Bài giảng Tổ chức công tác khuyến nông - Chương 4: Kế hoạch khuyến nông - Nguyễn Thị Minh Thu

Chương 4
Kế hoạch khuyến nông
NGUYỄN THỊ MINH THU
8/17/2015 1
Nội dung?
1. Những vấn đề cơ bản của kế hoạch
KN
2. Trình tự lập kế hoạch KN
3. Tổ chức thực hiện kế hoạch KN
4. Giám sát và đánh giá kế hoạch KN
8/17/2015 2
4.1 Những vấn đề cơ bản của 
kế hoạch KN
1. Khái niệm
2. Phân loại
3. Vai trò
4. Nguyên tắc cơ bản của kế hoạch KN
5. Căn cứ để xây dựng kế hoạch KN
6. Phương thức lập kế hoạch KN
7. Công cụ cơ bản để lập kế hoạch KN
8. Thực hiện lồng ghép các hoạt động KN
9. Tổ chức lập kế hoạch KN
8/17/2015 3
4.1.1 Khái niệm Kế hoạch KN 
(1)
KẾ HOẠCH?
Tập hợp các hoạt động theo trình tự thời gian
với quy mô, địa bàn triển khai cụ thể → Đạt
mục tiêu trong điều kiện nguồn lực và thời
gian xác định
→Cần phải làm gì? Làm như thế nào? 
Làm khi nào?
8/17/2015 4
4.1.1 Khái niệm Kế hoạch KN 
(2)
KẾ HOẠCH KN?
Là tập hợp các hoạt động KN ở một địa bàn
cụ thể → Đạt mục tiêu cụ thể về KN với 
nguồn lực và thời gian xác định
Là tập hợp các hoạt động KN nhằm giải
quyết khó khăn trong sản xuất nông nghiệp
mà nông dân đang phải đối mặt
8/17/2015 5
4.1.1 Khái niệm Kế hoạch KN 
(3)
MỤC ĐÍCH CỦA LẬP KẾ HOẠCH KN?
Phát hiện, giúp đỡ nông dân vượt qua khó
khăn
Xây dựng các chương trình khuyến nông
Làm cơ sở chỉ đạo thực hiện
8/17/2015 6
4.1.1 Khái niệm Kế hoạch KN 
(3)
NỘI DUNG CỦA BẢN KẾ HOẠCH KN?
Nhu cầu KN
Mục tiêu KN
Các hoạt động KN
Kết quả dự kiến
Kinh phí
Tổ chức thực hiện
8/17/2015 7
4.1.2 Phân loại kế hoạch KN
TIÊU THỨC LOẠI KẾ HOẠCH KN
Cấp quản lý - Kế hoạch KN quốc gia
↓
- Kế hoạch KN thôn bản
Nội dung/lĩnh vực - Kế hoạch nhân lực, vật chất, tài chính
- Kế hoạch tập huấn, tham quan, hội thi...
Cơ cấu quản lý của 
cơ quan/đơn vị KN
- Kế hoạch hoạt động của cả cơ quan KN
- Kế hoạch hoạt động của từng đơn vị trong cơ quan KN
Thời gian - Kế hoạch dài hạn 
- Kế hoạch hàng năm
- Kế hoạch hàng vụ
- Kế hoạch hàng quý
- Kế hoạch hàng tháng, tuần, ngày
8/17/2015 8
4.1.3 Vai trò của kế hoạch KN
Đảm bảo cho cá nhân, đơn vị KN hoàn thành 
nhiệm vụ được giao 
Đảm bảo cho cá nhân, đơn vị KN thực hiện đúng 
chức năng, nhiệm vụ
Tiết kiệm nguồn lực KN
Nâng cao hiệu quả hoạt động KN
Phát triển KN
Phát triển nông nghiệp bền vững
8/17/2015 9
4.1.4 Nguyên tắc cơ bản của 
kế hoạch KN
Mang tính pháp lệnh
Phù hợp với quy định
Tiến hành định kỳ và thường xuyên
Thống nhất giữa các cấp, các đơn vị trong cơ quan KN, các tổ chức 
KN (nếu lồng ghép) về nội dung – chỉ tiêu – cấu trúc của kế hoạch KN
Gắn với KN theo định hướng thị trường và xây dựng nông thôn 
mới
Phát huy sự tham gia vào kế hoạch KN, nhất là bên hưởng lợi
Kế hoạch phải cụ thể để dễ triển khai thực hiện
