Bài giảng Thích ứng với biến đổi khí hậu dựa vào hệ sinh thái (EBA)

THÍCH ỨNG VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU DỰA VÀO HỆ SINH THÁI (EbA)VCA Training course, 04-06 April 2012Cải Thiện Sức Chống Chịu với Biến Đổi Khí Hậu của Vùng Ven Biển Đông Nam Á (BCR)NỘI DUNG1. Hệ sinh thái (HST) là gì?2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò quan trọng đối với con người?3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậu1. Hệ sinh thái (HST) là gì?2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò quan trọng đối với con người?3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậuHệ sinh tháiCác quần xã(Thành phần sinh học)Sinh cảnh (Thành phần phi sinh học)Hệ Sinh Thái là gì?Hệ Sinh Thái là gì? “Là một hệ thống phức tạp bao gồm các quần xã sinh vật (sinh học) và và môi trường sống của chúng (phi sinh học) tương tác với nhau như một đơn vị chức năng. Con người là một phần không thể tách rời của hệ sinh thái.”	 Source: MEA, 2005 HST rừng ngập mặn Sóc TrăngHST nông nghiệp ven sông, Kiên GiangHST đất ngập nước Tràm Chim HST rạn san hô, Phú Quốc1. Hệ sinh thái (HST) là gì?2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò quan trọng đối với con người?3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậuHST – Một Hệ thống đa Chức năng và Dịch vụHỆ SINH THÁIGiảm thiểu mối nguySinh kếGiảm đói nghèoPhục hồi thiên taiHấp thu Các-bonThích ứng BĐKHĐa dạng sinh họcCÁC DỊCH VỤ CỦA HỆ SINH THÁIDỊCH VỤ HỖ TRỢTạo đấtSản xuất lương thựcGiảm rác thảiCân bằng khí quyểnChu trình dinh dưỡngDỊCH VỤ CUNG CẤPThực phẩmNước ngọtGỗ và chất đốtNhiên liệuDỊCH VỤ ĐIỀU TIẾTĐiều hòa khí hậuĐiều tiết lũKiểm soát dịch bệnhLọc nướcDỊCH VỤ VĂN HÓAThẩm mỹLàm phong phú đời sống tinh thầnGiáo dụcGiải tríNguồn: Đánh giá Hệ sinh thái Thiên niên kỷ, 2005HST – Một Hệ thống đa Chức năng và Dịch vụHST cung cấp các sản phẩm và dịch vụHỗ trợ cho cuộc sống con người (thực phẩm, nước, gỗ, thuốc)Dịch vụ điều tiết (lũ, lọc nước, khí hậu) Giảm thiểu rủi ro do các thiên tai HST cung cấp các thành phần cơ bản của sự sống, thu nhập, việc làm (đặc biệt tại các nước đang phát triển) Là bãi đẻ và môi trường sống cho các loài động thực vật dưới nước và trên cạn (chuổi thực phẩm).Giảm thiểu và thích ứng với BĐKH Cung cấp các dịch vụ giải trí, thẩm mỹ và tinh thần.HST – Một hệ thống đa chức năng và Dịch vụDịch vụTình trạngLương thựcCây lương thựcGia súcĐánh bắt thủy hải sảnNuôi trồng thủy sảnThức ăn từ tự nhiên Nguồn gienHóa chất sinh học, thuốcNước ngọtHiện trạng của Các dịch vụ do HST cung cấpNguồn: Đánh giá Hệ sinh thái Thiên niên kỷ, 2005Tình trạng của các dịch vụ khácTình trạngDịch vụ điều tiếtĐiều tiết chất lượng không khíĐiều tiết khí hậu – toàn cầuĐiều tiết khí hậu – khu vực và địa phương Điều tiết nước +/–Kiểm soát xói lởLọc nước và xử lý nước Điều hòa dịch bệnh+/–Tình trạng của các dịch vụ khácTình trạngThụ phấnĐiều tiết thảm họa thiên nhiên Các giá trị văn hóa Các giá trị tinh thần và tôn giáoCác giá trị thẩm mỹNghỉ dưỡng và du lịch sinh thái +/–1. Hệ sinh thái (HST) là gì?2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò quan trọng đối với con người?3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậu“Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là quá trình quản lý, bảo tồn và phục hồi HST nhằm cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho con người thích ứng với sự biến đổi của khí hậu.”EbA là sự lồng ghép Đa Dạng Sinh Học và Các Dịch Vụ HST vào chiến lược thích ứng tổng thể với BĐKHVí dụ: Lồng ghép quản lý nguồn nước, phục hồi sinh cảnh (đất ngập nước, rừng, sinh cảnh ven biển); nông lâm nghiệp, hệ thống các khu vực được bảo vệ.Robert Mather, IUCN1. Hệ sinh thái (HST) là gì?2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò quan trọng đối với con người?3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậuĐa dạng sinh họcBiến đổi khí hậuBĐKH tác động đến ĐDSH và HSTĐDSH và HST có thể hỗ trợ con người giảm thiểu và thích ứng với BĐKHBiện phápthích ứngChức năngThích ứngCác lợi ích KT-XHLợi ích về ĐDSHLợi ích giảm nhẹKhôi phục các vùng ngập lũ (đất ngập nước và thảm thực vật ven sông) Phòng chống lũ Duy trì nguồn thực phẩm và nguồn nước Hiệu quả KT (so với việc xây đập) Cơ hội việc làm Giải trí Sinh kế bền vững (VD, khai thác gỗ từ rừng trồng) Bảo tồn động thực vật (bãi đẻ + nơi cứ trú cho các loài di cư) Giảm thiểu phát thải Carbon từ đấtHình thành các hệ thống Nông lâm nghiệp kết hợp Đa dạng hóa sản xuất nông nghiệp Cải thiện chu trình dinh dưỡng và điều tiết nước ngầm Phục hồi các vùng đất bị thoái hóa Chất lượng và an ninh lương thực Đa dạng nguồn thu nhập (bán củi, dược liệu)Các dịch vụ môi trường (VD, thụ phấn) Bảo tồn đa dạng nguồn gien Hấp thụ carbonTính Đa lợi ích của EbA đối với con người và HST Hệ sinh thái cung cấp các nguồn tài nguyên cần thiết cho con người “trước – trong – sau” thiên taiPhan Nguyên Hồng (1993)Phân ranh tự nhiên của RNMVai trò và chức năng của Rừng ngập mặnLưới thức ăn liên quan đến Rừng ngập mặn Vàm Rầy, Bình Sơn, Kiên Giang 2011Vĩnh Châu, Trần Đề, Sóc Trăng 2011Nguồn: GIZ Sóc TrăngCù Lao Dung, 1889Nguồn: Google EarthNguyên tắc cho các chiến lược EbA hiệu quả1. Tập trung vào công tác giảm thiểu sức ép của các yếu tố phi khí hậu (VD, thu hoạch mùa vụ không bền vững)2. Khuyến khích sự tham gia của cộng đồng3. Xây dựng các mối hợp tác đa chiều, đa ngành, đa quy mô4. Xây dựng chiến lược EbA dựa trên các thực hành tốt hiện có trong công tác quản lý tài nguyên thiên nhiên có xét đến sự không ổn định của yếu tố thời tiết.5. Thông qua các phương pháp quản lý thích ứng6. Lồng ghép EbA vào các chiến lược thích ứng BĐKH rộng hơn7. Giáo dục và truyền thông (VD. Nâng cao nhận thức, chuyển giao kiến thức)