Những vấn đề cơ bản cần thiết cho người mới cầm máy
Tóm tắt Những vấn đề cơ bản cần thiết cho người mới cầm máy: ...ọn đƣợc chủ đề và bối cảnh thích hợp cho một đề tài rồi, phần nội dung (hồn ảnh) đã coi nhƣ là gần đầy đủ, có thể nói đã tạm qua giai đoạn rung động tƣ tƣởng mà bƣớc sang phần kỹ thuật thể hiện. Phần này đòi hỏi nhiều lý trí và kinh nghiệm chuyên môn. Đây là lúc vận dụng sự hiểu biết của ta về k...i lúc hoàn toàn, trọn vẹn ấy chỉ xảy ra một lần, không bao giờ có thể lập lại đúng y hệt. Ngƣời ảnh phải biết tính toán, chuẩn bị kỹ thuật thu hình cách nào để ghi chép đúng vào lúc đáng ghi chép ấy. Có ngƣời đã nói, chỉ có loại ảnh phóng sự mới cần phải bấm cho đúng lúc mà thôi. Ví dụ : Phóng...ó để nói lên nơi mình đã đến. Đại cƣơng vài nét đặc biệt những bãi biển quen thuộc -Đà Nẵng: Bãi Tân Thanh và nhiều bãi khác có đủ đề tài của mấy bãi miền Nam tƣơng tự nhƣ Phƣớc hải, Long hải. Bãi có núi bao quanh. -Phan Thiết: Có thêm cảnh của những bến đò ngang, thuyền chuyên chở qua lại n...
đó thì thật là thiếu sót. Nơi ăn ở của họ là những bức tranh lạ luôn trình bày ra trƣớc mắt ta. Một cô gái đang dệt thổ cẩm bên ánh sáng khuôn cửa nhà sàn; nhịp giã gạo chày một, chày hai nhịp nhàng nhún nhảy, thân hình đong đƣa mái tóc; bầu sữa mẹ căng phồng với đứa nhỏ màu đồng hun say sƣa bú; chàng trai ngồi vót tên, mài dao; cảnh đội nƣớc, vác nƣớc, tắm giặt dƣới chân thác lớn, cảnh té nƣớc đùa nghịch nhau sau bụi lá. Lại những thân hình già nua ngồi sƣởi ấm bên bậu cửa, tai trễ xuống vai, vòng đồng quấn cao lên tới đầu gối, mấy ngƣời tuổi tác đó họ ngồi hàng giờ yên lặng, mắt nheo nhìn về phía trƣớc mặt nhƣ muốn gửi hồn về sau dãy núi xa kia. Những hình ảnh kể trên đối với ngƣời săn ảnh nghệ thuật thật là hấp dẫn và đẹp vô cùng. Cho nên, có những buổi chụp, nếu không giục giã nhau có thể bị tối giữa đƣờng về. Sƣơng lam 92 Đà Lạt những ngày cuối năm, mỗi khi phủ tấm áo sƣơng màu lam nhẹ, mới thật nói hết đƣợc vẻ diễm ảo của nơi này. Thung lũng trắng một màu sữa, mấy ngọn thông cao cố nhô lên, mây thấp vắt ngang chân núi, chân đồi, phất phơ nhƣ dải lụa trời. Trong đƣờng phố, những buổi sớm sƣơng, còn thấy những hình bóng ton tả của những bà, những cô tần tảo gánh hàng ra chợ; dáng xinh xinh, tay ủ trong tà áo bƣớc đi thoăn thoắt đó là hình ảnh cô nữ sinh đi học; mặt lạnh giá ẩn hiện trong màn sƣơng trắng đục tƣởng nhƣ hơi lạnh bốc lên từ lòng nƣớc. Một buổi sớm trên đƣờng mòn hồ Than Thở, qua màn sƣơng, có khi ta bắt gặp mấy dì phƣớc áo dòng trắng muốt thấp thoáng giữa hàng thông cao. Nhìn cảnh thật mà nhƣ không có thật trên mặt đất. Màu