Bài giảng Hệ thống thông tin quản lý - Chương II: Cơ sở công nghệ thông tin của hệ thống thông tin - Tô Thị Hải Yến

CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
2.1 TÀI NGUYÊN PHẦN CỨNG TRONG HỆ 
THỐNG THÔNG TIN 
 Máy tính điện tử
 Mạng máy tính
2.1.1 Máy tính điện tử: 
a. Sơ đồ chức năng
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
Các thiết bị 
ra
Đưa thông 
tin ra từ 
trong
máy tính
Thiết bị nhớ ngoài
Lưu trữ dữ liệu và 
chương trình cho 
các công việc xử lý
Bộ xử lý lệnh
Thực hiện 
chỉ thị và 
điều khiển 
xử lý
Bộ logic và 
số học
Thực hiện các 
phép toán số 
học và so sánh
Bộ nhớ trong
Lưu trữ dữ liệu và các 
chương trình trong thời gian 
xử lý
Các thiết bị vào
Nhập dữ liệu 
và chương 
trình vào máy 
tính
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
b. Phân loại máy tính điện tử:
 Siêu máy tính lớn (Super Computer)
 Máy tính lớn (MainFrame)
 Máy tính cỡ vừa (MiniComputer)
 Máy vi tính (MicroComputer)
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
2.1.2 Mạng máy tính: 
a. Một số khái niệm cơ sở truyền thông:
 Hệ thống truyền thông: hệ thống cho phép tạo,
truyền và nhận tin tức điện tử
 Các phương thức truyền: Truyền dị bộ, Truyền
đồng bộ, Chuyển mạch tuyến, Chuyển mạch bản
tin, Chuyển mạch gói, Truyền một chiều, hai
chiều luân phiên, hai chiều đồng thời
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
b. Các loại mạng:
 Mạng LAN: mạng cục bộ
 Mạng WAN: mạng diện rộng
 Mạng INTERNET: mạng toàn cầu
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
Mạng LAN:
Thành phần mạng LAN: Máy chủ tệp, Máy chủ
in ấn, Máy chủ truyền thông, Máy trạm, Dây cáp,
Cạc giao diện mạng (NIC), Hệ điều hành mạng
(NOS)
Các cấu hình mạng: Mạng hình sao, mạng
đường trục, mạng vòng, mạng hỗn hợp, mạng
xương sống
MẠNG HÌNH SAO (STAR)
MẠNG VÒNG (RING)
MẠNG ĐƯỜNG TRỤC (BUS)
MẠNG HỖN HỢP 
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
Mạng WAN:
Thành phần mạng WAN: Máy chủ, Máy tiền xử
lý, Modem, Thiết bị đầu cuối, Bộ tập trung, Giao
thức truyền thông, Phần mềm mạng
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
Mạng INTERNET:
Thành phần mạng INTERNET: Mạng con, Đầu
cuối, Hệ thống trung gian, Cầu nối, Bộ dọn
đường, Giao thức INTERNET
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
2.2 PHẦN MỀM TIN HỌC:
2.2.1 Khái niệm phần mềm: là các chương
trình, các cấu trúc dữ liệu giúp chương trình xử lý
được những thông tin thích hợp và các tài liệu
mô tả phương thức sử dụng các chương trình ấy.
Phần mềm luôn được sửa đổi bổ sung thường
xuyên.
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
2.2.2 Phân loại phần mềm:
a. Phần mềm hệ thống: quản lý phần cứng máy 
tính
 Hệ điều hành: quản lý, điều hành các hoạt động 
của máy tính 
 Phần mềm tiện ích: xử lý các nhiệm vụ thường 
gặp.
