Giáo trình Cấp thoát nước - Chương 7: Hệ thống cấp nước trong nhà

sàôn træûc tiãúp tçm âæåüc 
læu læåüng næåïc tênh toaïn cho caïc ngäi nhaì cäng cäüng. 
 Caïc loaûi nhaì âàûc biãût khaïc: (Caïc phoìng khaïn giaí, luyãûn táûp thãø thao, nhaì àn táûp thãø, cæía 
haìng àn uäúng, xê nghiãûp chãú biãún thæïc àn, nhaì tàõm cäng cäüng, caïc phoìng sinh hoaût trong caïc 
xê nghiãûp cäng nghiãûp): 
 q = ∑
β
100
.N.q o , [l/s]. 
q : Læu læåüng tênh toaïn, [l/s]. 
q0 : Læu læåüng tênh toaïn cho mäüt TBVS cuìng loaûi. 
β : Hãû säú haût âäüng âäöng thåìi cuía caïc TBVS cuìng loaûi, láúy theo baíng 16. 
Baíng 16: Hãû säú β (tênh bàòng %) theo TCVN 4513-88: 
Loaûi duûng cuû vãû sinh Raûp chiãúu boïng, häüi 
træåìng, cáu laûc bäü, 
cung thãø thao 
Raûp haït, 
raûp xiãúc 
Nhaì àn táûp thãø, 
cæía haìng àn uäúng, 
XN chãú biãún thæïc 
àn 
Phoìng sinh 
hoaût cuía xê 
nghiãûp 
Cháûu ræía màût, tay 80 60 80 30 
Häú xê coï thuìng ræía 70 50 60 40 
Áu tiãøu 100 80 50 25 
Voìi tàõm hæång sen 100 100 100 100 
Cháûu ræía trong càng tin 100 100 - - 
Maïng tiãøu 100 100 100 100 
Cháûu ræía baït - - 30 - 
Cháûu tàõm - - - 50 
 Chuï yï: Khi xaïc âënh læu læåüng tênh toaïn cho mäüt ngäi nhaì ta phaíi xaïc âënh täøng säú âæång læåüng cuía toaìn bäü 
ngäi nhaì räöi aïp duûng cäng thæïc âãø xaïc âënh læu læåüng tênh toaïn cho ngäi nhaì âoï, khäng âæåüc láúy læu læåüng tênh toaïn cuía mäüt 
âån nguyãn (trãn cå såí âæång læåüng cuía mäüt âån nguyãn) räöi nhán våïi säú âån nguyãn cuía caí nhaì, âiãöu âoï laì sai cå baín. 
Ngoaìi ra coï thãø xaïc âënh læu læåüng tênh toaïn theo phæång phaïp xaïc suáút. Phæång 
phaïp naìy cho kãút quaí chênh xaïc hån nhæng phæïc taûp hån nhiãöu. 
b/ Choün âæåìng kênh cho tæìng âoaûn äúng: 
Sau khi âaî xaïc âënh âæåüc læu læåüng næåïc tênh toaïn cho tæìng âoaûn äúng, dæûa vaìo váûn 
täúc kinh tãú, tra caïc baíng tênh thuíy læûc âæåìng äúng cáúp næåïc âãø choün âæåìng kênh äúng cuía tæìng 
âoaûn. Váûn täúc kinh tãú cuía næåïc trong maûng læåïi cáúp næåïc trong nhaì coï thãø láúy 0,5 - 1,0 m/s, 
Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC 
Nguyãùn Âçnh Huáún = 88 = ÂHBKÂN 
váûn täúc täúi âa khäng væåüt quaï 1,5 m/s. Trong træåìng håüp coï chaïy váûn täúc täúi âa coï thãø láúy 2,5 
m/s. 
Baíng 17: Baíng choün âæåìng kênh äúng khi täøng säú âæång læåüng ∑N <20. 
∑ N 1 3 6 12 20 
d [mm] 10-15 15-25 25-32 32-50 50-70 
c/ Xaïc âënh täøn tháút aïp læûc cho tæìng âoaûn äúng cuîng nhæ cho toaìn thãø maûng theo âæåìng báút låüi 
nháút, tæïc laì tæì âæåìng dáùn vaìo âãún TBVS åí vë trê cao vaì xa nháút cuía ngäi nhaì. Täøn tháút aïp læûc 
theo chiãöu daìi äúng cuîng nhæ täøn tháút cuûc bäü cuîng xaïc âënh theo cäng thæïc åí chæång 2. 
d/ Xaïc âënh aïp læûc cáön thiãút cuía ngäi nhaì (Hct) vaì aïp læûc cuía maïy båm Hb (xem chæång 2). 