sắc Ngoài hai màu xanh và nâu cố hữu, một màu lớn và đậm đà hơn cả vẫn là màu hoa đào trong mùa nở. Màu ấy ấm mà không gay gắt nhƣ hoa phƣợng ở thành phố. Trên đƣờng ra chợ có trồng đào, hay một ít gốc đào trong thung lũng, nơi nào có cây này, ngƣời đứng gần nhƣ lây sức ấm áp của màu hồng trong không khí giá lạnh. Đi xa hơn nữa, ta còn bắt gặp màu suối bạc trên nền đá xám, buồn nhƣng hùng vỹ. Cũng không thể quên nhắc đến lƣng đồi cong màu cỏ úa điểm chấm nâu, chấm đen, chấm trắng của bầy ngựa thả rong. Và dƣới đồi thông xanh, lại thấy uốn khúc quanh co mấy con đƣờng mòn đất đỏ vắng lặng và đợi chờ. Trên đây là một ít nét đặc biệt trƣớc ống kính chung quanh và trên đƣờng đi đến đô thị cao nguyên. Ở đây không đề cập đến nhà ga, chợ búa, dinh thự, đƣờng xá Đà Lạt vì hằng ngày, khách du nào mà chả có dịp nhìn thấy và tha hồ thu vào máy những kiểu hình kỷ niệm. Trong mùa hoa, mùa nắng, nõn thông cũng đã trổ bông, hƣơng lan bay đi khắp hƣớng, “thi vị cao nguyên” lại nhắc nhở ngƣời nghệ sĩ nhiếp ảnh khoác máy lên vai, tìm lên vùng cao mỗi năm để lại có dịp rộng mở ống kính thu lấy cả một “khúc nhạc rừng” bằng hình ảnh. Chuẩn bị cuộc đi và bảo vệ máy 1- Chuẩn bị: Nhƣ ta đã biết, chung quanh và ven đƣờng dẫn lên cao nguyên, cảnh trí, màu sắc và hứng khởi luôn luôn thay đổi, mỗi loại đòi hỏi một kỹ thuật, một dụng cụ thu hình khác nhau. Đang từ một cảnh rộng lớn núi đồi trùng điệp xanh biếc, tới ngay một đóa hoa nhỏ bé đỏ thắm trên sƣờn đồi; từ một giọt nƣớc long lanh đọng trên mạng nhện, muốn chụp máy phải để sát vào cách có mấy phân, một lát sau đã gặp ngay một thác nƣớc phải dừng lại cách xa từ mấy trăm thƣớc mới chụp đƣợc. Sự thay đổi này rất thú vị cho ngƣời cầm máy, nhƣng phải đòi hỏi kỹ thuật và dụng cụ thích ứng cho từng hoàn cảnh. Ống kính xài cho cảnh không thể lại gần, kính cận (macro) cho những vật nhỏ bé cần sát máy vào quá tầm nét thông thƣờng của ống kính; kính lọc màu khác nhau cho từng 93 màu chính trong cảnh (đồi xanh, hoa đỏ), kính lọc mù sƣơng (Ultra Violet), loa che nắng cho cảnh chụp trái sáng v.v Tất cả những dụng cụ ấy phải theo sát với ngƣời, với máy vì không thể mỗi lúc lại tụt xuống hoặc leo lên hàng trăm thƣớc để trở lại xe lấy một món phụ tùng! Những chuyến đi xa nhƣ vậy, nếu không có một chiếc áo nhiều túi lớn (có nắp và khuy cài cẩn thận), ta nên sắm một một cái túi xách hay balô chuyên dụng, có thể đeo vắt qua vai là tiện nhất, khi ấy hai tay vung vẩy, ngƣời săn ảnh tha hồ băng băng tiến lên. 2- Bảo vệ máy: Ngƣời nhiếp ảnh hay tìm lên cao nguyên vào mùa sƣơng – mùa đẹp nhất – mà đi nhƣ vậy là đi vào một