Tài liệu Sơ lược về kỹ thuật vẽ sơn dầu - Nguyễn Đình Đăng

h%(ng th5y trong ;nh ph;n chi.u c<a camera obscura ).n nOi các s&i 
chJ thêu màu )B hi3n ra nh% m=t )ám b-t )B (xem hình trích )o6n bên trên). 
Vermeer )ã t6o nên s9 t%$ng ph;n giAa hình ng%(i phG nA, )%&c v2 r5t rõ, )ang 
ch#m chú làm vi3c giAa nhAng )C v,t m( ;o chìm trong màu s/c quang h-c. MIc dù 
Vermeer có s1 dGng camera obscura nh% m=t dGng cG tr& giúp, bNc tranh này là 
m=t minh chNng hùng hCn cho th5y không m=t thi.t b0, hay máy móc nào có th8 thay 
th. s9 sáng t6o c<a ho6 s?. 
(vi) Dùng lLc >.t >: v' bóng t+i trên da thCt (tr?Eng phái Utrech) 
LGc )5t (green earth = terre verte) tMng )%&c các danh ho6 P th. kF 14 – )*u th. kF 
15 %a dùng )8 v2 lót tr%:c khi ph< màu da th0t, nhKm trung hoà n'n tr/ng quá sáng 
ph< trên b;ng gO mà th(i )ó th%(ng )%&c dùng )8 v2 tempera. K+ thu,t này d*n 
d*n m5t )i khi s$n d*u thay th. tempera. Tuy nhiên các ho6 s? Q Utrech (Hà Lan) 
sau này vSn dùng lGc )5t )8 v2 các chO t>i trên da th0t, có l2 vì m=t s> )ã h-c )%&c 
k+ thu,t này Q P. M=t s> nhà nghiên cNu coi vi3c Vermeer dùng lGc )5t )8 v2 bóng 
t>i trên da th0t là bKng chNng rKng ông )ã h-c v2 Q Utrech chN không ph;i Q Delft – 
thành ph> quê h%$ng ông. Có )i'u l6 là ông chJ dùng lGc )5t )8 v2 bóng t>i da th0t 
ww
w.
Be
en
vn
.co
m
 35 
trong nhAng bNc tranh cu>i )(i ông chN không ph;i tr%:c )ó (Xem “Ng?Ei ch%i 
guitar” bên d%:i). 
“Ng?Ei ch%i guitar” (1670), 53 x 46.3 cm, Kenwood 
(vii) Ti(n b+i c#a pointillism, l"p th:, tr=u t?@ng, dripping 
Trích )o6n “Ng?Ei >àn bà rót sBa” 
Vermeer dùng k+ thu,t ch5m )8 v2 t?nh v,t v:i bánh mì và giB trong bNc “Ng?Ei >àn 
bà rót sBa”. K+ thu,t )ó sau này )%&c các ho6 s? ân t%&ng và tân 5n t%&ng Pháp 
phát tri8n thành pointillism - k+ thu,t v2 bKng các ch5m màu )8 khi nhìn tM xa thì 
chúng hoà vào nhau theo quy lu,t hoà s/c quang h-c, tNc là: (ánh sáng )$n s/c) )B 
+ lGc = vàng, lGc + chàm = lam, chàm + )B = tím, và t5t c; các ánh sáng )$n s/c 
tr=n v:i nhau thì cho màu tr/ng. 
Trích )o6n “Ng?Ei >àn bà vi1t th? Trích )o6n “Ng?Ei >àn bà bên >àn virginal” 
và ng?Ei h-u gái” 
Nét bút c<a Vermeer d*n d*n bi.n )7i tM t; r5t th9c ).n %:c l3 nh% khi v2 các n.p 
tay áo tr/ng ci c<a áo, trong khi 
các chO sáng )%&c v2 bQi các nhát bút chính xác nh% nhát dao c/t. Toàn b= chi ti.t, 
ww
w.
Be
en
vn
.co
m
 36 
khi tách riêng, trông gi>ng nh% m=t bNc tranh n1a l,p th8 gi;i tích, n1a trMu t%&ng. 
