Vận dụng phép tu từ trong tít báo thể thao

Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Dương Văn Quang 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
 155 
VẬN DỤNG PHÉP TU TỪ TRONG TÍT BÁO THỂ THAO 
DƯƠNG VĂN QUANG* 
TÓM TẮT 
Có đến 300 tít trong tổng số khoảng 600 tít báo thể thao đăng báo điện tử trong 2 
năm 2012-2013 được khảo sát có sử dụng biện pháp tu từ. Đây là phương thức được sử 
dụng phổ biến trong tít báo thể thao, nhất là mảng bóng đá, nhằm thu hút độc giả; tạo sự 
liên tưởng bất ngờ, thú vị; tăng thêm giá trị cho tác phẩm báo chí. 
Từ khóa: tít báo, báo điện tử, phép tu từ, thể thao, độc giả. 
ABSTRACT 
Using rhetorical devices for headline of sports in electronic newspapers 
Nearly 300 out of 600 headlines in sports that were posted online for 2 years from 
2012 to 2013 made use of rhetorical devices. It is concluded that the devices are commonly 
used in headlines of sports, especially soccer. The aims of the devices are attracting 
readers; creating unexpected and interesting association; and adding value to the articles. 
Keywords: headline, electronic newspaper, rhetorical devices, sports, reader. 
1. Những vấn đề chung 
Tít (tiếng Pháp: titre; tiếng Anh: 
headline; còn được gọi là tiêu đề, đầu 
đề...) là thành phần quan trọng của một 
tác phẩm báo chí. Có những trường hợp 
tít quyết định việc độc giả có đọc tác 
phẩm đó hay không. 
Dù rằng tiêu chí chung của tít báo 
chí là hay, gọn, chính xác, song ở mỗi 
loại hình báo chí và từng thể loại, thể tài 
khác nhau, tiêu chí chọn đặt tít cũng khác 
nhau. 
Thực tế, tít báo in thường “hiền 
lành” hơn so với báo điện tử vì đặc điểm 
của báo điện tử là phải luôn hấp dẫn, 
thậm chí giật gân. So với các lĩnh vực 
chính trị, kinh tế, khoa học... vốn đòi hỏi 
tít tin - bài phải chỉnh chu, ngay ngắn và 
dễ hiểu thì ở lĩnh vực thể thao, tít tin - bài 
luôn có xu hướng thoáng hơn, phong phú 
* HVCH, Trường Đại học KHXH&NV, 
 Đại học Quốc gia TPHCM 
hơn nhờ cách dùng từ khá linh hoạt, giàu 
hình ảnh. 
Theo Bộ trưởng Bộ Thông tin - 
Truyền thông Nguyễn Bắc Son, cả nước 
hiện có 61 báo điện tử, 191 trang mạng 
xã hội và trên 1000 trang thông tin điện 
tử [13]. Trong số này, hầu hết đều có phụ 
trang về thể thao (dùng tên miền phụ - 
subdomain) hoặc mục thể thao để chuyển 
tải thông tin về các sự kiện thể dục thể 
thao trong nước và quốc tế diễn ra liên 
tục, rất hấp dẫn. Các báo điện tử vốn có 
thế mạnh nhanh nhạy, đa phương tiện, 
“đất đai” lại không hạn chế nên đã vượt 
trội trong cuộc đua đưa tin về thể thao, 
nhất là những sự kiện nóng được quan 
tâm như các vòng chung kết bóng đá 
châu Âu, bóng đá thế giới; các giải quần 
vợt (tennis) quốc tế lớn; Olympic; SEA 
Games... 
Trong hoàn cảnh đó, ngoài chạy 
đua về tốc độ truyền tin, các báo còn rất 
chú trọng việc đặt tít cho tin, bài sao cho 
Ý kiến trao đổi Số 55 năm 2014 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
 156
thật hay, hấp dẫn. Đối với một lĩnh vực 
được cho là “cơ bắp”, xơ cứng như thể 
thao, nhiều báo đã chủ ý “mềm hóa” tiêu 
đề bằng cách sử dụng kĩ thuật ngôn ngữ, 
trong đó phép tu từ được sử dụng khá 
phổ biến. 