màn hơi nƣớc. Trong những buổi đi sớm, về muộn, hoặc phải xuống thung lũng, lúc đi lên nên xem lại bao da và áo ngoài có khi thấy ấm, hơi nƣớc đóng vào ống kính để trần tuy không tai hại bằng hơi nƣớc mặn ngoài biển, nhƣng cũng không phải hoàn toàn vô hại. Một điểm đáng lƣu ý nữa là cách thức đeo máy khi đi chụp thác hoặc len vào rừng cỏ cao. Những lúc cần leo trèo trên rêu trơn và gai góc, việc đeo toòng teng máy ở một bên vai là điều cấm kỵ. Hai tay cần đƣợc thƣ thả để bám chắc vào vách đá, cành cây, lấy thăng bằng, nếu còn bận bịu giữ máy có thể bị té (ngã) nguy hiểm. Nếu không giữ máy thì những cái chao ngƣời, nghiêng mình dù nhẹ cũng có thể làm máy rơi xuống đất, xuống nƣớc, xuống vực Một lối đeo máy “cổ điển” tốt hơn hết là luồn dây qua đầu, vắt chéo ngang vai để máy yên ổn sau lƣng chỗ gần thắt lƣng, khi đã có chỗ đứng chắc chắn mới luồn tay cho máy đeo ở cổ và xoay ra trƣớc ngực. Tóm lại không đeo máy trần để hơi nƣớc hoặc gai góc có thể làm hƣ ống kính, đeo máy một cách chắc chắn và chỉ giở ra khi cần thu hình. Việc này tuy nhỏ nhặt tầm thƣờng, nhƣng nếu không lƣu ý thì có thể xảy ra điều đáng tiếc lớn. Có những ngày bất thƣờng Đà Lạt lạnh hẳn xuống, đôi khi cũng làm cho một vài bộ phận máy chạy kém trơn tru nhƣ màn trập, bộ phận tự động Gặp buổi nhƣ vậy, trƣớc khi đi ra ngoài ta nên cho mấy bộ phận ấy chạy thử năm mƣời bận cho thuần thục Việc sử dụng thì giờ chụp ảnh cao nguyên Khác hẳn với biển rộng, ở miền núi cao mặt trời “dậy trƣa” và “đi ngủ” rất sớm. Giờ giấc hoạt động thật là ít ỏi, mặt trời có khi 8 giờ vẫn chƣa thật sáng, và tối đã bắt đầu từ 6 giờ chiều. Đêm thì lạnh và tối tăm, mọi ngƣời nghĩ đến tấm chăn ấm hơn là những việc khác. Nói nhƣ vậy không có nghĩa là chúng ta đeo máy lên cao nguyên là cứ việc đi ngủ cho thích mắt, trái lại vẫn phải dậy sớm nhƣ thƣờng, vì nhiều địa điểm có thể kiếm đƣợc ảnh đẹp bắt buộc ta phải có mặt từ trƣớc khi mặt trời soi sáng nơi đó. Muốn tới đó cho kịp, ta phải dậy sớm vì nơi nọ thƣờng cách rất xa nơi kia. Ví dụ đƣờng đi Suối Vàng (đồi Ngựa) không phải là cùng một chiều với đƣờng đến hồ Tuyền Lâm. 94 Bởi vậy, đi chụp ở Đà Lạt phải có kinh nghiệm và tính toán thời khóa biểu trƣớc. Mỗi ngày có thể nhắm vào loại ảnh gì làm đích chính để liệu đƣờng đi. Muốn ở đƣợc lâu một nơi ta nên tổ chức những bữa ăn trƣa ngay tại nơi chụp, vì nếu phải di chuyển hàng ba, bốn chục cây số để ăn đƣợc một bữa cơm thì thật phí thì giờ và mất đi bao nhiêu hào hứng. Vả chăng, thử một bữa ăn nguội tại một tảng đá nhẵn dƣới chân thác rồi tạm nhả lƣng trên thảm cỏ êm, chẳng là một điều thú vị hay