Trong bNc “Ng?Ei >àn bà bên >àn virginal” Vermeer chJ dùng vài vLy bút v:i màu 
xám và tr/ng )8 t; m6ch )á hoa, t9a nh% k+ thu,t dripping c<a Jackson Pollock sau 
này. 
2) K! thu"t Venetian 
Trái: Giorgione (1477 – 1510): ()%&c cho là bNc) t9 ho6 (trong trang phGc c<a David); 
Ph&i: Titian (1485 – 1576), t9 ho6 (1567), b;o tàng Prado 
Giorgione và Titian là hai )6i di3n xu5t s/c c<a tr%(ng phái Venetian. K+ thu,t 
Venetian t%$ng t9 nh% k+ thu,t Flemish Q chO dùng màu trong láng các chO t>i, 
song có m=t s> )i8m khác c$ b;n: 
- Thay gO bKng toile; 
- Thêm d*u hoIc sáp ong vào gesso )8 cho dTo h$n, thêm tr/ng chì và 
d*u lanh )8 làm l%&t lót. Toile )%&c ph< (size) tr%:c khi lót (prime), và 
không nhVn bóng nh% tr%:c (toile khá r=ng); 
- "%(ng vi'n s/c nét và m( )%&c dùng k.t h&p, t6o nên c;m giác th9c, và 
không gian m( ;o; 
- "*u tiên v2 b> cGc bKng m*u nâu trong tempera lên n'n sáng, )8 th,t 
khô; 
- V2 lót bKng màu )Gc hoIc trong và không rõ )%(ng vi'n )8 sau d! s1a. 
[Michelangelo sau khi xem tranh c<a Titian )ã nói ông r5t thích màu s/c 
c<a Titian, song cho rKng tr%(ng phái Venice )ã sai l*m khi không ch0u 
h-c d9ng hình ho6 cho giBi )ã. Theo Giorgio Vasari, Titian h-c tM 
Giorgione cách v2 thRng bKng s$n d*u, bB qua hình h-a bKng ph5n hoIc 
que b6c (silver point)]. Dùng ngón tay )8 xoá làm m'm các chO chuy8n. 
"8 khô d%:i ánh sáng mIt tr(i )8 làm d*u hoàn toàn m5t màu; 
- Sau )ó láng nh% k+ thu,t Flamand, và d*n d*n cho màu )Gc vào và v2 
%:t ).n khi màu s3t l6i thì )8 khô; 
- Titian phát hi8n ra thu"t “day” (scumble): pha d*u vào màu )Gc làm 
màu trQ nên n1a )Gc, rCi dùng bút lông cNng láng lên màu t>i h$n (ng%&c 
v:i “láng”: màu trong và t>i lên n'n sáng). Cách này th8 hi3n da th0t khi.n 
da nh% có ph5n, và vi!n c,n không khí r5t hi3u qu;. Láng làm n'n l6nh 
màu phát sáng 5m, còn day làm n'n 5m trQ nên l6nh h$n; 
- K+ thu,t v2 “béo” trên “g*y”. Các l:p )'u )8 th,t khô rCi m:i v2 các l:p 
ti.p theo; 
V' cu>i )(i mình, do nh,n )%&c nhi'u )It hàng, Titian )ã bB cách v2 nói trên, 
và thay bKng cách sau: 
ww
w.
Be
en
vn
.co
m
 37 
- V2 lót bKng màu )Gc )en, tr/ng và )B, dày c; chO t>i lSn chO sáng. BNc lót 
trông chi ti.t nh% bNc tranh )ã hoàn thành nh%ng )$n s/c và khá t%$i. 
BNc lót )%&c )8 th,t khô; 
- Láng màu. 
Tuy nhiên nhAng bNc tranh giai )o6n sau này c<a Titian không bKng các tác 
phLm ông v2 khi còn trT (thua v' )= trong và s9 t%$i sáng) . 
3) K! thu"t v# tr3c ti)p 
V2 bKng )*y )i, không c*n lót, láng, day. 