Vì vậy, nghiên cứu cách đặt tít cho 
tin, bài thể thao trên báo điện tử nhằm 
góp thêm một góc nhìn về đời sống báo 
chí nói chung, báo điện tử ở lĩnh vực thể 
thao nói riêng, đồng thời đề xuất những 
giải pháp giúp người làm báo ngày càng 
hoàn thiện kĩ năng hành nghề của mình. 
2. Phương pháp và phạm vi nghiên 
cứu 
2.1. Phương pháp 
Trong khuôn khổ bài báo này, 
chúng tôi sử dụng các phương pháp 
nghiên cứu chủ yếu sau đây: 
- Phương pháp định lượng và định 
tính: Thống kê và phân loại những tít báo 
sử dụng biện pháp tu từ trong tổng cộng 
600 tít báo lĩnh vực thể thao được khảo 
sát. 
- Phương pháp miêu tả: Căn cứ nội 
dung của tít, chúng tôi miêu tả và phân 
loại các tít dựa trên biện pháp tu từ. 
2.2. Phạm vi 
- Tít chính của các bài báo thể thao, 
chỉ tập trung trong lĩnh vực bóng đá, chủ 
yếu là bóng đá quốc tế. 
- Đăng trên báo điện tử Tuổi trẻ 
Online, Thanh niên Online, Người lao 
động Online và Vietnamnet. 
- Thời gian đăng báo trong năm 2012 
và 2013. 
3. Tít báo: đặc điểm, chức năng, 
phân loại 
Báo chí thường có các loại tít phổ 
biến, bao gồm: tít chính (titre), tít phụ 
trên (surtitre), tít phụ dưới (soustitre), tít 
xen (intertitre). 
Bài báo này chỉ tập trung khảo sát 
tít chính. 
3.1. Đặc điểm 
Tít chính chuyển tải nội dung cốt 
lõi của tác phẩm, giúp người xem phân 
biệt được tác phẩm này với tác phẩm 
khác trên một trang báo. 
Bộ phận này nằm ở đầu bài báo, là 
thành phần bắt buộc đối với hầu hết tác 
phẩm báo chí. Nội dung tít thường là cái 
lõi của tác phẩm đó. 
Mỗi tác phẩm báo chí chỉ có một tít 
chính. 
Ví dụ: 
Sẽ mãn nhãn với U19 [14] 
Kích cỡ chữ tít chính luôn lớn nhất 
trong các loại tít, viết hoa toàn bộ tít hay 
không tùy mỗi tờ báo, mỗi dạng báo. 
Trong 4 báo được khảo sát thì tít chính 
luôn có cỡ chữ lớn nhất và chỉ viết hoa 
chữ đầu hoặc các danh từ riêng. 
3.2. Chức năng 
Các loại tít nói chung có 3 chức 
năng cơ bản, bao gồm: 
- Thu hút độc giả bằng thủ thuật 
trình bày và chất liệu ngữ nghĩa, ngữ âm; 
- Cung cấp thông tin chính một cách 
trực quan; 
- Tổ chức trang báo. 
3.3. Các dạng tít 
Có hai dạng tít cơ bản là tít thông 
tin và tít kích thích (còn gọi là tít gợi). 
3.3.1. Tít thông tin 
Là tít chuyển tải thông tin tức thì 
đến độc giả, tóm lược được nội dung của 
tác phẩm báo chí. Dạng tít này thường 
Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Dương Văn Quang 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
 157 
dành cho các thể loại bài tường thuật, 
phản ánh, ghi nhanh, để trả lời cho các 
câu hỏi: chuyện gì? ai? thế nào?... 
Tít thông tin thường cô đọng, trực 
diện, dễ hiểu. 
Ví dụ: 
 U23 gút danh sách [21] 
3.3.2. Tít kích thích 
Là dạng tít gợi sự tò mò đối với 
người xem, khiến bạn đọc phải dừng lại 
và đọc bài. 