Cuäúi cuìng so saïnh våïi aïp læûc cuía âæåìng äúng ngoaìi phäú âãø choün så âäö HTCN phuì håüp. 
Viãûc tênh toaïn thuíy læûc maûng læåïi cáúp næåïc trong nhaì thæåìng tênh cho maûng læåïi cuût. 
Nãúu ngäi nhaì âæåüc thiãút kãú theo maûng læåïi voìng thç tênh täøn tháút aïp læûc cho tæìng næía voìng 
mäüt , nãúu sai säú täøn tháút cuía hai næía voìng nhoí hån 5% thç âaût yãu cáöu, nãúu khäng ta âiãöu 
chènh laûi læu læåüng tênh toaïn vaì tênh laûi. 
Khi tênh toaïn hãû thäúng cáúp næåïc trong nhaì seî coï tçnh traûng laì aïp læûc cáön thiãút cuía caïc 
loaûi TBVS cuìng loaûi åí caïc táöng nhaì seî khaïc nhau, phuû thuäüc vaìo caïch âàût âæåìng äúng chênh 
(dæåïi hoàûc trãn). Læu læåüng næåïc cuía caïc TBVS åí gáön äúng chênh thæåìng låïn caïc TBVS åí caïc 
nåi khaïc, nghéa laì åí gáön coï thãø thæìa næåïc , åí xa laûi khäng âuí. Vç váûy cáön phaíi tçm caïch loaûi boí 
båït aïp læûc dæ åí caïc TBVS gáön äúng chênh âãø âaím baío aïp læûc cáön thiãút åí caïc thiãút bë xa, laìm cho 
caïc TBVS cuía toaìn ngäi nhaì gáön bàòng nhau. Âiãöu âoï coï thãø thæûc hiãûn âæåüc bàòng caïch duìng 
van giaím aïp âàût åí âáöu caïc äúng nhaïnh: thay âäøi âæåìng kênh äúng nhaïnh hoàûc âån giaín nháút laì 
duìng räng âen giaím aïp âàût vaìo trong caïc bäü ba (tã) åí âáöu caïc äúng nhaïnh mäùi táöng (tuìy theo 
mæïc âäü dæ thæìa âãø choün räng âen cho phuì håüp). 
Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC 
Nguyãùn Âçnh Huáún = 89 = ÂHBKÂN 
3/ VÊ DUÛ TÊNH TOAÏN MAÛNG LÆÅÏI CÁÚP NÆÅÏC TRONG NHAÌ: 
 §Ò bµi: 
TÝnh to¸n thiÕt kÕ m¹ng cÊp n−íc trong nhµ cho khu WC nh− h×nh vÏ. 
Cho biÕt ®©y lµ nhµ tËp thÓ 3 tÇng. Mçi tÇng nhµ cao 3,6m. 
Sö dông èng nhùa tæng hîp. 
§−êng èng cÊp n−íc bªn ngoµi c¸ch t−êng nhµ 5m. Ch«n s©u 1m. 
 H−íng dÉn: 
1/ Chän vÞ trÝ èng ®øng: 
- VÞ trÝ èng ®øng th−êng ®Æt ë gãc t−êng, ®¶m b¶o mü quan. 
- Trung t©m cña c¸c thiÕt bÞ dïng n−íc. 
- Cã thÓ kÕt hîp víi c¸c èng kh¸c trong cïng hép kü thuËt. 
- GÇn víi ®−êng èng cÊp ngoµi nhµ. 
500 800 1100 1000 1000 900 700 700 300 
7000 
2100 600 900 900 600 1900 
40
00
èn
g 
ng
oµ
i 
nh
µ 
5000 
500 800 1100 1000 1000 900 700 700 300 
7000 
2100 600 900 900 600 1900 
40
00
èn
g 
ng
o
i n
h
5000 
èng øng 
Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC 
Nguyãùn Âçnh Huáún = 90 = ÂHBKÂN 
2/ VÏ s¬ ®å kh«ng gian: 
3/ §¸nh sè c¸c ®o¹n èng tÝnh to¸n: 
- §¸nh sè tuyÕn chÝnh: tõ vÞ trÝ bÊt lîi nhÊt vÒ ®iÓm nèi víi ®−êng èng bªn ngoµi. 