T5t c; m-i màu ()Gc hay trong) )%&c dùng nh% nhau và v2 dày. "ôi khi k+ thu,t 
này )%&c g-i là “a la prima” hay “premier coup”. BNc tranh ph;i t6o c;m giác nh% 
)%&c v2 chJ sau m=t bu7i, không ngMng. Tr%:c kia các b,c th*y chJ dùng k+ 
thu,t này )8 v2 phác th;o. NhAng ho6 s? )*u tiên dùng k+ thu,t này vào tác 
phLm hoàn chJnh là Franz Hals (1580 – 1666) và Diego Velasquez (1599 - 1660). 
K+ thu,t này r5t thông dGng trong h=i h-a s$n d*u hi3n )6i. 
Trái: bút phát v2 tr9c ti.p c<a Franz Hals 
Ph&i: Diego Velasquez, “V3 NA tr%:c g%$ng” (1647 – 1651) 
122 x 177 cm, London National Gallery 
4) ECi m=i nhH Rembrandt 
Rembrandt )ã k.t h&p tài tình c; 3 k+ thu,t nói trên. MOi m=t bNc tranh c<a ông 
là m=t th8 nghi3m, )8 t6o ra hi3u qu; mà ông mu>n. Ông dùng chiaroscuro r5t 
tuy3t. Rembrandt v2 lót )$n s/c trên n'n )/p dày (impasto) v:i nhi'u tr/ng. Sau 
khi l:p impasto )ó khô hRn, ông ph< màu lên, ph*n l:n là màu trong, song khi 
c*n cDng dùng c; màu )Gc. NhAng )i8m sáng nh5t cDng )%&c v2 láng, còn các 
chO t>i thì l6i khá phong phú v' s/c )= t>i. Toàn b= tranh có hoà s/c vàng, nên 
n.u d*u t6o màng có vàng )i m=t chút thì hoà s/c c<a tranh cDng không vì th. 
mà b0 ;nh h%Qng l/m. 
3 nguyên t*c c$ bAn c6a k! thu"t v# nhiDu l=p: 
1. Béo trên g%y 
2. Dày trên m9ng 
3. Lâu khô trên nhanh khô 
Nh% v,y m:i ch>ng )%&c nNt s$ c5p. 
[nNt s$ c5p (primary craquelure): do v2 l:p trên khô tr%:c l:p d%:i, 
nNt thN c5p (secondary carquelure): do tu7i c<a tranh: d*u khô )i, 
nNt c$ h-c: do ;nh h%Qng bên ngoài nh% va ch6m v.v.] 
ww
w.
Be
en
vn
.co
m
 38 
“Béo” tNc là nhi'u d*u t6o màng (d*u lanh) còn “g*y” là ít d*u lanh. N.u v2 
ng%&c, tNc l:p d%:i “béo” (dày, hoIc lâu khô) mà l:p trên l6i “g*y” (mBng, hoIc 
nhanh khô) thì s2 x;y ra hi3n t%&ng l:p trên khô tr%:c trong khi l:p d%:i vSn 
ti.p tGc khô. K.t qu; là l:p d%:i kéo l:p trên t6o ra các v3t nNt. 
Chú A: 
- "Mng bao gi( pha tr/ng hoIc )en vào bóng t>i: Bóng s2 )Gc, m5t trong, 
m5t vT l=ng lSy, còn toàn b= hòa s/c s2 nIng và xám. 
- "i8m sáng nh5t trên da th0t không bao gi( là màu tr/ng tuy3t )>i. 
- "i'u quan tr-ng )8 da th0t t%$i mát, trong sáng, 5m áp là ph;i )%&c v2 
bKng láng nhi'u l:p màu, sau không s1a l6i nAa. Pha tr=n trên palette làm 
m5t s9 t%$i mát c<a da th0t. 
M màu da th,t: 
(ng%(i Âu!) 