Tít kích thích không cung cấp nhiều 
thông tin mà chỉ nêu ý tứ bằng cách sử 
dụng những từ khóa gây sốc, những thủ 
pháp ngôn ngữ để dẫn dụ người xem. 
Một trong những biện pháp rất phổ 
biến được sử dụng trong tít gợi là biện 
pháp tu từ. 
Ví dụ: 
 Man City “thọc gậy bánh xe” phá 
Real [10] 
(CLB Anh Machester City từng 
muốn mua tiền vệ Isco người Tây Ban 
Nha nhưng đã bị CLB Real Madrid của 
Tây Ban Nha “nẫng tay trên”. Sau một 
thời gian dài thấy Isco không được Real 
dùng, Man City muốn lôi kéo Isco về 
bằng cách chào giá cao, trong khi Isco 
cũng muốn về vì được trả nhiều tiền lại 
vừa có cơ hội thi đấu. Chuyện này khiến 
nội bộ Real lục đục). 
Biện pháp tu từ ở đây là vận dụng 
thành ngữ “thọc gậy bánh xe” cho tít. 
Thành ngữ này có nghĩa là khi công việc 
đang tiến triển bình thường thì có kẻ chen 
vào phá hại. 
4. Tu từ trong tít báo về bóng đá 
4.1. So sánh và ẩn dụ 
“So sánh tu từ là cách công khai đối 
chiếu hai hay nhiều đối tượng cùng có 
một dấu hiệu chung nào đấy (nét giống 
nhau) nhằm diễn tả một hình ảnh, đặc 
điểm của đối tượng” [5]. 
“Ẩn dụ là cách cá nhân lâm thời lấy 
tên gọi biểu thị đối tượng này dùng để 
biểu thị đối tượng kia trên cơ sở mối 
quan hệ liên tưởng về nét tương đồng 
giữa hai đối tượng” [5]. 
Đây là phép tu từ rất thường gặp 
trong các tít thể thao, nhất là bóng đá. 
Thường thì tác giả muốn so sánh vấn đề/ 
sự việc/ nhân vật... cần phản ánh với một 
hình ảnh, tình trạng nào đó để làm bật lên 
ý cần nhấn mạnh. 
Ví dụ: 
- Loew: “Gặp Hi Lạp như cắn vào 
đá” [19] 
(HLV tuyển Đức Joachim Loew 
phát biểu với báo giới rằng Hi Lạp là đội 
bóng khó chơi, Đức sẽ rất khó khăn (như 
cắn vào đá) khi đối đầu với Hi Lạp ở trận 
tứ kết Euro 2012). 
- Ronaldo tỏa sáng = Hà Lan về 
nước [16] 
(Trận Bồ Đào Nha - Hà Lan, tiền 
đạo Cristiano Ronaldo của Bồ Đào Nha 
ghi 2 bàn trong chiến thắng 2-1 của Bồ 
Đào Nha, đồng nghĩa rằng Hà Lan phải 
chia tay cuộc chơi Euro 2012. Dấu bằng 
(=) thể hiện mối quan hệ nhân - quả, là 
phép so sánh độc đáo trong đặt tít báo 
chí). 
- Hà Lan tin sẽ lách qua cửa hẹp [17] 
(Bài báo dẫn lời các cầu thủ Hà 
Lan, tin tưởng rằng họ có thể tiến vào tứ 
kết Euro 2012 dù cơ hội dành cho họ chỉ 
hơn 9%. Hơn 90% cơ hội còn lại chia đều 
cho 3 đội cùng bảng. “Cửa hẹp” ở đây ý 
Ý kiến trao đổi Số 55 năm 2014 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
 158
nói cơ hội còn rất ít). 
- Anh và Thụy Điển “nổ pháo” trước 
giờ bóng lăn [25] 
(Cả hai đội đều dùng “võ mồm” để 
lên dây cót nhằm “uy hiếp” tinh thần lẫn 
nhau trước trận cầu quyết định lượt thứ 2 
bảng D Euro 2012. Mỗi bên đều có 
những phát biểu tự tin quá mức trước giờ 
bóng lăn, tiếng lóng gọi là “nổ”). 
