Tài liệu Hệ thống điện và điện tử trên ô tô hiện đại - Đỗ Văn Dũng

ñöôïc kích hoaït, vôùi moïi 
tình traïng cuûa boä ECU hay caùc maïch baùn daãn cuûa boä ñieàu khieån (Vôùi giaû 
ñònh keát caáu cô khí cuûa boä chaáp haønh ôû trong tình traïng toát). 
Caùc vaán ñeà khaùc lieân quan ñeán an toaøn bao goàm caùc chöông trình doø tìm 
tình traïng vaän haønh khoâng bình thöôøng vaø ghi laïi caùc döõ lieäu naøy vaøo boä 
nhôù ñeå phuïc vuï cho coâng vieäc chaån ñoaùn hö hoûng sau naøy. Tình traïng hoaït 
www.oto-hui.com
PGS.TS Ñoã Vaên Duõng 
Heä thoáng ñieän thaân xe & ñieàu khieàn töï ñoäng treân OÂtoâ Trang 217
ñoäng khoâng bình thöôøng, chaúng haïn nhö toác ñoä xe khoâng oån ñònh hay tín 
hieäu ñieàu khieån bò ngaét quaõng. Coâng vieäc kieåm tra coù theå ñöôïc tieán haønh 
trong thôøi kyø chaïy xe laàn ñaàu vaø trong baát kyø thôøi ñieåm naøo luùc xe ñang 
hoaït ñoäng ñeå xaùc ñònh möùc ñoä hoaøn chænh cuûa heä thoáng ñieàu khieån, tình 
traïng hoaït ñoäng ñöôïc theå hieän qua caùc maøn hình chæ thò cho ngöôøi laùi. Tình 
traïng hö hoûng nghieâm troïng nhaát laø söï taêng toác khoâng kieåm soaùt ñöôïc. 
Theo doõi lieân tuïc tình traïng cuûa boä ECU vaø caùc boä phaän chuû yeáu khaùc seõ 
giuùp haïn cheá khaû naêng hö hoûng naøy. 
7.3. HOAÏT ÑOÄNG CUÛA CCS 
Heä thoáng CCS bao goàm: Caûm bieán toác ñoä xe, caùc coâng taéc, boä chaáp haønh 
vaø boä vi xöû lyù (boä CCS ECU ñieàu khieån chaïy töï ñoäng). Boä ñieàu khieån seõ 
nhaän tín hieäu töø coâng taéc ñieàu khieån chính, boä caûm bieán toác ñoä vaø coâng taéc 
thaéng. Neáu heä thoáng ñang söû duïng boä caûm bieán vò trí cuïm trôï löïc hoaëc vò 
trí caùnh böôùm ga, tín hieäu cuûa noù seõ ñöôïc gôûi ñeán boä ñieàu khieån. Moät 
maïch ñieän ñoàng hoà seõ thay ñoåi tín hieäu xung treân km thaønh tín hieäu xung 
treân giaây - Hz (bieán ñoåi A/D). Maïch tích hôïp boä kích thích vaø loâgic (IC) 
ñöôïc chia laøm 2 maïch ñieän: moät maïch seõ löu tröõ taàn soá ñöôïc thieát ñaët, 
maïch khaùc seõ giaùm saùt taàn soá cuûa boä caûm bieán toác ñoä. Hai taàn soá naøy seõ 
ñöôïc so saùnh vôùi nhau baèng boä ñieàu khieån. Neáu tìm thaáy söï khaùc nhau 
giöõa 2 taàn soá, ECU gôûi tín hieäu ñieàu khieån ñeán cô caáu chaáp haønh ñeå ñieàu 
chænh vò trí caùnh böôùm ga duy trì toác ñoä oâtoâ ôû giaù trò thieát ñaët. 
