Giáo trình Kế toán quản trị - Đinh Xuân Dũng

chia lãi cổ phần 160.000 (64% x 2.500.000) 
 Còn lại 1.688.550 
Tài liệu tham khảo 
 205
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1- Các văn bản quản lý Tài chính Kế toán của Tổng công ty Bưu chính Viễn thông Việt nam. 
2- Kế toán quản trị, PGS. TS. Vương Đình Huệ, TS. Đoàn Xuân Tiên, Trường ĐH Tài chính 
Kế toán Hà nội, NXB Tài chính Hà nội - 1999. 
3- Hướng dẫn tổ chức Kế toán quản trị trong các doanh nghiệp, PTS. Phạm Văn Được, NXB 
Thống kê - 1998. 
4- Giáo trình Kế toán quản trị, PTS. Nguyễn Minh Phương, Trường ĐH Kinh tế quốc dân, 
NXB Giáo dục - 1998. 
5- Kế toán quản trị doanh nghiệp, PGS. PTS. Đặng Văn Thanh, PTS. Đoàn Xuân Tiên, NXB 
Tài chính – Hà nội – 1998. 
6- Đề tài khoa học: “Nghiên cứu, áp dụng Kế toán quản trị vào điều hành sản xuất kinh 
doanh của các Bưu điện Tỉnh, thành phố trong Tổng công ty Bưu chính Viễn thông Việt 
nam”, Th.S. Đinh Xuân Dũng, Học viên Công nghệ Bưu chính Viễn thông. 
Mục lục 
 206 
MỤC LỤC 
LỜI NÓI ĐẦU .......................................................................................................................... 1 
CHƯƠNG I............................................................................................................................... 3 
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ...................................................... 3 
1.1- KHÁI NIỆM BẢN CHẤT KẾ TOÁN QUẢN TRỊ. ...............................................................................3 
1.2- MỤC TIÊU KẾ TOÁN QUẢN TRỊ. .......................................................................................................4 
1.3- NỘI DUNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ ........................................................................................................4 
1.4- ĐỐI TƯỢNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ. ....................................................................................................5 
1.4.1- Kế toán quản trị phản ánh đối tượng của kế toán nói chung dưới dạng chi tiết theo yêu cầu quản 
trị doanh nghiệp. ..............................................................................................................................................5 
1.4.2- Kế toán quản trị phản ánh hoạt động của doanh nghiệp.....................................................................5 
1.4.3- Kế toán quản trị phản ánh quá trình chi phí trong hoạt động của doanh nghiệp. ...............................7 
1.5- PHƯƠNG PHÁP CỦA KẾ TOÁN QUẢN TRỊ. ..................................................................................11 
1.5.1- Đặc điểm vận dụng các phương pháp kế toán trong kế toán quản trị...............................................11 
1.5.2- Các phương pháp kỹ thuật nghiệp vụ sử dụng trong kế toán quản trị. .............................................12 
1.6- PHÂN BIỆT KẾ TOÁN QUẢN TRỊ VỚI KẾ TOÁN TÀI CHÍNH. .................................................13 
1.6.1- Sự khác nhau giữa kế toán quản trị và kế toán tài chính. .................................................................13 
1.6.2- Điểm giống nhau giữa kế toán quản trị và kế toán tài chính. ...........................................................14 
CHƯƠNG II ........................................................................................................................... 16 
KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CÁC YẾU TỐ SẢN XUẤT KINH DOANH................................ 16 
2.1. KẾ TOÁN QUẢN TRỊ VẬT TƯ, HÀNG HOÁ....................................................................................16 
2.1.1. Phân loại vật tư, hàng hoá.................................................................................................................16 
2.1.2. Tính giá vật tư hàng hoá. ..................................................................................................................18 
2.1.3. Lập danh điểm vật tư, hàng hoá........................................................................................................20 
2.1.4. Lập kế hoạch mua hàng ....................................................................................................................21 
2.1.5. Hạch toán chi tiết vật tư hàng hoá ....................................................................................................22 
2.2. KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TÀI SẢN CỐ ĐỊNH ........................................................................................30 
2.2.1. Phân loại tài sản cố định. ..................................................................................................................30 
2.2.2. Đánh giá tài sản cố định ...................................................................................................................32 
2.2.3. Đối tượng ghi tài sản cố định............................................................................................................34 
2.2.4. Kế toán chi tiết tài sản cố định..........................................................................................................35 
2.3. KẾ TOÁN QUẢN TRỊ LAO ĐỘNG VÀ TIỀN LƯƠNG (TIỀN CÔNG)..........................................41 
2.3.1. Phân loại lao động trong doanh nghiệp. ...........................................................................................41 
2.3.2. Hạch toán thời gian lao động và kết quả lao động............................................................................42 
2.3.3. Tính lương và phân bổ chi phí nhân công. ......................................................................................43 
CHƯƠNG III.......................................................................................................................... 51 
KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM..................................... 51 
3.1- PHÂN LOẠI CHI PHÍ SẢN XUẤT KINH DOANH TRONG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ. ..................51 
3.1.1- Phân loại chi phí sản xuất, kinh doanh theo đầu vào của quá trình sản xuất, kinh doanh ở doanh 
nghiệp. ........................................................................................................................................................51 
3.1.2- Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh theo mối quan hệ của chi phí với các khoản mục trên báo cáo 
tài chính. .....................................................................................................................................................52 
3.1.3- Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh căn cứ vào mối quan hệ của chi phí với quy trình công nghệ 
sản xuất sản phẩm và quá trình kinh doanh. ...............................................................................................53 