4.2. Hoán dụ 
“Hoán dụ tu từ là cách cá nhân lâm 
thời lấy tên gọi của đối tượng này để biểu 
thị đối tượng kia dựa trên mối quan hệ 
liên tưởng logic khách quan giữa hai đối 
tượng” [5]. 
Trong bóng đá, không ít tuyển quốc 
gia hoặc CLB nổi tiếng đều có một biệt 
danh riêng. Biệt danh này được dùng 
thay cho tên đội tuyển/câu lạc bộ đó. 
Chẳng hạn, Hà Lan là “cơn lốc màu 
da cam” vì màu áo truyền thống của 
tuyển này màu cam, có lối đá tổng lực; 
Italy là “thiên thanh” - màu áo của tuyển 
này, Manchester United (M.U) là “quỷ 
đỏ” vì áo truyền thống của CLB là màu 
đỏ, lại có khả năng tấn công hủy diệt và 
biến hóa như... “quỷ” (!). 
Ví dụ: 
 Kèo mới Italia: Niềm tin vào thiên 
thanh. [23] 
(Vietnamnet có bài phân tích cơ hội 
tiến sâu của tuyển Italy tại VCK Euro và 
trấn an giới cá cược hãy tin vào đội bóng 
với sắc áo màu thiên thanh này). 
Ví dụ: 
 “Quỷ đỏ” mất ngôi đầu [13] 
(CLB M.U thua Norwich 0-1, trong 
khi kình địch cùng thành phố là 
Manchester City thắng Aston Villa 5-0 ở 
giải Ngoại hạng Anh. Mất điểm, M.U để 
Man City tạm thời chiếm ngôi đầu giải 
đấu). 
4.3. Nhân hóa 
Nhân hóa hay nhân cách hóa là 
cách “gán cho loài vật hoặc vật vô tri 
hình dáng, tính cách hoặc ngôn ngữ của 
con người thật” [3]. 
Ví dụ: 
- Arsenal bắn gãy cánh “chích chòe” 
[9] 
(CLB Anh Arsenal có biệt danh là 
“pháo thủ”, còn “chích chòe” là biệt danh 
của CLB Newcastle. Trận này, Arsenal 
hạ đội chủ nhà 0-1. Tít dùng hình ảnh 
nhân hóa: “bắn hạ”, nói thay cho chiến 
thắng. 
4.4. Ngoa dụ 
Ngoa dụ là “cách nói so sánh phóng 
đại nhằm diễn đạt ý một cách mạnh mẽ” 
[3]. 
Ví dụ: 
- Rooney lập siêu phẩm giải cứu M.U 
[12] 
(Hull City dẫn trước M.U 2 bàn. 
Rooney của M.U bất ngờ tỏa sáng, cùng 
đồng đội ghi liên tiếp 3 bàn giúp M.U lội 
ngược dòng thắng 3-2, trong đó Rooney 
ghi 1 bàn tuyệt đẹp - siêu phẩm). Phép 
ngoa dụ nằm ở “siêu phẩm” và “giải 
cứu”. 
- Đội Anh tránh không khỏi “bảng tử 
thần” [18] 
(Bốc thăm chia bảng VCK World 
Cup 2014, tuyển Anh chung bảng D với 2 
cựu vô địch bóng đá thế giới là Italy và 
Urugoay nên đây là bảng đấu rất căng, 
được nói quá là “tử thần”). 
4.5. Vận dụng, cải biên tục ngữ, thành 
Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Dương Văn Quang 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
 159 
ngữ 
Tục ngữ, thành ngữ là lời ăn tiếng 
nói hằng ngày của người lao động; những 
lời nói nôm na, giản dị mà giàu hình ảnh, 
thấm đượm tâm hồn và triết lí dân tộc. 
Chúng dễ hiểu với mọi người, được mọi 
người tiếp nhận, sử dụng và vận dụng dễ 
dàng. Vì vậy, sử dụng đúng, vận dụng 
khéo và thích hợp tục ngữ, thành ngữ sẽ 
làm cho bài viết thêm hấp dẫn. Điều này 
lại càng đúng với bài viết trên báo chí 
[1]. 
