Bài giảng Chăn nuôi và môi trường - Chương 1: Tác động của các yếu tố khí hậu và không khí đến vật nuôi

13Thermographic image of a snake around an arm14Nhiệt độ môi trường cao- cảm nóng (heat stress)Xảy ra khi:	- nhiệt độ không khí cao, 	- mật độ nuôi cao	- thông thoáng kém- Là nguyên nhân chủ yếu gây tổn thất trong chăn nuôi- 1 số phản ứng:	biếng ăn, giảm chuyển hóa	giảm sản lượng sữa, trứng, giảm tăng trọng 	giảm các hoạt động	giảm khả năng sinh sản (fertility)	tìm đến các bóng râm, các vũng nước, những nơi có gió	giãn mạch, tăng nhịp thở 15Nhiệt độ môi trường cao- cảm nóng (heat stress)Khi nhiệt độ không khí cao gần bằng hay cao hơn cơ thể, 	chủ yếu thải nhiệt = ? ?mất nước, mất muối, tuần hoàn suy kiệt – giảm thải nhiệtmất nướcmất CO2 – rối loạn cân bằng acid-base- Tăng nhịp thở- Tăng thải nhiệt bằng mồ hôi16Respiratory alkalosisảm nóng trên các loài động vật- Ảnh hưởng của nhiệt độ luôn kết hợp với ẩm độ tương đối- Ảnh hưởng khác nhau trên các loài động vật khác nhau Ví dụ:	- Trâu bò thải nhiệt bằng tiết mồ hôi	- Heo/gà không có tuyến mồ hôiDo đó, 	khi ẩm độ tương đối cao, trâu bò > 90oF (32oC):	giảm lượng vật chất khô ăn vào (8-12%)	giảm sản lượng sữa 20-30% 	(10-25 lb/ngày)	ảnh hưởng hiệu quả tiêm phòng	có thể gây xẩy thaiảm nóng – bò sữa- Mất nhiều CO2 - kiềm máu (respiratory alkalosis) - có thể dẫn đến què; 	 - ảnh hưởng tiêu hóa dạ cỏ (hệ đệm-buffer)- Nhiệt độ cao trong 3 tháng cuối kỳ cho sữa: 	- bê lứa kế tiếp nhẹ cân, bị nhiều rối loạn chuyển hóa sau cai sữa	- giảm 12% sản lượng sữa của kỳ cho sữa kế tiếp	- giảm tỷ lệ thụ thai (do giảm vận động trong lúc lên giống)	- tỷ lệ chết phôi cao; sanh khó; viêm vú (mastitis) (Dept. Agriculture and Bioengineering, Iowa State Uni.)oC = (oF - 32)/1.8; oF = 32 + oC*1.835 oC (95 oF)30 oC (86 oF)25 oC (77 oF)Temperature and humidity Stress Index for Cattle 24Cảm nóng – gia cầm- Nhiệt độ lý tưởng cho gà đẻ & gà giống: 20-25oC- Khi nhiệt đô môi trường > 30 oC: đứng yên, thở dốc, sảy cánh 	(thở: thải 540 cal/ g nước bốc hơi từ phổi)- Gia cẩm sẽ kiệt sức nhanh chóng khi cả nhiệt độ & ẩm độ tương đối cao- Giảm ăn (giảm sinh nhiệt)	-- tỷ lệ chết do cảm nóng cao khi gia cầm ăn nhiều ảm nóng – gia cầm- Tổn thất: giảm tăng trọng; giảm sản lượng trứng; trứng nhỏ, vỏ mỏng: 	- giảm ăn (thiếu Ca); 	- thở nhiều - mất CO2 - kiềm hóa máu (respiratory alkalosis) -	giảm khả năng giử & vận chuyển Ca- Nhặt trứng thường xuyên, làm mát trứng ngay lập tức  of temperature on feed consumption, egg size & body weight   Temperature °C  27.529.230.831.7 Feed intake (g/day)113.7102.2101.594.4 Body weight (g)1589144114001478 % Medium and Below(egg size)32.3 48.456.366.7Source: D.R. Sloan & R.H. Harms, 1984. Univ. of Florida, Poultry Science, Volume 63, Supplement, page 38. 