Coù hai loaïi cô caáu chaáp haønh: Loaïi daãn ñoäng chaân khoâng vaø loaïi moâtô 
böôùc, ngaøy nay chuû yeáu laø duøng loaïi chaân khoâng, tuy nhieân xu höôùng 
töông lai seõ söû duïng nhieàu loaïi moâ tô ñeå ñieåu khieån toác ñoä xe chính xaùc 
hôn. 
www.oto-hui.com
PGS.TS Ñoã Vaên Duõng 
Heä thoáng ñieän thaân xe & ñieàu khieàn töï ñoäng treân OÂtoâ Trang 218
Hình 7.2 Sô ñoà CCS daãn ñoäng baèng chaân khoâng 
Hình 7.3: Heä thoáng CCS daãn ñoäng baèng moâ tô böôùc 
7.4. NGUYEÂN LYÙ ÑIEÀU KHIEÅN 
7.4.1. Sô ñoà nguyeân lyù 
Heä thoáng CCS hoaït ñoäng theo nguyeân lyù ñieàu khieån hoài tieáp (Close-loop 
control), sô ñoà nguyeân lyù theå hieän nhö sau: 
ECU
Ñoäng cô
ECU
Ñoäng cô
www.oto-hui.com
PGS.TS Ñoã Vaên Duõng 
Heä thoáng ñieän thaân xe & ñieàu khieàn töï ñoäng treân OÂtoâ Trang 219
Hình 7.4 Sô ñoà ñieàu khieån CCS 
Tín hieäu ñaàu vaøo chính yeáu laø toác ñoä theo yù muoán cuûa ngöôøi laùi vaø toác ñoä 
thöïc cuûa xe. Caùc tín hieäu quan troïng khaùc laø söï ñieàu chænh Faster-
accel/Slower-coast cuûa ngöôøi laùi, Resume, On/Off, coâng taéc phanh, vaø tín 
hieäu ñieàu khieån ñoäng cô. Tín hieäu ñaàu ra chuû yeáu laø trò soá cuûa boä trôï löïc 
ñieàu khieån böôùm ga, ñeøn baùo ON cuûa CCS, nhöõng chæ baùo phuïc vuï baûo 
döôõng vaø nhöõng thoâng tin göûi veà boä löu tröõ phuïc vuï chaån ñoaùn hö hoûng. 
7.4.2. Sô ñoà maïch vaø sô ñoà khoái: 
Sô ñoà khoái: 
Hình 7.5 Sô ñoà heä thoáng CCS 
Tín hieäu 
ñaët tröôùc 
Xöû lyù tín 
hieäu vaøo 
Cô caáu 
chaáp haønh 
Cô caáu 
daãn ñoäng 
Vò trí 
böôùm ga 
Caûm bieán 
toác ñoä xe 
E
C
U
 Ñ
IE
ÀU
 K
H
IE
ÅN
 C
H
A
ÏY
 T
Ö
Ï Ñ
O
ÄN
G
Khoaù ñieän 
Coâng taéc chính 
Caûm bieán toác ñoä 
Coâng taéc ñieàu khieån 
Coâng taéc phanh tay 
Coâng taéc ñeøn phanh 
Coâng taéc ly hôïp 
Coâng taéc khôûi ñoäng trung gian 
Giaéc kieåm tra hay TDCL 
Coâng taéc chaân khoâng 
ECU ñoäng cô vaø ECT 
Van ñieàu khieån 
Van xaû 
Coâng taéc 
ñeøn phanh 
BOÄ CHAÁP HAØNH 
Ñeøn baùo 
ECU ñoäng cô vaø ECT 
Van ñieän No.2 ECT 
ECU O/D hay Relay 
Van ñieän O/D (A/T) 
Bôm chaân khoâng 
www.oto-hui.com
PGS.TS Ñoã Vaên Duõng 
Heä thoáng ñieän thaân xe & ñieàu khieàn töï ñoäng treân OÂtoâ Trang 220
Hình 7.6: Sô ñoà maïch ñieän heä thoáng CCS treân xe TOYOTA CRESSIDA 
Tín hieäu ñaàu vaøo: 
Caûm bieán toác ñoä laø boä phaän chính yeáu nhaát cuûa heä thoáng, bôûi vì boä CCS 
ECU ño ñaït toác ñoä xe töø boä caûm bieán toác ñoä trong phaïm vi 1/32 (m/h). Moïi 
daây caùp cuûa ñoàng hoà toác ñoä hay söï dao ñoäng ñeàu gaây sai leäch trong tính 
toaùn toác ñoä. Söï sai leäch trong tính toaùn toác ñoä coù theå ñöôïc giaûm thieåu baèng 
chu kyø ño ñaït. Caûm bieán toác ñoä daãn ñoäng cho Microcontroller’s Timer 
Input Capture Line hay Interrupt Line beân ngoaøi. Boä ECU seõ tính toaùn toác 
ñoä xe töø taàn soá cuûa tín hieäu, boä caûm bieán vaø töø cô sôû thôøi gian beân trong 
ECU. Trò soá toác ñoä cuûa xe seõ ñöôïc caäp nhaät lieân tuïc vaø ñöôïc löu tröõ trong 
boä nhôù RAM vaø ñöôïc xöû lyù bôûi chöông trình ñieàu khieån toác ñoä cô sôû. 