Ví dụ: 
- Thủ quân Liverpool “ngồi chơi xơi 
nước” đến hết năm [20] 
(Đội trưởng CLB Liverpool Steve 
Gerrard bị chấn thương nên phải “ngồi 
chơi xơi nước”, tức là không thi đấu được 
đến cuối năm 2013). 
Trong trường hợp này, thành ngữ 
“ngồi chơi xơi nước” được dùng nguyên 
trạng. 
- Nếu thua Anh, Ukraine sẽ “mất cả 
chì lẫn chài” [8] 
(Trong cảnh huống này, Ukraine là 
nước đồng chủ nhà Euro 2012, nếu thua 
tuyển Anh thì không chỉ họ phải dừng 
cuộc chơi mà còn rất đáng tiếc vì đã bỏ 
rất nhiều tiền bạc, công sức cho đội bóng 
và việc tổ chức vận hội thể thao này). 
“Mất cả chì lẫn chài” là thành ngữ 
hàm ý mất tất cả, chẳng còn gì. Thành 
ngữ này cũng được dùng nguyên trạng. 
Một dạng khác là cải biên tục ngữ, 
thành ngữ. 
Ví dụ: 
 Lãnh đạo M.U vẽ đường cho David 
Moyes... chạy [22] 
(Về huấn luyện M.U thay HLV tiền 
nhiệm Alex Ferguson, ông Moyes cùng 
các học trò nhận thất bại liên tiếp. Trong 
lúc CĐV đề nghị sa thải ông Moyes thì 
lãnh đạo CLB này nói M.U không nhất 
thiết phải đoạt cúp, thành tích ra sao cũng 
được. Tít vận dụng thành ngữ “vẽ đường 
cho hươu chạy” để biểu đạt ý này). 
Lê Công Tuấn cho rằng cách vận 
dụng thành ngữ như trên là một dạng 
thức của chơi chữ: “... Việc sáng tạo 
ngôn ngữ như thế không làm giảm đi 
những giá trị của tục ngữ, thành ngữ vốn 
được xem là chân lí” [6]. 
4.6. Chơi chữ 
“Chơi chữ là cách tu từ vận dụng 
linh hoạt các tiềm năng về ngữ âm, chữ 
viết, từ vựng, ngữ pháp của tiếng Việt 
nhằm tạo nên phần tin khác loại song 
song tồn tại với phần tin cơ sở. Phần tin 
khác loại này - tức lượng ngữ nghĩa mới - 
là bất ngờ và về bản chất, không có quan 
hệ phù hợp với phần tin - tức thông báo - 
cơ sở” [5]. 
Ví dụ: 
- HLV Mourinho lộ kế hoạch sau khi 
“về vườn” [24] 
(Ông Mourinho đang là HLV của 
CLB Chelsea (Anh). Ông cho biết sau khi 
nghỉ việc sẽ làm bình luận viên thể thao). 
- Gà Gaulois dường bị cúm! [15] 
“Gà Gaulois” là biệt danh của 
tuyển Pháp. Vì không giành được vé 
chính thức dự VCK World Cup 2014, 
Pháp phải đấu 2 trận play-off với 
Ukraine. Trận lượt đi, Pháp đá dở, dưới 
sức, thua Ukraine 0-2. Các cầu thủ đá 
như đi bộ, “gà rù”, nên nói gà Gaulois vẻ 
như bị cúm là vậy. 
Ngoài việc sử dụng các biện pháp 
Ý kiến trao đổi Số 55 năm 2014 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
 160
tu từ nêu trên, những tít thể thao đôi khi 
còn sử dụng điển cố, điển tích văn học. 
Đối với trường hợp này, nhiều độc giả sẽ 
phải “động não” hoặc tra cứu mới có thể 
hiểu được tác giả muốn nói gì, hoặc nếu 
như không đọc hết cả bài báo, thì có thể 
không hiểu được. 