 Phần mềm phát triển: Các ngôn ngữ lập trình, 
các công cụ lập trình, lập trình hướng đối tượng
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
 Phần mềm quản trị mạng máy tính 
 Phần mềm quản trị cơ sở dữ liệu 
b. Phần mềm ứng dụng: quản lý dữ liệu 
 Phần mềm ứng dụng đa năng
 Phần mềm ứng dụng chuyên biệt
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
Quan hệ giữa phần mềm hệ thống 
và phần mềm ứng dụng
CPU
Bộ nhớ 
chính
Bộ nhớ phụ 
Ngoại vi
Phần 
mềm 
hệ 
thống
Soạn thảo
Bảng tính
Quản trị dự án
Ứng dụng khác
Phần 
cứng
Phần 
mềm 
ứng 
dụng
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
2.2.3 Đặc tính chung của phần mềm hiện đại:
 Dễ sử dụng 
 Chống sao chép
 Tương thích với phần mềm khác
 Tương thích với nhiều thiết bị ngoại vi
 Tính hiện thời của phần mềm
 Giá cả phần mềm - Yêu cầu của bộ nhớ
 Quyền sử dụng trên mạng
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
2.2.4 Chuẩn hoá phần mềm:
 Phần mềm được thiết kế có khả năng tự cài đặt
và làm việc trên nhiều loại máy tính có cấu hình
khác nhau
Ví dụ: cài một số ứng dụng thông dụng
 Các phần mềm khác nhau có thể làm việc được
với nhau
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
2.2.5 Xu thế chung trong thiết kế phần mềm:
+ Giao diện đồ hoạ
+ Cửa sổ hoá (Windows)
+ Liên kết dữ liệu nơi này với nơi khác và từ
phần mềm này với phần mềm khác.
+ Dễ sử dụng
+ Yêu cầu phần cứng ngày càng cao và khả
năng tự động cài đặt để làm việc được với nhiều
loại cấu hình máy tính khác nhau.
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
2.2.6 Một số chú ý khi mua sắm phần mềm:
 Xác định rõ yêu cầu ứng dụng
 Chọn phần mềm
* Xác định đúng hãng sản xuất phần mềm
về công việc cần tới
* Yêu cầu gửi các thông tin về phần mềm
* Đề nghị gửi phần mềm giới thiệu DEMO
sử dụng thử
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
2.2.6 Một số chú ý khi mua sắm phần mềm:
 Dịch vụ bảo hành:
* Trung tâm huấn luyện
* Nhân viên trợ giúp kỹ thuật
* Trung tâm dịch vụ bảo hành, kho hàng và
linh kiện thay thế
* Tình hình tài chính của người bán
 Chọn phần cứng: phù hợp với phần mềm
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
2.3 TÀI NGUYÊN NHÂN LỰC:
Khái niệm: tài nguyên nhân lực là chủ thể xây
dựng, điều hành và sử dụng hệ thống thông tin
quản lý
 Tài nguyên nhân lực xây dựng và bảo trì:
phân tích viên, lập trình viên, kỹ sư bảo hành
 Tài nguyên người sử dụng: các nhà quản lý,
kế toán, nhân viên các phòng ban
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
2.4 CƠ SỞ DỮ LIỆU TRONG HỆ THỐNG
THÔNG TIN:
2.4.1 Một số khái niệm:
* Thực thể, thể hiện
* Trường dữ liệu (thuộc tính)
* Bản ghi
* Bảng
* Cơ sở dữ liệu
BẢNG DỮ LIỆU 
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
2.4.2 Các hoạt động chính của một CSDL:
 Cập nhật dữ liệu: Nhập, xoá, sửa, cắt và nối
các bản ghi, các bảng trong CSDL