Thoâng thöôøng boä caûm bieán toác ñoä laø moät maùy phaùt xoay chieàu ñôn giaûn 
ñöôïc boá trí ôû hoäp soá hay caùp truyeàn ñoäng ñoàng hoà toác ñoä. Maùy phaùt xoay 
chieàu naøy taïo ra moät ñieän aùp xoay chieàu vôùi taàn soá tæ leä vôùi caûm bieán toác 
ECU hay 
rô le O/D
ECU hay 
rô le O/D
Van ñieän O/D(A/T)
Caûm bieán toác ñoä soá 2
Caûm bieán toác ñoä soá 1
Van ñieän soá 2(ECT)
Coâng taéc ñeøn phanh 
Ñeøn phanh 
AÉc quy
MAIN FL ALT FL AM1 FL
Caàu chì STOP
Van xaû 
Van Ñ/khieån
Boä chaáp haønh 
ECU 
ñieàu khieån 
chaïy töï 
ñoäng 
Giaéc noái chaån ñoaùn toång (TDCL)
Giaéc noái chaån ñoaùn toång 
Bôm chaân khoâng 
Coâng taéc chaân khoâng 
Maùy khôûi ñoäng 
Coâng taéc khôûi ñoäng trung gian 
Coâng taéc ly hôïp 
Coâng taéc ñieàu khieån 
MAIN
SET/COAST
RES/ACC
CANCEL
Ñeøn baùo 2
Ñeøn baùo phanh 
Coâng taéc phanh tay 
Caàu chì 
GAUGE
Caàu chì 
GAUGE
Khoaù ñieän 
STT
IG
ACC
1
2
3
41
2
3
www.oto-hui.com
PGS.TS Ñoã Vaên Duõng 
Heä thoáng ñieän thaân xe & ñieàu khieàn töï ñoäng treân OÂtoâ Trang 221
ñoä voøng vaø toác ñoä cuûa xe. Caûm bieán quang hoïc taïi ñaàu ñoàng hoà toác ñoä 
cuõng coù theå ñöôïc söû duïng. Thoâng thöôøng caûm bieán toác ñoä taïo ra moät soá 
xung hay chu kyø treân moãi Km. Cuøng vôùi vieäc söû duïng phanh choáng tröôït 
ABS ngaøy caøng nhieàu, trò soá caûm bieán boå sung coù theå nhaän ñöôïc töø boä caûm 
bieán toác ñoä ñaët taïi boä ABS taïi baùnh xe. Döõ lieäu veà toác ñoä töø heä thoáng ABS 
coù theå thu ñöôïc thoâng qua maïng MUX. 
Tín hieäu ñaàu vaøo cuûa heä thoáng CCS coù theå laø töø moãi coâng taéc do ngöôøi laùi 
thieát ñaët hoaëc nhieàu tín hieäu Analog khaùc ñöôïc chuyeån ñoåi thaønh tín hieäu 
ñaàu vaøo daïng Digital. Ngoaøi ra coøn caùc thoâng soá khaùc cuõng ñöôïc tham 
chieáu ñeán, ñoù laø caûm bieán vò trí böôùm ga, tình traïng cuûa ly hôïp hay heä 
thoáng truyeàn löïc. Caùc tín hieäu ñaàu vaøo khaùc söû duïng trong heä thoáng CCS 
laø vò trí böôùm ga, hoäp soá, boä ly hôïp, tình traïng boä A/C, chaån ñoaùn boä chaáp 
haønh, tình traïng ñoäng cô nhöõng tín hieäu naøy coù theå laáy töø maïng döõ lieäu 
MUX. 