27 (Dept. Agriculture and Bioengineering, Iowa State Uni.)25 oC (77 oF)30 oC (86 oF)35 oC (95 oF)Temperature and humidity Stress Index for Laying Hens 28The heat stress index (HIS) combine	the effects of both temperature + relative humidity classified as 	alert, danger, emergency zonesDifferent animal species & humans have different sensitivities to temperature & relative humidity.Cattle tolerate much higher temperature at lower relative humidity. cattle dissipate their body heat more effectively by sweating, swine or poultry do not have sweat glands. But increase in relative humidity during hot weather will put cattle under stress much faster than for pigs or chickens. (Iowa State Uni.)29The heat stress index (HIS) Alert:  - Take necessary cooling measures; 	increase ventilation rate; 	turn on cooling fans where applicable;                 - Monitor animal behavior for signs of heat stress such as                  	panting or open mouth; 	make plenty of drinking water available; 	setup cooling sheds for cattle if possible.        Danger: - Apply additional cooling by spraying or misting the animals	with water (make sure that there is plenty of air movement               	during this phase); 	- Move air over the animals at a velocity of 2.8 – 3.4 MPH for 	swine/cattle & 4.0 – 4.5 for poultry (When possible). 	- Closely monitor the animals.                                           Emergency: - Avoid transporting market weight animals. 	- Withdraw feed during the hottest part of the day; 	- reduce light level in light-controlled houses to reduce animal 	activity & thus heat production.30Cảm nóng – đề phòng & khắc phục - Các biện pháp môi trường- Theo dõi hành vi & biểu hiện bất thường: thở hổn hển, thở bằng miệng- Cải thiện môi trường:	Mật độ nuôi nhốt thích hợp	Chuồng trại thông thoáng, lưu thông khí: 	50-300 ft/phút (76-91 m/phút) 	(heo/bò) 	350-400 ft/phút (107-122 m/phút)	(gia cầm) 1 foot = 0.3048 m	Phủ lớp ở: tường, mái chuồng	Quạt, 	Tắm – lượng nước sử dụng ???31- Sử dụng các hệ thống hạ nhiệt chuồng trại dùng nước	phun sương (mist or fog systems)	phun nước (sprinkling system)- Phun sương: giảm nhiệt độ không khí khoảng 3-4 oC, sau 10 phút	Cải thiện tình trạng chịu nhiệt vật nuôiTuy nhiên, làm tăng ẩm độ	- giảm thân nhiệt bằng bốc hơi? 	- tạo điều kiện tốt cho VSV phát triển?	Cần bảo đảm lưu thông không khí tối đa	phun sương/ nước + quạt = hiệu quả caoHệ thống nước nhỏ giọt - giảm stress đ/v heo rất có hiệu quảCảm nóng – đề phòng & khắc phục - Các biện pháp môi trường32 System – Heat stress control33CombiCool - the high-pressure fogging system in pig finishing- the first high-pressure fogging system for pig compartment houses worldwide; it ensures efficient cooling, constant air humidity and reduced dust formation in every house. (bigdutchman.com)3435- Trồng cây giữa các dãy chuồng, cây cao ≥ 2m- Giảm ánh sáng (đ/v chuồng có hệ thống điều chỉnh ánh sáng) 	để giảm hoạt động – giảm sinh nhiệt- Đối với thú chăn thả trên đồng cỏ	