Bài giảng Môi trường và con người - Chương 1: Con người và sự phát triển của con người

) trên dân số thiếu niên (<15). 
(VNam , 2010: 25% ; 2050: 160%).
• Tỷ lệ nam-nữ khi sinh (Việt Nam , năm 
2010: 112 trẻ trai/100 trẻ gái).
• Chỉ số phát triển con người (Human 
Development Index - HDI) tổng hợp từ các 
chỉ số về kinh tế, giáo dục và sức khoẻ. 
(VNam , 2010: hạng 116/thế giới).
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 43
• Sự di dân
– Tốc độ di dân vào là số người di dân vào một quốc gia (hay một địa 
phương)/năm/1000 người của dân số nước đó. Tốc độ dân đi ra cũng 
được xác định tương tự.
• VD: Các kiểu di dân? Các luồng di dân chủ yếu ở Vnam?
– Sự thay đổi thuần dân số hàng năm của một nước tùy vào 2 yếu tố:
• Số dân đi vào (immigration)/năm
• Số dân đi ra (emigration)/năm
– Tốc độ di dân thuần của một quốc gia là hiệu số giữa 2 số kể trên. 
Tổng quát:
Tỷ số gia tăng 
dân số (%)
(Số sinh – số tử) + (số nhập cư – số di cư)/năm 
Dân số giữa năm
= x 100
4.2 Các khái niệm trong dân số học
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 44
Tỉ lệ gia tăng dân số
Tỉ lệ gia tăng dân số trung 
bình hằng năm % Dân số thêm vào

Nguoàn : U.S census Bureau
Dân số thêm vào
(triệu người)
4.3 Tăng dân số và đô thị hóa 
Năm 2011
Sinh: 135 triệu 
Tử: 57 triệu 
 Tăng 78 triệu
Năm Dân số(tỷ người)
1800 1
1927 (+127) 2
1960 (+33) 3
1974 (+14) 4
1987 (+13) 5
1999 (+12) 6
2011 (+12) 7
Nguồn: UNFPA
Việt Nam (2011)
Dân số: 89 triệu
(xếp 14 thế giới)
Mức tăng dân số: 1,04%
Tăng ~1 triệu dân/năm
Mật độ: 260 người/km2
(xếp 13 thế giới, gấp đôi T.Quốc)



Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 45
Từ cuộc cách mạng nông nghiệp cách đây ~12000 năm, loài 
người bắt đầu có xu hướng đổ dồn về các vùng thị tứ để kiếm 
việc làm và mưu cầu 1 cuộc sống tiêu chuẩn cao hơn nông thôn. 
 Dần đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa (urbanization). Từ năm 
1900 đến 2005, tỷ lệ dân số thế giới sống ở đô thị tăng từ 
13,6% đến 49,1%. 
4.3 Tăng dân số và đô thị hóa 
Năm Thành thị
(%)
Thôn quê
(%)
1900
1950
1985
1995
2005
2020
13,6
29,1
41,1
45,1
49,1
55,9
86,4
70,9
58,9
54,9
50,9
44,1 Các nước phát triển (châu ÂuMĩÚc) 
thường có mức độ đô thị hóa cao ( 80%) 
hơn nhiều so với các nước đang phát 
triển (Việt NamTrung Quốc) (~30%). Đô 
thị các nước phát triển phần lớn đã ổn định 
nên tốc độ đô thị hóa thấp hơn nhiều so với 
trường hợp các nước đang phát triển.
Urban 
Rural 
Hiện có hơn 3,3 tỉ người sống tại các đô thị !!
Trong định hướng phát triển đô thị Việt
Nam, dự báo đến 2015 dân số đô thị chiếm
38%, năm 2020 chiếm 45%, và đến năm
2025 chiếm 50% dân số (dân số đô thị dự
báo lúc này khoảng 52 triệu).
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 46
Các thành phố có số dân lớn hơn 10 triệu gọi là siêu đô thị (megacity/megalopolis). 
Hiện có 26 siêu đô thị:
4.3 Tăng dân số và đô thị hóa 
Rank Megacity Country Continent Population Annual Growth
1 Tokyo Japan Asia 34,300,000 0.60%
2 Guangzhou China Asia 25,200,000 4.00%
3 Seoul South Korea Asia 25,100,000 1.40%
4 Shanghai China Asia 24,800,000 2.20%
5 Delhi India Asia 23,300,000 4.60%
6 Mumbai India Asia 23,000,000 2.90%
7 Mexico City Mexico North America 22,900,000 2.00%
8 New York City USA North America 22,000,000 0.30%
9 São Paulo Brazil South America 20,900,000 1.40%
10 Manila Philippines Asia 20,300,000 2.50%
Nguồn: Th. Brinkhoff: The Principal Agglomerations of the World, 2011-07-01
&+,-
.
/0""
"1$
23