7.4.3. Thuaät toaùn ñieàu khieån chaïy töï ñoäng 
Chöông trình ñieàu khieån chaïy töï ñoäng ñöôïc thieát laäp döïa vaøo lyù thuyeát 
ñieàu khieån môø “ Fuzzy Control”, ngöôøi ta coù theå thieát keá thaønh coâng moät 
heä thoáng ñieàu khieån töï ñoäng cho nhöõng ñoái töôïng coù quaù nhieàu thoâng soá 
ñaàu vaøo taùc ñoäng maø theo lyù thuyeát ñieàu khieån töï ñoäng coå ñieån tröôùc ñaây 
khoù loøng giaûi quyeát noåi. Tín hieäu ñaàu ra raát oån ñònh duø cho tín hieäu ñaàu 
vaøo coù theå bieán ñoåi ña daïng. 
Söï vaän haønh cuûa chöông trình ñieàu khieån: 
Hình 7.7: Thuaät toaùn ñieàu khieån ga töï ñoäng (PI Speed error control) 
Boä vi xöû lyù ñöôïc laäp trình ñeå ño ñaït toác ñoä xe vaø ghi laïi möùc ñoä chaïy theo trôùn 
cuûa xe vaø ôû vaø xu höôùng cuûa noù laø taêng hay giaûm. Phöông phaùp PI tieâu chuaån 
taïo ra tín hieäu ñaàu ra P tæ leä vôùi vôùi söï khaùc bieät giöõa toác ñoä xe ñaõ ñöôïc caøi ñaët 
vaø toác ñoä thöïc cuûa xe (ñoä sai leäch) bôûi moät trò soá tæ leä Gain Block KP. Moät tín 
Actual Vehicle Speed Value 
Set speed 
value 
+ Proportional 
gain, Kp 
- 
+ Actuator 
Control 
Speed Sensor 
Intergral 
Gain, KI 
www.oto-hui.com
PGS.TS Ñoã Vaên Duõng 
Heä thoáng ñieän thaân xe & ñieàu khieàn töï ñoäng treân OÂtoâ Trang 222 
hieäu KI ñöôïc taïo ra vaø bieán ñoäng leân xuoáng theo moät tæ leä phuï thuoäc vaøo ñoä sai 
leäch cuûa tín hieäu. Caùc giaù trò thu nhaän KI vaø KP ñöôïc choïn ñeå taïo ra phaûn öùng 
nhanh, nhöng vôùi moät möùc ñoä khoâng oån ñònh nhoû. Heä thoáng PI coäng vaøo möùc 
ñoä sai leäch, vì vaäy, neáu toác ñoä döôùi möùc toác ñoä caøi ñaët nhö trong tröôøng hôïp xe 
leân doác trong thôøi gian daøi, tín hieäu sai leäch seõ baét ñaàu gia taêng maïnh ñeå buø 
tröø. Trong ñieàu kieän chaïy xe treân ñöôøng baèng phaúng, trò soá block KI coù xu 
höôùng tieán veà 0 vì ít coù söï sai leäch theo thôøi gian. Troïng löôïng xe, tính naêng 
ñoäng cô, söùc caûn laên, caùc yeáu toá naøy seõ xaùc ñònh baèng soá PI. Toùm laïi, phöông 
phaùp PI cho pheùp heä thoáng phaûn öùng nhanh trong tröôøng hôïp leo doác ñoät ngoät 
hay chaïy xuoáng doác. 
Kieåm soaùt tín hieäu ñaàu ra: 
Khi tín hieäu sai ñöôïc xöû lyù, moät tín hieäu ñöa ñeán boä chaáp haønh ñöôïc taïo ra ñeå 
môû lôùn böôùm ga, giöõ ôû vò trí coá ñònh hay giaûm bôùt böôùm ga. Boä trôï löïc ñöôïc 
caäp nhaät vôùi ñaëc tính cô khí cuûa boä trôï löïc, coù theå ñeán vaøi phaàn ngaøn cuûa giaây. 