ra đồng vào sáng sớm & chiều tối	trồng cây có bóng mát hay xây chòi tránh nắngCảm nóng – đề phòng & khắc phục - Các biện pháp môi trường36- Cung cấp đầy đủ nước uống (chú ý nhiệt độ nước)- Bổ sung chất điện giải    - Tăng khẩu phần vào sáng sớm & chiều tối	Giảm hay cắt khẩu phần vào thời điểm nóng nhất trong ngày Thức ăn dễ tiêu hóaThêm các chất kích thích chuyển hóa để tăng sự ngon miệng- Tăng hàm lượng các chất dinh dưỡng trong khẩu phân 	(đạm, béo, khoáng, vitamin, đặc biệt vit C- “anti-stress agent”)* Bò sữa: bổ sung 1 số khoáng 	(K ≥ 1.5% VCK, Na ≥ 0.45%, Mg ≥ 0.35% )* Không chủng ngừa trong thời gian nóng nhấtCảm nóng – đề phòng & khắc phục - Dinh dưỡng37Nhiệt độ môi trường thấp Phản ứng tức thời	- Co mạch ngoại vi – giảm nhiệt độ ngoài da – 	giảm sự mất nhiệt bằng bức xạ & đối lưu 	- Dựng lông cách nhiệt	- Tăng sinh nhiệt = tăng chuyển hoá & run Nhiệt độ thấp kéo dài: 	tăng tiết thyroxine, giảm đồng hóa	lông mọc dày	giảm miễn dịch38Nhiệt độ môi trường thấp Nhiệt độ môi trường thấp hơn nhiệt độ tối ưu: 	tăng tiêu hoá thức ăn, 	giảm sản sản lượng thịt, trứng, sữa;	80%) – ngột ngạt, khó thải nhiệt bằng bốc hơiNhieät độ thaáp	Ẩm độ cao (>80%), thông thoáng kém – mất nhiệt	Cöûa nhieàu, gioù luøa - mất nhiệt42Bức xạ mặt trời- Ánh saùng khaû kieán: 400-760 nm- Tia hoàng ngoaïi (IR): 760 nm – 1 mm, 	taùc duïng nhieät, kích thích tuaàn hoaøn Caûm naéng: 	động vật bò phôi döôùi aùnh naéng maët trôøi, 	chòu taùc ñoäng cuûa tia hoàng ngoaïi leân trung öông thaàn kinh-- kích thích khu öông thaàn kinh, taêng hoâ haáp, tuaàn hoaøn, -- xung huyeát naûo, coù theå gaây phuø naûo, toån thöông giaùc/keát maïc maét43 thermographic image of a dog 44Thermographic image of a snake around an arm45Bức xạ mặt trời – tia tử ngoại (UV) Ánh sáng mặt trời chứa 3 loại tia tử ngoại : 	UVA, 400 nm - 320 nm, long wave, 99%	UVB, 320 nm - 280 nm, medium wave	UVC, kích thích sinh tröôûng	Dieät truøng- Xaáu: kích thích thaàn kinh trung öông, 	taêng oâ xy hoaù chaát beùo => gaây tích tuï chaát ñoäc; 	coù theå gaây vieâm giaùc/ keát maïc maét (B); -- da:	tổn thương lớp collagen (A >B,C); 	ung thư (B), biến tính vitamin A (A, B); 	(không làm đỏ da; sunscreen block A, B)47Ultraviolet photons harm the DNA molecules of living organisms in different ways. In one common damage event, adjacent Thymine bases bond with each other, instead of across the "ladder". ụi trong chăn nuôi- Nguoàn goác: cô theå vaät nuoâi, thöùc aên, chaát loùt chuoàng- Bụi trong chuồng nuôi có thể chứa tới 90% chất hữu cơ- Thaønh phaàn cuûa buïi trong chuoàng nuoâi	Thöùc aên	proteins	phaân	naám moác	phaán hoa	coân truøng & caùc thaønh phaàn töø chuùng	proteases 	vi sinh vật	endotoxin	ammonia & caùc khí khaùc	Source: Donham 1989	49Sơ đồ vận hành của bụi trong chuồng nuôi	VAÄT NUOÂI, THÖÙC AÊN, CHAÁT THAÛI, 	LOÙT CHUOÀNGquaù trình hình thaønh: keát tuï, thaêng hoa, phaùt taùnCAÙC