Bài giảng Kế toán tài chính II - Chương 8: Kế toán công ty cổ phần

KẾ TOÁN CÔNG TY CỔ PHẦNLớp Kế toán doanh nghiệpCHƯƠNG 8Accounting for Shareholders’ EquityMục tiêuHiểu khái niệm và cơ cấu hoạt động của công ty cổ phần.Hiểu khái niệm và cách phân loại cổ phiếu.Ghi nhận các nghiệp vụ liên quan đến phát hành cổ phiếu, mua bán cổ phiếu quỹ, hủy bỏ cổ phiếu, chia cổ tức tại công ty CP.Xác định lãi cơ bản trên cổ phiếu.Trình bày thông tin về VCSH trên BCTC.Tài liệuVAS 01, VAS 30.Thông tư 161/2007/TT-BTC ban hành ngày 31/12/2007 hướng dẫn thực hiện 16 chuẩn mực kế toán.Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014.Giáo trình Kế toán tài chính (Quyển 2)Các văn bản pháp lý có liên quan.NỘI DUNG8.1. Những vấn đề chung8.2. Kế toán phát hành cổ phiếu8.3. Kế toán các nghiệp vụ liên quan đến cổ phiếu quỹ8.4. Lãi cơ bản trên cổ phiếu8.5. Lãi suy giảm trên cổ phiếu8.6. Trình bày thông tin trên BCTCMINH HỌA BCTC8.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG Công ty cổ phần có số vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. Người nắm giữ cổ phần được gọi là cổ đông. Cổ phiếu là chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành, thông thường bao gồm 2 loại là cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi. Cổ phiếu thường là loại chứng khoán phát hành đầu tiên và thu về cuối cùng của một công ty cổ phần. (i) Cổ phiếu thường không có kỳ hạn và không hoàn vốn; (ii) Lợi tức của cổ phiếu tùy thuộc vào kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.8.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNGCổ phiếu ưu đãi là loại chứng khoán kết hợp giữa cổ phiếu thường và trái phiếu. Đây là giấy chứng nhận cổ đông được ưu tiên so với cổ đông thường về mặt tài chính nhưng lại bị hạn chế về quyền hạn.Tính chất ưu đãi:(i) Được hưởng lãi cố định hàng năm;(ii) Được ưu tiên chia lãi trước cổ phiếu thường;(iii) Được ưu tiên phân chia tài sản còn lại trong trường hợp công ty bị giải thể.8.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG8.2. KT PHÁT HÀNH CỔ PHIẾUCP đang lưu hànhCP quỹCP chưa phát hành CP quỹ là CP đã phát hành được công ty cổ phần mua lại Là CP đã phát hành và đang được nắm giữ bởi các cổ đông; là căn cứ chia cổ tức.Tài khoản sử dụng:8.2. KT PHÁT HÀNH CỔ PHIẾUTK 411-Vốn đầu tư của CSHVốn góp của CSHTK 4111Thặng dư vốn cổ phầnTK 4112Quyền chọn chuyển đổi TPTK 4113Vốn khácTK 4118KẾ TOÁN VỐN ĐẦU TƯ CỦA CHỦ SỞ HỮUVí dụ 1 Công ty cổ phần Hoa Mai phát hành 2.000.000 cổ phiếu phổ thông có mệnh giá 10.000 đ/cổ phiếu với giá phát hành 13.000 đ/cổ phiếu, đã nhận giấy báo Có của ngân hàng. Chi phí phát hành 0.2% giá khớp lệnh, thanh toán bằng chuyển khoản.Kế toán ghi nhận?Bút toán :Nợ TK 112 -Tiền gửi ngân hàng:26.000.000.000 	Có TK 4111 - Vốn góp của CSH: 20.000.000.000	Có TK 4112 - Thặng dư vốn cổ phần: 6.000.000.000Nợ TK 4112 – Thặng dư VCP: 52.000.000	Có TK 112 – Tiền gửi ngân hàng: 52.000.000Ví dụ 1Kế toán quyền chọn chuyển đổi trái phiếu8.3. KẾ TOÁN LIÊN QUAN ĐẾN CỔ PHIẾU QUỸNguyên tắc:- TK 419 : phản ánh theo giá thực tế mua lại.Giá thực tế=Giá mua+Chi phí trực tiếp phát sinh khi mua CP quỹ: Là cổ phiếu đã được phát hành và