- Sau ®ã ®¸nh sè c¸c èng nh¸nh, nÕu c¸c nh¸nh gièng nhau th× chØ cÇn tÝnh 1 nh¸nh. 
4/ Tra b¶ng ®−¬ng l−îng ®¬n vÞ cña c¸c thiÕt bÞ dïng n−íc cã trªn s¬ ®å: 
Tªn thiÕt bÞ Ký hiÖu ®−¬ng l−îng N 
Röa MÆt RM 0,33 
ChËu GiÆt CG 1 
H−¬ng Sen HS 0,67 
M¸ng tiÓu (1m) MT 0,3 
Hè XÝ HX 0,5 
5/ X¸c ®Þnh l−u l−îng tÝnh to¸n tõng ®o¹n èng: 
Nhµ c«ng céng: N..2,0q tt α= [l/s]. Nhµ tËp thÓ nªn α = 2,5 (b¶ng 15). 
A B C 
D 
E 
F 
G 
H I 
0,00 
3,6 
7,2 
-1,0 
Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC 
Nguyãùn Âçnh Huáún = 91 = ÂHBKÂN 
§o¹n C¸c thiÕt bÞ ΣN qtt[l/s] Ghi chó 
A-B 2RM 0,66 0,20 B¶ng 18 
B-C 2RM+3HS 2,67 0,60 B¶ng 18 
C-D 2RM+3HS+3HX 4,17 1,02 C«ng thøc 
D-E 2RM+3HS+3HX+3CG+1MT 7,80 1,40 C«ng thøc 
E-F 4RM+6HS+6HX+6CG+2MT 15,60 1,97 C«ng thøc 
F-G 6RM+9HS+9HX+9CG+3MT 23,40 2,42 C«ng thøc 
H-I 3CG 3,00 0,60 B¶ng 18 
I-D 3CG+1MT 3,63 0,95 C«ng thøc 
6/ Chän èng vµ lËp b¶ng tÝnh thuû lùc: 
* TÝnh cho tuyÕn chÝnh (tuyÕn bÊt lîi nhÊt): 
§o¹n L [m] qtt [l/s] D [mm] v [m/s] 1000i Hi=i.L 
A-B 1,9 0,20 20 0,99 108,10 0,21 
B-C 2,9 0,60 40 0,72 25,40 0,07 
C-D 1,7 1,02 40 1,22 65,12 0,11 
D-E 3,6 1,40 63 0,67 13,00 0,05 
E-F 3,6 1,97 63 0,95 23,77 0,09 
F-G 6 2,42 63 1,17 34,30 0,21 
* TÝnh cho nh¸nh phô: 
§o¹n L [m] qtt [l/s] D [mm] v [m/s] 1000i Hi=i.L 
H-I 4,5 0,60 40 0,72 25,40 0,07 
I-D 4 0,95 40 1,14 57,30 0,23 
7/ TÝnh chän ®ång hå ®o n−íc: 
L−u l−îng toµn ng«i nhµ: qtt = 2,42 [l/s]. Dùa vµo b¶ng chän ®ång hå (b¶ng 10) ta chän ®ång 
hå lo¹i c¸nh qu¹t cì 40mm: 
- L−u l−îng nhá nhÊt: Qmin = 0,14 [l/s]. 
- L−u l−îng lín nhÊt: Qmax = 2,80 [l/s]. 
- L−u l−îng ®Æc tr−ng: Q®t = 20 [m
3/h]. 
- Søc kh¸ng cña ®ång hå: S = 0,32 (b¶ng 11). 
KiÓm tra c¸c ®iÒu kiÖn: 
- §kiÖn1: Qmin < qtt < Qmax ⇒ ®¹t. 
- §kiÖn 2: qtt < 0,5.Q®t ⇒ ®¹t. 
- Tæn thÊt: H®h = S.qtt
2 = 0,32.(2,42)2 = 1,87 m < 2,5 m ⇒ ®¹t. 