HAÏT TRONG K.K. (AIRBORNE PARTICLES = NUCLEI)(ví duï: vsv, buïi, hoån hôïp)quaù trình loaïi thaûi: sa laéng, khueách taùn, bò hít vaøo ñöôøng h.h.VAÄT NUOÂI, SAØN, DUÏNG CUÏ,	CON NGÖÔØI, TÖÔØNG, ÑOÀ VAÄT50Kích thöôùc haït	vuøng ñònh vò7 - 11 mm	 muõi4.7 - 7 mm	thanh quaûn3.3 - 4.7 mm	khí quaûn & pheá quaûn lôùn2.1 - 3.3 mm	pheá quaûn nhoû trâu bò- Tyû leä beänh ñöôøng hô hấp treân ngöôøi & vaät nuoâi trong 	chuồng gaø, heo > traâu boøBụi trong chăn nuôi53Dust emissions from cattle, pig and poultry barns (Seedorf & Hartung,  Taùc haïi (đến sức khỏe vật nuôi & người) phụ thuộc nhiều yeáu toá:	- Tính chất bụi: vô cơ > 2 giờ/ngày, vài năm) 	viêm mũi, viêm xoang, 	nặng ngực, thở ngắn, thở khò khè	viêm màng nhầy, viêm phổi mãn tính	hội chứng hen suyễn	coù theå laøm taêng khaû naêng vieâm khôùp, abcessesTác hại của NH3 – công nhân64Tác hại của NH3 - heo	> 10 ppm	gia taêng tyû leä gia suùc bò ho	50, 100 ppm	giaûm taêng troïng ngaøy 12%, 30%	61 ppm	giaûm 5% löôïng thöùc aên - Noàng ñoä NH3 cao ( 30 ppm 	giaûm saûn löôïng tröùng & thòt	tăng các hoäi chöùng beänh phoåi	taêng khaû naêng nhieãm virus Marek & mycoplasmaTreân gaø, khi cho tieáp xuùc vôùi virus gaây beänh New Castle:khoâng coù NH3	40% bò nhieãm beänh	20 ppm	100% bò nhieãm beänhSöï hieän dieän cuûa NH3 laøm sinh tính gaây beänh cuûa E. coli treân ñöôøng hoâ haáp66- H2S laø khí raát ñoäc, sinh ra töø söï phaân huyû phaân, muøi tröùng thoái- Coù theå nhaän ra muøi ôû noàng ñoä 1 ppm- Noàng ñoä khuyến cáo trong chuoàng nuoâi ≤ 8 - 10 ppm- Cô cheá gaây ñoäc:	- kích öùng maøng nhaày (ngứa mắt, mũi); phù phổi	- kết hợp Fe của cytochrome oxidase của mitochondria	-- không vận chuyển O2 - hô hấp mô bào 	- taùc ñoäng mạnh nhất đến thaàn kinh trung öôngTác hại của H2S67- Người, tiếp xúc lâu ngày:	mất ngon miệng, nhức đầu, choáng váng, khó chịu; 	giảm trí nhớ	 ảnh hưởng khả năng sinh sản, sảy thai (around 2 ppm) - 700-800 ppm, có thể gây chết- Trieäu chöùng truùng ñoäc: 	thôû khoù, tím da, löø ñöø, co giaät Beänh tích moå xaùc:	maùu khoâng ñoâng, xuaát huyeát tim, thanh quaûn, 	phuø phoåi, bieán ñoåi ôû gan, thaän, laùch, 	xuaát huyeát & phuø ñöôøng tieâu hoaù- Thở amyl nitrite, tiêm sodium nitrite, thở oxygen Tác hại của H2S68(Barker & ctv, 2000)Tác hại của H2S trên người & heo69- Noàng ñoä trong khoâng khí khoaûng 300 ppm (0.03%)- Nguoàn goác töø khí thaûi hoâ haáp & töø caùc quaù trình phaân giaûi chaát thaûi- Noàng ñoä trong chuoàng nuoâi khoâng quaù 0.3%- Tác hại kém hơn NH3 & H2S(Barker & ctv., 2000)Tác hại của CO270Symptoms with suggested increased frequency Chemical compounds with ability to cause observed symptoms at hazardous concentrationNose Irritation in noseEthanol, 2-methoxy- ; Ammonia; Benzene; Formaldehyde; Hydrazine; 2-Butenal (Crotonaldehyde); Sulphur dioxideEyes Irritation in eyesEthanol, 2-methoxy-; Ammonia; Benzene; Formaldehyde; Hydrazine; Carbon