Tập bài giảng Pháp luật đại cương - Phạm anh tuấn

ì lợi ích chung 
bằng văn bản gửi cho toà án. 
Sau khi nhận được đơn khởi kiện, nếu đơn khởi kiện đảm bảo những điều kiện 
khởi kiện thì toà án sẽ thụ lý vụ án. Toà thụ lý vụ án kể từ ngày nguyên đơn nộp tiền 
tạm ứng án phí. Thụ lý vụ án dân sự là việc thẩm phán chấp nhận đơn của người khởi 
kiện hoặc văn bản khởi tố của Viện kiểm sát nhân dân vào sổ thụ lý của toà án. 
* Điều tra vụ án dân sự 
Điều tra vụ án dân sự là tổng hợp những hành vi tố tụng dân sự mà toà án nhân 
dân và Viện kiểm sát nhân dân cần tiến hành theo quy định của pháp luật nhằm thu 
thập, nghiên cứu và bước đầu đánh giá chứng cứ để giúp toà án có những quyết định 
đúng đắn về vụ án trong giai đoạn xét xử và trong thời gian bốn tháng nghiên cứu và 
thu thập chứng cứ kết thúc điều tra toà án phải ra được một trong các quyết định sau: 
Trường cao đẳng công nghệ và kinh tế công nghiệp 
Khoa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh 
Tổ chính trị – pháp luật 
Th.s Phạm Anh Tuấn Tập bài giảng Pháp luật Đại 
cương 
 Công nhận sự thoả thuận của các đương sự. 
 Tạm đình chỉ việc giải quyết vụ án dân sự. 
 Đình chỉ việc giải quyết vụ án dân sự. 
* Hoà giải vụ án dân sự 
Trong quá trình giải quyết vụ án dân sự, hoà giải không chỉ là một nguyên tắc mà 
còn là một thủ tục bắt buộc mà toà án và người tham gia tố tụng buộc phải thực hiện. 
Do vậy trong quá trình giải quyết vụ án dân sự, toà án phải tiến hành hoà giải để các 
đương sự tự thoả thuận, tự điều chỉnh và thoả thuận với nhau về giải quyết vụ án. 
Trong quá trình hoà giải nếu thành thì toà án quyết định công nhận hoà giải thành còn 
nếu không thành thì quyết định đưa vụ án ra xét xử. 
* Thủ tục sơ thẩm dân sự 
Sau khi có quyết định đưa vụ án ra xét xử thì toà án phải mở phiên toà sơ thẩm, 
thủ tục này bao gồm: 
 Chuẩn bị cho xét xử: nghiên cứu các vấn đề thuộc về nội dung, thủ tục tố tụng 
trong vụ án cần phải giải quyết, ra quyết định đưa vụ án ra xét xử. 
 Xét xử tại phiên toà: phiên toà được tiến hành với dự có mặt của những người 
tham gia tố tụng. Thủ tục xét xử tại phiên toà bao gồm thủ tục bắt đầu phiên toà 
(chuẩn bị cho xét xử ), xét hỏi tại phiên toà, tranh luận tại phiên toà, nghị án, 
tuyên án. 
 Những thủ tục cần tiến hành sau phiên toà: biên bản phiên toà, cấp trích lục, bản 
sao bản án hoặc quyết định của toà án. 
* Thủ tục phúc thẩm dân sự 
 Phúc thẩm dân sự là việc toà án cấp trên trực tiếp xét lại những bản án và quyết 
định sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật khi có kháng cáo, kháng nghị theo quy 
định của pháp luật. 
 Toà án cấp phúc thẩm có quyền y án, sửa đổi bản án sơ thẩm, huỷ bỏ bản án sơ 
thẩm để xét xử sơ thẩm lại hoặc đình chỉ việc giải quyết vụ án. 
* Thủ tục xét lại bản án và quyết định dân sự đã có hiệu lực pháp luật (thủ tục 
giám đốc thẩm và tái thẩm). 
Trường cao đẳng công nghệ và kinh tế công nghiệp 
Khoa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh 
Tổ chính trị – pháp luật 
Th.s Phạm Anh Tuấn Tập bài giảng Pháp luật Đại 
cương 
Thủ tục giám đốc thẩm là một giai đoạn đặc biệt của tố tụng dân sự, trong đó toà 
án cấp trên xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của toà án cấp dưới nếu 
phát hiện thấy sai lầm, trên cơ sở kháng nghị của người có thẩm quyền. 