Kế hoạch phải đơn giản, dễ hiểu, dễ tổng hợp
8/17/2015 10
4.1.5 Căn cứ cơ bản để xây 
dựng kế hoạch KN
Chức năng và nhiệm vụ của cơ quan KN
Tình hình thực hiện kế hoạch KN của kỳ trước để lập 
cho kỳ sau
Nhu cầu của nông dân 
Dự đoán cơ hội và nguy cơ của kỳ kế hoạch
Khả năng tài chính có thể của kỳ kế hoạch
Định mức cho từng hoạt động KN
Các ưu tiên của chương trình PTNNNT
8/17/2015 11
4.1.6 Phương thức lập kế hoạch KN 
Trên xuống Dưới lên Có sự tham gia
Cách
làm
Cơ quan KN cấp trên lập 
kế hoạch cho cơ quan 
KN cấp dưới
Cơ quan KN cấp trên 
tổng hợp kế hoạch do 
cơ quan KN cấp dưới 
lập
Các bên liên quan được 
tham gia trao đổi (CÁI 
GÌ?) để lập kế hoạch
Ưu
điểm
- Mang tính chỉ đạo
- Chủ trươngcấp trên
- Mang tính tập trung, vĩ 
mô
- Phản ánh được nhu 
cầu của dân và sát với 
địa phương
- Hài hòa lợi ích các 
bên
- Hiệu quả, bền vững
- Phù hợp với cơ chế 
thị trường
Hạn 
chế
- Ít tính tới nhu cầu
- Không theo cơ chế thị 
trường
- Không sát thực tế
- Thiếu bền vững
- Không phản ánh hết 
chủ trương của cơ 
quan KN cấp trên/ tính 
vĩ mô
8/17/2015 12
4.1.7 Công cụ cơ bản để lập kế 
hoạch KN
Thu thập thông tin thứ cấp
Khảo sát thực tế địa phương
Đánh giá thực hiện kế hoạch KN ở kỳ trước
Phân tích vấn đề: Cây vấn đề - mục tiêu – giải 
pháp và SWOT → Khó khăn, mục tiêu và giải 
pháp cho kế hoạch KN
Xếp hạng, cho điểm → Nhu cầu, ưu tiên và 
phương án giải quyết
8/17/2015 13
4.1.8 Thực hiện lồng ghép các 
hoạt động KN (1)
Lồng ghép trong khuyến nông?
Là sự phối kết hợp giữa các tổ chức KN trong
thực hiện các hoạt động KN
Tại sao cần thực hiện lồng ghép trong KN?
Tránh lãng phí nguồn lực trong KN
Nâng cao hiệu quả hoạt động KN
Phối hợp tốt giữa các bên liên quan

8/17/2015 14
4.1.8 Thực hiện lồng ghép các 
hoạt động KN (2)
Thực hiện lồng ghép các hoạt động KN ntn?
Xác định nhu cầu KN của các tổ chức KN liên quan 
và xếp thứ tự ưu tiên
Tập trung nguồn lực của các tổ chức KN cho nhu 
cầu KN đã chọn (được ưu tiên)
Phân công nhiệm vụ cụ thể của các tổ chức KN 
trong kế hoạch KN
Thực hiện kiểm soát, đánh giá theo nhiệm vụ đã 
giao cho các tổ chức KN
Cung cấp thông tin KN cho các tổ chức KN liên 
quan
8/17/2015 15
4.1.9 Tổ chức lập kế hoạch KN
Thành lập nhóm công tác lập kế hoạch 
khuyến nông (AI?)
Liên hệ địa phương, lập kế hoạch làm việc 
với địa phương
Chuẩn bị vật tư thiết bị phục vụ công tác 
lập kế hoạch
Chọn công cụ lập kế hoạch...
8/17/2015 16
4.2 Trình tự lập kế hoạch KN
Xác định nhu cầu KN
Xác định mục tiêu kế hoạch KN
Xác định các giải pháp và hoạt động KN
Xác định kết quả dự kiến cho kế hoạch KN
Xác định kinh phí cho kế hoạch KN
Xây dựng kế hoạch thực hiện các hoạt động 
KN
8/17/2015 17
4.2.1 Xác định nhu cầu KN (1)
Nhu cầu?