8/ X¸c ®Þnh ¸p lùc cÇn thiÕt cña nhµ: 
tdhhct HHHH ++= ∑ , [m]. 
Hhh: ®é chªnh h×nh häc cña thiÕt bÞ vÖ sinh cao nhÊt so víi ®−êng èng bªn ngoµi: 
Hhh = 10m. 
Htd: ¸p lùc tù do cña h−¬ng sen: Htd = 3m. 
ΣH: tæng tæn thÊt ¸p lùc trªn ®−êng èng: 
 ∑∑∑ ++= iidh H%.30HHH = 1,87 + 0,74 + 0,3.0,74 = 2,83 m. 
Do ®ã: Hct = 10 + 2,83 + 3 = 15,83 m. 
VËy ®Ó nhµ cÊp n−íc b×nh th−êng th× ¸p lùc cña ®−êng èng bªn ngoµi ph¶i cã ¸p lùc lµ 16m. 
Hi = 0,74 
Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC 
Nguyãùn Âçnh Huáún = 92 = ÂHBKÂN 
VI - CAÏC CÄNG TRÇNH TROÏÏÏ NG HTCNTN 
1/ KEÏT NÆÅÏC : 
Keït næåïc thæåìng âæåüc xáy dæûng khi aïp læûc næåïc åí ngoaìi nhaì khäng âaím baío thæåìng 
xuyãn hoàûc hoaìn toaìn khäng âaím baío. Keït coï nhiãûm vuû âiãöu hoìa næåïc trong nhaì (dæû træî khi 
thæìa vaì bäø sung khi thiãúu, âäöng thåìi dæû træî mäüt pháön næåïc khi chæîa chaïy). 
Keït coï thãø xáy bàòng gaûch, bã täng, bã täng cäút theïp hoàûc bàòng theïp táúm. Coï thãø duìng 
caïc bçnh theïp khäng rè hoàûc nhæûa composit. Hçnh daïng keït coï thãø laì troìn, vuäng, chæî nháût. Keït 
thæåìng âàût trong háöm maïi, trãn sán thæåüng hay trãn läöng cáöu thang (nåi cao nháút). Coï thãø gàõn 
liãön våïi kãút cáúu maïi hoàûc âàût trãn saìn, gäúi hoàûc cäüt âåî bàòng gäù hoàûc bã täng. Khoaíng caïch 
giæîa caïc keït næåïc, giæîa thaình keït våïi caïc kãút cáúu nhaì khäng nhoí hån 0,7m. 
Keït næåïc thæåìng âæåüc trang bë caïc loaûi äúng giäúng nhæ âaìi næåïc: äúng dáùn næåïc lãn, 
xuäúng, äúng traìn, äúng xaí khä keït, thæåïc âo hay äúng tên hiãûu mæûc næåïc trong keït,... 
Dung têch keït næåïc âæåüc tênh tæì 
læåüng næåïc cáön âiãöu hoìa vaì læåüng næåïc dæû 
træî chäúng chaïy hoàûc saín xuáút (nãúu coï) theo 
cäng thæïc: 
Wk = K.(Wâh + Wcc) , [m3]. 
K : Hãû säú dæû træî kãø âãún chiãöu cao xáy dæûng 
vaì pháön càûn làõng åí âaïy keït 
K = 1,2 - 1,3. 
Wâh : Dung têch âiãöu hoìa cuía keït, [m3]. 
Wcc : Dung têch næåïc dæû træî chæîa chaïy. 
 Dung têch cáön âiãöu hoìa Wâh coï thãø xaïc 
âënh nhæ sau: 
- Khi hãû thäúng khäng coï maïy båm 
tàng aïp, Wâh laì täøng læåüng næåïc tiãu thuû 
trong nhæîng giåì cao âiãøm (luïc aïp læûc bãn ngoaìi khäng âuí). Muäún xaïc âënh cáön phaíi biãút chãú 
âäü tiãu thuû næåïc cuía ngäi nhaì, xaïc âënh theo cäng thæïc: 
 Wâh = Q.T , [m3]. 
Q : Læu læåüng cuía giåì duìng næåïc låïn nháút trong ngaìy, [m3/h]. 
T : Thåìi gian thiãúu næåïc trong ngaìy, [giåì]. Khi khäng coï säú liãûu âáöy âuí coï thãø láúy 50 - 80% 
læu læåüng næåïc ngaìy âãm cuía ngäi nhaì. 