Thủ tục tái thẩm là toà án cấp trên xét xử lại bản án, quyết định của toà án cấp 
dưới nếu phát hiện thấy những tình tiết mới quan trọng làm thay đổi nội dung vụ án 
trên cơ sở kháng nghị của người có thẩm quyền. 
* Thi hành án dân sự 
Thi hành án dân sự là giai đoạn độc lập, giai đoạn kết thúc quá trình bảo vệ quyền 
lợi của đương sự, trong đó các bản án, quyết định của toà án được đưa ra thi hành, do 
cơ quan thi hành án thực hiện. 
CHƯƠNG VII 
LUẬT HÌNH SỰ 
I. KHÁI NIỆM 
Các ngành luật trong hệ thống pháp luật của nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt 
Nam quy định nhiều hành vi nguy hiểm cho xã hội cũng như các biện pháp xử lý đối 
với các chủ thể thực hiện hành vi đó, nhưng chỉ có luật hình sự mới quy định hành vi 
nguy hiểm nào cho xã hội là tội phạm và quy định hình phạt cho từng loại tội phạm. 
Do vậy, luật hình sự là một ngành luật trong hệ thống pháp luật của nước cộng 
hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bao gồm hệ thống những quy phạm pháp luật do Nhà 
nước ban hành, xác định những hành vi nguy hiểm nào cho xã hội là tội phạm, đồng 
thời quy định hình phạt đối với những tội phạm ấy. 
II. TỘI PHẠM 
1. Khái niệm, dấu hiệu của tội phạm 
Theo quy định tại khoản 1 điều 8 của Bộ luật hình hình sự của nước cộng hoà xã 
hội chủ nghĩa Việt Nam đã nêu rõ: “Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được 
quy định trong bộ luật hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện 
một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ 
của Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hoá, quốc phòng, an 
ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm tính 
mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tự do, tài sản, các quyền lợi ích hợp pháp khác 
của công dân, xâm phạm các lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa”. 
Trường cao đẳng công nghệ và kinh tế công nghiệp 
Khoa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh 
Tổ chính trị – pháp luật 
Th.s Phạm Anh Tuấn Tập bài giảng Pháp luật Đại 
cương 
Khái niệm này không những là cơ sở khoa học thống nhất cho việc xác định 
những loại tội phạm cụ thể trong các tội phạm của Bộ luật hình sự mà còn là cơ sở 
cho việc nhận thức và áp dụng đúng đắn những điều luật quy định về từng tội phạm 
cụ thể. 
Từ khái niệm tội phạm nêu trên cho thấy tội phạm là hành vi vi phạm pháp luật có 
những dấu hiện cơ bản sau: 
 Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội (tính nguy hiểm cho xã hội của tội 
phạm). Tính nguy hiểm cho xã hội là dấu hiệu cơ bản, quan trọng nhất của tội 
phạm. Tính nguy hiểm cho xã hội của tội phạm không những là căn cứ quan trọng 
để phân biệt tội phạm với các vi phạm pháp luật khác mà còn là cơ sở để đánh giá 
mức độ nghiêm trọng của tội phạm và giúp cho việc cụ thể hoá trách nhiệm hình 
sự đối với người phạm tội một cách chính xác. 
 Tội phạm là hành vi trái pháp luật hình sự (tính trái pháp luật hình sự của tội 
phạm). Dấu hiệu này được quy định tại Điều 2 của Bộ luật hình sự nước Việt 
Nam, tính trái pháp luật hình sự là dấu hiệu biểu hiện hình thức pháp lý của hành 
vi, nó đòi hỏi phải có ở hành vi bị coi là tội phạm. Trong thực tế, nếu có hành vi 
gây thiệt hại cho xã hội nhưng chưa được quy định trong Bộ luật hình sự thì hành 
vi đó chưa được coi là tội phạm và cần xem xét để giải quyết tuỳ từng mức độ 
khác nhau. S 
 Tội phạm là hành vi được thực hiện một cách có lỗi (tính chất lỗi của tội phạm). 