Ví dụ: 
 Đan Mạch - Bồ Đào Nha: Người 
lên ngựa, kẻ chia bào. [7] 
Biện pháp tu từ trong tít trên là dẫn 
ngữ - tập Kiều. Xin nhấn mạnh đây là tít 
hay nhưng quá đặc thù, tác giả (hoặc 
người biên tập) đã cố công dùng đến tích 
Thúc Sinh từ biệt Thúy Kiều trong 
Truyện Kiều để diễn tả cuộc chia tay/ở lại 
cuộc chơi bóng đá Euro 2012. Nếu là độc 
giả không có vốn kiến thức văn học, thì 
họ có thể cho rằng đây là một cái tít 
rườm rà, chỉ cần nói “Đan Mạch - Bồ 
Đào Nha: Người đi, kẻ ở” là đủ; còn với 
những độc giả hiểu văn chương (số này 
không nhiều), họ có thể đánh giá đó là 
một tít hay! 
5. Đánh giá, kết luận 
Trong 600 tít được khảo sát, có đến 
gần 300 tít có sử dụng biện pháp tu từ (tỉ 
lệ 50%). Các tít đã dẫn có sử dụng phép 
tu từ nói trên hầu hết là tít kích thích (tít 
gợi), dùng ngôn ngữ, hình ảnh đa nghĩa, 
khơi gợi sự liên tưởng; thu hút bạn đọc từ 
cái lướt mắt đầu tiên, sau đó phải đọc và 
cảm thấy thú vị khi hiểu chuyện; có thể 
gây sốc nhưng không sai lệch sự thật, trái 
đạo đức. 
Đối với báo điện tử, tít kích thích 
được sử dụng nhiều hơn đáng kể so với 
báo in. Không phải chỉ bây giờ mà từ vài 
năm trước, tít kích thích đã được các báo 
điện tử chú trọng sử dụng như một cách 
thu hút độc giả, tạo bản sắc cho báo và 
giữ chân độc giả ở lại với báo lâu hơn. 
Xu hướng này sẽ còn kéo dài trong nhiều 
năm tới. 
Tuy nhiên, giải pháp nào cũng có 
tính hai mặt của nó. Đối với những dạng 
tít dùng phép tu từ trong thể thao mà bài 
báo này đã đề cập, không phải độc giả 
nào cũng có thể hiểu hoặc “cảm” được 
nếu họ không phải là người quan tâm đến 
thể thao. Là một người không mê bóng 
đá, làm sao một độc giả có thể biết “quỷ 
đỏ”, “pháo thủ”, “đại bàng trắng”... là gì! 
Chúng ta thấy rằng trong điều kiện 
văn hóa đọc Việt Nam với nhiều phân 
tầng, trình độ độc giả khác nhau, phương 
tiện nghe nhìn khác nhau..., cách tiếp cận, 
am hiểu và thụ hưởng thông tin từ từng 
nhóm đối tượng độc giả đối với báo điện 
tử cũng khác nhau. 
Vì vậy, sử dụng phép tu từ trong tít 
báo điện tử, như ở đây là tít thể thao, là 
cần khuyến khích nhưng phải chừng 
mực, tránh sa đà vào những thành ngữ, 
tục ngữ, ngôn từ quá rắc rối, nhiều tầng 
nghĩa... Bởi lẽ, tít nào cũng hướng đến 
mục đích tối thượng là cung cấp thông tin 
cho bạn đọc. 
Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Dương Văn Quang 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
 161 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
SÁCH, TẠP CHÍ 
1. Nguyễn Đức Dân (2004), “Vận dụng tục ngữ, thành ngữ và danh ngôn trên báo chí”, 
Ngôn ngữ, (10). 
2. Harrigan Jane, Dunlap Karen Brown (2011), Con mắt biên tập (The Editorial Eye), 
Nxb Tổng hợp TPHCM. 
3. Hoàng Phê (chủ biên) (2001), Từ điển tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng - Trung tâm Từ điển học. 
4. Misouri Group (2010), Nhà báo hiện đại, Nxb Trẻ TPHCM. 
5. Cù Đình Tú (2007), Phong cách học và đặc điểm tu từ tiếng Việt, Nxb Giáo dục. 
6. Lê Công Tuấn (2005), “Về hiện tượng cải biên hay chơi chữ trong tục ngữ”, Ngôn 
ngữ & Đời sống. 