Mục đích?
Nội dung?
Thành phần tham gia?
Công cụ chủ yếu?
8/17/2015 18
4.2.1 Xác định nhu cầu KN (2)
Nhu cầu?
Tình huống mong muốn
Nhu cầu (khoảng cách)
Tình huống cần đạt ở một thời điểm nhất định
Nhu cầu (khoảng cách)
Tình huống hiện tại
8/17/2015 19
4.2.1 Xác định nhu cầu KN (3)
Nhu cầu KN?
Tình huống KN mong muốn
Nhu cầu (khoảng cách)
Tình huống KN cần đạt ở một thời điểm nhất định
Nhu cầu (khoảng cách)
Tình huống KN ởhiện tại
8/17/2015 20
4.2.1 Xác định nhu cầu KN (4)
MỤC ĐÍCH CỦA XÁC ĐỊNH NHU CẦU KN?
•Hiện trạng TN – KT - XH địa phương
•Tình hình nông nghiệp, nông thôn
•Tình hình thực hiện kế hoạch của kỳ hiện tại
•Khó khăn của nông dân về nông nghiệp, KN
•Nhu cầu nào cần KN can thiệp
8/17/2015 21
4.2.1 Xác định nhu cầu KN (5)
NỘI DUNG TRONG XÁC ĐỊNH NHU CẦU KN ?
• Tình hình cơ bản của địa phương
• Tình hình nông nghiệp, nông thôn và KN ở địa 
phương
• Thực hiện kế hoạch KN năm nay: Kết quả đạt 
được, mạnh, yếu và nguyên nhân
• Phân tích khó khăn và nhu cầu của nông dân
•Hình thành cây vấn đề
• Lựa chọn ưu tiên để đưa vào kế hoạch của năm 
tiếp theo
8/17/2015 22
Thí dụ về Cây vấn đề của diêm dân xã X
8/17/2015 23
Thí dụ về Cây vấn đề lựa chọn của diêm
dân xã X
8/17/2015 24
Thí dụ về Cây vấn đề của người chăn nuôi bò
sữa Phù Đổng
Thu nhập từ nuôi bò sữa thấp 
Năng suất sữa thấp Giá thức ăn cao Giá sữa thấp 
Chăm sóc, quản lý kém Chất lượng giống kém Dịch bệnh 
8/17/2015 25
4.2.1 Xác định nhu cầu KN (6)
THÀNH PHẦN THAM GIA XÁC ĐỊNH NHU CẦU KN?
•Cán bộ KN
•Cán bộ chính quyền địa phương
•Đại diện các tổ chức đoàn thể xã hội ở địa 
phương
•Đại diện các nhóm nông dân ở địa phương
8/17/2015 26
4.2.1 Xác định nhu cầu KN (8)
CÔNG CỤ ĐỂ XÁC ĐỊNH NHU CẦU KN?
•Thăm và khảo sát địa phương
•Quan sát đồng ruộng
•Vẽ sơ đồ có sự tham gia
•Phân tích SWOT
•Sơ đồ nguyên nhân – hậu quả
•Cây vấn đề
•Xếp hạng ưu tiên...
8/17/2015 27
4.2.2 Xác định mục tiêu kế 
hoạch KN (1)
Khái niệm Mục tiêu của kế hoạch KN
Loại mục tiêu
Cấu trúc của mục tiêu
Cách xác định mục tiêu
8/17/2015 28
4.2.2 Xác định mục tiêu kế 
hoạch KN (2)
THẾ NÀO LÀ MỤC TIÊU CỦA KẾ HOẠCH KN?
•Là cái đích mà từng cá nhân, đơn vị, tổ 
chức KN và cộng đồng phấn đấu để hoàn 
thành
•Là mô tả tình hình của đơn vị, địa phương 
trong tương lai khi giải quyết được vấn đề 
khó khăn và đáp ứng được nhu cầu KN
8/17/2015 29
4.2.2 Xác định mục tiêu kế 
hoạch KN (3)
CÁC LOẠI MỤC TIÊU CỦA KẾ HOẠCH KN?