1) Da bình th?Eng 
L:p )*u: tr/ng chì (hoIc titanium), vàng )5t (yellow ochre), nâu )B (burnt 
Sienna) 
L:p giAa: nh% trên nh%ng t#ng màu lên so v:i tr/ng 
L:p cu>i: nâu )B, )B yên chi (carmine lake), nâu t>i (umber) 
2) Da mCn: 
L:p )*u: tr/ng chì, )B vermillion ()B son, )=c vì có chNa th<y ngân sulfide 
mercury HgS), và vàng )5t 
L:p giAa: nhi'u vàng )5t và vermillion h$n tr/ng 
L:p cu>i: nhi'u vermillion h$n 
3) Da ng?Ei nông thôn: 
L:p )*u: nâu t>i (umber), tr/ng, m=t ít nâu )B, và lGc )5t 
L:p sau: "B yên chi, nâu )B (s/c trong bóng t>i) 
M<t s3 công th7c pha d#u vB: 
D-u v' lót: 
D*u lanh )un : vecni Dammar : d*u thông tinh khi.t = 1:1:5 
D-u v' l)p giBa: 
1:1:4 
D-u v' l)p trên cùng: 
1:1:3 
D-u láng: 
C$ bAn: 
Vec-ni Dammar - 30 ml 
D*u lanh )Ic – 30 ml 
D*u thông – 60 ml 
D*u o;i h%$ng (Lavender oil) - 1 gi-t/10 ml (nhB vào tr%:c khi dùng) 
ww
w.
Be
en
vn
.co
m
 39 
Hi/u qu& kính màu: 
Balsam Medium 
D*u lanh )Ic – 60 ml 
Vec-ni Dammar – 60 ml 
Balsam - 30 ml 
D*u o;i h%$ng - 1 gi-t/10ml (nhB vào tr%:c khi dùng) 
Trong mE: 
Velatura Medium: 
4 ph*n Italian maroger 
2 ph*n sáp ong 
1 ph*n d*u thông tinh khi.t 
2 ph*n d*u lanh )un 
1 ph*n d*u o;i h%$ng. 
Italian maroger 
(do Jaques Maroger pha ch1 ra) 
tr/ng chì : d*u lanh s>ng = 1:10 vMa qu5y vMa )un tM tM t:i 430 
)=. Khi d*u )6t nhi3t )= )ó, s2 chuy8n màu thành )en. Gi;m nhi3t 
)= xu>ng 380 )=, )un 1h20’. "8 ngu=i t:i 300 )=. Cho vào 1.5 
ph*n sáp ong qu5y cho tan. "7 h&p ch5t vào l-, )8 ngu=i, rCi ),y 
chIt. 
NhBng >i:m sáng tán x2 (nh? c#a Vermeer): 
Venetian Glazing Medium: 
9 ph*n vec-ni Dammar 
9 ph*n d*u thông 
4 ph*n d*u lanh )un 
2 ph*n d*u o;i h%$ng 
6 công th7c "ã mai m<t c9a các "+i danh ho+ 
(theo Jaques Maroger, 1884 – 1962) 
Jacques Maroger là ho6 s? và tMng làm giám )>c k+ thu,t phòng thí nghi3m c<a 
b;o tàng Louvre tM 1930 t:i 1939 và là ch< t0ch h=i Các Nhà PhGc Ch. c<a Pháp. 
Ông n7i ti.ng vì nhAng phát hi3n trong k+ thu,t v2 s$n d*u. N#m 1937 ông )%&c 
n%:c Pháp tIng B/c )Lu B=i tinh. N#m 1939 ông di c% sang M+. Ông trQ thành 
giáo s% t6i Maryland Institute College of Art t6i Baltimore vào n#m 1942. N#m 
1948 ông xu5t b;n cu>n sách “NhBng công th,c bí m"t và k! thu"t c#a các b"c 
th-y cR >i:n” (The secret formulas and techniques of the old masters). Trong 
cu>n sách )ó Maroger )%a ra 6 công thNc mà ông cho là các b,c th*y có tên 
d%:i )ây )ã s1 dGng: 
1) Atonella da Messina (1430- 1479): 1 (ph*n) vàng chì oxyde hoIc tr/ng trì n5u 
v:i 3 – 4 (ph*n) d*u lanh 
2) Leonardo da Vinci: 1 tr/ng chì )un v:i 3 – 4 d*u lanh và 3 - 4 n%:c 
3) Venitian (Giorgione, Titian): 1 – 2 tr/ng chì )un v:i 20 d*u thông hay d*u h6t 
óc chó (walnut oil) . 
ww
w.
