Thông tin và nghiên cứu khoa học

s” caã 
nhûäng nùm gêìn àêy [7, 3]. Nhûäng àiïìu trïn àêy
àùåt ra nhiïåm vuå cêëp baách, cêìn caãi töí hoaåt àöång
thöng tin khoa hoåc àïí khöng gêy aãnh hûúãng
tiïu cûåc maâ phaãi taác àöång tñch cûåc àïën kïët quaã
nghiïn cûáu. 
Nhû vêåy, àïí giûä vûäng möëi liïn hïå chùåt cheä
giûäa nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ thöng tin khoa
hoåc cêìn phaãi thûåc hiïån cuâng möåt luác nhiïìu biïån
phaáp, vñ duå nhû: töí chûác, phûúng phaáp laâm
viïåc, cöng nghïå hoaåt àöång, trònh àöå àöåi nguä caán
böå, v.v maâ trong àoá biïån phaáp töí chûác laâ
quan troång nhêët [2, 9].
Liïn quan túái thûåc tïë buâng nöí thöng tin hiïån
nay vaâ aãnh hûúãng gêy nhiïîu cuãa noá túái caác quaá
trònh giao tiïëp khoa hoåc thò viïåc cho xuêët baãn
nhûäng taâi liïåu, nhûäng baâi, thêåm chñ nhûäng cuöën
saách ngheâo thöng tin coá leä cuäng cêìn àûúåc cên
nhùæc choån loåc kyä lûúäng hún. Quan niïåm àaánh
giaá trònh àöå chuyïn mön cuãa caác nhaâ khoa hoåc
chó àún thuêìn thöng qua söë lûúång trang saách
xuêët baãn cêìn àûúåc xoáa boã, mùåt khaác cêìn nêng
cao vai troâ bònh duyïåt caác cöng trònh khoa hoåc
trûúác khi cho xuêët baãn. ÚÃ àêy yá kiïën cuãa nhaâ
vêåt lyá Herring khi àïì cao vai troâ Töíng luêån maâ
taác giaã Nguyïîn Hûäu Huâng lûu yá trong cöng
trònh [9] rêët àaáng àûúåc nghiïm tuác xem xeát. 
2. Thöng tin khoa hoåc- nguöìn lûåc àêìu vaâo
cuãa hoaåt àöång khoa hoåc
Trong baâi baáo “Hoaåt àöång thöng tin trong
khoa hoåc vaâ quaãn lyá hiïån àaåi” tûâ àêìu nhûäng
nùm 70, taác giaã Nguyïîn Hûäu Huâng àaä quan
niïåm, thöng tin laâ khaái niïåm khoa hoåc töíng
quaát, phaåm truâ cú baãn vaâ laâ nguöìn lûåc àang nöíi
cuãa xaä höåi múái [9]. Thïë giúái àang diïîn ra quaá
trònh tiïën vaâo “xaä höåi thöng tin toaân cêìu”.
Trong böëi caãnh àoá, viïåc hûúáng túái sûå àõnh hònh
möåt xaä höåi thöng tin úã tûâng nûúác àaä àùåt ra yïu
cêìu àöëi vúái viïåc khai thaác vaâ sûã duång thöng tin
nhû möåt nguöìn lûåc cú baãn vaâ quan troång àïí
phaát triïín quöëc gia. Vúái sûå xuêët hiïån cuãa caác
cöng trònh hoåc giaã phûúng Têy thò thïë giúái ngaây
nay khöng chó quaãn trõ nhûäng nguöìn lûåc truyïìn
thöëng, nguöìn lûåc hûäu hònh maâ coá möåt nguöìn
lûåc khaác, nguöìn lûåc vö hònh: àoá laâ nguöìn lûåc
thöng tin hay coân goåi laâ Tin lûåc [5, 6, 8]. Ngaây
nay, moåi hoaåt àöång trong xaä höåi hiïån àaåi àiïìu
phaãi dûåa trïn thöng tin. Trong thúâi àaåi thöng
tin, lúåi thïë so saánh seä thuöåc vïì quöëc gia naâo coá
nùng lûåc töí chûác khai thaác vúái hiïåu quaã cao
nhêët caác nguöìn thöng tin vaâ tri thûác hiïån coá cuãa
nhên loaåi. 