sao? Chút ít kinh nghiệm về cách chọn đề tài và kỹ thuật thu hình Phong cảnh rộng – Phần lớn chúng ta lên cao nguyên là nhắm vào một số phong cảnh rộng lớn. Quả tình cảnh rộng ở Đà Lạt cũng rất hấp dẫn, nhất là đối với những ai chƣa từng đặt chân đến nơi này, vì vậy ta nên xem kỹ lại bài PHONG CẢNH và bài NHỮNG SỰ LỪA DỐI Tóm lại, phải nhìn thấy bố cục rộng của phong cảnh, đừng hấp tấp trƣớc loại cảnh sắc rất “mới mắt” nhƣng cũng dễ lừa dối ống kính. Thật vậy, đang sống giữa đô thị ồn ào, thiếu chân trời, bỗng thoắt đƣợc đổi hẳn không khí trƣớc một cảnh hùng vỹ, rộng rãi, có núi cao, rừng rậm, thung lũng sâu thẳm, đƣờng mòn hun hút, màu sắc chan hòa, đua nhau trình bày giữa một khúc nhạc thiên nhiên kỳ lạ với thông reo, thác đổ, con ngƣời đeo máy ảnh mới lên cao nguyên lúc nào cũng muốn chụp rất nhiều, nhƣng kết quả sẽ “chẳng đƣợc bao nhiêu”, nếu chúng ta không có kinh nghiệm. Hồ - Suối – Thác nƣớc. Cùng chung một chất nƣớc, nhƣng mỗi cảnh lại đƣợc tả theo một hình thức và ý nghĩa khác nhau, nếu ý thức đƣợc đúng sẽ dễ dàng trong việc diễn tả và thể hiện. Mặt hồ vốn có chất buồn, trầm lặng, mơ mộng, lúc yên nhƣ mặt gƣơng soi rõ cả những hàng thông cao vút bên bờ, khi lăn tăn gợn sóng xóa nhẹ từng bóng mây trôi trên nền trời xanh. Chụp cảnh này phải áp dụng loại đề tài êm dịu, gợi sầu nhẹ nhàng, không nên dùng làm bối cảnh cho những chủ đề động quá mạnh nhƣ đàn trâu đang tắm vùng vẫy, hay từng tốp ngƣời đùa nhau chạy loăng quăng. Suối tuy có chuyển động hơn mặt hồ, nhƣng vẫn còn êm nhẹ, rỉ rả luồn dƣới cỏ non hoặc cọ vào lƣờn đá. Những lạch suối nhỏ đứng riêng một mình khó nên ảnh đẹp nhƣng dùng làm bối cảnh thì rất nên thơ. Chẳng hạn làm nền cho một nhánh hoa dại, một chú nhện giăng tơ trên mấy ngọn cỏ là xuống gần nƣớc, hoặc một chú nai con nào đang đứng uống nƣớc. Thác là một hình thức nƣớc hùng vỹ và cuồng bạo nhất tập trung từ trên cao rồi đổ xuống ầm ầm mài mòn đá sắc, tung bụi nƣớc mù mịt. Chụp thác nên tả toàn diện một cảnh rộng, nếu muốn lấy một phần thôi cần phải chọn một dòng lớn đổ xuống, trông nghiêng trên một nền cây sẫm hoặc đá đen mới thấy nổi và rõ ràng sức mạnh của nguồn nƣớc trắng. Chụp cảnh thác mà chỉ cắt lấy một mảnh nhƣ đứng trƣớc một mảng tƣờng trắng thì rất uổng. 95 Trong cảnh rộng lớn ấy, nếu có đƣợc một vài mẫu ngƣời dân tộc đi dƣới chân để so sánh tỷ lệ thì thật tuyệt. Nhƣng cũng không nên vì sự so sánh ấy mà dùng một ngƣời mẫu thành thị vén áo rón rén rửa chân Dòng thác đổ tuy rất mạnh, rât nhanh, nhƣng kinh nghiệm cho biết không phải vì vậy mà ta phải để tốc độ rất nhanh (nhƣ 1/500s, 1/1000s) để bắt