Tín hieäu sai leäch coù theå ñöôïc xöû lyù nhanh hôn, vì vaäy, taïo ra thôøi gian cho vaøi 
giaù trò trung bình cuûa caûm bieán toác ñoä xe. 
Ñieàu khieån böôùm ga coù theå laø loaïi trôï löïc chaân khoâng truyeàn thoáng hay moâtô 
böôùc. ÔÛ loaïi trôï löïc chaân khoâng, chaân khoâng taùc ñoäng vaøo boä chaáp haønh ñöôïc 
xaû ra theo qui trình xöû lyù söï coá baát cöù khi naøo heä thoáng phanh taùc ñoäng vôùi muïc 
ñích boå sung cho quaù trình ñoùng cuoän solenoid ñieàu khieån boä chaáp haønh. Boä trôï 
löïc kieåu moâtô ñieän ñoøi hoûi söï truyeàn ñoäng ñieän töû phöùc taïp hôn vaø moät vaøi cô 
caáu xöû lyù söï coá cô khí ñöôïc keát noái vaøo heä thoáng phanh. 
7.5. CAÙC BOÄ PHAÄN CHÍNH CUÛA CCS 
7.5.1. Caûm bieán toác ñoä (Speed Sensor) 
Hình 7.8: Caûm bieán toác ñoä loaïi coâng taéc löôõi gaø 
www.oto-hui.com
PGS.TS Ñoã Vaên Duõng 
Heä thoáng ñieän thaân xe & ñieàu khieàn töï ñoäng treân OÂtoâ Trang 223 
Chöùc naêng cuûa caûm bieán toác ñoä xe laø thoâng baùo toác ñoä hieän thôøi cho ECU ñieàu 
khieån chaïy töï ñoäng. Caûm bieán toác ñoä xe chuû yeáu laø loaïi coâng taéc löôõi gaø, loaïi 
quang hoïc (diod phaùt quang keát hôïp vôùi moät transitor quang) vaø loaïi MRE (loaïi 
phaàn töû ñieän trôû töø). Caûm bieán naøy laép trong ñoàng hoà toác ñoä hay hoäp soá. Khi toá 
ñoä xe taêng, caùp ñoàng hoå toác ñoä xe quay nhanh hôn, baät taéc coâng taéc löôõi gaø hay 
transitor nhanh hôn, ngöôïc laïi khi chaïy toác ñoä thaáp hôn seõ giaûm taàn soá cuûa tính 
hieäu toác ñoä. 
a) Loaïi coâng taéc löôõi gaø: ñöôïc duøng vôùi baûng ñoàng hoà loaïi kim, khi daây coâng 
tô meùt quay, nam chaâm cuõng quay. Ñieàu naøy baät vaø taét coâng taéc löôõi gaø 4 laàn 
trong moät voøng quay. Toác ñoä cuûa xe tyû leä vôùi taàn soá cuûa xung ñieän aùp ra. 
b) Loaïi quang hoïc: ñöôïc duøng vôùi baûng ñoàng hoà kieåu soá, noù cuõng ñöôïc laép 
trong ñoàng hoà toác ñoä. 
Hình 7.9: Caûm bieán toác ñoä loaïi quang 
Caùp ñoàng hoà toác ñoä laøm cho ñóa xeõ raõnh quay. Khi ñóa xeõ raõnh quay, noù ngaét 
tia saùng chieáu leâ transitor quang töø diod phaùt quang (LED) laøm cho transitor 
quang phaùt sinh xung ñieän aùp. AÙnh saùng töø ñeøn LED bò ngaét 20 laàn khi caùp 
ñoàng hoà toác ñoä quay moät voøng do ñoù taïo 20 xung. Soá löôïng xung naøy ñöôïc 
giaûm xuoáng 4 xung tröôùc khi tín hieäu ñöôïc gôûi ñeán ECU ñieàu khieån chaïy töï 
ñoäng, 
Moät tín hieäu 20 xung treân moät voøng quay cuûa truïc roto do transitor quang vaø 
ñóa xeõ raõnh taïo ra ñöôïc chuyeån thaønh tín hieäu 4 xung treân moät voøng quay nhôø 
ECU ñoàng hoà soá vaø chuyeån ñeán ECU chaïy töï ñoäng. 