Theo khaái niïåm phöí quaát, thöng tin khoa
hoåc laâ loaåi thöng tin lögic thu àûúåc trong quaá
trònh nhêån thûác, phaãn aánh caác hiïån tûúång vaâ
quy luêåt cuãa tûå nhiïn, xaä höåi vaâ cuãa tû duy,
àûúåc sûã duång trong thûåc tiïîn xaä höåi [6]. Thöng
tin khoa hoåc laâ nùng lûúång trñ tuïå cuãa tiïën böå
KH&CN; nguöìn lao àöång saáng taåo cuãa caác nhaâ
khoa hoåc; nguyïn liïåu cho caác cöng trònh khoa
hoåc; taâi saãn quöëc gia cuãa àêët nûúác. 
ÚÃ bònh diïån töí chûác, thöng tin khoa hoåc laâ
toaân böå lûúång tri thûác do xaä höåi loaâi ngûúâi tñch
luyä àûúåc vïì têët caã caác ngaânh khoa hoåc, àûúåc
ghi laåi dûúái daång taâi liïåu vùn baãn hay taâi liïåu
söë. Thöng tin khoa hoåc khi hònh thaânh úã daång
tiïìm nùng vaâ àïí trúã thaânh nguöìn lûåc phaãi àûúåc
töí chûác laåi theo caác hònh thaái thñch húåp. Búãi
vêåy, nguöìn lûåc thöng tin trong xaä höåi àûúåc xaác
àõnh laâ chó phêìn thöng tin tñch cûåc àûúåc kiïím
soaát, coá giaá trõ vaâ coá thïí àûúåc khai thaác sûã 
duång [2, 5, 8, 9]. Trïn thûåc tiïîn, viïåc xem xeát
nguöìn lûåc thöng tin cêìn àûúåc gùæn vúái möåt khöng
gian cuå thïí, coá thïí nhû lûúång thöng tin khoa hoåc
coá trong têìm vúái cuãa möåt quöëc gia, ngaânh/lônh
vûåc, möåt vuâng laänh thöí, möåt töí chûác (nhaâ trûúâng,
viïån nghiïn cûáu, viïån thiïët kïë, liïn hiïåp saãn xuêët).
Trong lônh vûåc khoa hoåc, khaái niïåm nguöìn lûåc
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 5/2015 23
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
thöng tin bao haâm têët caã caác daång nguöìn tin khoa
hoåc, caác böå sûu têåp, caác töí chûác dûä liïåu (file), caác
cöng cuå tra cûáu taåo àiïìu kiïån thuêån lúåi cho ngûúâi
duâng tin sûã duång àûúåc thöng tin phuåc vuå viïåc giaãi
quyïët caác nhiïåm vuå KH&CN hiïån taåi vaâ tûúng
lai. Thöng tin khoa hoåc coá thuöåc tñnh tuyïåt vúâi laâ
tiïët kiïåm àûúåc lao àöång, vêåt liïåu, nùng lûúång.
Chùèng haån, trong nhûäng nùm 80 úã Belarutxia
möåt àöìng àêìu tû vaâo hoaåt àöång thöng tin àem laåi
10 - 15 àöìng thu nhêåp.
Viïåc coi khoa hoåc laâ àöång lûåc àïí phaát triïín
àaä laâm tùng nhu cêìu vïì thöng tin múái, cuäng nhû
nhûäng thöng tin àaä àûúåc töíng húåp. Baãn chêët
kinh tïë cuãa viïåc sûã duång nguöìn lûåc thöng tin,
thïí hiïån úã chöî [2, 8, 9]:
1. Thöng tin khoa hoåc khöng nhûäng laâ nguöìn
lûåc àïí phaát triïín kinh tïë quöëc dên maâ coân coá thïí
thay thïë caác nguöìn lûåc truyïìn thöëng (lao àöång,
nguyïn liïåu, nùng lûúång, taâi chñnh, v.v...)