Lỗi là thái độ chủ quan của người phạm tội đối với hành vi mà mình thực hiện và 
đối với hậu quả của hành vi đó, thể hiện dưới dạng cố ý hoặc vô ý. Người bị coi là 
có lỗi khi ở trong điều kiện hoàn cảnh có thể lựa chọn cách xử sự phù hợp với yêu 
cầu của pháp luật nhưng người đó lại lựa chọn cách xử sự mà pháp luật hình sự 
cấm. 
Theo luật hình sự Việt Nam, người thực hiện hành vi nguy hiểm phải có lỗi thì 
hành vi đó mới bị coi là tội phạm. Lỗi trong hình sự được chia thành lỗi cố ý phạm tội 
và lỗi vô ý phạm tội. 
Lỗi cố ý bao gồm: cố ý trực tiếp và cố ý gián tiếp. Cố ý trực tiếp là trường hợp 
phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước được hậu 
quả của hành vi đó mà mong muốn hậu quả đó xảy ra. Lỗi cố ý gián tiếp là trường 
hợp người phạm tội nhận thức rõ hành vi đó có thể xảy ra, tuy không mong muốn 
nhưng có ý thức để mặt cho hậu quả xảy ra. 
Trường cao đẳng công nghệ và kinh tế công nghiệp 
Khoa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh 
Tổ chính trị – pháp luật 
Th.s Phạm Anh Tuấn Tập bài giảng Pháp luật Đại 
cương 
Lỗi vô ý gồm vô ý vì quá tự tin và vô ý do cẩu thả. Vô ý vì quá tự tin là trường 
hợp người phạm tội tuy thấy trước hành vi của mình có thể gây nguy hiểm cho xã hội, 
nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được. Lỗi vô ý do 
cẩu thả là trường hợp người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây 
nguy hiểm cho xã hội, mặc dù thấy trước và có thể thấy trước hậu quả đó. 
 Tội phạm là hành vi do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện. Người 
có năng lực trách nhiệm hình sự là người mà tại thời điểm thực hiện hành vi nguy 
hiểm cho xã hội hoàn toàn có khả năng nhận thức được ý nghĩa xã hội của hành vi 
và khả năng điều khiển được hành vi của mình. 
Đây là dấu hiệu quan trọng để xác định một hành vi nào đó có phải là tội phạm 
hay không và người thực hiện hành vi đó có phải chịu trách nhiệm hình sự hay không. 
Như vậy, để xác định một người có năng lực trách nhiệm hình sự tại thời điểm thực 
hiện hành vi cầnd phải dựa vào hai tiêu chí về y học và tâm lý. 
2. Các yếu tố cấu thành tội phạm 
Để xác định được tội phạm nói chung phải dựa vào bốn dấu hiệu nêu trên. Nhưng 
để xác định từng tội phạm cụ thể phải có những yếu tố riêng, vì mỗi tội phạm xảy ra 
đều có những diễn biến khác nhau. Vì vậy, nếu việc xác định tội phạm cụ thể chỉ dựa 
vào bốn dấu hiệu nêu trên thì sẽ dẫn đến nhầm lẫn giữa các tội phạm cụ thể với nhau. 
Do đó, đòi hỏi phải định ra các yếu tố để xác định từng tội phạm cụ thể. Việc quy 
định các yếu tố đó trong khoa học hình sự gọi là cấu thành tội phạm. 
Cấu thành tội phạm là tổng thể những dấu hiệu chung có tính đặc trưng cho một 
loại tội phạm cụ thể được quy định trong Bộ luật hình sự. Đây chính là cơ sở pháp lý 
của trách nhiệm hình sự và là căn cứ pháp lý để định tội danh. 
Trong luật hình sự Việt Nam quy định có bốn yếu tố cấu thành tội phạm: khách 
thể của tội phạm; mặt khách quan của tội phạm; mặt chủ quan của tội phạm; chủ thể 
của tội phạm. 
 Khách thể của tội phạm là những quan hệ xã hội được luật hình sự bảo vệ, nhưng 
bị tội phạm xâm hại bằng cách gây thiệt hại hoặc đe doạ gây thiệt hại đáng kể ở 
một chừng mực nhất định. Dựa vào khách thể của tội phạm mà xác định được tính 
chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội. Khách thể càng quan trọng thì tính 
chất và mức độ nguy hiểm càng lớn. 