c). Loaïi MRE (phaàn töû ñieän trôû töø) 
www.oto-hui.com
PGS.TS Ñoã Vaên Duõng 
Heä thoáng ñieän thaân xe & ñieàu khieàn töï ñoäng treân OÂtoâ Trang 224 
Caûm bieán naøy ñöôïc laép treân hoäp soá hay hoäp soá phuï vaø ñöôïc daãn ñoäng baèng 
baùnh raêng chuû ñoäng cuûa truïc thöù caáp. Caûm bieán naøy bao goàm moät maïch HIC 
(maïch tích hôïp) gaén trong MRE (phaàn töû ñieän trôû töø) vaø moät vaønh töø. 
Nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa MRE: 
Khi höôùng cuûa doøng ñieän chaïy trong MRE song song vôùi höôùng cuûa ñöôøng söùc 
töø, ñieän trôû seõ trôû neân lôùn (vaø doøng ñieän yeáu), ngöôïc laïi, khi höôùng cuûa doøng 
ñieän vaø ñöôøng söùc töø caét nhau, ñieän trôû giaûm ñeán möùc toái thieåu (vaø doøng ñieän 
maïnh). Höôùng cuûa ñöôøng söùc töø thay ñoåi do chuyeån ñoäng quay cuûa nam chaâm 
laép treân vaønh töø, keát quûa laø ñieän aùp ra cuûa MRE ttôû thaønh daïng soùng xoay 
chieàu. 
Boä so saùnh trong caûm bieán toác ñoä chuyeån daïng soùng xoay chieàu thaønh tín hieäu 
soá, sau ñoù noù ñöôïc ñaûo ngöôïc baèng transitor tröôùc khi ñeán ñoàng hoà. 
Taàn soá cuûa daïng soùng phuï thuoäc vaøo soá löôïng cöïc cuûa nam chaâm laép treân vaønh 
töø. Coù 2 loaïi vaønh töø (tuøy theo kieåu xe): Loaïi coù 20 cöïc töø vaø loaïi coù 4 cöïc töø. 
Loaïi coù 20 cöïc töø taïo ra daïng soùng 20 chu kyø (20 xung trong moät voøng quay 
cuûa vaønh töø), coøn loaïi 4 cöïc taïo ra daïng soùng 4 chu kyø. 
Trong loaïi 20 cöïc, taàn soá cuûa tín hieäu soá ñöôïc chuyeån thaønh 20 xung trong moãi 
voøng quay cuûa cuûa vaønh töø thaønh 4 xung baèng maïch chuyeån ñoåi xung trong 
ñoàng hoà toác ñoä sau ñoù noù ñöôïc göûi ñeán ECU. Maïch ñaàu ra cuûa caûm bieán toác ñoä 
khaùc nhau tuøy theo kieåu xe. Keát quûa laø tín hieäu phaùt ra cuõng khaùc nhau tuøy 
theo kieåu xe: coù loaïi ñieän aùp ra vaø ñieän trôû thay ñoåi. Moät soá caûm bieán toác ñoä 
khoâng ñi qua baûng ñoàng hoà maø göûi tröïc tieáp ñeán ECU. 
7.5.2. Boä ñieàu khieån 
Yeâu caàu kyõ thuaät cuûa boä vi xöû lyù (ECU): Boä ECU söû duïng trong heä thoáng CCS 
coù yeâu caàu cao veà chöùc naêng. Boä ECU phaûi bao goàm caùc yeâu caàu sau: 
 Chuaån thôøi gian phaûi chính xaùc ñeå ño ñaït vaø tính toaùn toác ñoä. 