3.1.4- Phân loại chi phí sản xuất, kinh doanh theo mối quan hệ và khả năng quy nạp chi phí vào các đối 
tượng kế toán chi phí. .................................................................................................................................53 
3.1.5- Mô hình vận động của chi phí trong doanh nghiệp. .........................................................................54 
Mục lục 
 207
3.1.6- Các cách phân loại chi phí khác sử dụng trong kế hoạch, kiểm tra và ra quyết định. ...................... 56 
3.2- CÁC LOẠI GIÁ THÀNH ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ............................... 65 
3.2.1- Phân loại giá thành theo phạm vi tính toán chi phí. ......................................................................... 65 
3.2.2- Phân loại giá thành theo thời điểm và cơ sở số liệu tính giá thành. ................................................. 69 
3.3- ĐỐI TƯỢNG KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ VÀ ĐỐI TƯỢNG TÍNH GIÁ THÀNH. ................. 69 
3.3.1- Đối tượng kế toán tập hợp chi phí.................................................................................................... 69 
3.3.2- Đối tượng tính giá thành. ................................................................................................................. 70 
3.3.3- Mối quan hệ giữa đối tượng kế toán tập hợp chi phí và đối tượng tính giá thành............................ 71 
3.4- PHƯƠNG PHÁP TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT. ........................................................................... 72 
3.4.1- Phương pháp tập hợp trực tiếp. ........................................................................................................ 72 
3.4.2- Phương pháp phân bổ gián tiếp........................................................................................................ 72 
3.5- KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT........................................................................................ 72 
3.5.1- Kế toán chi phí vật liệu trực tiếp. ..................................................................................................... 72 
3.5.2- Kế toán chi phí nhân công trực tiếp. ................................................................................................ 74 
3.5.3- Kế toán chi phí sản xuất chung. ....................................................................................................... 76 
3.5.4- Kế toán tập hợp và phân bổ chi phí của các bộ phận sản xuất phụ trợ............................................. 77 
3.6- PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM DỞ DANG...................................................................... 81 
3.6.1- Đánh giá SPLD cuối kỳ theo chi phí nguyên vật liệu chính trực tiếp hoặc chi phí nguyên vật liệu 
trực tiếp. ..................................................................................................................................................... 81 
3.6.2- Đánh giá SPLD cuối kỳ theo mức độ hoàn thành tương đương....................................................... 82 
3.6.3- Đánh giá SPLD cuối kỳ theo chi phí định mức................................................................................ 83 
3.7- TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM, LAO VỤ, DỊCH VỤ. .................................................................... 84 
3.7.1- Phương pháp tính giá thành sản phẩm trong trường hợp xác định chi phí theo toàn bộ qui trình công 
nghệ sản xuất sản phẩm.............................................................................................................................. 85 
3.7.2- Phương pháp tính giá thành sản phẩm trong trường hợp chi phí sản xuất tập hợp theo phân xưởng, 
tổ đội sản xuất hay giai đoạn công nghệ..................................................................................................... 91 
3.7.3- Phương pháp tính giá thành sản phẩm trong trường hợp chi phí tập hợp theo từng sản phẩm, công 
việc hay đơn đặt hàng................................................................................................................................. 98 
CHƯƠNG IV ........................................................................................................................102 
KẾ TOÁN QUẢN TRỊ DOANH THU VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH..........................102 
4.1- ĐỊNH GIÁ BÁN SẢN PHẨM TRONG DOANH NGHIỆP.............................................................. 102 
4.1.1- Lý thuyết kinh tế của quá trình định giá sản phẩm. ....................................................................... 102 
4.1.2- Phương pháp định giá bán sản phẩm thông thường. ...................................................................... 103 
4.1.3- Định giá bán sản phẩm hàng hoá theo chi phí nguyên vật liệu và chi phí nhân công. ................... 108 
4.1.4- Xác định giá bán sản phẩm mới. .................................................................................................... 109 
4.1.5- Định giá bán sản phẩm trong trường hợp đặc biệt......................................................................... 111 
4.2- KẾ TOÁN QUẢN TRỊ DOANH THU................................................................................................ 112 
4.2.1- Các loại doanh thu trong doanh nghiệp.......................................................................................... 112 
4.2.2- Tổ chức kế toán quản trị doanh thu................................................................................................ 113 
Bảng 4.3 - Sổ chi tiết doanh thu bán hàng..........................................................................116 
Số phát sinh .................................................................................................................................................. 117 
4.3- KẾ TOÁN CHI TIẾT KẾT QUẢ KINH DOANH. ........................................................................... 118 
4.3.1- Phương pháp xác định kết quả kinh doanh. ................................................................................... 118 
4.3.2- Tổ chức kế toán quản trị kết quả kinh doanh. ................................................................................ 119 
CHƯƠNG 5...........................................................................................................................122 
PHÂN TÍCH MỐI QUAN HỆ GIỮA CHI PHÍ - KHỐI LƯỢNG - LỢI NHUẬN..122 
5.1. Ý, NGHĨA.............................................................................................................................................. 122 
5.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN, SỬ DỤNG TRONG PHÂN TÍCH MỐI QUAN HỆ GIỮA CHI 