- Khi hãû thäúng coï keït vaì traûm båm, dung têch âiãöu hoìa cuía keït giaím âi ráút nhiãöu vaì 
phuû thuäüc vaìo säú láön måí maïy båm vaì cäng suáút danh nghéa cuía noï. 
Khi måí maïy båm bàòng tay: 
Wâh = Qngaìy / n. 
Hçnh 7.15: Cáúu taûo keït næåïcú û ï ïú û ï ïú û ï ï . 
Ä
Úng
 tê
n 
hi
ãûu
Ä
Úng
 n
æå
ïc 
lã
n 
xu
äún
g
Ä
Úng
 x
aí 
cà
ûn
ÄÚng traìn 
Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC 
Nguyãùn Âçnh Huáún = 93 = ÂHBKÂN 
Qngaìy : Læu læåüng næåïc trong nhæîng ngaìy duìng næåïc låïn nháút, [m3/ngaìy]. 
n : Säú láön måí maïy trong ngaìy (3-6 láön). 
Khi tênh toaïn så bäü coï thãø láúy: 
Wâh = (0-30%)Qng.â . 
Trong caïc nhaì nhoí, læåüng næåïc duìng êt, cho pheïp láúy: 
Wâh = (50-100%)Qng.â. 
Khi båm âoïng måí tæû âäüng, Wâh cuía keït tênh bàòng cäng thæïc: 
Wâh = Qb / 2n. 
Qb : Cäng suáút cuía båm, tênh bàòng læu læåüng giåì låïn nháút, [m3/h]. 
n : Säú láön måí maïy båm trong 1 giåì (2-4 láön). 
Dung têch âiãöu hoìa cuía keït trong træåìng håüp naìy khäng âæåüc nhoí hån 5% Qngâ cuía 
ngäi nhaì. 
Læu læåüng næåïc dæû træî trong keït âæåüc xaïc âënh theo caïc yãu cáöu chæîa chaïy hoàûc saín 
xuáút nãúu coï. Trong caïc ngäi nhaì coï hãû thäúng cáúp næåïc chæîa chaïy thi: 
Wcc =0,6.qcc.ncc. 
qcc : Læu læåüng næåïc trong mäüt voìi chæîa chaïy, [l/s]. 
ncc : Säú voìi chæîa chaïy hoaût âäüng âäöng thåìi. 
Dung têch keït næåïc khäng nãn låïn quaï 20-25m3 âãø khäng gáy quaï taíi cho ngäi nhaì. 
Khi dung têch låïn hån coï thãø chia thaình nhiãöu keït bäú trê åí nhiãöu khu vãû sinh khaïc nhau trong 
nhaì. 
Chiãöu cao âàût keït næåïc âæåüc xaïc âënh trãn cå såí âaím baío aïp læûc âãø âæa næåïc vaì taûo 
ra aïp læûc tæû do âuí åí TBVS báút låüi nháút trong træåìng håüp duìng næåïc låïn nháút. Nhæ váûy keït næåïc 
phaíi coï âaïy âàût cao hån TBVS báút låüi nháút mäüt khoaíng bàòng täøng aïp læûc dæ åí TBVS báút låüi 
nháút vaì täøn tháút aïp læûc tæì keït âãún TBVS âoï. Chiãöu cao tæì âiãøm láúy næåïc báút låüi âãún âaïy keït Hk 
coï thãø tênh tæì cäng thæïc: 
Hk = h + Hct , [m]. 
h : Täøng täøn tháút aïp læûc theo chiãöu daìi vaì cuûc bäü tæì âiãøm báút låüi âãún âaïy keït, [m]. 
Hct : Aïp læûc cäng taïc taûi âiãøm báút låüi, [m]. 
Trong caïc ngäi nhaì åí vaì cäng cäüng keït thæåìng âàût ngay trãn maïi nhaì hoàûc trong háöm 
maïi. Nhæ váûy aïp læûc tæû do vaì læu læåüng næåïc cuía caïc TBVS åí trãn seî beï hån åí caïc TBVS táöng 
dæåïi. ÅÍ caïc nhaì cäng cäüng âàûc biãût khi cáön âaím baío âuí aïp læûc tæû do cho caïc TBVS táöng trãn 
cuìng phaíi âàût keït âuïng vë trê thiãút kãú coï thãø cao hån maïi nhaì. Tuy nhiãn âàût keït quaï cao seî 
khäng låüi vãö kãút cáúu, vãö myî quan kiãún truïc ngäi nhaì, khi âoï coï thãø choün âæåìng kênh äúng dáùn 
låïn hån. 
Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC 
Nguyãùn Âçnh Huáún = 94 = ÂHBKÂN 
Khi thiãút kãú hãû thäúng coï keït cáön læu yï tåïi caïc nhæåüc âiãøm nhæ tàng taíi troüng ngäi nhaì, 
tàng giaï thaình xáy dæûng phaíi coï biãûn phaïp suûc ræía keït theo chu kyì vaì âaím baío næåïc luän coï 
cháút læåüng täút. 
2/ BÃØ CHÆÏA NÆÅÏC : 
Theo qui phaûm, nãúu aïp læûc cuía âæåìng äúng cáúp næåïc bãn ngoaìi nhaì nhoí hån 6m thç 
phaíi xáy dæûng bãø chæïa næåïc. Dung têch cuía bãø chæïa xaïc âënh trãn cå såí chãú âäü næåïc chaíy âãún 
vaì chãú âäü laìm viãûc cuía maïy båm. Trong træåìng håüp khäng coï âáöy âuí säú liãûu coï thãø láúy dung 
têch bãø chæïa bàòng 1-2 láön læu læåüng næåïc tênh toaïn ngaìy âãm cuía ngäi nhaì tuìy theo nhaì låïn 
hay nhoí, yãu cáöu cáúp næåïc liãn tuûc hay khäng. Træåìng håüp coï hãû thäúng cáúp næåïc chæîa chaïy 
trong nhaì thç phaíi dæû træî thãm læåüng næåïc chæîa chaïy trong 3 giåì liãön. Khi thiãút kãú bãø chæïa 
phaíi coï maïy båm âi keìm. 
Bãø chæïa coï thãø xáy bàòng gaûch, bã täng, bã täng cäút theïp, coï daûng hçnh troìn, vuäng 
hay chæî nháût, âàût trong hay ngoaìi nhaì, näøi hay chçm dæåïi màût âáút. Bãø chæïa cuîng âæåüc trang bë 
caïc äúng vaì thiãút bë giäúng nhæ bãø chæïa næåïc saûch trong caïc traûm xæí lyï næåïc. 
3/ MAÏY BÅM VAÌ TRAÛM BÅM: 
Trong HTCNTB maïy båm âæåüc duìng âãø tàng aïp læûc âæa næåïc lãn caïc táöng cao cuía 
ngäi nhaì khi aïp læûc ngoaìi phäú thiãúu hoàûc âãø båm næåïc chæîa chaïy cho ngäi nhaì. Thäng thæåìng 
ngæåìi ta duìng maïy båm ly tám chaûy âiãûn. 
Maïy båm coï thãø laìm viãûc trong hãû thäúng coï bãø chæïa hoàûc khäng bãø chæïa (láúy næåïc 
træûc tiãúp åí âæåìng äúng cáúp næåïc ngoaìi nhaì hay trong hãû thäúng coï hoàûc khäng coï keït âiãöu hoìa). 
Khi láúy næåïc åí âæåìng äúng bãn ngoaìi maïy båm phaíi âæåüc tênh våïi aïp læûc tháúp nháút cuía âæåìng 
äúng. Nãúu aïp læûc cuía âæåìng äúng tháúp hån 6m thç phaíi xáy bãø chæïa. 
Muäún chaûy maïy båm phaíi biãút 2 chè tiãu cå baín laì læu læåüng tênh toaïn [m3/h, l/s] vaì 
aïp læûc cáön båm [m]. 
Læu læåüng næåïc tênh toaïn laì læu læåüng låïn nháút cuía ngäi nhaì. Khi coï chaïy, læu læåüng 
båm bàòng læu læåüng næåïc sinh hoaût låïn nháút Qsh.max vaì læu læåüng næåïc chæîa chaïy Qcc cäüng laûi, 
tæïc laì: 
Qb = Qsh.max + Qcc . 
