Bài giảng Tài chính doanh nghiệp - Chương 8: Chi phí của vốn

Chương 8CHI PHÍ CỦA VỐN Những nội dung chínhCác loại vốn trong công tyChi phí vốn thành phầnChi phí vốn bình quân gia quyền, WACCVốn trong công tyCÁC LOẠI VỐNNỢCỔ PHẦN PHỔ THÔNGCỔ PHẦN ƯU ĐÃILỢI NHUẬN GiỮ LẠICỔ PHẦN PHỔ THÔNG MỚINguồn huy độngVốn nợPhát hành trái phiếuVay từ các định chế tài chính (ngân hàng)Vốn cổ phần ưu đãiVốn cổ phần phổ thôngPhát hành cổ phiếu mới (vốn bên ngoài)Giữ lại lợi nhuận (vốn bên trong)Khái niệm chi phí của vốnLợi nhuận nhận được từ một chứng khoán chính là chi phí của chứng khoán đó đối với công ty phát hành chúng.“Lợi suất đòi hỏi trên một khoản đầu tư là 10%”?Khoản đầu tư này sẽ có NPV > 0 chỉ với điều kiện lợi suất của nó lớn hơn 10%. Công ty phải kiếm được 10% trên khoản đầu tư chỉ để bù đắp cho các nhà đầu tư đã tài trợ cho dự án. (Vì thế 10% đó được gọi là chi phí của vốn của khoản đầu tư).Dự án không có rủi ro và dự án rủi ro	Lợi suất đòi hỏi = Tỷ lệ chiết khấu phù hợp = Chi phí của vốn	Các thuật ngữ tương đươngLợi suất đòi hỏi Tỷ lệ chiết khấu phù hợpChi phí của vốn==Chi phí của vốn phụ thuộc chủ yếu vào việc sử dụng quỹ (tiền), chứ không phụ thuộc vào nguồn vốn (huy động ở đâu, bằng cách nào). Chi phí của vốn gắn với một khoản đầu tư phụ thuộc vào rủi ro của khoản đầu tư đó.Chính sách tài chính vàchi phí vốnGiả định Trong chương này, ta coi chính sách tài chính của công ty là có sẵn.Tỷ lệ nợ/VCSH là cố định và được duy trì, phản ánh cơ cấu vốn mục tiêu của công ty.Vốn của công ty được thể hiện ở bên phải của bảng CĐKT, gọi là các thành phần vốn. Bất kỳ sự tăng lên nào của tổng tài sản đều phải được tài trợ bằng một hoặc nhiều thành phần vốn.Thành phần vốn nào cũng có chi phí, kể cả vốn chủ sở hữu do giữ lại lợi nhuận.Chi phí vốn tổng thể của công ty :Phản ánh lợi suất đòi hỏi trên toàn bộ tài sảnLà một hỗn hợp lợi suất bù đắp cho cả những người cho vay và cho chủ sở hữu.Phản ánh cả chi phí của vốn nợ lẫn chi phí của vốn chủ sở hữu.Chi phí vốn trung bình, WACCVới một hỗn hợp vốn cụ thể, tính chi phí như thế nào?Bỏ qua nợ ngắn hạnTính giá trị thị trường của các loại vốn dài hạn	WACC = wDRD(1-T) + wPRP+ wERE + wsRSCác nhân tố ảnh hưởng tới WACCCác nhân tố doanh nghiệp không thể kiểm soát:Lãi suấtThuế suấtCác nhân tố doanh nghiệp có thể kiểm soátThay đổi cấu trúc vốnThay đổi cổ tức chi trảThay đổi qui định quyết định ngân sách vốn đầu tư, để chấp nhận những dự án có rủi ro cao hơn hoặc thấp hơn trong quá khứ.Chi phí của nợLà lợi suất mà người cho vay đòi hỏi trên việc vay mới.Có thể quan sát được, gián tiếp hoặc trực tiếp: là lãi suất mà công ty phải trả trên khoản vay mới.Nếu công ty đang có trái phiếu lưu hành: YTMNếu biết xếp hạng của trái phiếu của công ty (AA)Lưu ý: Lãi suất cuống phiếu không phải là chi phí của nợ vào thời điểm hiện tại. Chi