2. Viïåc töëi ûu hoaá hoaåt àöång khoa hoåc, caác
ngaânh doanh nghiïåp khoa hoåc dêîn àïën viïåc
thay thïë caác nguöìn lûåc vêåt chêët (truyïìn thöëng)
bùçng nguöìn lûåc phi vêåt chêët (thöng tin). Nhûäng
chi phñ cho viïåc hònh thaânh nguöìn lûåc thöng tin
rêët nhoã so vúái nhûäng nguöìn vêåt chêët tiïët kiïåm
àûúåc do giaãm àûúåc àöå bêët àõnh vaâ lûåa choån caác
hûúáng phaát triïín töët hún cho khoa hoåc, kyä thuêåt
vaâ saãn xuêët.
3. Khoa hoåc trúã thaânh àöång lûåc chó theo
mûác àöå chuyïín hoaá tiïìm nùng tû tûúãng cuãa noá
thaânh thöng tin khoa hoåc nhû möåt nhên töë àêìu
vaâo quan troång cuãa tiïìm lûåc kinh tïë. Seä laâ àiïìu
vö nghôa nïëu noái taác àöång cuãa khoa hoåc àïën
möåt lônh vûåc naâo àoá maâ úã ngoaâi quaá trònh
thöng tin. Con àûúâng aáp duång bêët kyâ cöng
trònh triïín khai KH&CN naâo àïìu gùæn liïìn vúái
quaá trònh thöng tin. Caác nhu cêìu tin àaä naãy
sinh phaãi àûúåc thoaã maän kõp thúâi, coá hiïåu quaã
vaâ úã mûác àöå töíng húåp.
4. Thöng tin khoa hoåc khöng taách rúâi caác vêåt
mang tin cuãa noá, búãi vêåy khaái niïåm nguöìn lûåc
thöng tin bao göìm caã phûúng thûác vaâ cöng
nghïå thu nhêåp, xûã lyá phên tñch - töíng húåp, tñch
luyä, baão quaãn vaâ truyïìn tin: Viïåc àûa nguöìn lûåc
thöng tin vaâo danh saách caác nhên töë kinh tïë coá
yá nghôa haâng àêìu àoâi hoãi phaãi khöng nguâng
tiïën haânh hiïån àaåi hoaá caác quaá trònh thöng tin.
Laâ loaåi taâi saãn vö hònh, thöng tin vaâ tri thûác
khaác vúái caác nguöìn lûåc vêåt chêët truyïìn thöëng úã
nhûäng àùåc àiïím nöíi tröåi, vñ nhû: khöng bõ giúái
haån vïì trûä lûúång, trong quaá trònh sûã duång giaá trõ
cuãa thöng tin khöng bõ “hao moân” hoùåc bõ mêët
ài thêåm chñ coá thïí àûúåc laâm giaâu hún, tûác laâ
thöng tin coá khaã nùng taái sinh, tûå sinh saãn vaâ
khöng bao giúâ caån kiïåt. Kïí tûâ khi nïìn khoa hoåc
thïë giúái trûúãng thaânh vúái thêím quyïìn laâ “khoa
hoåc lúán” (Theo thêåt ngûä cuãa Derek J. de Solla
Price), lûúång thöng tin cuãa nhên loaåi phaát triïín
theo töëc àöå haâm muä. Thöng tin khoa hoåc múái
hònh thaânh, luác àêìu coá thïí àûúåc xem nhû súã
hûäu taåm thúâi cuãa chñnh caác nhaâ nghiïn cûáu
hoùåc têåp thïí khoa hoåc song vïì lêu daâi, àoá laâ taâi
saãn chung cuãa nhên loaåi. ÚÃ nûúác ta, trong àiïìu
kiïån hoaåt àöång nghiïn cûáu hiïån nay chuã yïëu
nùçm dûúái sûå baão trúå cuãa nhaâ nûúác, thò thöng tin
khoa hoåc khöng thïí töìn taåi dûúái daång haâng hoaá
cuãa riïng ai. Thöng tin khoa hoåc cêìn àûúåc töí
chûác baão quaãn, truyïìn baá theo caác kïnh liïn laåc
khaác nhau, àûúåc tñch húåp vaâ chuyïín túái ngûúâi
duâng tin àïí khai thaác vaâ sûã duång. Nhiïìu nhaâ
khoa hoåc khi phên tñch yá nghôa haâng àêìu cuãa
nguöìn lûåc thöng tin àaä àùåc biïåt nhêën maånh cêìn
khùæc phuåc quan niïåm chêåt heåp vïì thöng tin
KH&CN vaâ phaãi thêëy baãn chêët kinh tïë 
cuãa thöng tin úã chöî noá thay thïë caác nöî lûåc vêåt
chêët - nùng lûúång, sûác lûåc bùçng caác nöî lûåc trñ
tuïå, tûác laâ nhûäng nöî lûåc thöng tin.