BÁO ĐIỆN TỬ 
7. Kim Anh (2012), “Đan Mạch - Bồ Đào Nha: Người lên ngựa, kẻ chia bào”, Dân trí 
ngày 13-6, 
chia-bao-606302.htm. 
8. Thế Anh (2012), “Nếu thua Anh, Ukraine sẽ ‘mất cả chì lẫn chài’”, Báo Tuổi trẻ 
Online ngày 17-6, 
ukraine-se-mat-ca-chi-lan-chai/13322.html 
9. T.A (2013), “Arsenal bắn gãy cánh ‘chích chòe’”, Vietnamnet ngày 29-12, 
chich-choe-.html 
10. T.A (2014), “Man City ‘thọc gậy bánh xe’ phá Real”, Vietnamnet ngày 17-2, 
-pha-real.html 
11. Đông Bắc (2012), “Việt Nam không có báo lá cải”, Báo Người lao động Online ngày 
12-6, 
20120612103355528.htm 
12. Thiên Bình (2013), “Rooney lập siêu phẩm giải cứu M.U”, Vietnamnet ngày 26-12, 
rooney-lap-sieu-pham--h1-.html 
13. Anh Dũng (2012), “Quỷ đỏ” mất ngôi đầu, Báo Người lao động Online ngày 18-11-
2012,  
14. Anh Dũng (2012), “Sẽ mãn nhãn với U19”, Báo Người lao động Online ngày 25-12, 
15. Trần Đoàn (2013), “Gà Gaulois dường bị cúm!”, Báo Người lao động Online ngày 
16-11,  
16. Sĩ Huyên (2012), “Ronaldo tỏa sáng = Hà Lan về nước”, Báo Tuổi trẻ Online ngày 
18-6, 
lan-ve-nuoc/13335.html 
Ý kiến trao đổi Số 55 năm 2014 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
 162
17. Đăng Khoa (2012), “Hà Lan tin lách qua cửa hẹp”, Báo Tuổi trẻ Online ngày 17-6, 
hep/13319.html 
18. Đông Linh (2013), “Đội Anh không tránh khỏi ‘bảng tử thần’”, Báo Người lao động 
Online ngày 7-12, 
than-20131207104023455.htm 
19. Đ.K.L (2012), “HLV Loew: Gặp Hi Lạp như cắn vào đá”, Báo Tuổi trẻ Online ngày 
18-6, 
da/13331.html 
20. Đăng Minh (2013), “Thủ quân Liverpool ‘ngồi chơi xơi nước’ đến hết năm”, Báo 
Người lao động Online ngày 13-12, 
ngoi-choi-xoi-nuoc-den-het-nam-20131213024958264.htm 
21. Phạm Ngọc (2013), “U23 gút danh sách”, Báo Người lao động Online ngày 2-12, 
22. Tây Nguyên (2013), “Lãnh đạo M.U vẽ đường cho David Moyes... chạy”, Báo 
Thanh niên Online ngày 6-12, 
moyes-chay.aspx 
23. K.N (2012), “Kèo mới Italia: Niềm tin vào thiên thanh”, Vietnamnet ngày 18-6, 
(Báo Mới dẫn lại). 
24. Đức Trường (2013), “HLV Mourinho lộ kế hoạch sau khi ‘về vườn’”, Báo Thanh 
niên Online ngày 31-12, 
k%E1%BA%BF-ho%E1%BA%A1ch-sau-khi-39-093021349.html (Yahoo! dẫn lại). 
25. Khánh Uyên (2012), “Anh và Thụy Điển ‘nổ pháo’ trước giờ bóng lăn”, Báo Thanh 
niên Online ngày 15-6 (Báo Mới dẫn lại). 
(Ngày Tòa soạn nhận được bài: 29-12-2013; ngày phản biện đánh giá: 16-02-2014; 
ngày chấp nhận đăng: 21-02-2014)