Trong hãû thäúng khäng coï bãø chæïa, aïp læûc båm næåïc tênh bàòng hiãûu säú cuía aïp læûc cáön 
thiãút låïn nháút cuía ngäi nhaì vaì aïp læûc âaím baío täúi thiãøu cuía maûng læåïi ngoaìi phäú theo cäng 
thæïc: 
Hb = Hct - Hmin. 
Trong hãû thäúng coï bãø chæïa, aïp læûc båm chênh laì aïp læûc cáön thiãút cuía ngäi nhaì nhæng 
âæåüc tênh tæì mæûc næåïc tháúp nháút trong bãø chæïa âãún TBVS åí vë trê báút låüi nháút so våïi âæåìng 
dáùn vaìo cäüng våïi aïp læûc dæ åí âáöu voìi vaì täøng täøn tháút aïp læûc trãn âæåìng dáùn tæì maûng læåïi 
ngoaìi phäú âãún âiãøm báút låüi âoï. 
Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC 
Nguyãùn Âçnh Huáún = 95 = ÂHBKÂN 
Sau khi tênh âæåüc læu læåüng vaì aïp læûc, dæûa vaìo caïc âàûc tênh hoàûc caïc chè tiãu kyî thuáût 
cuía maïy båm âãø choün maïy båm coï hiãûu suáút cao nháút khi båm læu læåüng låïn nháút. 
Traûm båm coï thãø bäú trê åí läöng cáöu thang hoàûc bãn ngoaìi nhaì. Gian âàût båm phaíi khä 
raïo, saïng suía, thäng thoaïng, xáy bàòng váût liãûu khäng chaïy hoàûc êt chaïy, coï kêch thæåïc âuí âãø 
làõp âàût dãù daìng vaì quaín lyï thuáûn tiãûn. 
Maïy båm bäú trê cuìng van khoïa trãn âæåìng äúng dáùn næåïc vaìo goüi laì nuït maïy båm. 
Caïc maïy båm coï thãø âàût song song hoàûc näúi tiãúp theo thiãút kãú tuìy theo aïp læûc, læu læåüng cuía 
tæìng maïy båm vaì aïp læûc cuîng nhæ læu læåüng næåïc yãu cáöu cuía ngäi nhaì. 
Viãûc thao taïc váûn haình maïy båm coï thãø bàòng thuí cäng, baïn tæû âäüng vaì tæû âäüng hoaìn 
toaìn. Cáön theo âuïng qui trçnh váûn haình nhæ sau: Khi maïy båm bàõt âáöu laìm viãûc, van trãn 
âæåìng äúng âáøy âoïng laûi (båm laìm viãûc khäng taíi), khi aïp læûc âaî âaût giaï trë yãu cáöu, måí khoïa 
trãn âæåìng äúng âáøy tæì tæì vaì måí hàón khoïa. Khi tàõt båm thæûc hiãûn theo qui trçnh ngæåüc laûi. 
Âãø giaíi quyãút váún âãö tæû âäüng hoïa ngæåìi ta phaíi duìng caïc thiãút bë sau: Råle phao khi 
ngäi nhaì coï keït næåïc trãn maïi; Råle aïp læûc (aïp læûc kãú tiãúp xuïc) khi khäng coï keït næåïc; Råle tia 
hoaût âäüng theo nguyãn tàõc khi täúc âäü cuía næåïc trong äúng thay âäøi seî tæû âäüng âoïng ngàõt âiãûn 
âãø måí vaì dæìng maïy båm, thæåìng aïp duûng âãø måí maïy båm chæîa chaïy. 
4/ TRAÛM KHÊ EÏP: 
Træåìng håüp khäng thãø xáy keït næåïc bãn trong nhaì vç dung têch quaï låïn, chiãöu cao keït 
quaï cao,... thç coï thãø xáy caïc traûm khê eïp âãø âiãöu hoìa vaì taûo aïp thay cho keït næåïc. 
Traûm khê eïp gäöm 2 thuìng bàòng theïp: mäüt thuìng chæïa næåïc vaì mäüt thuìng chæïa khê. 
Trong nhæîng giåì duìng næåïc êt nháút, næåïc seî vaìo thuìng næåïc vaì däön khê sang thuìng khê. Khi 
næåïc lãn âáöy thuìng thç aïp læûc khê trong thuìng khê seî låïn nháút (Pmax). Khi bãn ngoaìi thiãúu næåïc , 
næåïc tæì thuìng chaíy ra cung cáúp cho ngäi nhaì, khê laûi tæì thuìng khê däön sang thuìng næåïc vaì daîn 
ra. Khi næåïc caûn tåïi âaïy thç aïp læûc khê laì beï nháút (Pmin). 