 Tín hieäu vaøo A/D 
 Tín hieäu ra PWM 
 Ghi nhaän thôøi gian tín hieäu vaøo 
 Ghi nhaän vaø so saùnh thôøi gian tín hieäu ra 
 Coång döõ lieäu (coång MUX) 
 Boä phaän ghi giôø beân trong 
 EPROM 
 Coâng ngheä Low-Power CMOS 
www.oto-hui.com
PGS.TS Ñoã Vaên Duõng 
Heä thoáng ñieän thaân xe & ñieàu khieàn töï ñoäng treân OÂtoâ Trang 225 
7.5.3. Boä phaän daãn ñoäng (Actuator) 
a) Boä daãn ñoäng baèng chaân khoâng 
Hình 7.10: Boä daãn ñoäng baèng chaân khoâng 
Van ñieàu khieån: 
Boä trôï löïc hoaït ñoäng baèng chaân khoâng goàm moät taám maøng hoaït ñoäng baèng loø 
xo vôùi van cung caáp, van naøy ñöôïc ñieàu khieån baèng solenoid. Khi heä thoáng 
khoâng söû duïng ñeán, solenoid cuûa van ñieàu khieån seõ laø thöôøng ñoùng trong luùc 
ñoù, solenoid van thoâng hôi seõ cho khí trôøi ñi vaøo. Maøng cuûa boä trôï löïc vaø loø xo 
seõ giaõn ra vaø goùc môû caùnh böôùm ga seõ khoâng ñöôïc ñieàu chænh. Vieäc ñoùng vaø 
môû nhöõng van naøy trong khi hoaït ñoäng seõ duy trì ñöôïc vieäc thieát laäp toác ñoä di 
chuyeån cuûa oâtoâ treân ñöôøng nhö mong muoán. 
Van xaû: 
Duøng ñeå daãn aùp suaát khí quyeån vaøo trong boä chaáp haønh khi heä thoáng CCS bò 
huûy boû. Van xaû coøn ñoùng vai troø nhö moät van an toaøn neáu van ñieàu khieån bò coá 
ñònh taïi vò trí caáp chaân khoâng do hö hoûng. Noù daãn aùp suaát khí quyeån töø van an 
toaøn ñeå ñoùng böôùm ga, do vaäy coù theå giaûm ñöôïc toác ñoä xe. Van xaû nhö vaäy baûo 
ñaûm tính an toaøn cao khi laùi xe. 
www.oto-hui.com
PGS.TS Ñoã Vaên Duõng 
Heä thoáng ñieän thaân xe & ñieàu khieàn töï ñoäng treân OÂtoâ Trang 226 
Hình 7.12: Ñaáu daây caùp töø Actuator ñeán böôùm ga 
Sô ñoà goàm: Boä trôï löïc ñieàu khieån goàm coù maøng vaø caùc solenoid ñieàu khieån 
chaân khoâng. 
Heä soá xung vaø ñieàu khieån heä soá xung: 
ECU gôûi moät doøng ngaét (tính hieäu xung) ñeán van ñieàu khieån vôùi taàn soá khoaûng 
20 Hz, baèng caùch thay ñoåi khoaûng thôøi gian doøng ñieän baät vaø taét (ñöôïc goïi laø 
heä soá xung) seõ laøm taêng hay giaûm ñoä chaân khoâng trong boä chaáp haønh theo toác 
ñoä xe. 
Khi doøng ñieän baät trong khoaûng thôøi gian daøi (heä soá xung cao) thì van chaân 
khoâng seõ môû trong thôøi gian laâu hôn, ñoä chaân khoâng taêng trong boä chaáp haønh, 
keát quûa laø böôùm ga môû vaø toác ñoä xe taêng leân. 
Khi doøng ñieän taét trong khoaûng thôøi gian daøi (heä soá xung thaáp) thì van khí 
quyeån seõ môû trong khoaûng thôøi gian laâu hôn, ñoä chaân khoâng taêng trong boä chaáp 
haønh, keát quûa laø böôùm ga ñoùng vaø toác ñoä xe giaûm xuoáng. 