LOẠI MỤC TIÊU
Mục tiêu chung - Là cái đích cuối cùng
- Là ngọn của cây mục tiêu
Mục tiêu trung 
gian
- Là mục tiêu góp phần đạt được mục tiêu 
chung
Mục tiêu cụ thể - Là cụ thể hóa của mục tiêu chung
- Là gốc của cây mục tiêu
8/17/2015 30
4.2.2 Xác định mục tiêu kế 
hoạch KN (4)
CẤU TRÚC MỤC TIÊU CỦA KẾ HOẠCH KN?
•Bao gồm: TÊN và CHỈ TIÊU của mục tiêu
•Tên: Tích cực, ngược với khó khăn
•Chỉ tiêu: Định lượng, gắn với thời gian –
không gian→ SMART
8/17/2015 31
4.2.2 Xác định mục tiêu kế 
hoạch KN (4)
CÁCH XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CỦA KẾ HOẠCH KN?
•Chuyển ngược cây vấn đề thành cây mục 
tiêu
•Xác định chỉ tiêu cho từng mục tiêu 
SMART.docx
•Nêu rõ các giả định (Là vấn đề/nhu cầu 
không được chọn khi xác định nhu cầu)
8/17/2015 32
Thí dụ về Cây mục tiêu của kế
hoạch khuyến nông ở Phù Đổng
Tăng thu nhập từ nuôi bò sữa 
Tăng năng suất sữa 
Nâng cao kỹ năng chăm sóc, 
quản lý 
Giảm tác động của dịch bệnh Cải thiện, nâng cao chất 
lượng giống 
8/17/2015 33
4.2.3 Xác định các giải pháp và 
hoạt động KN (1)
MỤC ĐÍCH?
Tìm ra các giải pháp để đạt được mục tiêu
đề ra trên cơ sở khai thác tiềm năng sẵn có
hay cải tiến/thay đổi các phương thức sử
dụng tiềm năng không hợp lý của người dân
8/17/2015 34
4.2.3 Xác định các giải pháp và 
hoạt động KN (2)
CÁCH LÀM?
•Căn cứ vào từng mục tiêu, chia nhóm lập kế 
hoạch thành các hợp phần khác nhau để xây 
dựng giải pháp thực hiện từng mục tiêu cụ 
thể
•Tìm và lựa chọn PA có thể để đạt từng mục 
tiêu cụ thểCau hoi xem xet tinh kha thi cua 
PA.docx
•Xác định các hoạt động cần làm của PA đã 
chọn
8/17/2015 35
Thí dụ về PA có thể và PA lựa
chọn của kế hoạch KN
Mục tiêu Phương án có thể Phương án lựa chọn 
- Nâng cao kỹ năng chăm sóc và 
quản lý bò sữa cho nông dân 
- Tập huấn và tham quan tại tỉnh 
bạn(1) 
- Xây dựng mô hình tại địa 
phương(2) 
(1) 
- Cải thiện, nâng cao chất lượng 
giống bò sữa 
- Mua con giống từ nước 
ngoài(1) 
- Hỗ trợ nhân giống tại địa 
phương(2) 
(2) 
8/17/2015 36
Thí dụ về PA lựa chọn và các
hoạt động của kế hoạch KN
PA lua chon va hoat dong cua KHKN.docx
8/17/2015 37
4.2.4 Xác định kết quả dự kiến 
cho kế hoạch KN
MỤC ĐÍCH?
Xác định được kết quả cho từng hoạt động, góp phần
đạt mục tiêu đề ra, làm cơ sở tính kinh phí cho từng
hoạt động KN
CÁCH LÀM?
•Ứng với mỗi hoạt động sẽ có những kết quả xác
định
•Ứng với mỗi kết quả sẽ có chỉ tiêu thể hiện sự thành
công của kết quả đó (SMART)
8/17/2015 38
Thí dụ về Kết quả dự kiến cho
kế hoạch KN
Cac hoat dong va ket qua du kien cua KHKN.docx
8/17/2015 39
4.2.5 Xác định kinh phí cho kế 
hoạch KN
MỤC ĐÍCH?
Xác định kinh phí làm cơ sở xây dựng kế hoạch tài chính 
cho từng hoạt động KN
CÁCH LÀM?