Dung têch thuìng Wn chênh laì dung têch cuía keït næåïc, coìn dung têch thuìng khäng khê 
Wkk xaïc âënh dæûa theo aïp læûc Pmax vaì Pmin. Âãø âaím baío âæa næåïc tåïi moüi TBVS trong nhaì thç 
Pmin phaíi bàòng aïp læûc cáön thiãút cuía ngäi nhaì (Pmin = Pct). Aïp læûc Pmax phaíi láúy sao cho khäng låïn 
quaï âãø traïnh våî thuìng, roì rè âæåìng äúng... âäöng thåìi cuîng khäng nhoí quaï vç nhæ váûy dung têch 
cuía thuìng khäng khê seî quaï låïn (Pmax < 6at). 
Tæì traûm eïp khê tåïi 
1 2 
3 
4 
5 6 
7 
8 
9 Hçnh 7.16: Traûm khê eïp.û ïû ïû ï 
1- thuìng khäng khê ; 2- thuìng næåïc ; 
3- äúng dáùn khäng khê ; 4- maïy eïp 
khê; 5,6- äúng dáùn næåïc ; 7- khoïa 
âoïng næåïc ; 8- læåîi gaì âãø ngàn næåïc 
khoíi haû tháúp vaì traïnh cho khäng khê 
âi vaìo maûng læåïi ; 9- læåîi gaì ngàn 
khäng cho næåïc vaìo thuìng khäng 
khê. 
Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC 
Nguyãùn Âçnh Huáún = 96 = ÂHBKÂN 
Theo âënh luáût Boyle-Mariotte vãö sæû daîn nåí cuía thãø têch khê ta coï cäng thæïc sau: 
 (Pmin + 1)(Wkk + Wn) = (Pmax + 1).Wkk 
Tæì âoï suy ra: 
nkk
kk
max
min
WW
W
1P
1P
+
=
+
+
( )
kk
nnkkmin
max W
WWW.P
P
++
= 
Âãø thoía maîn âiãöu kiãûn Pmax ngæåìi ta thæåìng láúy Pmin /Pmax = 0,6÷0,75. 
Âãø taûo aïp læûc cáön thiãút cuía khäng khê thç traûm khê eïp thæåìng phaíi bäú trê thãm mäüt 
maïy eïp khê, båm khäng khê vaìo thuìng khäng khê khi bàõt âáöu sæí duûng hoàûc bäø sung thãm 
khäng khê hao huût trong quaï trçnh sæí duûng (1÷2 tuáön/ 1láön). 
Ngoaìi traûm khê eïp våïi aïp læûc thay âäøi thæåìng xuyãn nhæ trãn, ngæåìi ta coìn xáy dæûng 
traûm khê eïp våïi aïp læûc cäú âënh, khi aïp læûc quaï cao khäng khê seî xaí qua van âiãöu chènh aïp læûc; 
khi aïp læûc tháúp hån giåïi haûn yãu cáöu maïy eïp khê laûi bäø sung thãm khäng khê âãø giæî cho aïp læûc 
luän åí mäüt trë säú nháút âënh naìo âoï. Loaûi traûm khê eïp aïp læûc cäú âënh naìy khäng kinh tãú vç phaíi 
chaûy maïy eïp khê luän luän, täún nàng læåüng, chè aïp duûng trong træåìng håüp dao âäüng vãö aïp læûc 
trong maûng læåïi quaï låïn. 
Trong caïc traûm khi eïp nhoí thç chè cáön xáy dæûng mäüt thuìng væìa chæïa næåïc væìa chæïa 
khäng khê, khi âoï næåïc åí dæåïi vaì khäng khê åí phêa trãn. 
Traûm khê eïp coï thãø âàût åí táöng háöm, táöng 1 hoàûc læng chæìng nhaì (trong hãû thäúng cáúp 
næåïc phán vuìng). Viãûc âoïng måí maïy båm khi coï traûm khê eïp coï thãø tæû âäüng hoïa nhåì caïc Råle 
aïp læûc âàût åí thuìng chæïa næåïc.