Be
en
vn
.co
m
 40 
4) Peter Paul Rubens: 1 – 2 tr/ng chì n5u v:i 20 d*u lanh + m=t thìa d*u )en+ 1 
thìa keo mastic. Thêm d*u thông và sáp ong. 
5) Hà Lan: gi>ng (4) nh%ng không thêm sáp ong. 
6) Velasquez: 1 rJ )Cng (verdigris) )un v:i 20 d*u lanh s>ng hoIc d*u h6t óc 
chó (walnut oil) . 
 Chú A: NhAng công thNc này RUT "]C vì h*u h.t )'u chNa tr/ng chì b0 )un 
nóng!! 
K+ thu,t v2 cDng nhi'u nh% ho6 s+. Vì th. )Mng c> hoàn thi3n m=t lúc 
nhi'u k+ thu,t. B6n s2 không có )t 
nh5t phù h&p v:i mình, và thành th6o nó. 
V) Tôi v# nh( th) nào ? 
(a) (b) (c) 
(a) kìm c#ng toile và máy r,p )inh; (b) và (c) toile và châssis (c4 F20) 
C#ng toile tM )i8m giAa các c6nh châssis rCi lan d*n ra 4 góc theo thN t9 nh% 
)ánh s> Q hình d%:i. Toile ph;i th,t khô ("Mng x0t n%:c hay làm Lm phiá sau 
toile, vì làm nh% th. s2 ;nh h%Qng không t>t ).n l:p lót toile, tuy rKng toile s2 có 
th8 c#ng h$n sau khi khô). 
(a) (b) (c) 
 (d) (e) 
Cách thNc c#ng toile: 
(a): thN t9 )óng (r,p) )inh; (b): r,p )inh tM giAa; (c): toile v:i 4 góc còn ch%a )%&c c#ng h.t; 
(d): toile )ã )%&c c#ng xong; (e): g5p 4 góc phía sau cho )Ep 
ww
w.
Be
en
vn
.co
m
 41 
Làm lót: 
Ph< 3 – 4 l:p acrylic gesso có s/c trung hoIc sSm, màu 5m (ochre vàng, 
ochre )B), hoIc xám tùy theo @ t%Qng. "ánh nhVn bóng, nh%ng không quá. 
B/t )*u bKng gi5y ráp n%:c r5t m0n (very fine) s>: 150 (kích th%:c h6t cát 
100 µm), 300 (~ 50 µm), sau nâng lên siêu m0n (super fine): 1000 (~20 ^µm), 
c9c m0n (ultra fine): 2000 (~10 µm) [1 µ (micrometre hay micron) = 1 ph*n 
tri3u metre]. 
Acrylic gesso màu tr/ng, ochre )B, ochre vàng, umber cháy, và lam colbalt 
Pha gesso 
Ph< gesso; r1a s6ch bút bKng n%:c l6nh; sau khi gesso khô hRn, )ánh gi5y ráp 
Can hình: [xem ;nh (a) – (d) bên d%:i] 
1 - D9ng b> cGc bKng nét chì trên gi5y v2 bKng )úng kích th%:c bNc tranh )0nh 
v2; 
2 – Can l6i vào gi5y can (a); 
3 – Hoà ultramarine v:i d*u thông )%&c m=t dung d0ch lBng có màu. Dùng bút 
lông bEt to b;n quét dung d0ch )ó lên mIt sau c<a t( gi5y can )ã có hình v2 (b). 
"8 khô. K.t qu; )%&c m=t t( gi5y “than”. 
ww
w.