được chính tổ chức phát hành mua lại (hoặc có thể do cổ đông tặng lại công ty). Cổ phiếu quỹ không được chia cổ tức, không có quyền bầu cử hay tham gia chia phần TS khi công ty giải thể. Lưu ý TK 419: không phản ánh giá trị cổ phiếu của các công ty cổ phần khác mà công ty đang nắm giữ Nếu mua cổ phiếu để hủy bỏ ngay tại ngày mua thì không phản ánh vào TK 419 mà giảm trực tiếp vào TK 4111 và TK 4112.Giá xuất cổ phiếu quỹ tính theo phương pháp bình quân. Khi trình bày thông tin trên BCTC, TK 419 điều chỉnh giảm nguồn vốn kinh doanh bằng cách trình bày số âm.KẾ TOÁN CỔ PHIẾU QUỸCông ty cổ phần X có tình hình sau:Phát hành 1.000.000 CP mệnh giá: 10.000 đ/CP, giá phát hành: 21.000 đ/CP. Toàn bộ tiền bán CP đã thu được bằng TGNH (sau khi trừ phí ngân hàng 0,01 % tổng giá phát hành).Chuyển khoản mua lại đợt 1: 200.000 CP do công ty đã phát hành, giá mua lại: 15.000 đ/CP và chi phí giao dịch: 7.500.000đ.Tái phát hành 120.000 CP quỹ, giá phát hành: 25.000 đ/CP đã thu bằng TM và chi phí giao dịch 6.000.000 đ chi bằng TM.Chi TM mua lại đợt 2: 100.000 CP do c.ty đã phát hành, giá mua lại: 20.000 đ/CP và hủy bỏ ngay tại ngày mua, chi phí giao dịch: 5.000.000 đ. Định khoản các nghiệp vụ trên.Ví dụ 2EPS là chỉ số tài chính tổng hợp phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.Là phần lợi nhuận mà doanh nghiệp phân bổ cho mỗi cổ phần thông thường đang được lưu hành trên thị trường.Chưa tính đến các công cụ được phát hành trong tương lai có khả năng pha loãng giá trị cổ phiếu8.4. LÃI CƠ BẢN TRÊN CỔ PHIẾU (EPS)8.4. LÃI CƠ BẢN TRÊN CỔ PHIẾU (EPS)EPS =LN/ Lỗ phân bổ cho cổ đông sở hữu CP phổ thôngSố bình quân của CP đang lưu hành trong kỳTrường hợp Quỹ khen thưởng, phúc lợi được trích từ lợi nhuận sau thuế:EPS =LN/ Lỗ phân bổ cho cổ đông sở hữu CP phổ thôngSố bình quân của CP đang lưu hành trong kỳSố trích quỹ KT PL-Lãi suy giảm là sự giảm lãi trên cổ phiếu hoặc tăng lỗ trên cổ phiếu do ảnh hưởng của việc giả định có sự chuyển đổi các công cụ có thể chuyển đổi, việc thực hiện quyền chọn, chứng quyền hoặc việc phát hành CP phổ thông sau khi thỏa mãn một số điều kiện nhất định.Có tính đến sự tác động của các công cụ trong tương lai có thể được chuyển đổi thành cổ phiếu và pha loãng giá trị cổ phiếu.8.5. LÃI SUY GIẢM TRÊN CỔ PHIẾU EPS suy giảmLN/ Lỗ phân bổ cho cổ đông sở hữu CP phổ thôngSố bình quân của CP đang lưu hành trong kỳSố trích quỹ KT PL-=+SL CP phổ thông dự kiến được phát hành thêm8.5. LÃI SUY GIẢM TRÊN CỔ PHIẾU Bảng cân đối kế toán Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanhThuyết minh báo cáo tài chính8.6. TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRÊN BCTC8.6. TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRÊN BCTCMINH HỌA BCTCThuyết minh BCTCCông ty CP là một hình thức tổ chức SX KD rất phổ biến trong nền kinh tế.Các nghiệp vụ phát sinh tại công ty CP có những điểm khác biệt về sở hữu vốn, phát hành CP, chia cổ tức, mua bán CP quỹ.Chỉ tiêu lãi cơ bản trên cổ phiếu và lãi suy giảm trên cổ phiếu là các chỉ số tài chính quan trọng đo lường khả năng sinh lợi của doanh nghiệp, rất hữu ích cho các đối tượng sử dụng thông tin.TÓM TẮT CHƯƠNG 8