Vúái sûå phaát triïín cuãa maång Internet, khöng
gian thöng tin cuãa nhên loaåi àûúåc múã röång vaâ
lúán hún rêët nhiïìu. Ngaây caâng coá nhiïìu trang
web àûúåc xêy dûång trïn moåi lônh vûåc àïí àùng
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
24 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 5/2015
taãi vaâ truyïìn thöng tin. Caác baãn tin, caác loaåi
êën phêím, caác cú súã dûä liïåu, caác cuöåc thaão luêån
vaâ tham vêën àûúåc xuêët hiïån trïn maång 
Internet laâ tiïìn àïì àïí hònh thaânh nguöìn lûåc
thöng tin àiïån tûã. 
Thöng tin chñnh laâ nhûäng hiïíu biïët vïì tûå
nhiïn, vïì con ngûúâi vaâ xaä höåi; vïì nhûäng sûå kiïån
diïîn ra trong khöng gian, thúâi gian; laâ nhûäng
dûå àoaán, dûå kiïën, kïë hoaåch... laâ nhûäng gò maâ
con ngûúâi cêìn biïët cho hoaåt àöång cuãa mònh.
Möîi loaåi thöng tin coá nhûäng tñnh chêët riïng.
Thöng tin khoa hoåc àa daång vaâ coá thïí nhòn theo
nhiïìu chiïìu khaác nhau, nhû: theo daång nguöìn
tin (cöng böë, khöng cöng böë); theo mûác àöå xûã
lyá (bêåc 1, bêåc 2, bêåc 3); theo daång dûä liïåu (thû
muåc, tû liïåu, söë liïåu, dûä kiïån, toaân vùn); theo
ngaânh tri thûác (tûå nhiïn, xaä höåi, cöng nghïå,
nöng nghiïåp, y tïë,..); theo vêåt mang tin (taâi liïåu,
àiïån tûã). Thöng tin khoa hoåc coân phaãn aánh
khöng chó kïët quaã nghiïn cûáu maâ coân phaãn aánh
quaá trònh, diïîn biïën thûåc hiïån caác hoaåt àöång
nghiïn cûáu. 
3. Möëi quan hïå tûúng taác giûäa caán böå
nghiïn cûáu vaâ caán böå thöng tin 
3.1. Nhiïåm vuå àaãm baão thöng tin cho
nghiïn cûáu
Thöng tin ngaây nay laâ nguöìn lûåc àêìu vaâo
cuãa moåi quaá trònh hoaåt àöång. Nhiïìu nhaâ nghiïn
cûáu àaä khùèng àõnh, trong khoa hoåc chó cêìn töí
chûác töët thöng tin khoa hoåc, hiïåu suêët vaâ hiïåu
quaã cuãa khoa hoåc seä àûúåc caãi thiïån àaáng kïí.