 Truy vấn dữ liệu: Tính toán, sắp xếp, kết suất,
thống kê, tổng hợp, phân tích
 Lập báo cáo từ CSDL: báo cáo dạng bảng,
biểu, tổng hợp các mức
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN 
2.4.3 Các loại mô hình dữ liệu:
 Mô hình phân cấp: mỗi cha có N con, mỗi con
chỉ có một cha
K44
K45
K43
K44A
K44B
K44C
K44D
Anh 1
Anh 2
Anh 3
CQUI
2.4.3 Các loại mô hình dữ liệu:
 Mô hình mạng lưới: mỗi cha có N con,
mỗi con M cha
Trần Anh Thái
Đỗ Hải hà
Mai Lan Anh
Nguyễn Hùng
Tiếng Anh
Tiếng Pháp
Tiếng Trung
2.4.3 Các loại mô hình dữ liệu:
 Mô hình quan hệ: dữ liệu được mô tả
dưới dạng các bảng dữ liệu:
 Mô hình quan hệ: xây dựng quan hệ giữa hai
bảng Quản lý khách sạn và Danh mục phong thuê
Mô hình quan hệ:
 Khái niệm về khoá: nhóm các thuộc tính được
gọi là khoá nếu nó xác định một cách duy nhất
thực thể trong bảng dữ liệu
 Phụ thuộc hàm: ta nói thuộc tính B phụ thuộc
hàm vào thuộc tính A (A -> B) nếu với mỗi giá trị
của A tương ứng với một giá trị duy nhất của B
(tồn tại một ánh xạ từ tập hợp các giá trị của A
sang giá trị của B)
 Các mối quan hệ trong CSDL:
Quan hệ 1 – 1
Quan hệ 1 – n
Quan hệ n - n
Bài tập ví dụ: Hãy xây dựng cơ sở dữ liệu quản
lý hồ sơ các nhân viên trong công ty. Dữ liệu
quản lý gồm: Họ tên, quê quán, ngày sinh, địa
chỉ, điện thoại, học hàm, học vị, ngoại ngữ, trình
độ ngoại ngữ
Trong đó: mỗi nhân viên có thể biết nhiều loại
ngoại ngữ khác nhau, cơ sở dữ liệu phải lưu đủ
các ngoại ngữ và trình độ mỗi ngoại ngữ của
từng nhân viên
CHƯƠNG II: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG 
TIN CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN
CHƯƠNG III: PHÂN TÍCH, THIẾT KẾ VÀ 
CÀI ĐẶT HỆ THỐNG THÔNG TIN 
Những nguyên nhân dẫn đến việc phát 
triển một HTTT
 Những vấn đề về quản lý 
 Những yêu cầu mới của nhà quản lý
 Sự thay đổi của công nghệ
 Thay đổi sách lược chính trị
YÊU CẦU
1. Nhóm sinh viên tham gia 1 tiểu luận: 5-6 SV
Các sinh viên sẽ tự bàn bạc phân công công việc
2. Sản phẩm yêu cầu gồm:
- 01 quyển tiểu luận mô tả hồ sơ phát triển
HTTT
- Phần mềm xây dựng dựa trên hồ sơ phát triển và
sử dụng ngôn ngữ ACCESS
3. Thời gian hoàn thành:
- Tiểu luận nộp trực tiếp cho giáo viên
- Phần mềm nộp qua Email: Tohaiyen@Gmail.com
4. Điểm thi:- 20% điểm bài tập lớn 
- 20% chuyên cần và bài kiểm tra tại lớp
- 60% điểm thi trắc nghiệm cuối khóa
Bài tập lớn: Lập hồ sơ và tiến hành phân tích, 
thiết kế hệ thống thông tin:
1. Sơ đồ tổ chức
2. Sơ đồ đầu mối thông tin của tổ chức
3. Sơ đồ chức năng phân rã, mô tả rõ từng chức năng
4. Sơ đồ luồng thông tin
5. Sơ đồ luồng dữ liệu
6. Các mẫu hình tài liệu vào, ra và trung gian
7. Các phương pháp mã hoá dữ liệu
8. Xây dựng và chuẩn hóa các tệp dữ liệu và mối quan
hệ giữa chúng
9. Thiết kế yêu cầu về giao tác tin học
10. Thiết kế giao diện vào ra của hệ thống
11. Phần mềm thiết kế và sử dụng ngôn ngữ Access
theo yêu cầu