disulphide; 2-Butenal (Crotonaldehyde); Sulphur dioxide; Hydrogen sulphideThroatIrritation in throat Ethanol, 2-methoxy- ; Ammonia; Benzene; Formaldehyde; Hydrazine; 2-Butenal (Crotonaldehyde); Sulphur dioxideRespiratory Breathing difficulties;Breathing problems;Chest tightness; CoughEthanol, 2-methoxy-; 2-Propenal (Acrolein); Ammonia; Benzene; Formaldehyde; Hydrazine; Carbon disulphide; 2-Butenal (Crotonaldehyde); Sulphur dioxide; Hydrogen sulphideSkinSkin irritationAmmonia; Benzene; Formaldehyde; Hydrazine; Carbon disulphide; 2-Butenal (Crotonaldehyde); Sulphur dioxideHead HeadacheEthanol, 2-methoxy- ; Ammonia; Benzene; Hydrazine; Carbon disulphide, Methanol, Sulphur dioxide, Hydrogen sulphideGastric NauseaAmmonia; Benzene; Hydrazine; Carbon disulphide; Methanol; Sulphur dioxide; Hydrogen sulphideGastric DiarrhoeaMicroorganisms or ingested compounds?Symptoms with observed increased frequency in the vicinity of animal production facilities & selected observed chemicals with ability to cause the symptoms71Symptoms with suggested increased frequency Chemical compounds with ability to cause observed symptoms at hazardous concentrationMentalTiredness; Weakness;Less vigorEthanol, 2-methoxy-; Carbon disulphideMental ConfusionHydrogen sulphideMental DepressionsCarbon disulphideMental Tension, AngerEthanol, 2-methoxy-, Carbon disulphide may cause changes of the personalityMental Sleeping difficultiesHydrogen sulphideMental AnnoyanceAll odorous compounds at high concentrationsMental Reduced quality of lifeOdorant mixSymptoms with observed increased frequency in the vicinity of animal production facilities & selected observed chemicals with ability to cause the symptomsNimmermark S. 2004. Odour influence on well-being and health with specific focus. Ann Agric Environ Med 2004, 11, 163–17372Những triệu chứng bệnh thường gặp ở công nhân trại heo(Donham & Gustafson, 1982)Trieäu chöùng	tyû leä quan saùt (%)Ho	67%Ñaøm	56%Ñau hoïng	54%Chaûy muõi	45%Ñau maét (xoán maét, chaûy nöôùc maét)	39%Nhöùc ñaàu 	37%Töùc ngöïc	36%Thôû ngaén	30%Thôû khoø kheø 	27%Ñau nhöùc cô 	25%731 số biện pháp làm giảm khí độc & mùi hôiTaêng söï thoâng thoaùng; laøm veä sinh, thu doïn phaân* Xöû lyù khoâng khí	- ô xy hóa không khí, duøng ozone hay tia UV	- Loïc không khí qua maøng carbon hoaït tính, silica gel 	- Haáp thu: qua nöôùc, nöôùc + vi sinh vaät, nöôùc + hoaù chaát	- Maøng sinh hoïc (biofilters): maøng loïc ñaát, than buøn, caây, vi sinh vật74 University of Minnesota 751 số biện pháp làm giảm khí độc & mùi hôi* Caùc bieän phaùp sinh hoïc:- Taêng chất löôïng protein thöùc aên (protein thoâ cao,taêng khöû amine)- Löôïng thöùc aên trong ngaøy - Gioáng (thuù vôùi tyû leä naïc cao coù khaû naêng chuyeån hoaù protein cao)- Tình traïng söùc khoeû gia suùc- Haàm & phöông phaùp xöû lyù phaân hôïp lyù76Hạn chế sự phát triển vi sinh hoại sinh, sinh các khí