Rêët khoá àïí xaác àõnh chñnh xaác àûúåc quy mö, àöå
lúán cuãa töín thêët kinh tïë naãy sinh tûâ caác hoaåt
àöång nghiïn cûáu khoa hoåc khöng àûúåc àaãm
baão thöng tin àêìy àuã. Coá àiïìu chùæc chùæn rùçng,
mûác àöå töín thêët do khöng àûúåc thöng tin khoa
hoåc seä lúán hún nhiïìu so vúái chi phñ àêìu tû cho
hoaåt àöång thöng tin. Búãi vò chñnh sûå laäng phñ
lao àöång khoa hoåc laâ sûå laäng phñ lao àöång lúán
nhêët [2, 5]. Thûåc tïë cho thêëy, coá thïí haån chïë,
thêåm chñ xoáa boã töín thêët naây nïëu nhû caác nhaâ
khoa hoåc vaâ caác töí chûác khoa hoåc àûúåc àaãm
baão thöng tin àêìy àuã, chñnh xaác vaâ cêåp nhêåt.
Möåt trong söë nhûäng nhiïåm vuå chuã yïëu cuãa
thöng tin khoa hoåc laâ nêng cao trònh àöå àaãm
baão thöng tin cho caác nhaâ khoa hoåc, giuáp caác
nhaâ nghiïn cûáu thûúâng xuyïn theo doäi kõp thúâi
caác thöng tin quan troång àöëi vúái lônh vûåc
nghiïn cûáu hiïån taåi cuäng nhû laâ trong tûúng lai.
Àïí thûåc hiïån, ngûúâi caán böå thöng tin cêìn biïët
phöëi húåp caác hònh thûác vaâ daång phuåc vuå thöng
tin àa daång bao göìm: thu thêåp vaâ trònh baây caác
loaåi söë liïåu, dûä kiïån, tû liïåu khaác nhau, thûåc
hiïån caác viïåc xûã lyá vaâ bao goái thöng tin, tûâ viïåc
laâm chuá giaãi, toám tùæt, giúái thiïåu, bònh luêån túái
viïåc chuêín bõ caác thû muåc àõnh hûúáng, laâm caác
töíng luêån chuyïn àïì phuåc vuå cho nhûäng nhiïåm
vuå ûáng vúái tûâng giai àoaån nghiïn cûáu. Nhûng
trïn thûåc tïë thûúâng xaãy ra trûúâng húåp, caã khi
möåt thöng tin àaä àûúåc xûã lyá töët vêîn coá thïí dêîn
àïën nhûäng thiïåt haåi khöng lûúâng trûúác nïëu nhû
thöng tin àêìu vaâo àoá khöng àûúåc lûåa choån kyä,
àïí loåt thöng tin àaä löîi thúâi, hoùåc sai lïåch, hoùåc
khöng àêìy àuã, phiïën diïån. Nhûäng thiïëu soát naây
xaãy ra búãi vò yïëu keám hoùåc coân coá nhûäng thiïëu
soát khöng phaãi trong quaá trònh cung cêëp maâ laâ
trong quaá trònh giaám saát vaâ kiïím àõnh thöng tin.
Nhû vêåy, àïí baão àaãm thöng tin cho nhaâ khoa
hoåc, cú quan thöng tin khöng chó “cung cêëp
thöng tin” maâ phaãi tham gia vaâo “quaãn trõ
thöng tin”. Trong böëi caãnh cuãa cuöåc khuãng
hoaãng thöng tin hiïån nay thò möåt caán böå nghiïn
cûáu àöåc lêåp thûåc tïë khöng thïí theo doäi àûúåc
toaân böå nhûäng biïën àöång cuãa möi trûúâng thöng
tin trong lônh vûåc nghiïn cûáu chuyïn sêu duâ
heåp. Àiïìu naây cho thêëy, nhaâ nghiïn cûáu phaãi
dûåa vaâo sûå höî trúå cuãa caã hïå thöëng thöng tin
khoa hoåc noái chung vaâ cuãa caán böå thöng tin
khoa hoåc noái riïng. Ngoaâi vêën àïì khöëi lûúång,
sûå àa daång vïì loaåi hònh thöng tin, sûå phên taán
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 5/2015 25
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
tûâ nhiïìu nguöìn tin khaác nhau, caán böå nghiïn
cûáu coân cêìn àïën sûå höî trúå cuãa caán böå thöng tin
vò lyá do haâng raâo ngön ngûä. Àiïìu naây caâng
quan troång khi maâ biïët rùçng, nùm 1875 coá 99%
söë lûúång êën phêím khoa hoåc cuãa thïë giúái àûúåc
xuêët baãn chó bùçng ba ngön ngûä: Àûác, Phaáp vaâ
Anh. Nhûng 100 nùm sau, tûác laâ nùm 1975 thò
nhûäng êën phêím naây àaä àûúåc in bùçng trïn 50
loaåi ngön ngûä khaác nhau [6, 10]. 