đứng đƣợc hình ảnh nƣớc chảy. Chụp nhƣ vậy chắc chắn sẽ mất hết vẻ động vì nƣớc sẽ cứng ngắc lại, “chết” nhƣ nƣớc đá đông cứng trong tủ lạnh. Ở đây ta phải áp dụng kỹ thuật chụp chậm của nghệ thuật thu hình “chao mờ” mới thấy đƣợc vẻ đẹp “động” rất mƣợt mà của thác nƣớc. Nếu đứng tƣơng đối gần ta có thể để tốc độ ở khoảng 1/60s – 1/125s, và nếu thật xa, rộng có thể để tốc độ máy đến 1/30s – 1/15s. Tất nhiên là phải có chân máy, hoặc phải kềm máy cho thật vững, chống rung. Chân dung ngƣời dân tộc – Ta đã biết rõ, ngƣời dân tộc là một trong những mẫu ngƣời rất ăn ảnh vì đƣờng nét, y phục, nƣớc da, ánh mắt rất phù hợp với bối cảnh núi rừng, nhƣng cũng nhƣ tất cả những “ngƣời mẫu không chuyên”, họ rất lúng túng và mất tự nhiên khi ta sắp xếp họ quá đáng. Muốn tránh đƣợc việc này, ta vừa nói chuyện với họ vừa chụp, hoặc làm cho họ chăm chú vào một ngƣời trong nhóm của ta để ngƣời khác xoay quanh thu hình. Việc đầu tiên là phải làm cho họ quen ta dễ dãi. Cảm tình đầu tiên thƣờng dễ mua chuộc bằng điếu thuốc, bao diêm đƣa tặng. Gần đây, nhiều đồng bào dân tộc ở nhiều nơi đã tƣơng đối “nhạy bén thị trƣờng” nên đôi khi ta phải trả tiền cho một số “ngƣời mẫu”. Họ vui lòng làm theo ý ta nếu đƣợc thỏa mãn, vui vẻ. Cho nên khi chủ tâm đi chụp sinh hoạt của ngƣời dân tộc vùng cao, nếu không nghiện thuốc lá trong túi cũng nên thủ sẵn vài “gói thuốc lá ngoại giao” phòng khi cần dùng đến. 96 Ảnh: Quang Ngọc 97 Ảnh: Thành Chiến Đồi Ngựa – Muốn đến thăm đập nƣớc Suối Vàng, ta phải đi vào một đƣờng đất đỏ. Đó là đƣờng Đồi Ngựa. Đồi Ngựa là tên anh em nhiếp ảnh xƣa (khoảng thập niên 1960) tự đặt ra cho dễ gọi, vì ở đấy lô nhô không biết bao nhiêu là đồi trọc, nhƣng lƣng đồi mềm mại đó luôn luôn tô điểm linh động bằng những bầy ngựa thả rong, ngựa không yên cƣơng tha thẩn đi tìm gặm cỏ non rất tự nhiên. Chúng ở ngay ven đƣờng đi, nhƣng cũng có khi kiếm ăn tại mấy ngọn đồi xa tít. Muốn nghiên cứu, chụp ảnh về ngựa thì có lẽ ở đây đủ điều kiện nhất; chúng cúi đầu gặm cỏ yên tĩnh nhƣ những đồ vật sành sứ bày trong tủ kính, nhƣng cũng có khi hung hăng cắn đuổi nhau náo nhiệt, hai chân dựng đứng, bờm, đuôi tung bay hùng dũng, cát bụi mù mịt hệt nhƣ một cảnh nào bên Nam Mỹ. Buổi chiều, có thể tìm gặp vài ba mẹ con ngựa lủi thủi đi về, bóng đổ dài trên mặt đồi, tạo một nét buồn khó tả. 98 Ngựa ở đây rất dạn, ta có thể đến mà chụp “chân dung”, nhƣng chớ quá kinh động mà làm chúng hoảng sợ thì cũng rầy rà cho ta lắm. Đi vào đồi ngựa, có những buổi may mắn vác máy vƣợt đồi vào đến nơi, ngựa đã đứng sẵn trong một góc cạnh đẹp, có thể chụp đƣợc ngay, nhƣng cũng