 Mặt khách quan của tội phạm là những biểu hiện bên ngoài của tội phạm tác động 
vào quan hệ xã hội mà luật hình sự bảo vệ gây thiệt hại đáng kể cho quan hệ xã 
Trường cao đẳng công nghệ và kinh tế công nghiệp 
Khoa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh 
Tổ chính trị – pháp luật 
Th.s Phạm Anh Tuấn Tập bài giảng Pháp luật Đại 
cương 
hội đó. Nếu không có mặt khách quan của tội phạm thì không có tội phạm. Những 
dấu hiệu mặt khách quan của tội phạm là những biểu hiện diễn ra bên ngoài mà 
bằng các giác quan con người có thể nhận biết được như là hành vi, hậu quả, 
phương tiện, công cụ, thủ đoạn, thời gian, không gian. 
 Chủ thể của tội phạm là con người cụ thể thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội 
một cách cố ý hoặc vô ý có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi nhất 
định theo luật hình sự quy định. 
Theo luật hình sự tuổi bắt đầu có năng lực trách nhiệm hình sự là đủ tròn 14 tuổi 
và tuổi có năng lực trách nhiệm hình sự là đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm 
hình sự về mọi tội phạm. 
 Mặt chủ quan của tội phạm là những biểu hiện tâm lý bên trong của tội phạm 
được phản ánh qua hình thức lỗi, động cơ, mục đích của tội phạm. Trạng thái tâm 
lý bên trong của tội phạm được phản ánh qua những biểu hiện bên ngoài của tội 
phạm. Ngược lại, thông qua biểu hiện bên ngoài mà hiểu được trạng thái tâm lý 
bên trong của tội phạm. 
Bốn yếu tố cấu thành tội phạm trên là những yếu tố cơ bản điển hình và đặc trưng 
của mỗi tội phạm. Là căn cứ cơ sở để phân biệt giữa các tội phạm cụ thể với nhau. 
Mặt khác, thông qua các yếu tố này có thể hiểu bản chất của một tội phạm, tính 
nghiêm trọng của nó để xác định loại, mức hình phạt cho mỗi tội phạm cụ thể. 
III. HÌNH PHẠT 
1. Khái niệm hình phạt 
Hình phạt là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất của Nhà nước được quy định 
trong Bộ luật hình sự do toà án áp dụng đối với người phạm tội, tước bỏ hoặc hạn chế 
những quyền, lợi ích nhất định của người phạm tội nhằm trừng trị, cải tạo, giáo dục 
người phạm tội và ngăn ngừa tội phạm. 
Hình phạt cũng như tất cả các chế tài pháp luật khác, nó là một bộ phận của quy 
phạm pháp luật thể hiện những biện pháp cưỡng chế mà Nhà nước dự kiến sẽ áp dụng 
đối với chủ thể vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, hình phạt là loại chế tài đặc biệt vì nó 
chỉ áp dụng đối với một loại hành vi phạm tội. Tính chất đặc biệt của hình phạt được 
thể hiện qua các đặc điểm của nó: 
 Hình phạt là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất của Nhà nước. 
Trường cao đẳng công nghệ và kinh tế công nghiệp 
Khoa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh 
Tổ chính trị – pháp luật 
Th.s Phạm Anh Tuấn Tập bài giảng Pháp luật Đại 
cương 
 Hình phạt được quy định trong Bộ luật hình sự. 
 Hình phạt do toà án áp dụng đối với cá nhân người phạm tội. 
2. Hệ thống hình phạt 
Hình phạt là biện pháp cưỡng chế được áp dụng theo một trình tự riêng biệt. Hình 
phạt trong luật hình sự luôn là một hệ thống bao gồm nhiều loại hình phạt khác nhau. 
Do vậy, hệ thống hình phạt là một chỉnh thể bao gồm những hình phạt được quy định 
trong luật hình sự, có phương thức liên kết với nhau theo một trật tự nhất định, do tính 
chất nghiêm khắc của từng hình thức hình phạt quy định. 
Hệ thống hình phạt bao gồm hình phạt chính và hình phạt phụ: 
 Hình phạt chính: là hình phạt được tuyên một cách độc lập không phụ thuộc vào 
hình phạt khác. Mỗi tội phạm chỉ có thể được tuyên một hình phạt chính. Hình 
phạt chính có tính nghiêm khắc cao hơn hình phạt bổ sung, nó chứa đựng mọi 
thuộc tính của hình phạt. Hình phạt chính bao gồm cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo 
không giam giữ, tù có thời hạn, tù trung thân, tử hình. 