Ngoaâi nhûäng khoá khùn trúã ngaåi nïu trïn coân
coá möåt khoá khùn nûäa maâ caán böå nghiïn cûáu cêìn
phaãi coá sûå höî trúå cuãa caán böå thöng tin múái coá
thïí khùæc phuåc àûúåc. Àoá laâ tònh traång trïn 50%
lûúång thöng tin khoa hoåc àûúåc truá êín trong caác
loaåi taâi liïåu khöng cöng böë maâ caác nhaâ khoa
hoåc rêët khoá tiïëp cêån àûúåc nhû: caác taâi liïåu höåi
thaão/höåi nghõ khoa hoåc, kïët quaã nghiïn cûáu,
luêån aán vaâ luêån vùn khoa hoåc, saáng chïë, baáo
caáo kyä thuêåt, taâi liïåu nöåi böå.... [6, 8].
Viïåc hònh thaânh caác nguöìn lûåc thöng tin
àõnh hûúáng theo caác lônh vûåc chuyïn ngaânh vaâ
nhûäng lônh vûåc liïn ngaânh laâ tiïìn àïì àïí nêng
cao nùng lûåc cung cêëp cho caán böå nghiïn cûáu
nhûäng thöng tin khoa hoåc khaác nhau, höî trúå
tñch cûåc cho caác nhaâ khoa hoåc thûåc hiïån coá hiïåu
quaã caác cöng viïåc triïín khai nghiïn cûáu nhû:
- Xaác àõnh vaâ lûåa choån hûúáng nghiïn cûáu; 
- Xêy dûång muåc tiïu nghiïn cûáu cuå thïí;
- Xaác àõnh trònh àöå xuêët phaát àiïím cuãa àïì taâi
nghiïn cûáu (trònh àöå quöëc tïë vaâ kinh nghiïåm);
- Hònh thaânh töíng quan vêën àïì nghiïn cûáu;
- Xaác àõnh phûúng phaáp töëi ûu àïí triïín khai
àïì taâi;
- Xaác àõnh khaã nùng ûáng duång thûåc tiïîn cuãa
kïët quaã nghiïn cûáu
Kinh nghiïåm cho thêëy, trong nghiïn cûáu,
nhaâ khoa hoåc, ngoaâi nhûäng thöng tin chuyïn
ngaânh cêìn àûúåc cung cêëp, nhûäng thöng tin
thuöåc caác lônh vûåc kïë cêån (thöng tin röång) vaâ coá
tñnh liïn ngaânh cuäng rêët cêìn thiïët àöëi vúái nhaâ
khoa hoåc. Viïåc àaãm baão thöng tin cho nhaâ khoa
hoåc cêìn àaåt nhiïìu tiïu chuêín, nhû: 
- Mûác àöå cö àoång vïì mùåt nöåi dung;
- Mûác àöå xûã lyá phên tñch vaâ töíng húåp;
- Mûác àöå cêåp nhêåt
3.2. Sûå tham gia cuãa caán böå nghiïn cûáu
vaâo quaá trònh thöng tin
Khaã nùng àêìu tiïn àïí ngûúâi caán böå nghiïn
cûáu coá thïí laâm cöng taác thöng tin laâ úã chöî caác
kïët quaã nghiïn cûáu cuãa chñnh hoå phaãi àûúåc
cöng böë vaâ àûúåc giao nöåp. Sinh thúâi, nhaâ baác
hoåc Faraday àaä tûâng khùèng àõnh, nghiïn cûáu