Be
en
vn
.co
m
 42 
4 - G/n b;n can )ó lên toile ()ã )%&c lót) bKng b#ng keo. "i bút chì hay bút bi 
theo các nét v2 trên b;n can. Hình s2 )%&c can sang mIt toile (c); 
6 – Hãm hình: dùng màu n%:c (ultramarine hay burnt sienna) tô l6i (d). 
(a) (b) 
(c) (d) 
VB lót: 
tr/ng lót (foundation white hay underpainting white), ochre vàng kim (gold ochre), 
lGc )5t (green earth), nâu mars (mars brown), hay nâu )5t sienna cháy (burt 
sienna), xanh bi8n thSm (ultramarine). D*u hoà theo tJ l3: lanh : dammar : d*u 
thông = 2 : 1: 10 
V2 lót càng k+ thì khi v2 màu s2 càng ung dung. 
Ph9 màu: 
- Dùng dung d0ch v2 (satin painting medium) pha v:i dammar varnish theo tJ l3 3 
: 1, hoIc pha lanh : dammar : d*u thông theo tJ l3 1:1:3, rCi t#ng d*u lanh (hoIc 
gi;m d*u thông) d*n d*n trong các l:p trên. 
- Dùng tr/ng titanium (pha tr/ng k2m). 
- Ph< màu chJ sau khi l:p lót khô hRn. 
Láng: 
Dùng dung d0ch láng (glazing medium), làm loãng bKng d*u thông. 
Cách v2 nh% v,y còn cho phép t9 ch< v' hoà s/c (color control), và có th8 t6o 
nên nhAng hoà s/c )Ep v:i m=t palette ít màu. 
ww
w.
Be
en
vn
.co
m
 43 
Thông th%(ng n.u trung bình v2 mOi ngày v2 3 ~ 4 ti.ng vào các bu7i t>i, và 
toàn b= các ngày thN B;y và Ch< Nh,t, thì tôi m5t kho;ng 6 tháng )8 v2 m=t bNc 
tranh c4 F130 (162 x 194 cm) theo k+ thu,t nói trên. 
" " 
Nguy!n "ình "#ng 
“Kimono màu lam” (2008), F20 
trái: l:p lót; ph&i: bNc tranh sau khi )ãhoàn thành 
RCa palette, bút: 
Nên r1a bút v2 và palette ngay sau mOi l*n v2, dùng dao v2 và gi5y m'm (tLm 
white spirit hoIc dung môi tLy không mùi) lau s6ch màu thMa trên palette, vNt )i. 
1- Lau palette bKng d*u tLy không mùi. 
2- R1a bút bKng n%:c tLy r1a cho s$n d*u (water-based supercleaner), sau 
tráng l6i bKng n%:c l6nh. "Mng bao gi( r1a bút bKng n%:c 5m hoIc n%:c nóng 
vì lông s2 b0 cong và rGng, còn ph*n )4 kim lo6i s2 b0 giãn ra. 
3- Sau khi r1a xong, dùng kh#n v;i bông hoIc gi5y b;n hay gi5y làm b.p th5m 
n%:c khBi )*u bút, rCi )8 nKm ngang, hoIc treo )*u quay xu>ng cho khô. "Mng 
bao gi( c/m )*u bút vào l- d*u rCi bB mIc: lông s2 b0 gãy. 
Varnish: 
Dùng glossy varnish (satin) c<a Lefranc & Bourgeois. Tranh ph;i )8 khô ít nh5t 6 
tháng rCi m:i varnish. Chú A: tr%:c khi quét varnish ph;i lau th,t s6ch bGi bám 
trên mIt tranh, và ph;i dùng bút th,t khô, n.u không các h6t bGi và b-t n%:c s2 
m/c l6i trong varnish khi khô, r5t x5u. Quét 2 l%&t. L%&t tr%:c ph;i khô hRn m:i 
quét l%&t sau. ChJ quét bút theo m=t h%:ng. Ch-n ngày hanh khô )8 varnish. 