Toác ñoä taêng 
ON 
OFF 
Toác ñoä giaûm 
ON 
OFF 
TOÁC ÑOÄ OÂTOÂ TAÊNG
ON ON
OFF OFF
TOÁC ÑOÄ OÂTOÂ GIAÛM
www.oto-hui.com
PGS.TS Ñoã Vaên Duõng 
Heä thoáng ñieän thaân xe & ñieàu khieàn töï ñoäng treân OÂtoâ Trang 227 
Söï hoaït ñoäng cuûa cô caáu chaáp haønh: 
Khi xe hoaït ñoäng ôû toác ñoä khoâng thay ñoåi, taêng hay giaûm toác van ñieàu khieån vaø 
van xaû trong boä chaáp haønh hoaït ñoäng ñeå ñieàu khieån toá ñoä xe. Hoaït ñoäng vaø söï 
lieân heä cuûa caùc van naøy öùng vôùi töøng ñieàu kieän laùi xe ñöôïc toång keát trong baûng 
sau: 
SÖÏ PHOÁI HÔÏP HOAÏT ÑOÄNG CUÛA VAN ÑIEÀU KHIEÅN VAØ VAN XAÛ 
Ñieàu kieän 
COÂNG 
TAÉC 
CHÍNH 
BOÄ CHAÁP HAØNH 
VAN ÑIEÀU KHIEÅN VAN XAÛ 
Doøng ñieän Doøng ñieän 
Van chaân 
khoâng 
Van khí 
quyeån 
Van khí 
quyeån 
1. CCS taét Taét 
Taét Taét 
Ñoùng Môû Môû 
2. Chöa ñaët toác ñoä Baät 
Taét Taét 
Ñoùng Môû Môû 
3. Ñaët toác ñoä Baät 
Ñieàu khieån xung Baät 
Môû  Ñoùng Môû  Ñoùng Ñoùng 
4. Chaïy taïi toác ñoä vôùi 
cheá ñoä CCS 
Baät 
Ñieàu khieån xung Baät 
Môû  Ñoùng Môû  Ñoùng Ñoùng 
5. Taêng toác vôùi coâng 
taéc ñieàu khieån 
Baät 
Ñieàu khieån xung Baät 
Môû  Ñoùng Môû  Ñoùng Ñoùng 
6. Giaûm toác vôùi coâng 
taéc ñieàu khieån 
Baät 
Taét Taét 
Ñoùng Môû Môû 
7. Taïm thôøi taêng toác 
baèng baøn ñaïp ga 
Baät 
Taét Taét 
Ñoùng Môû Môû 
8. Toác ñoä xe cao hôn 
toác ñoä ñaët tröôùc 
Baät 
Ñieàu khieån xung Baät 
Môû  Ñoùng Môû  Ñoùng Ñoùng 
9. Toác ñoä xe thaáp 
hôn toác ñoä ñaët tröôùc 
Baät 
Ñieàu khieån xung Baät 
Môû  Ñoùng Môû  Ñoùng Ñoùng 
10. Huûy Baät 
Taét Taét 
Ñoùng Môû Môû 
11.Phuïc hoài toác ñoä xe 
baèng coâng taéc ñieàu 
khieån 
Baät 
Ñieàu khieån xung Baät 
Môû  Ñoùng Môû  Ñoùng Ñoùng 
www.oto-hui.com
PGS.TS Ñoã Vaên Duõng 
Heä thoáng ñieän thaân xe & ñieàu khieàn töï ñoäng treân OÂtoâ Trang 228 
Sô ñoà phoái hôïp toác ñoä xe vôùi caùc traïng thaùi cuûa van ñieàu khieån vaø van xaû 
b) Boä daãn ñoäng baèng motor: 
Boä chaáp haønh goàm moät moâ tô, ly hôïp töø vaø bieán trôû, thöïc hieän nhieäm vuï truyeàn 
taùc ñoäng ñieàu khieàn töø ECU ñeán böôùm ga töông töï nhö boä daãn ñoäng baèng chaân 
khoâng. 
VAN 
ÑK 
VAN 
XAÛ 
ON 
OFF 
ON 
OFF 
TOÁC 
ÑOÄ 
XE 
HUÛY PHUÏC HOÀI 
GAUGE Caàu chì oâng taéc phanh tay Ñeø baùo phan 2 NC LRES/ACCS T/ OAST M IN ñieàu khieånly hôïp k ôûi ñoäng
trung gian 
aùy khôûi oä g c â khoâ g Bôm c aân k oâng i éc noái c å aù
oång (TDCL) 
ñ ächaïy tö ïi àu ie åECä h áp haønV Ñ/khieån x û STOPF ALT FL 
AM1 FL 
AÉc quyp nheøn nhñieän soá 2(ECT)û bie á t ác ä soá 12O/D(A/T)rô le O/DyCIGTK oaù ñi ä
www.oto-hui.com