chó àûúåc coi laâ hoaân têët nïëu kïët quaã àûúåc cöng
böë. Tri thûác khoa hoåc chó trúã thaânh thöng tin
khoa hoåc khi chuáng àûúåc ghi laåi, maâ úã àêy laâ
qua kïnh êën phêím khoa hoåc. Tû tûúãng naây phaãi
àûúåc quaán triïåt ngay tûâ caác khêu lûåa choån taâi
liïåu tham khaão, trñch dêîn khoa hoåc, chuá thñch
thû muåc, lûåa choån nöåi dung àûa vaâo kïnh thöng
tin, hònh thûác xuêët baãn, hònh thûác lûu truyïìn,
thúâi gian cöng böë. Möåt khaã nùng nûäa nhû
phêìn trïn àêy àaä trònh baây, maâ ngûúâi caán böå
nghiïn cûáu cêìn phaãi phaát huy laâ khaã nùng cöång
taác vúái caán böå thöng tin trong viïåc theo doäi,
kiïím àõnh nguöìn tin, khai thaác vaâ àaánh giaá chêët
lûúång thöng tin trong taâi liïåu. 
Möëi quan hïå cú baãn nhêët giûäa nghiïn cûáu vaâ
thöng tin khoa hoåc àûúåc thïí hiïån thöng qua nhu
cêìu tin. Ngûúâi caán böå nghiïn cûáu coá thïí cuãng
cöë möëi quan hïå naây bùçng caách thûúâng xuyïn
xaác àõnh roä neát nhu cêìu tin cuãa mònh. Coá nhiïìu
caán böå nghiïn cûáu rêët thêët voång khi nhêån àûúåc
nhûäng thöng tin khöng phuâ húåp vúái yïu cêìu, vaâ
rêët nhiïìu trûúâng húåp nhû vêåy coá nguyïn nhên
laâ do khöng xaác àõnh roä nhu cêìu tin. Àiïím yïëu
hiïån nay coân töìn taåi úã rêët nhiïìu caán böå nghiïn
cûáu laâ khöng tûå mònh vaåch ra àûúåc cho àïì taâi
nghiïn cûáu möåt kïë hoaåch khai thaác thöng tin coá
hïå thöëng, taåo àiïìu kiïån xaác àõnh nhu cêìu xuyïn
suöët vïì thöng tin cho àïì taâi, giuáp caán böå thöng
tin thûåc hiïån töët hún nûäa chûác nùng cuãa mònh.
Thöng thûúâng nhaâ nghiïn cûáu thïí hiïån caác nhu
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
26 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 5/2015
cêìu tin hoùåc laâ chung chung, quaá röång, hoùåc
ngûúåc laåi laâ quaá cuå thïí, tó mó àïën mûác laâm cho
caán böå thöng tin khoá àõnh võ àûúåc hûúáng thöng
tin cêìn phuåc vuå. Muöën caãi thiïån möëi quan hïå
giûäa hoaåt àöång thöng tin khoa hoåc vaâ nghiïn
cûáu khoa hoåc thò nhûäng hiïån tûúång nïu trïn
cuäng cêìn phaãi àûúåc khùæc phuåc.