 Hình phạt bổ sung là hình phạt không được tuyên một cách độc lập mà chỉ có thể 
kèm theo hình phạt chính phù hợp với đặc điểm một số tội phạm và nhân thân 
người phạm tội. Hình phạt bổ sung có tác động hỗ trợ, tăng cường hiệu quả của 
hình phạt chính, hạn chế đến loại trừ nguyên nhân điều kiện phạm tội, giải quyết 
tội phạm một cách triệt để. Hình phạt bổ sung bao gồm: cấm đảm nhiệm chức vụ 
hoặc làm những nghề nhất định, cấm cư trú, quản chế tước một số quyền công 
dân, tước danh hiệu quân nhân, tịch thu tài sản, phạt tiền (khi không là hình phạt 
chính). 
IV. QUÁ TRÌNH GIẢI QUYẾT VỤ ÁN HÌNH SỰ (TỐ TỤNG HÌNH SỰ) 
Tố tụng hình sự là toàn bộ hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng (cơ quan 
điều tra, kiểm sát, toà án), người tiến hành tố tụng (điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm 
phán, hội thẩm nhân dân, thư ký phiên toà), người tham gia tố tụng (bị can, bị cáo, 
người bào chữa), cá nhân cơ quan Nhà nước tổ chức xã hội góp phần vào giải quyết 
vụ án theo quy định của Bộ lụât tố tụng hình sự. 
Bộ luật tố tụng hình sự là hệ thống những quy phạm pháp luật, điều chỉnh những 
quan hệ xã hội phát sinh trong hoạt động khởi tố, điều tra truy tố xét xử và chấp hành 
án hình sự. 
Trường cao đẳng công nghệ và kinh tế công nghiệp 
Khoa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh 
Tổ chính trị – pháp luật 
Th.s Phạm Anh Tuấn Tập bài giảng Pháp luật Đại 
cương 
1. Khởi tố vụ án hình sự 
Khởi tố vụ án hình sự là giai đoạn đầu tiên lamd khởi động toàn bộ chu trình tố 
tụng do cơ quan có thẩm quyền xác định sự việc xảy ra có hay không có các dấu hiệu 
của tội phạm để quyết định khởi tố hay không khởi tố vụ án hình sự. Theo Bộ luật tố 
tụng hình sự thì các cơ quan sau đây có quyền khởi tố vụ án hình sự: cơ quan điều tra, 
viện kiểm sát, bộ đội biên phòng, cơ quan hải quan, kiểm lâm, cảnh sát biển, cơ quan 
điều tra của công an nhân dân, quân đội và toà án. 
Khi đã xác định đầy đủ cơ sở và căn cứ, cơ quan có thẩm quyền khởi tố vụ án 
hình sự ra quyết định khởi tố vụ án hình sự trong phạm vi quyền hạn và trách nhiệm 
của mình. Quyết định khởi tố vụ án phải ghi rõ thời gian, căn cứ khởi tố điều khoản 
của Bộ luật hình sự được áp dụng và phải gửi cho viện kiểm sát, cơ quan điều tra để 
tiến hành hoạt động điều tra. 
2. Điều tra vụ án hình sự 
Điều tra là một giai đoạn của tố tụng hình sự, trong đó cơ quan điều tra áp dụng 
mọi biện pháp do Bộ luật tố tụng hình sự quy định để xác định tội phạm và người 
thực hiện hành vi phạm tội làm cơ sở cho việc xét xử của toà án. 
Cơ quan điều tra bao gồm: Cơ quan điều tra trong công an nhân dân, cơ quan điều 
tra trong quân đội, cơ quan điều tra của viện kiểm sát nhân dân, cơ quan điều tra trong 
lực lượng an ninh. 
Nhiệm vụ của cơ quan điều tra là thu thập chứng cứ để xác định có hay không có 
hành vi phạm tội, đối chiếu với Bộ luật hình sựđể xác định điều, khoản vi phạm và 
xác định người phạm tội. 