M&c -ích c6a tôi: 
K+ thu,t hoàn h;o 
B> cGc )a chi'u 
(không gian, th(i gian, )=ng h-c) 
"ông & Tây k.t h&p 
Bí Ln n=i t6i 
(mOi bNc tranh )'u nh% có câu chuy3n Ln )Kng sau) 
ww
w.
Be
en
vn
.co
m
 44 
"=c gi; có th8 xem tranh c<a tôi t6i: 
 (ti.ng Vi3t) 
hoIc 
 (ti.ng Anh) 
và các bài vi.t c<a tôi t6i: 
M-i @ ki.n xin g1i t:i email c<a tôi: 
[email protected] hoIc [email protected] 
L!i k&t 
Xu5t xN t6i châu Á tM 10 – 15 th. kF tr%:c, song d%(ng nh% )ã b0 bB quên t6i 
)ây, k+ thu,t v2 s$n d*u )ã lan truy'n sang châu Âu, phát tri8n r9c r4 tM th. kF 
15, rCi sau )ó lan ra kh/p th. gi:í, )%&c tái du nh,p vào châu Á chJ tM cu>i th. 
kF 19 )*u th. kF 20. H=i ho6 s$n d*u th9c s9 )%&c du nh,p vào Vi3t Nam cách 
)ây ch%a )*y 100 n#m, )ánh d5u bQi s9 ra )(i c<a tr%(ng M+ thu,t "ông 
D%$ng - ti'n thân c<a "HMT Hà N=i ngày nay. "i'u )ó có ngh?a là, mIc dù có 
th8 thành thGc k+ thu,t v2 s$n d*u, chúng ta vSn thi.u hRn m=t truy'n th>ng 
hàng th. kF cng này )%&c ph;n ánh Q s9 th5m 
nhu*n v#n hoá châu Âu, s9 tao nhã trong th0 hi.u thLm m+, s9 tinh t. và sâu s/c 
trong vi3c th%Qng thNc cái )Ep và )ánh giá cái m:i trong h=i ho6 s$n d*u, Q môi 
tr%(ng ngh3 thu,t bao b-c ng%(i châu Âu tM khi h- m:i l-t lòng, )%&c làm l! 
r1a t=i t6i nhà th( v:i )*y bích ho6 c<a các b,c th*y c7 )i8n treo trên t%(ng 
trong ti.ng )àn )6i phong c*m hùng v? và âm u ch$i m=t prelude c<a Bach. Làm 
th. nào )8 l5p )%&c kho;ng tr>ng )ó trong h=i ho6 s$n d*u Vi3t Nam? Không có 
cách nào khác ngoài vi3c h-c t,p và th9c hành. Th. gi:i mQ ngày nay v:i thông 
tin )a d6ng hàng ngày tràn ng,p internet và s9 t9 do )i l6i cho chúng ta kh; 
n#ng làm )i'u )ó nhanh h$n ng%(i x%a r5t nhi'u. 
K+ thu,t v2 s$n d*u )ã )%&c trình bày r5t k+ trong nhi'u cu>n sách cDng nh% 
trên internet [15] – [18]. Tuy nhiên, theo hi8u bi.t c<a tôi, hi3n vSn ch%a có m=t 
cu>n sách bKng ti.ng Vi3t d6y k+ thu,t v2 s$n d*u c7 )i8n kèm chi ti.t v' tính 
ch5t c<a màu s$n d*u, các dung môi, và d*u t6o màng v.v. nh% m=t cLm nang 
)8 các sinh viên h=i ho6, các ho6 s? và gi:i chuyên môn trong n%:c có th8 ti3n 
s1 dGng, tra cNu. Bài vi.t s$ l%&c này chJ là m=t g&i @ cho m=t cách trình bày 
nhKm ti.n t:i vi3c biên so6n m=t cu>n sách nh% v,y bKng ti.ng Vi3t. 