Cuöëi cuâng phaãi lûu yá rùçng, baãn thên hïå
thöëng thöng tin vaâ giao lûu khoa hoåc khöng
thïí töìn taåi àöåc lêåp, caách biïåt vúái caác hoaåt
àöång nghiïn cûáu. Àiïìu naây coá nghôa, möîi caán
böå nghiïn cûáu muöën àûúåc phuåc vuå töët vïì
thöng tin thò baãn thên phaãi coá àoáng goáp vaâo
viïåc laâm giaâu nguöìn lûåc thöng tin trong lônh
vûåc kiïën thûác cuãa mònh. Chia seã tñch cûåc
thöng tin trong giúái khoa hoåc bao giúâ cuäng
tiïìm êín nhûäng khaã nùng to lúán vaâ cêìn àûúåc
coi àoá nhû möåt cú chïë thöng tin cêìn àûúåc nuöi
dûúäng. Viïåc caá nhên caác nhaâ khoa hoåc tûå
kheáp kñn caác bûúác thöng tin trong giao lûu
khoa hoåc laâm cho möåt phêìn vöën thöng tin thay
vò àûúåc luên chuyïín xaä höåi laåi chó àûúåc lûu laåi
trong tûâng caá nhên, vaâ nhû vêåy seä coá nhiïìu
thöng tin múái coá giaá trõ maäi maäi khöng thïí trúã
thaânh nguöìn lûåc chó vò khöng àûúåc biïët túái vaâ
vò thïë khöng àûúåc khai thaác, sûã duång. Nhû
vêåy, àïí möëi quan hïå giûäa hoaåt àöång nghiïn
cûáu vaâ thöng tin khoa hoåc coá hiïåu quaã hún cêìn
phaãi töí chûác húåp lyá caác quaá trònh trong hïå
thöëng thöng tin khoa hoåc, múã röång sûå tham
gia cuãa caác caán böå nghiïn cûáu vaâo quaá trònh
thöng tin khoa hoåc.
Kïët luêån 
Trïn con àûúâng phaát triïín vaâ höåi nhêåp
quöëc tïë cuãa àêët nûúác hiïån nay, KH&CN àoáng
vai troâ quan troång. Chêët lûúång vaâ hiïåu suêët
cuãa nghiïn cûáu khoa hoåc bõ chi phöëi nhiïìu
búãi möi trûúâng vaâ trònh àöå töí chûác thöng tin.
Viïåc tiïëp tuåc hoaân thiïån caác quaá trònh thöng
tin, taåo lêåp möåt nguöìn lûåc thöng tin coá chêët
lûúång, caãi thiïån möëi quan hïå qua laåi giûäa cú
quan nghiïn cûáu vúái caác töí chûác thöng tin
khoa hoåc thöng qua cöng viïåc cuå thïí cuãa caác
nhaâ nghiïn cûáu vúái ngûúâi caán böå thöng tin laâ
möåt trong nhûäng con àûúâng hûäu hiïåu àïí goáp
phêìn vaâo viïåc caãi thiïån hoaåt àöång nghiïn cûáu
khoa hoåc hiïån nay.
(Ngaây Toâa soaån nhêån àûúåc baâi: 15-7-2015; Ngaây phaãn biïån 
àaánh giaá: 20-7-2015; Ngaây chêëp nhêån àùng: 18-8-2015).
1. Bernal. J. (1969). The Social function of
Science. London, 1969.
2. Dobrov G.M. Khoa hoåc: Thöng tin vaâ Quaãn
lyá. Moskva, 1986. (Tiïëng Nga).
3. Gylyarevsky R.S. V.V. The Impact of V.V.
Nalimov on Information Science.- Scientometrics,
2001, No2.
4. Griffith B.C. (1967). Communication in Sci-
ence: present system and its modification. Lon-
don. 
5. Information as raw for innovation. Berlin,
2002.
6. Mikhailov A.I. vaâ cöng sûå. Liïn laåc khoa hoåc
vaâ Thöng tin hoåc. Moskva, 1976. (Tiïëng Nga).
7. Nalimov V.V. (1969). Lûúång söë Khoa hoåc.
Nghiïn cûáu sûå phaát triïín KH nhû quaá trònh thöng
tin. Moskva. (Tiïëng Nga).
8. Nguyïîn Hûäu Huâng. Baâi giaãng Thöng tin vaâ
Quaãn lyá. H., 2015.
9. Nguyïîn Hûäu Huâng. Thöng tin: Tûâ Lyá luêån túái
thûåc tiïîn. H., 2005.
10. Nguyïîn Hûäu Huâng. G.M. Dobrov and sci-
ence of science development in Vietnam. J. Sci-
ence of Science, 2009, No 1. 
11. Price. D. Science Since Babylon. New
York, 1961.
Taâi liïåu tham khaão