phí của nợ là lãi suất trên nợ mới, không phải là khoản nợ đang tồn tại.Chi phí sau thuế của nợRd (1 – T): là chi phí nợ sau thuế; là lãi suất mà Công ty phải trả cho việc vay nợ mới, đã tính tới việc khấu trừ thuế của lãi vay.Giả sử công ty vay 1 triệu $ với lãi suất 9%; thuế suất 34%. Lãi phải trả: 90000$/nămThuế được giảm = 0,34 x 90000$ = 30600$Số lãi phải trả sau thuế: 90000$ - 30600$ = 59400$.Lãi suất sau thuế = 59400$/1000000$ = 5,94%	→ Vay nợ làm giảm chi phí của nợ sau thuếChi phí của cổ phần ưu đãi, rpLà lợi suất mà nhà đầu tư đòi hỏi trên vốn cổ phần ưu đãi của công ty. Khoản cổ tức định kỳ, cố định vĩnh viễn trên cổ phần là Dp	Rp = Dp/Pp Cổ phần ưu đãi thuần túy; cổ phần ưu đãi có thời hạn; và cổ phần ưu đãi có quyền chuyển đổi.Cổ tức ưu đãi không được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế, vì thế không có sự điều chỉnh thuế nào khi tính rp.Chi phí của vốn cổ phần phổ thôngNợ và cổ phần ưu đãi là những nghĩa vụ, chi phí của chúng thể hiện rõ ràng trên các hợp đồng.Chi phí sử dụng vốn cổ phần phổ thông dựa trên lợi suất đòi hỏi của nhà đầu tư đối với cổ phiếu phổ thông của công ty, không thể quan sát trực tiếp.Vốn cổ phần phổ thông có được bằng hai cách:Phát hành cổ phiếu mới, vàGiữ lại lợi nhuận. Vốn huy động bằng cách phát hành cổ phiếu mới có chi phí cao hơn so với vốn từ lợi nhuận giữ lại, do có khoản chi phí phát hành.Chi phí của vốn từ lợi nhuận giữ lại, REHai cách tiếp cận để xác định chi phí của vốn chủ sở hữu từ lợi nhuận giữ lại, rsMô hình tăng trưởng cổ tứcMô hình CAPMMô hình tăng trưởng cổ tứcGiả định: cổ tức tăng trưởng với tỷ lệ không đổi g; gọi giá cổ phần là P0; D0 là mức cổ tức vừa trả, D1 là cổ tức của kỳ tới (ước tính). rs là lợi suất đòi hỏi trên cổ phiếu. Vì RE là lợi suất mà cổ đông đòi hỏi trên cổ phiếu nên nó được coi là chi phí của vốn chủ sở hữu của công ty.Ước tính gDùng số liệu trong quá khứ (tính mức tăng trưởng trung bình của cổ tức qua các năm)Ước tính tỷ lệ tăng trong tương lai (dự báo): g = ROE x bLấy bình quân của các kết quả dự báoƯu, nhược điểm của phương pháp nàyĐơn giảnChỉ áp dụng cho Cty trả cổ tức (tỷ lệ không đổi)Chi phí của vốn rất nhạy cảm với g ước tínhKhông xem xét tới rủi roLợi suất đòi hỏi (kỳ vọng)Lãi suất phi rủi roMức bù rủi ro của thị trườngRủi ro hệ thống của tài sảnE(RE) = Rf + βE x [E(RM) – Rf]MÔ HÌNH ĐỊNH GIÁ TÀI SẢN VỐN - CAPMMô hình định giá tài sản vốn - CAPMCác giả địnhThị trường cạnh tranh hoàn hảoKhông có chi phí giao dịch và thuếCác nhà đầu tư: giống nhau về thông tin, thời gian đầu tư, phương pháp, quan điểm. Sử dụng các danh mục trên đường giới hạn hiệu quả.Tài sản: giao dịch đại chúng (cổ phiếu, trái phiếu); vay và cho vay phi rủi ro.9/7/202119Nội dung của CAPMMức bù rủi ro của một chứng khoán (danh mục) riêng lẻ tỷ lệ thuận với RP của danh mục thị trường M và với hệ số beta của chứng khoán đó.	