Các hoạt động của cơ quan điều tra: Khởi tố bị can và hỏi cung bị can, lấy lời khai 
của người làm chứng, người bị hại, đối chất và nhận dạng, khám xét, thu giữ, tạm giữ, 
kê biên tài sản khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, thực hiện điều tra, 
giám định. 
Kết thúc điều tra cơ quan điều tra phải có bản kết luận điều travà quyết định đề 
nghị truy tố hoặc đình chỉ điều tra gửi cho viện kiểm sát. 
3. Quyết định truy tố bị can 
Sau khi nhận được hồ sơ vụ án từ cơ quan điều tra gửi sangviện kiểm sát nghiên 
cứu vụ án trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ vụ án và bản kết luận 
Trường cao đẳng công nghệ và kinh tế công nghiệp 
Khoa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh 
Tổ chính trị – pháp luật 
Th.s Phạm Anh Tuấn Tập bài giảng Pháp luật Đại 
cương 
điều tra, viện kiểm sát phải ra một trong các quyết định sau: Truy tố bị can ra trước 
toà bằng bản cáo trạng; Trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung, đình chỉ hoặc đình chỉ vụ án. 
Nếu quyết định đưa vụ án ra xét xử thì 15 ngày sau kể từ ngày có quyết định toà án 
phải mở phiên toà sơ thẩm hình sự. 
4. Thẩm quyền và thủ tục xét xử vụ án hình sự 
 Thẩm quyền xét xử: việc xác định toà án nào có thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án 
hình sự căn cứ vào quy định của Bộ luật tố tụng hình sự, thẩm quyền xét xử của 
toà án các cấp được phân định như sau: 
+ Toà án nhân dân cấp quận (huyện) xét xử sơ thẩm những vụ án hình sự về những 
tội phạm mà có khung hình phạt từ 7 năm tù trở xuống. 
+ Toà án nhân dân cấp tỉnh (thành phố trực thuộc trung ương) xét xử sơ thẩm tất cả 
các loại án trừ những vụ đặc biệt nghiêm trọng thuộc thẩm quyền của toà án cấp 
trên. 
+ Toà án nhân dân tối cao xét xử sơ thẩm đồng thời trung thẩm tất cả các loại án. 
Ngoài ra còn có toà án quân sự chỉ xét xử các vụ án hình sự mà có bị cáo là quân 
nhân, công nhân, nhân viên quốc phòng và những người liên quan đến nhiệm vụ quân 
sự. 
 Thủ tục xét xử vụ án hình sự: 
+ Thành phần của hội đồng xét xử sơ thẩm 
+ Sự có mặt của bị cáo, người bào chữa, kiểm sát viên, người bị hại, người làm 
chứng, người giám định tại phiên toà. 
+ Đọc bản cáo trạng: bắt đầu phiên toà xét xử 
+ Xét hỏi: chủ toạ phiên toà hỏi trước, sau đến hội thẩm nhân dân, kiểm sát viên, 
người bào chữa, người phiên dịch. 
+ Hỏi: hỏi bị cáo, người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền 
lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hoặc người đại diện hợp pháp của những người 
đó. 
+ Hỏi người làm chứng, xem xét vật chứng tại phiên toà. 
Trường cao đẳng công nghệ và kinh tế công nghiệp 
Khoa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh 
Tổ chính trị – pháp luật 
Th.s Phạm Anh Tuấn Tập bài giảng Pháp luật Đại 
cương 
+ Hỏi người giám định 
+ Tranh luận tại phiên toà, bình đẳng trong tranh luận 
+ Bị cáo nói lời sau cùng 
+ Toà nghị án và tuyên án 
 Xét xử phúc thẩm: 
+ Quyền kháng cáo và kháng nghị bản sơ thẩm, thời hạn kháng cáo, kháng nghị 
+ Thời hạn xét xử sơ thẩm 
+ Các quyết định phúc thẩm 
 Xét xử giám đốc thẩm và tái thẩm: 
Là việc xem lại bản án hoặc quyết định của toà án cấp dưới đã có hiệu lực pháp luật, 
mà có sự sai lệch trong quá trình xử lý vụ án hoặc phát hiện có tình tiết mới làm thay 
đổi cơ bản nội dung bản án hoặc quyết định. 
 Thi hành án hình sự: 
Việc thi hành bản án hình sự do cơ quan công an, chính quyền xã (phường, thị trấn) 
cơ sở y học, đội thi hành án.