có khi chúng đứng lộn xộn rất khó chụp, gặp trƣờng hợp ấy, vài ngƣời trong bọn phải hy sinh xua cho ngựa “đi đúng vào bố cục”, để mấy ngƣời chờ sẵn thu hình mới có kết quả. Trèo lên một số ngọn đồi trọc ở đồi ngựa nhìn xuống ta thấy đƣợc cả một khu làng mạc với những mái nhà sắp xếp thành hàng lối khá đẹp mắt. Qua dãy đồi trọc, đất cằn, men theo con đƣờng đất đỏ hoe, càng vào sâu càng thấy thông mọc rậm rạp hơn và ngựa ít dần đi, nhƣng từ những đồi cỏ gianh có thông mọc ta sẽ gặp một số ngƣời dân tộc vạch lau, rẽ lá tìm lên đƣờng lớn để ra chợ. Nhiều tác giả đã tìm đƣợc tác phẩm đẹp ở khu này. Ở Đà Lạt, muốn chụp thú vật, ngoài ngựa ra, tại Preen còn có nuôi một ít thú, trong đó có một bầy nai thả trong một khu vƣờn rộng, cỏ thấp. Chúng đi đứng, chạy nhảy rất “rừng”, nhƣng cũng vì vậy nên lúc chụp phải cẩn thận (Vì bài viết mang tính chất tƣ liệu, tham khảo sách hƣớng dẫn của các vị tiền bối nên có thể đã lạc hậu. Ngày nay, không biết có còn những cảnh nhƣ trên hay không. Điều này có lẽ phải nhờ các bác thành viên vnphoto nhóm Đà Lạt – Lâm Đồng cập nhật và đính chính giùm, để khi có dịp ace offline khu vực này đỡ bỡ ngỡ). 99 Ảnh: Tam Thái 100 Ảnh: Trần Vĩnh Nghĩa Vƣờn rau và đồi trà – Trong những đề tài về cảnh rộng ở cao nguyên, vƣờn rau và trà là hai cảnh thiên nhiên, đƣờng lối sắp xếp cũng khá hấp dẫn ống kính. Nhìn ở xa, những đồi trà rất đều, từng bậc xếp cao mãi lên, có lớp lang thứ tự nhƣ một mâm xôi đơm khéo. Đồi trà chụp toàn cảnh hơi khó, vì từ cao trông xuống, thấy từng lớp rất đẹp, phân minh, mà tới gần những hàng lối đó biến đâu mất hết. Nhiều khi ta chợt nghĩ, muốn tả cho hết vẻ đẹp của đồi trà, có lẽ phải dùng tới chiếc trực thăng bay thấp. Tuy nhiên, nếu lại gần, những luống trà gặp ngày hái búp cũng có nhiều cảnh sinh hoạt đáng chụp. Muốn tả những luống trà theo bậc cao thấp của sƣờn đồi, ta nên chờ ánh sáng trái để những ngọn cây trà trong luống viền trắng ra, lớp này đến lớp khác. Ánh sáng thuận sẽ làm cho những tầng lớp dính liền nhau nhìn nhƣ một thảm cây lô nhô không thành đƣờng lối nào cả. Đà Lạt là một trung tâm sản xuất rau củ tƣơi, nên chung quanh đô thị đâu đâu cũng gặp những luống rau xanh tốt. Muốn có những cảnh thật đẹp mắt về rau, ta phải đi vào các ấp, xã Ở đây rau trồng theo một quy mô rộng lớn, nên ta đƣợc gặp những luống đất dài, song hàng hun hút, hay những luống vòng cung rất nhịp nhàng. Chụp vƣờn rau dễ đẹp, nhƣng nên chọn những buổi mai có ngƣời nhà vƣời ra tƣới, chăm bón mới có tỷ lệ so sánh với khu vƣờn, và riêng những dòng nƣớc tỏa ra ở mấy vòi hoa sen bình tƣới trĩu trên vai ngƣời gánh