• Căn cứ vào SL, CL kết quả dự kiến đạt được và định mức 
cho từng hoạt động KN để tính kinh phí
• Xác định khả năng đóng góp của các bên liên quan để 
tính kinh phí
• Phân bổ kinh phí theo hướng lồng ghép, tăng cường sự 
phân cấp và đóng góp của cơ sở trong triển khai thực
hiện
8/17/2015 40
Thí dụ về Kinh phí của kế
hoạch khuyến nông
Kinh phi cua KHKN.docx
8/17/2015 41
4.2.6 Xây dựng kế hoạch thực hiện (1)
MỤC ĐÍCH?
Xác định được kế hoạch thực hiện và thể hiện 
được sự phối kết hợp của các bên liên quan trong 
triển khai các hoạt động KN
CẤU TRÚC/KẾT CẤU?
Hoạt
động
Kết quả 
dự kiến
Kinh phí Thời gian Trách
nhiệm 
chính
Phối
hợp
1...
2...
8/17/2015 42
4.2.6 Xây dựng kế hoạch thực hiện (2)
CÁCH LÀM?
•Việc gì? 
• Kết quả cần đạt? 
• Kinh phí?
• Khi nào thực hiện? (Theo âm hay dương phải 
thống nhất)
•Ai chịu trách nhiệm chính? 
•Ai phối hợp?
8/17/2015 43
Thí dụ về Xây dựng kế hoạch
thực hiện
Xay dung ke hoach thuc hien.docx
8/17/2015 44
4.3 Tổ chức thực hiện kế 
hoạch KN
Thông qua và phê duyệt kế hoạch
Tổng hợp kế hoạch của đơn vị
Xây dựng kế hoạch công tác của đơn vị
Tổ chức các nguồn lực để thực hiện kế 
hoạch công tác của đơn vị
8/17/2015 45
4.3.1 Thông qua và phê duyệt 
kế hoạch
Vai trò?
◦ Thẩm định/đánh giá khả thi để đảm bảo tính 
pháp lý cho kế hoạch KN
Tiến hành khi nào?
◦ Sau khi xây dựng xong kế hoạch KN 
Ai làm?
◦ Chuyên gia/người am hiểu về lĩnh vực mà kế 
hoạch KN đề cấp
◦ Cấp trên thẩm định kế hoạch của cấp dưới
8/17/2015 46
4.3.2 Tổng hợp kế hoạch KN 
của đơn vị 
KẾ HOẠCH KN ĐƯỢC PHÊ DUYỆT
↓ (TỔNG HỢP)
===========
CÁC LOẠI KẾ HOẠCH KN CỦA ĐƠN VỊ
Các loại kế hoạch của đơn vị KN?
• KH nhân sự
• KH vật chất/đầu tư trang thiết bị vật tư
• KH của từng hoạt động KN cụ thể (Tập huấn...)
• KH tài chính...
Từng kế hoạch trên sẽ do các bộ phận chức năng 
(AI?) đảm nhận
8/17/2015 47
4.3.3 Xây dựng kế hoạch công 
tác của đơn vị KN (1)
NHIỆM VỤ ĐƯỢC GIAO 
+
KH ĐÃ ĐƯỢC PHÊ DUYỆT & TỔNG HỢP
================
KẾ HOẠCH CÔNG TÁC
Lưu ý: Kế hoạch công tác/KH công việc được xây
dựng theo mùa vụ SX, quý, tháng, tuần, ngày
8/17/2015 48
4.3.3 Xây dựng kế hoạch công 
tác của đơn vị KN (2)
AI sẽ phải lập kế hoạch công tác?
• Phòng ban
• Tổ nhóm
• Cá nhân
AI sẽ duyệt kế hoạch công tác?
NỘI DUNG của kế hoạch công tác?
• Làm gì?
• Kết quả dự kiến?
• Kinh phí? (Bao nhiêu? Khi nào? Nguồn? Cách huy động?)
• Thời gian? (Bắt đầu – Kết thúc)
• Ai chịu trách nhiệm chính?
• Ai phối hợp
• Có gì phải điều chỉnh so với KH ban đầu?