Đây là nội dung chủ yếu của CAPM, thể hiện mối quan hệ giữa rủi ro hệ thống và lợi suất kỳ vọng.9/7/202120Đồ thị của CAPM : đường SMLRfMSTE(RM)βM = 1Đường thị trường chứng khoán (SML)0,8βE(r) (%)αE(RM) - rf9/7/202121Phương trình của SMLMột tài sản i bất kỳ trên thị trường phải nằm trên SML, do đó→	là phương trình của đường SML	là mô hình định giá tài sản vốn, CAPM9/7/202122Độ dốc của SML phản ánh mức độ sợ rủi ro của nhà đầu tư trung bình. Mức độ sợ rủi ro đó càng cao, SML càng dốc9/7/202123Đánh giá chungƯu điểmTính đến rủi roÁp dụng cho nhiều loại công tyNhược điểmPhải ước tính hai thông số: mức bù rủi ro thị trường và hệ số bê-ta. Kết quả có thể không chính xácSử dụng thông tin trong quá khứ, có thể không đúng cho tương lai.Chi phí vốn cổ phần mới, RSPhát hành thêm cổ phiếu mới không phải là hoạt động thường xuyên. Nhưng chi phí phát hành có thể là rất đáng kể.Hai cách tính chi phí phát hành:Cộng chi phí phát hành vào chi phí đầu tư của dự ánTăng chi phí sử dụng vốn: với F là chi phí phát hành, thì P0(1 – F) là giá thuần trên một cổ phần mà công ty nhận được:Cách tiếp cận cơ bảnCông ty S. 100% vốn CSH, RE = 20%, đang xem xét huy động thêm 100 triệu $ để mở rộng hoạt động, bằng cách phát hành cổ phiếu mới. Ước tính chi phí phát hành 10% vốn huy động.Tiền thu được chỉ là 90% khối lượng bán.	100 triệu $ = (1 – 0,1) x khối lượng huy động→ Khối lượng huy động = 100 triệu/0,9 = 111,11 tr.$→ Chi phí phát hành = 11,1 triệu $; chi phí thực sự của dự án mở rộng = 111,11 triệu $.Nếu huy động cả nợ: fA = (E/V) x fE + (D/V) x fDNếu chi phí phát hành nợ là 5%, và cơ cấu của đợt phát hành là 0,6(E) và 0,4(D): fA = (E/V) x fE + (D/V) x fD = 60% x 0,1 + 40% x 0,05 = 8%Với mỗi $ tài trợ bên ngoài cho dự án mới, công ty thực tế phải huy động 1/(1 – 0,08) = 1,087$.	Công ty phải sử dụng tỷ trọng của cơ cấu vốn mục tiêu khi tính chi phí phát hành, ngay cả khi có thể tài trợ dự án hoàn toàn bằng vốn CSH hoặc bằng nợ. Chi phí phát hành và NPVCông ty TPC có hệ số nợ/VCSH mục tiêu là 100%, đang xem xét việc xd một nhà máy mới 500000$; dự tính dòng tiền sau thuế 73150$/năm vĩnh viễn. Thuế suất 34%. Có 2 lựa chọnPhát hành 500000$ cổ phiếu mới; chi phí khoảng 10% của khối lượng huy động. RR của vốn CSH mới là 20%.Phát hành 500000$ trái phiếu 30 năm; chi phí phát hành là 2% tiền thu được. Nợ mới có thể huy động với ls 10%.NPV của nhà máy này?WACC = (E/V) x RE + (D/V) x RD (1 – Tc)	= 0.50 x 20% + 0.50 x 10% x (1 – 0.34) = 13,3%Vì dòng tiền là 73150$/năm vĩnh viễn,→ NPV = 550000$ - 5500000$ = 50000$ > 0, nếu không có chi phí phát hành.Nếu sử dụng khối lượng nợ và VCSH bằng nhau	fA = (E/V) x fE + (D/V) x fD= 0.50 x 10% + 0.50 x2% = 6% Chi phí thực sự là 500000/(1-fA) = 500000$/0.94 = 531915$	NPV = 550000$ - 531915$ = 18085$.