cũng đã đẹp mắt rồi. 101 Cỏ hoa miền núi – Leo trèo để tìm góc cạnh cho cảnh rộng mãi cũng có lúc mỏi và khi ấy là lúc quay về tìm vẻ đẹp gần gũi bên mình. Những vẻ đẹp kiều diễm ấy không gì hơn là những nhánh hoa, ngọn cỏ bên đƣờng; vẻ đẹp nhỏ nhoi nhƣng tinh vi này ở đâu cũng có, chỉ cần một khóe nhìn khám phá mà thôi. Có hai loại hoa, một thứ mọc hoang dại bên bờ suối, khe đá, hoặc gởi gắm hình hài trên mấy vỏ cây khô mục, và một loại trồng sẵn trong vƣờn nhà đƣợc vun xới và cắt xén. Thứ hoa dại mọc rất tự nhiên nên ta thƣờng gặp những nét bất ngờ trong dáng hoa và nhất là những bối cảnh kỳ lạ không thể lƣờng trƣớc đƣợc; có những bông hoa thân rất mảnh mọc ven bờ suối lúc nào cũng lả ra nhƣ muốn soi bóng vào mặt nƣớc; một đôi khi vì hƣơng thơm của hoa làm ta cố tìm tới và phải rẽ những gối cỏ sắc và khỏe, để thấy đóa hoa bé bỏng không sao vƣơn lên đƣợc. Có lần chúng tôi đã nhìn mãi không thôi hình ảnh một nõn thông rất nhỏ bé run rẩy giữa một khối đá tảng khô nứt, tuy nhỏ bé bơ vơ nhƣng nõn thông hoe hoe vàng cũng cứ vƣơn cọng lá lên trời xanh, nhƣ muốn tìm cho mình một sinh lộ. Một cảnh đẹp không kém là ở ngay những gốc cây chết, sần sùi mục nát mọc lên những đóa hoa mơn mởn, mảnh mai, duyên dáng. Nói chung những đóa hoa dại này, nếu tìm đúng góc cạnh, đúng sáng, dễ thành ảnh đẹp, tuy nhiên sự tình cờ luôn luôn đóng một vai trò quyết định lúc ra đi. Thứ hoa nhà trồng, không mất công tìm kiếm lắm, cứ việc đến những vƣờn ƣơm hoa, hay có khi ngay ở trƣớc cửa nhà mình trọ. Loại hoa này thƣờng có vẻ gò bó, hàng lối phân minh quá, ngắm nhìn thích mắt nhƣng vào ảnh lại kém tự nhiên. Tuy vậy, gặp những buổi xấu trời, mƣa dầm rả rích, không ra chụp ngoài đƣợc, ngắt một ít hoa trong luống đem vào nhà rọi đèn mà nghiên cứu tĩnh vật cũng là một thú lớn trong ngày mƣa. Đà Lạt vào những ngày cuối năm, ta không thể nào sơ sót bỏ qua đƣợc những hàng cây đào trổ bông rực rỡ lồ lộ ngay trên đƣờng đi, hay ẩn náu trong thung lũng. Loại đào cánh nhỏ hoa chùm này khó chụp nếu tách ra từng bông, vì vậy muốn chụp phải tìm từng cảnh đẹp mới hy vọng có ảnh tốt. Trong kỹ thuật chụp hoa, điều quan trọng bậc nhất là ánh sáng. Sáng không hợp với chiều cánh hoa, hoa sẽ cứng, dầy, và phẳng nhƣ hoa giấy chứ không trong suốt, nổi và linh động. Chụp hoa cũng là một thử thách về kỹ thuật, nhƣ sử dụng kính chụp gần (macro) để có những bức cận cảnh (closeup) từng đóa hoa một. Khói sƣơng Đà Lạt – Một trong những mục tiêu chính của ngƣời săn ảnh cao nguyên là sƣơng. Cảnh trí Đà Lạt vốn đã thơ mộng lại càng thơ mộng thêm nếu có sƣơng phủ. Sƣơng ở đây có khi tan