2
4+"
"1
3
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 47
Đô thị hóa tự giác (có kế hoạch)
4.3 Tăng dân số và đô thị hóa 
Đô thị hóa nhanh và tự phát
Cuộc sống người dân ổn định, đủ tiện nghi, 
môi trường đô thị sạch đẹp.
Thiếu chỗ ở, nước sạch, thiếu tiện nghi sinh hoạt
Dễ bị dịch bệnh, nảy sinh nhiều tệ nạn xã hội
Gây áp lực rất lớn lên hệ thống cơ sở hạ tầng, 
dịch vụ xã hội , nhà ở, môi trường... ở các đô thị 
lớnMôi trường ô nhiễm, kinh tế chậm phát 
triển, cảnh quan đô thị bị phá vỡ.
Xóm nghèo ở rạch Ụ Cây (q.8, Tp.HCM)
Khu đô thị Ánh Dương – Bắc Ninh
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 48
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên – phát triển 
Dân số tăng nhanh  bùng nổ dân số  tác động tiêu cực đến tài nguyên, môi trường; 
gây khó khăn cho đời sống và phát triển kinh tế
Đất bị xói mòn, bạc màu
Rừng suy giảm
Khoáng sản bị khai thác cạn kiệt
Nước bị ô nhiễm, giảm chất lượng
Ô nhiễm không khí
Sức 
ép 
dân 
số
Suy 
giảm 
tài 
nguyên
Nhiều loài động thực vật có nguy cơ 
tuyệt chủng, giảm đa dạng sinh học




Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 49
• Dân số và tài nguyên đất đai
– Hằng năm, thế giới có khoảng 70.000 km2 đất bị hoang 
mạc hóa.
– Hiện đang đe dọa gần 1/3 diện tích đất toàn cầu  ~ 850 
triệu người bị ảnh hưởng.
– Đất bị nhiễm mặn, không thể phục hồi.
– Đất nông nghiệp và đất rừng bị lấy cho thủy lợi, giao 
thông, xây dựng công nghiệp.
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
Việt nam 
Đất nông nghiệp bị thu hẹp ~2,8 vạn ha/năm, do bị lấy làm đất thổ 
cư và đất chuyên dùng .
đất canh tác theo đầu người bị thu hẹp, thuộc nhóm thấp nhất thế 
giới; (0,1 ha/1 người so với mức 0,44ha/người của thế giới).
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 50
• Dân số và tài nguyên rừng
– Hiện hơn một nửa tài nguyên rừng trên thế giới 
đang bị phá hủy nghiêm trọng và hơn 30% đang bị 
suy thoái (trên một tỉ người nghèo đang sống chủ yếu 
dựa vào tài nguyên rừng).
– 21 triệu hecta rừng bị phá mỗi năm.
 26 tỷ tấn đất bề mặt bị rữa trôi hằng năm , xói mòn, 
thiên tai, lũ lụt thường xuyên và khốc liệt hơn.
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
Việt Nam
Dân số tăng 1%  2,5% rừng bị mất.
Chất lượng rừng giảm sút đáng kể, còn chủ yếu là 
rừng nghèo, có giá trị kinh tế không cao (Trữ lượng 
gỗ năm 1945 là 200-300m3/ha, nay còn ~ 76 m3/ha)
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 51
• Dân số và tài nguyên nước
– Bề mặt ao, hồ, sông... bị suy giảm, chế độ dòng chảy thay đổi
– Các nguồn nước mặt, nước ngầm bị ô nhiễm / mặn hóa / cạn kiệt.
– ~ 12.000 km3 nước sạch trên thế giới bị ô nhiễm, hàng năm có hơn 2,2 triệu 
người chết do các căn bệnh có liên quan đến nguồn nước bị ô nhiễm và đkiện vệ 
sinh nghèo nàn.
– ~ 1,6 tỷ người sống ở các vùng khan hiếm nước tương lai gần là 2 tỷ người.
– Năm 1985, nguồn nước sạch là 33.000 m3/người/năm. Hiện nay, còn 8.500 
m3/người/năm. Tương lai: ?
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
Việt Nam
Hiện nay lượng nước mặt bình quân đầu người (tính theo lượng nước sản sinh trên lãnh thổ 
Việt Nam) của VNam chỉ khoảng 3.840m3/người/năm, thấp hơn 160m3 so với quy 
định của thế giới (trên 4.000m3/người/năm);
TP.HCM: khai thác trên 400.000 m3 nước ngầm/ngày đêm. Hệ thống sông Sài Gòn -
Đồng Nai, nguồn cung cấp nước chính cho TPHCM, đang ô nhiễm vi sinh và hữu cơ rất cao.
Có những điểm ở Bạc Liêu, khoan sâu trên 100m vẫn chưa gặp được nước ngọt.
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 52
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 



Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 53
• Dân số và khoáng sản
– Khoáng sản ngày càng bị khai thác triệt để (~ 7 tỷ tấn quặng bị khai thác/năm) 
 sớm cạn kiệt.
– Dự đoán sẽ hết dầu mỏ vào giữa thế kỷ 21, than đá vào cuối TK 21
– Một số nước và vùng lãnh thổ đã cạn kiệt tài nguyên khoáng sản như Nhật 
Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Pháp, Bỉ, một số nước, vùng lãnh thổ nghèo tài 
nguyên khoáng sản như Singapo, Hồng Kông, Bangladesh đã phải chi khoản 
kinh phí rất lớn hàng năm để nhập khẩu khoáng sản.
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
Việt Nam
Cấp phép khai thác mỏ khoáng sản dễ dãi tràn lan 
Năm 2000 có 427 doanh nghiệp (DN) được cấp 
phép khai thác khoáng sản thì nay đã có tới hơn 
1.500 DN, tăng hơn gấp 3 lần.
Than, dầu mỏ, titan,  đã bị khai thác gần cạn. 
Tương lai gần phải nhập khẩu than.
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 54
• Dân số và khí quyển, biến đổi khí hậu
– Công nghiệp hoávà đô thị hoá mạnh  thải vào khí quyển 1 lượng lớn khí độc 
hại như: CO, SO2 ,CO2, NOx. 
– Không khí các vùng công nghiệp ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng bởi các loại 
khí độc và bụi bặm.
– Hơn 2 triệu người chết hằng năm vì ÔNKK.
– Khí hậu toàn cầu đang thay đổi, hiệu ứng nhà kính, hiện tượng Elnino, Lanina. 
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
Việt Nam
Ở nước ta công nghiệp hoá chưa cao nhưng 1 
số thành phố như Hà Nội, thành phố HCM, 
Biên Hoà lượng khí CO2 cao gấp 14 lần nồng 
độ cho phép,lượng bụi bặm tăng nhiều
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 55
• Dân số và các vùng cửa sông, cửa biển
– Khai thác cạn kiệt nguồn thủy sản.
– Diện tích rừng ngập mặn đã thu hẹp đáng kể.
– Các rạn san hô bị tàn phá.
– Nước bị ô nhiễm.
– Sông rạch tắc nghẽn / bồi lắng.
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 56
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
Gia tăng dân số và 
chất lượng cuộc sống
Dân số tăng 
nhanh
Thừa lao động, 
thiếu việc làm
Khai thác tự nhiên quá mức môi 
trường suy thoái  sản xuất suy giảm
Nghèo đói, mù chữ, di dân tự do, 
xã hội phân hóa giàu nghèo
Tệ nạn xã hội phát 
triển, trật tự an ninh 
rối loại
Sức khỏe kém, bệnh 
tật tăng, tuổi thọ thấp
Năng suất lao động giảm
Kinh tế, văn hóa, nhận 
thức kém phát triển



Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 57
• Sức khỏe, tuổi thọ
– Tiêu chuẩn sức khỏe đã được cải thiện, tuổi thọ trung bình đang tăng (dân số đang 
già đi).
– Tình hình sức khỏe vẫn còn rất tồi tệ ở châu Phi, tỉ lệ tử vong trẻ em vẫn còn cao 
(70‰).
– Tình hình suy dinh dưỡng vẫn còn phổ biến ở nhiều khu vực.
– Ở Đông Âu và SNG: sức khỏe đang giảm sút, tuổi thọ trung bình đàn ông đang 
giảm đi khoảng 5 năm.
– Bệnh dịch HIV, ung thư, 
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 58
• Nghèo khổ
– Có khoảng 1,3 tỉ người có thu nhập thấp hơn 
1USD/ngày. Gần ½ dân số thế giới sống dưới mức 
2 USD/ngày.
– Thiếu hụt 3 khả năng cơ bản:
• Thiếu dinh dưỡng (1/2 trẻ em ở châu Phi và 
Nam Á bị suy dinh dưỡng do đói kinh niên).
• Thiếu khả năng sinh đẻ mẹ tròn con vuông.
• Thiếu các điều kiện giáo dục (Khoảng 800 triệu 
người (chủ yếu là phụ nữ) bị mù chữ).
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 59
• Nhà ở & an ninh xã hội
– Khoảng 1 tỷ người đang sống trong những ngôi nhà tồi tàn.
– Khoảng 100 triệu người không có nhà ở.
– Tội phạm, tai nạn giao thông gia tăng, .
– Bạo hành trong gia đình, phân biệt đối xử,  vẫn còn.
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
• Xung đột
– Xung đột nội bộ quốc gia (Châu Phi, Trung 
Đông, ) vì sắc tộc, tôn giáo, chính trị.
– Vấn đề tị nạn chính trị, tị nạn kinh tế.

  !"" 
#$%&'$
"$ 
(
)*

 )
!"" 
#$%&'
$"$ 
(
)*
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 60
• Tị nạn môi trường (environmental migrants/ refugees)
– "Tị nạn môi trường là việc con người buộc phải rời khỏi nơi cư trú truyền thống 
của mình tạm thời hay vĩnh viễn do những nguyên nhân môi trường gây nguy 
hiểm cho cuộc sống của họ“.
– Hiện nay, trên thế giới cứ 225 người thì có một người phải tị nạn môi trường
có ~ 50 triệu người tị nạn trên thế giới. Nguyên nhân của tị nạn môi trường là sự 
tổ hợp của một số yếu tố sau:
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
Không có đất canh tác, mất đất cư trú. Ðói nghèo.
Mất rừng, hoang mạc hoá. Suy giảm đa dạng sinh học.
Xói mòn đất. Biến động khí hậu và thời tiết xấu.
Mặn hoá hoặc úng ngập. Suy dinh dưỡng và dịch bệnh
Hạn hán, thiếu nước. Quản lý nhà nước kém hiệu quả.
Tị nạn môi trường chính là chỉ thị của sự mất ổn định và 
là một trong những nguyên nhân dẫn đến xung đột.


	
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 61
• Tị nạn môi trường
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
5Điều bất công là ở chỗ, những người tị nạn môi trường, những người nghèo nhất ở những 
quốc gia đang phát triển phải chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu, phải sống 
trong tình trạng tài chính và điều kiện sống rất mong manh trong khi họ hầu như chưa được 
thụ hưởng gì giàu có của thế giới, và cũng chưa có “cơ hội” gây ra những nguyên nhân làm 
cho Trái đất ấm lên6.
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 62
• Phân bố dân cư và phương thức giao thông
– Có hai loại hình đô thị là đô thị tập trung và đô thị phân tán
– Ở các đô thị tập trung ở châu Âu, dân chúng di chuyển bằng phương tiện công cộng.
– Ở các đô thị phân tán ở Mỹ, dân cư chủ yếu dựa vào xe hơi cá nhân để di chuyển.
– Xe hơi là một bộ phận quan trọng của sinh hoạt xã hội, đặc biệt là ở Mỹ, nhưng ảnh
hưởng đến sự an toàn của con người; gây ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí; gây 
kẹt xe kinh niên.
– Năm 1907 ở Manhattan, xe một ngựa kéo chạy vận tốc trung bình là 18,4 km/h.
– Năm 1985 cũng ở chỗ này, xe hơn 100 – 300 mã lực nhưng vận tốc trung bình đạt 8,5 km/h
– Các loại xe công cộng khác: xe buýt, xe lửa, xe điện,  được phát triển rộng rãi tùy 
thuộc mỗi quốc gia.
– Ở các nước đang/kém phát triển, phương tiện đi lại chủ yếu vẫn là xe đạp và xe máy.
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 63
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 64
Nguồn: Th. Brinkhoff: The Principal Agglomerations of the World, 2011-07-01
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 



Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 65
• Các cản trở của việc ổn định nhanh dân số:
– Số lượng lớn của độ tuổi tiền sinh sản.
• VD: tỉ lệ gia tăng dân số ở Trung Quốc là 1,3%, người ta đã dùng những biện 
pháp mạnh, nhưng cần phải có thời gian ít nhất là 20 năm để thấy khả năng ổn 
định dân số.
– Các hủ tục, thói quen: sự đa thê, phản ứng tiêu cực với các vấn đề 
như sinh đẻ hay ngừa thai
– Các quan điểm đối nghịch nhau trong vấn đề dân số.
– Việc ổn định dân số là không thể chậm trễ ở các nước thuộc thế giới 
thứ 3.
– Tương lai của sự gia tăng dân số thế giới thì rất khó xác định.
– Nhưng mọi người đều nhất trí rằng dân số thế giới phải ổn định vào 
một lúc nào đó.
4.4 Mối quan hệ dân số - tài nguyên - phát triển 
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 66
4.5 Dân số và phát triển bền vững
– Con người là sản phẩm cao nhất, tinh túy 
nhất của tự nhiên.
– Là chủ thể của xã hội: động lực sản xuất + 
hưởng thụ. 
– Sự phát triển xã hội: phát triển về thể 
trạng, nhận thức, tư tưởng, quan hệ xã hội, 
khả năng tác động sâu sắc vào tự nhiên + 
về trình độ hưởng thụ.
– Dân số đông: sức lao động nhiều + tiêu 
thụ nhiều.
– Dân số thấp: sức lao động không đủ, 
không thể có tồn tại và phát triển xã hội.
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 67
– Sự gia tăng dân số đe doạ các mục tiêu kinh tế, xã
hội đặt ra: lương thực thực phẩm, việc làm, trường 
học, nhu cầu chăm sóc sức khoẻ, nhà ở và đô thị 
hoá, chất lượng cuộc sống... Do vậy các quốc gia 
cần phải thông qua các chính sách và chương trình 
dân số dài hạn.
– Mục tiêu:
• Dân số ổn định
• Phát triển kinh tế xã hội bền vững
• Đảm bảo chất lượng cuộc sống tốt cho cộng 
đồng.
– Dân số và phát triển tác động qua lại chặt chẽ với 
nhau. Vấn đề đặt ra cho toàn thế giới là việc lồng 
ghép vấn đề dân số với phát triển để đảm bảo sự hài 
hòa.
4.5 Dân số và phát triển bền vững
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 68
• Các vấn đề quan trọng nhất cần giải quyết là:
– Thực hiện chính sách dân số. 
* Chính sách gia tăng dân số ở các nước đã và đang phát triển: Malaysia, Đức,...
* Chính sách duy trì dân số ổn định ở các nước phát triển: Đan Mạch, Thuỵ Điển, . . .
* Chính sách hạn chế gia tăng dân số ở các nước đang phát triển như Trung Quốc, Việt
Nam, Ấn Độ...
• Xây dựng gia đình nhỏ 1-2 con, cách nhau từ 3-5 năm.
• Xây dựng nếp sống văn hóa gia đình.
• Đẩy mạnh dịch vụ kế hoạch hóa gia đình, phòng tránh thai, tư vấn sức khỏe tình dục.
– Dân số gắn với phát triển kinh tế bền vững, đảm bảo công bằng xã hội.
• Giải quyết việc làm, giảm thất nghiệp.
• Đẩy mạnh chương trình xóa đói giảm nghèo, tạo việc làm.
• Chăm sóc sức khỏe cộng đồng
• Phát triển giáo dục.
4.5 Dân số và phát triển bền vững



Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 69
– Chính sách và chương trình cụ thể đối với những nhóm đặc thù:
• Vị thành niên.
• Người già.
• Người tàn tật.
• Người dân tộc thiểu số.
– Chính sách về môi trường – sử dụng hợp lý tài nguyên môi trường – phát triển bền 
vững.
– Chính sách xã hội về di cư.
• Thực hiện di cư có quy hoạch, kế hoạch, không mang con bỏ chợ.
• Giảm sức ép nơi quá đông dân.
• Di cư tự phát có nguy hại là khai thác bừa bãi, gây đảo lộn về xã hội.
• Không thể ngăn cấm được  phải quản lý nhân khẩu từ đó quản lý được tài nguyên. 
• Phát huy mặt tích cực, tạo hòa đồng với dân cư nơi ở mới.
4.5 Dân số và phát triển bền vững


Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 70
– Chính sách về đô thị hóa.
• Đô thị hóa là xu hướng tất yếu của quá trình phát 
triển kinh tế xã hội, là xu hướng chuyển đổi từ xã 
hội nông thôn là phổ biến sang xã hội đô thị là 
phổ biến.
• Đô thị hóa phải tiến hành trên cơ sở dữ liệu và 
phương án cụ thể, phải được thực hiện một cách 
đồng bộ, đảm bảo nhu cầu cuộc sống cho người 
dân, không mất cân đối trong khả năng đáp ứng 
của hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật đô thị; tránh 
tình trạng úng ngập, tắc nghẽn giao thông tại đô 
thị vốn diễn ra phổ biến...
4.5 Dân số và phát triển bền vững
Các dạng mô hình đô thị hiện đại:
•đô thị sinh thái - ECO City
•đô thị kinh tế sinh thái - ECO2 City 
•đô thị thông minh - Smart City.
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 71
• Tình hình ở Việt Nam
– Công tác dân số:
• Là một trong những bộ phận quan trọng của chiến lược phát 
triển toàn diện đất nước.
• Là một trong những vấn đề kinh tế xã hội hàng đầu.
• Là yếu tố cơ bản để góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống 
của từng người và toàn xã hội.
– Các bước thực hiện:
• Ổn định quy mô, thay đổi chất lượng, cơ cấu dân số, hướng 
tới việc phân bố dân cư hợp lý.
• Phát triển giáo dục, giải quyết việc làm, chăm sóc sức khỏe.
• Thực hiện công bằng xã hội và bình đẳng về giới.
4.5 Dân số và phát triển bền vững
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 72
THẢO LUẬN
• Câu 1:
– Các nguyên nhân việc di dân?
– Thuận lợi và khó khăn của việc di dân?
• Câu 2:
– Các vấn đề giải tỏa và tái định cư ở Việt Nam hiện nay như 
thế nào? VD: quy hoạch đô thị, mở rộng đường phố, .
– Gợi ý một số hướng giải quyết?
• Câu 3:
– Các biện pháp kiểm soát dân số ở Việt Nam?



Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 73
TÍNH TOÁN DÂN SỐ
• Công thức tính tăng trưởng dân số
Trong đó
– Pn , Po: Dân số ở năm thứ n và năm thứ 0, người.
– r: tỉ lệ gia tăng dân số, 1/năm
• Dự đoán dân số khi suất gia tăng giảm:
Trong đó
– Pn, Po: dân số năm thứ n và năm thứ 0, người
– S: dân số bão hòa, ổn định; người
– k: suất gia tăng giảm, 1/năm
n
on rPP )1.( +=
]1).[( )( on ttkoon ePSPP −−−−+=
Chuong 1 – Con nguoi va su phat trien cua con nguoi 74
BÀI TẬP
• Bài tập 1:
Thành phố A có 25.000 dân, tỉ lệ gia tăng dân số là 2,5%/năm.
a. Xác định số dân trong vòng 10 năm tới.
b. Sau bao nhiêu năm thì dân số thành phố này tăng gấp đôi. 
• Bài tập 2:
Thành phố B có tỉ suất gia tăng dân số giảm. Cách đây 10 năm, 
thành phố có 65.154 dân; hiện tại có 70.000 dân. Biết rằng thành 
phố sẽ ổn định dân số ở 100.000 dân.
a. Tính suất gia tăng dân số k.
b. Ước lượng dân số trong vòng 12 năm tới.