo àõnh hûúáng kïë hoaåch 
cuãa nhaâ nûúác vúái sûå phaát huy tñnh tûå chuã cuãa xñ nghiïåp. 
- Goáp phêìn kïët húåp möåt caách haâi hoâa caác lúåi ñch kinh tïë giûäa nhaâ 
nûúác vúái xñ nghiïåp vaâ ngûúâi lao àöång, àöìng thúâi phaát huy coá hiïåu 
qua àöång lûåc lúåi ñch kinh tïë, goáp phêìn taåo ra nhûng àiïìu kiïån àïí 
thûåc hiïån töët caác yïu cêìu cuãa caác quy luêåt kinh tïë, caác muåc tiïu vaâ 
nguyïn tùæc quaãn lyá nïìn kinh tïë. 
3. Nhûäng nguyïn tùæc cú baãn cuãa haåch toaán kinh tïë: 
- Nguyïn tùæc tûå buâ àùæp vaâ coá lúåi, xuêët phaát tûâ yïu cêìu khaách 
quan cuãa nïìn kinh tïë haâng hoáa vaâ cuãa muåc tiïu nïìn kinh tïë laâ saãn 
xuêët - kinh doanh phaãi àaåt àûúåc hiïåu quaã kinh tïë cao vaâ laâm cho 
dên giaâu nûúác maånh. Àêy laâ nguyïn tùæc cú baãn nhêët cuãa haåch toaán 
kinh tïë. 
- Caác xñ nghiïåp phaãi thûåc hiïån nguyïn tùæc tûå chuã vïì kinh tïë, taâi 
chñnh vaâ nghiïåp vuå saãn xuêët, kinh doanh. Nguyïn tùæc naây bùæt 
nguöìn tûâ nguyïn tùæc têåp trung dên chuã trong quaãn lyá. Theo 
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO 94 
nguyïn tùæc naây, caác xñ nghiïåp thûåc sûå laâ möåt àún võ kinh tïë haâng 
hoáa. 
- Nguyïn tùæc chõu traách nhiïåm vïì lúåi ñch vêåt chêët vaâ àûúåc 
khuyïën khñch bùçng lúåi ñch vêåt chêët cho pheáp caác xñ nghiïåp àûúåc múã 
röång quyïìn tûå chuã. Möëi quan hïå giûäa quyïìn lúåi, nghôa vuå, lúåi ñch 
kinh tïë giûäa nhaâ nûúác, xñ nghiïåp vaâ ngûúâi lao àöång àûúåc giaãi quyïët 
thoãa àaáng hún vaâ àêìy àuã traách nhiïåm. 
- Thûåc hiïån sûå giaám àöëc bùçng àöìng tiïìn caác hoaåt àöång kinh tïë cuãa 
xñ nghiïåp. Nguyïn tùæc naây xuêët phaát tûâ tñnh thöëng nhêët cuãa nïìn 
kinh tïë, nïìn saãn xuêët xaä höåi do nhên dên lao àöång laâm chuã, caác xñ 
nghiïåp haåchtoaán kinh tïë phaãi chõu sûå kiïím tra, kiïím soaát cuãa nhaâ 
nûúác hoùåc caác cú quan cuãa nhaâ nûúác nhû ngên haâng, taâi chñnh... 
Böën nguyïn tùæc cuãa haåch toaán kinh tïë trïn àêy laâ möåt thïí thöëng 
nhêët hoaân chónh, cêìn àûúåc thûåc hiïån nghiïm ngùåt. Muöën thûåc hiïån 
töët nhûäng nguyïn tùæc trïn, têët nhiïn cêìn coá àiïìu kiïån nhêët àõnh 
nhû phaãi coá hïå thöëng chñnh saách giaá caã thñch húåp vaâ tiïìn tïå öín 
àõnh; caác hïå thöëng àõnh mûác kinh tïë - kyä thuêåt thñch húåp vaâ tûúng 
àöëi chñnh xaác; chïë àöå kïë toaán - taâi chñnh - thöëng kï chñnh xaác; kïë 
hoaåch hoáa khoa hoåc vaâ thûåc tïë; quaãn lyá töët moåi nguöìn vöën.