theo ánh mặt trời lên, có khi còn đọng lại mãi đến 9 – 10 giờ sáng, không sao tính toán trƣớc đƣợc, chỉ biết là gặp ngày có sƣơng thì vui lắm, vội vàng tíu tít, chỉ sợ tan biến ngay. Có những buổi sớm, sƣơng phủ kín cả đƣờng phố, và trong thung lũng thì dày đặc. Muốn chụp gần, ta tìm ở mấy con đƣờng vòng ven hồ, đƣờng ra Cam Ly, mấy chiếc cầu trắng dẫn đến chợ, chọn góc cạnh trƣớc, để máy và chờ ngƣời qua lại, tha hồ mà 102 thu hình. Mấy chiếc xe ngựa, ngƣời quảy gánh, nữ sinh đi học, ngƣời dân tộc ra chợ, mỗi loại có một tính chất riêng trong sƣơng mờ buổi sớm. Ảnh: Hồng Trọng Mậu Chịu khó dậy sớm để tìm vào những miền thung lũng, cảnh sƣơng mới thật lạ: núi đồi đều không có chân vì sƣơng vắt ngang, nổi trôi thành nhiều lớp, càng xa càng mờ có khi đến chín mƣời đợt, đƣờng lối sắp xếp sẵn, quay phải, sang trái đều bấm đƣợc cả. Kiên tâm hơn một chút nữa, ngồi chờ mặt trời vƣơn lên khỏi vách núi rọi ánh sáng vào thung lũng, sƣơng và mây thấp bị bắt buộc bốc hơi nhanh nên co giãn mạnh, chuyển động uốn éo trong những tia nắng xẹt. Gặp đƣợc cảnh ấy, chắc chắn có mấy tấm phong cảnh đẹp. Trong một vài thung lũng ƣơm cây, trồng rau, những ngƣời làm vƣờn thì hay đốt lá khô làm tro, khói bốc cao ngất, mù mịt thôn làng, đó cũng là một cảnh lạ và đẹp mắt. Đã nói đến chụp sƣơng, tƣởng cũng nên nhắc đến một sai lầm của một số anh em nhiếp ảnh phạm phải, đó là cách sử dụng kính lọc sƣơng mù (Ultra Violet), tức là kính lọc UV mà ta hay lắp vào ống kính với mục đích bảo vệ. Loại kính lọc này có tác dụng loại bớt hoặc hoàn toàn tia cực tím (Ultra Violet) có nhiều trong sƣơng, làm cho ảnh chụp ra đƣợc trong trẻo hơn. Nhƣ vậy, vô hình trung, ta chụp sƣơng mà lắp kính lọc này chẳng khác nào phá sƣơng đi vậy. 103 Việc sử dụng các loại kính lọc khác thì tùy nơi, tùy màu mà áp dụng. Cần nhất là kính lọc màu vàng lục, hoặc màu lục, là thứ ƣa dùng nhất trên cao nguyên – một nơi bao phủ toàn một màu xanh lá cây (lục) – không có kính lọc màu ấy, màu lục sẫm của cây cỏ sẽ quá đen và ít chi tiết đi khi ra ảnh (ảnh đen trắng). Cao nguyên thật là một kho đề tài phong phú cho nhiếp ảnh. Không khí êm dịu làm cho việc tìm kiếm tác phẩm ít đổ mồ hôi. Đeo máy lên vai, hƣớng lên cao nguyên, đƣờng thấy xa xôi mà thành gần gụi vì biết bao nhiêu sự bất ngờ lý thú đang chờ đợi ta khắp dọc đƣờng đi. Trong mỗi chuyến “lãng du” ấy, mỗi chúng ta sẽ có nhiều dịp thử thách, thực tập số vốn liếng đã có và rất có thể sẽ góp thêm phần sáng tạo của mình vào kho tàng những hình ảnh đẹp của giang sơn gấm vóc.
File đính kèm:
- nhung_van_de_co_ban_can_thiet_cho_nguoi_moi_cam_may.pdf