PHÍ - KHỐI LƯỢNG - LỢI NHUẬN. ....................................................................................................... 122 
Mục lục 
 208 
5.2.1. Số dư đảm phí ( CM- contribution margin) ...................................................................................122 
5.2.2. Tỉ lệ số dư đảm phí ( CMR- contribution margin ratio) .................................................................123 
5.2.3. Kết cấu chi phí...............................................................................................................................124 
5.2.4. Đòn bẩy hoạt động (operating leverage).........................................................................................125 
5.2.5. Một số ứng dụng quan hệ chi phí - khối lượng - lợi nhuận vào quá trình ra quyết định.................127 
5.3. PHÂN TÍCH ĐIỂM HOÀ VỐN...........................................................................................................131 
5.3.1. Xác định điểm hoà vốn:..................................................................................................................131 
5.3.2. Đồ thị mối quan hệ giữa chi phí -khối lượng - lợi nhuận. ..............................................................131 
5.3.3 Ứng dụng phân tích điểm hoà vốn trong việc ra quyết định............................................................136 
CHƯƠNG VI........................................................................................................................ 141 
KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHO VIỆC RA QUYẾT ĐỊNH.................................................. 141 
6.1- THÔNG TIN THÍCH HỢP CỦA KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHO VIỆC RA QUYẾT ĐỊNH NGẮN 
HẠN...............................................................................................................................................................141 
6.1.1- Thông tin thích hợp của quyết định ngắn hạn. ...............................................................................141 
6.1.2- Ứng dụng khái niệm thông tin thích hợp trong việc ra các quyết định ngắn hạn. ..........................150 
I- Chi phí bán hàng ...................................................................................................................................151 
6.2- THÔNG TIN CỦA KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHO VIỆC RA CÁC QUYẾT ĐỊNH ĐẦU TƯ DÀI 
HẠN...............................................................................................................................................................163 
6.2.1- Khái niệm đầu tư dài hạn và đặc điểm vốn đầu tư. ........................................................................163 
6.2.2- Các dòng tiền điển hình của một dự án đầu tư. ..............................................................................165 
6.2.3- Quyết định đầu tư dài hạn trong một tương lai ổn định..................................................................167 
6.2.4- Quyết định đầu tư dài hạn trong điều kiện có rủi ro. ......................................................................182 
CHƯƠNG VII ...................................................................................................................... 190 
DỰ TOÁN SẢN XUẤT KINH DOANH VÀ PHÂN TÍCH CHI PHÍ ............................. 190 
SẢN XUẤT ........................................................................................................................... 190 
7.1. KHÁI QUÁT VỀ DỰ TOÁN................................................................................................................190 
7.1.1. Khái niệm .......................................................................................................................................190 
7.1.2. Tác dụng của dự toán......................................................................................................................190 
7.1.3. Kỳ dự toán ......................................................................................................................................190 
7.1.4. Trình tự dự toán..............................................................................................................................191 
7.1.5. Hệ thống dự toán hoạt động sản xuất kinh doanh hàng năm ..........................................................191 
7.2. XÂY DỰNG ĐỊNH MỨC CHI PHÍ SẢN XUẤT KINH DOANH....................................................192 
7.2.1. Phân biệt định mức và dự toán .......................................................................................................192 
7.2.2. Nguyên tắc xây dựng định mức tiêu chuẩn ....................................................................................193 
7.2.3. Các hình thức định mức..................................................................................................................193 
7.2.4. Xây dựng các định mức chi phí sản xuất ........................................................................................194 
7.3. LẬP DỰ TOÁN SẢN XUẤT KINH DOANH.....................................................................................196 
7.3.1. Dự toán tiêu thụ ..............................................................................................................................196 
7.3.2. Dự toán sản xuất .............................................................................................................................197 
7.3.3. Dự toán nguyên liệu trực tiếp .........................................................................................................198 
7.3.4. Dự toán chi phí lao động trực tiếp ..................................................................................................199 
7.3.5. Dự toán chi phí sản xuất chung ......................................................................................................200 
7.3.6. Dự toán thành phẩm tồn kho cuối kỳ..............................................................................................200 
7.3.7. Dự toán chi phí lưu thông và quản lý: ............................................................................................201 
7.3.8. Dự toán tiền mặt: ............................................................................................................................201 
7.3.10. Dự toán Bảng Cân đối kế toán (BCĐKT).....................................................................................203 
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................... 205 
MỤC LỤC............................................................................................................................. 206 
KẾ TOÁN QUẢN TRỊ 
Mã số: 417KQT370 
Chịu trách nhiệm bản thảo 
TRUNG TÂM ÐÀO TẠO BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG 1