8/17/2015 49
4.3.4 Tổ chức nguồn lực để thực 
hiện KH công tác của đơn vị KN
Kế hoạch công tác được thông qua/duyệt
↓
Tổ chức nguồn lực để thực hiện kế hoạch đó
8/17/2015 50
4.4 Giám sát và đánh giá kế 
hoạch KN
Đánh giá tính khả thi của kế hoạch KN
Giám sát và đánh giá thực hiện kế hoạch KN
Đánh giá kết quả và tác động
8/17/2015 51
4.4.1 Đánh giá tính khả thi của 
kế hoạch KN (1)
MỤC ĐÍCH?
•KH có khả thi không (công nghệ, kinh tế, xã 
hội, môi trường, tổ chức, tài chính...)
•KH phải thay đổi/hoàn thiện thêm gì
8/17/2015 52
4.4.1 Đánh giá khả thi của KH KN (2)
NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ KHẢ THI CỦA KH KN?
Khả thi Trả lời các câu hỏi 
1. Công nghệ -Phù hợp với điều kiện kỹ thuật địa phương?
-Giải quyết khó khăn về công nghệ của địa phương?
-Phát huy được công nghệ hiện có của địa phương?
-Phù hợp với năng lực sử dụng của dân địa phương?
2. Kinh tế -Phù hợp với nhu cầu thị trường, địa phương?
-Mang lại hiệu quả kinh tế?
-Có giúp người dân vượt qua khó khăn?
3. Xã hội -Đạt mục tiêu xã hội, giảm nghèo, bảo tồn VH truyền thống?
-Cơ hội phát triển cho nhóm dễ bị tổn thương?
4. Môi trường -Bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học?
-Ô nhiễm môi trường, giảm cấp tài nguyên thiên nhiên?
5. Tổ chức -Vai trò tham mưu/tư vấn của cơ quan KN?
-Tham gia của phía hưởng lợi?
-Phù hợp với tổ chức của nông dân trong cộng đồng?
6. Tài chính -Cách huy động, tổ chức sử dụng nguồn lực?
-Bên hưởng lợi có đủ khả năng chi trả và tiếp nhận?
8/17/2015 53
4.4.2 Giám sát, đánh giá thực 
hiện kế hoạch KN (1)
YÊU CẦU?
•Kịp thời, phản hồi nhanh → Để ?
•Phát hiện cơ hội, khó khăn trong khi thực 
hiện
•Đảm bảo mục tiêu của KH KN
•Có sự tham gia trong công tác giám sát, 
đánh giá
8/17/2015 54
4.4.2 Giám sát, đánh giá thực 
hiện kế hoạch KN (2)
NỘI DUNG?
•Thực hiện so với KH
•Tiến độ cung cấp, đóng góp nguồn lực
•Kết quả của từng hoạt động (SL, CL, thời gian, 
kinh phí theo thời điểm đánh giá)
•Mục tiêu đạt được so với KH
•Khó khăn, cơ hội trong thực hiện
•Rút kinh nghiệm trong thực hiện
•Đề xuất cách khắc phục 
8/17/2015 55
Theo dõi
Thực 
hiện
So sánh
Điều 
chỉnh
Xây dựng
tiêu 
chuẩn
Chu trình giám sát thực hiện
KHKN
8/17/2015 56
PhÐp so s¸nh khi gi¸m s¸t
57
SO SÁNH
Thùc hiÖn - kÕ ho¹ch
Thùc hiÖn - tiªu chuÈn
KÕt qu¶ - chi phÝ
8/17/2015
Phép so sánh trong đánh giá
58
So sánh
Thùc tÕ – Môc tiªu
Chi phÝ – Lîi Ých
Cã – Kh«ng
Truíc – Sau
8/17/2015
4.4.3 Đánh giá kết quả và tác động (1)
MỤC ĐÍCH?
•Kết quả đạt được từ các hoạt động KN
•Tác động KT-XH-MT do thực hiện các 
hoạt động KN
•Kinh nghiệm triển khai các hoạt động 
KN tiếp theo
8/17/2015 59
4.4.3 Đánh giá kết quả và tác động (2)
NỘI DUNG?
•Tổ chức thực hiện KH KN ở các cấp
•Tham gia của các bên liên quan
•Kết quả đạt được của từng hoạt động KN
•Mục tiêu đạt được so với KH
•Tác động tích cực, tiêu cực
•Đề xuất để hoàn thiện công tác KN trong
tương lai
8/17/2015 60