độc	- các acid hữu cơ	- probiotics	- prebioticsTăng tiêu hóa proteins	- Bổ sung proteases1 số biện pháp làm giảm khí độc & mùi hôi77Vi sinh vật trong không khí chuồng nuôi- Nguoàn goác: vaät nuoâi, thöùc aên, chaát thaûi, chaát loùt chuoàng-Thành phần: 	> 80%: staphylococci & streptococci, töø ñöôøng hô hấp treân &ø da 1%: naám moác, naám men 	 0.5%: coliforms, töø phaân (1 soá taøi lieäu: 10-15%)- Vi sinh vaät trong k.k. chuoàng nuoâi caùc loaøi khaùc nhau:	Traâu boø	58-212 cfu/ L 	Heo	354-2000	Gaø thòt	850-2983	Gaø ñeû (chuoàng loàng)	360-3781	Gaø ñeû (neàn)	1907-22044 (ñeán 1 trieäu)- vsv trong không khí: chuoàng gaø > heo > traâu boø Source: Hartung, 199478From slide collection, Department of Medical Microbiology, Edinburgh University 79- 1 nghiên cứu ở Taiwan, chuồng hở:	culturable bacteria:	3.3 × 105 CFU/m3	Gram-negative bacteria: 	143.7 CFU/m3	airborne fungi: 	103 CFU/m3	cao nhất ở chuồng heo thịt(Chang et al., 2001; Appl Environ Microbiol. 67(1): 155–161) - Chuồng kín (1 số nước ở Âu châu, Mỹ): 	vi khuẩn: 	105 to 107 CFU/m3, 	vk Gram dương, cao nhất	nấm: 	10 to 104 CFU/m3 80 Cow Beefs Calves Sows Weaners F.pigs Layers BroilersTotal count day night Cow Beefs Calves Sows Weaners F. pigs Layers BroilersEnterobacteria day night Cow Beefs Calves Sows Weaners F.pigs Layers BroilersFungi day night81Emission rates of microorganisms, Log CFU per h & 500 kg LW (n = 61) (Seedorf & Hartung,  Cow Beefs Calves Sows Weaners F.pigs Layers BroilersTotal count Enterobacteria FungiLog CFU per hour and 500 kg- Total count:	highest, broilers, 9.5 log CFU- Enterobacteria: 	highest, layers, 7.1 log CFU; 	- Fungi: 	highest, broilers, 7.7 log CFU;	82- Soá löôïng trong không khí phuï thuoäc caùc yeáu toá: 	mật độ vật nuôi	sự thông thoáng	loài gia súc	thời gian trong ngày: 	hoạt động	nhieät ñoä & aåm ñoä không khí	tình trạng vệ sinh 	maät ñoä thuù, ñoä thoâng thoaùng, nhieät ñoä & aåm ñoä không khí,	haøm löôïng buïi trong không khí	kyõ thuaät laáy maãuKhó khăn trong xác định số lượng của vi sinh vật trong không khí:	chưa có pp lấy mẫu tiêu chuẩn Vi sinh vật trong không khí chuồng nuôi83- Có thể tồn tại riêng lẻ- Tuy nhiên, có khuynh hướng kết hợp	> 85% hạt gây nhiễm có > 2 tế bào vi khuẩn (Fisar et al. , 1990)Thường chỉ tồn tại trong không khí 1 thời gian ngắnThời gian coliforms toàn taïi trong không khí mùa hè- Sự thông thoáng: 	vừa phải: pha loãng, phát tán	quá cao: tăng hàm lượng bụi, aerosols từ mặt đấtCác yếu tố ảnh hưởng đến số lượng & sự tồn tại của VSV trong không khí88EndotoxinsMedian values of airborne inhalable endotoxin:	- dairy cattle:	 16.9 EU/m3 	- beef cattle:	 557.9 EU/m3 	- pigs:	 668.7 EU/m3 	- laying hens:	 463.2 EU/m3 	- turkeys:	1902.0 EU/m3 The endotoxin levels in settled dust - the same pattern - Proposed Dutch endotoxin threshold = 50 EU/m3Schierl et al. (2007). Endotoxin concentration in modern animal