Cho ).n gi(, )8 t6o )%&c ;o giác “r5t gi>ng th,t” trong tranh, ch%a có k+ thu,t 
nào v%&t )%&c k+ thu,t v2 nhi'u l:p c<a các ho6 s? Flemish, PhGc H%ng, và 
Baroque. L2 d? nhiên, hình h-a (drawing = dessin) )óng vai trò r5t quan tr-ng )8 
t6o nên hình kh>i (form). Vì th., bên c6nh vi3c th9c hành k+ thu,t v2 s$n d*u, 
các sinh viên h=i ho6 c*n luy3n cho mình m=t kh; n#ng v2 hình ho6 th,t giBi. 
"Mng quên rKng các b,c th*y c<a hoà s/c nh% Leonardo da Vinci, Titian, 
Caravaggio, Rubens, Rembrandt, v.v. tr%:c h.t )'u là nhAng b,c “)6i cao th<” 
v' hình ho6. Ngoài ra vi3c quan tâm t:i các l?nh v9c khác nh% v#n ch%$ng, âm 
nh6c, khoa h-c, tri.t h-c s2 chJ làm phong phú và sâu s/c thêm các @ t%Qng 
ngh3 thu,t trong sáng t6o h=i ho6. 
ww
w.
Be
en
vn
.co
m
 45 
© Nguy!n "ình "#ng, 2009 – Tác gi; giA b;n quy'n. Bài này )%&c vi.t v:i mGc )ích ph7 bi.n ki.n thNc và truy'n )6t kinh 
nghi3m. "=c gi; có th8 t;i xu>ng, l%u giA )8 s1 dGng cho cá nhân mình. M-i cách s1 dGng khác nh% in 5n hoIc sao chép l6i bài 
vi.t này, dù là m=t ph*n hay toàn b=, )8 phát hành trong các 5n phLm nh% sách, báo chí, giáo trình, lu,n v#n, v.v. )'u vi ph6m 
b;n quy'n n.u không nh,n )%&c s9 )Cng @ bKng v#n b;n c<a tác gi;. 
Tài li)u tham kh/o: 
[1] Pliny the Elder, The Natural History, 
[2] Cennino Cennini, Il Libro del’Arte 
[3] ABC News: Afghan caves hold world’s first oil painting: Expert 
[4] Giorgio Vasari, Lives of the artists, 
[5] M. Elias and P. Cotte, Multispectral camera and radiative transfer equation used to depict Leonardo's 
sfumato in Mona Lisa, in Applied Optics, Vol. 47, issue 12, pp 2146-2154. 
[6] Sir Joshua Reynolds, in “Beauty and the language of form” (p. 22) 
and+Venetian+techniques&source=web&ots=Fx0do7QdJ9&sig=sKYu_dDGqJYCYyvINUDA2f1ZXA8&hl=en
&sa=X&oi=book_result&resnum=10&ct=result#PPA22,M 
[7] N. Schneider, Vermeer (1632 – 1675), Veiled emotions (Taschen, K%ln, 1994); 
  by Jonathan Janson. 
[8] T6i Salon d’Automne n#m 1905 nhà phê bình Louis Vaucelles )ã g-i phòng bày tranh c<a nhóm Matisse, 
Van Dongen, v.v. là “cái chuCng thú” (Nguyên v#n: “Mais c´est la cage aux fauves!”) TM )ó n;y sinh ra tên 
g-i “tr%(ng phái dã thú” (fauvism). 
[9]  
[10]  [Có th8 t;i xu>ng mi!n phí cu>n “The Oil Colour Book – A 
comprehensive resource for painters” (Sách v( màu s%n d-u – nguKn thông tin toàn di/n cho các ho2 s3) 
c<a Winsor & Newton (2001) t6i  ] 
[11]  
[12]  
[13]  
[14]  
[15] Ralph Mayer, The Artist’s Handbook of Materials and Techniques (Viking Adult, 1991); 
[16] Pip Seymour, The Artist’s Handbook (Arcturus, London, 2003) (có th8 t;i xu>ng mi!n phí tM 
 W) 
[17] Ralph Murell Larmann, Art Studio Chalkboard – Information for artists and students t6i 
[18] Daniel Burleigh Parkhurst, The painter in oil,