houses in southern Bavaria. Ann Agric Environ Med 2007, 14, 129-136 89Study in open-style swine houses in Taiwan for the airborne endotoxin, dust, NH3, H2S & CO2 Average concentration of airborne 	total endotoxin:	36.8 - 298 EU/m3	respirable endotoxin:	14.1-129 EU/m3 	total dust: 	0.15 - 0.34 mg/m3 	respirable dust:	0.14 mg/m3 The respective concentrations of	NH3 602.6 log LD50 Swine vesicular disease NoNo> 55?Aujeszky’s disease (Pseudorabies) Yes Yes554.5 log TCID50 Influenza Yes Yes??PRRSYesNo??African swine fever NoYes*20-30?Classical swine fever NoNo??Porcine respiratory coronavirusYes Yes??Enzootic pneumonia Yes Yes 75†?Actinobacillosis Yes Yes?104-109 CFU/mLAtrophic rhinitisYes Yes75??= not known; * Indirectly using mouse infection as a biological indicator. † Established with other Mycoplasma spp.Stark, 1999. The Veterinar y Journal 1999, 158 , 164–18192Lan truyền bệnh qua không khí- Nhiều bệnh có thể lan truyền qua không khí- Tuy nhiên, do khả năng phát tán xa bị hạn chế:	- không khí là đường lan truyền bệnh quan trọng - trong trại	- không phải đường truyền lây bệnh quan trọng - giữa các trạiCác nghiên cứu cho thấy:- 90% khả năng lan truyền bệnh giữa các trại gà xảy ra:	con người (công nhân)	trang thiết bị dùng trong chăn nuôi	phương tiện vận chuyển(Butcher & Miles, University of Florida; êu chuẩn điều kiện vệ sinh thú y không khí chuồng nuôi (10 TCN 679-2006)STTChỉ tiêuĐơn vịGiới hạn1Nhiệt độ không khíoC18 – 322Ẩm độ không khí%55 – 853Tốc độ gióm/s0,5 – 3,04Độ bụi tối đamg/m3105Vi khuẩn hiếu khí tối đaVK/m31066Vi khuẩn gây dung huyết tối đaVK/m31027NH3 tối đappm108H2S tối đappm594Lấy mẫu không khí- Lọc - Filters	cellulose filters	gelatin filters- Hấp thu vào dung dịch - Impingers	khí	vi sinh vật- Andersen air samplers	vi sinh vật95SKC Impingers & pump SKC Bio sampler96Button Aerosol Sampler 97BioStage, Single-stage Viable Cascade Impactor Flow ratesStandard BioStage: 28.3 L/minBioStage 200: 14.15 L/minMaterialInlet cone and base plate: Precision-tooled autoclavable aluminumO-rings: Duro 50, BUNA-NJet Classification StageStandard: 400 holesBioStage 200: 200 holesSample Media90 to 100-mm agar plates*Suggested MediaFor bacteria:Tryptic Soy Agar (TSA)Blood Agar Plates (BAP)For fungi: Potato Dextrose Agar (PDA) Malt Extract Agar (MEA)Dichloran Glycerol 18 Agar (DG-18)Corn Meal Agar (CMA)AnalysisColony culture‡98Bioaerosol samplers - MICROBIO MB1 (Parrett)99The Andersen air sampler, in a laboratory (L) and mounted with a wind-vane in a field site (M).  fully assembled (with an open agar plate between each unit) an electric motor sucks air from the bottom of the unit, causing spore-laden air to enter at the top (arrowhead in Figure L) and to pass down through the cylinder. The path taken by this air is shown in Figure O  sample from indoor environmentCopyright © 2007 Environmental Microbiology Laboratory, Inc.(