Nội dung và nguyên tắc hướng dẫn thiếu nhi đọc sách trong thư viện

Nội dung và nguyên tắc hướng dẫn thiếu nhi đọc sách trong thư viện 
Đọc sách là một loại hoạt động tinh thần hết sức phức tạp của cá nhân, có sự 
tham gia của các yếu tố tâm lý: cảm giác, tri giác, biểu tượng, trí nhớ, tư 
duy... trong đó ngôn ngữ đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Là một loại hoạt 
động bên trong bị chi phối bởi tính chất các quá trình tâm lý của cá nhân và 
hệ thống tri thức kinh nghiệm của họ, hoạt động đọc hướng vào làm thay đổi 
chính chủ thể. Kết quả của hoạt động đọc là tri thức, giá trị thẩm mỹ, kinh 
nghiệm xã hội trong sách báo được chủ thể lĩnh hội đã tác động, cải biến 
năng lực và các phẩm chất của chính chủ thể, trong khi đó đối tượng của hoạt 
động, tức là nội dung tri thức, kinh nghiệm trong sách báo không hề bị hao 
mòn hay mất mát đi. 
Sách thiếu nhi với đặc trưng phản ánh hiện thực khách quan bằng hình tượng 
nhân vật và ngôn ngữ biểu cảm, phù hợp với tâm lý lứa tuổi thiếu nhi đã trở 
thành một phương tiện đặc biệt quan trọng, tác động tích cực tới sự phát triển 
các phẩm chất đạo đức (đức) cũng như năng lực (tài) - hai mặt cơ bản của 
nhân cách con người cho các em. Tuy nhiên, sách thiếu nhi sẽ chỉ phát huy 
tác dụng giáo dục đầy đủ nếu các em biết lựa chọn sách có nội dung tư tưởng 
tốt, giá trị nghệ thuật cao, hiểu và lĩnh hội tri thức trong sách một cách đúng 
đắn. Ngược lại, sách báo đồi truỵ, kích động bạo lực và năng lực cảm thụ 
kém sẽ có tác hại không nhỏ tới nhân cách đang trưởng thành của các em. 
Hướng dẫn các em đọc sách vì vậy là một yêu cầu cấp thiết với tất cả những 
ai quan tâm tới giáo dục thế hệ trẻ, trong đó có các cán bộ thư viện thiếu nhi. 
Nội dung hướng dẫn thiếu nhi đọc sách trong thư viện: 
Hướng dẫn thiếu nhi đọc sách trong thư viện là quá trình tổ chức lại hoạt 
động đọc, giúp các em hình thành, củng cố và phát triển nhu cầu đọc lành 
mạnh, điều chỉnh nhu cầu và hứng thú đọc lệch lạc, biến hoạt động đọc sách 
thành một loại hoạt động thường xuyên, có ích cho cuộc sống của các em; rèn 
luyện cho các em kỹ năng đọc sách: phương pháp đọc, khả năng lĩnh hội, vận 
dụng tri thức trong sách vào cuộc sống; đồng thời giáo dục các em thái độ đối 
xử có văn hoá với sách báo - sản phẩm tinh thần cao quý của nhân loại. 
1. Thỏa mãn và phát triển nhu cầu, hứng thú đọc sách cho các em 
Hoạt động đọc hay việc đọc sách của con người chỉ có thể được thực hiện khi 
chủ thể thực sự có nhu cầu đọc, đồng thời có sự hiện diện những tài liệu 
tương hợp với nhu cầu đó. Có thể nói rằng nhu cầu đọc - thái độ của chủ thể 
với việc đọc như một hoạt động sống không thể thiếu được - chính là nguồn 
gốc tạo nên hoạt động đọc sách. Cùng với nhu cầu đọc, yếu tố quan trọng có 
ảnh hưởng tới quá trình đọc sách là hứng thú đọc- thái độ lựa chọn tích cực 
của chủ thể đối với việc đọc những ấn phẩm có ý nghĩa và có sức hấp dẫn về 
mặt tình cảm đối với chủ thể, đáp ứng được những nhu cầu tinh thần của họ. 
Khi hứng thú đọc xuất hiện, hoạt động đọc có sự tham gia tới mức tối đa của 
các quá trình tâm lý: chú ý, tưởng tượng, trí nhớ, tư duy v.v... giúp cho người 
đọc có thể cảm thụ tài liệu ở mức độ cao nhất. Trong trạng thái hứng thú, con 
người có thể dành toàn tâm, toàn ý cho hoạt động đọc. Nhiều em thiếu nhi 
khi gặp những cuốn sách không những đáp ứng được nhu cầu mà còn đem lại 
những cảm xúc tích cực đã đọc một cách say sưa: vừa nấu cơm vừa đọc sách, 
cơm cháy lúc nào không biết; vừa đi đường vừa đọc sách; ở trong lớp học 
vẫn tiếp tục đọc sách v.v... Hứng thú giúp người đọc tăng cường khả năng 
chú ý, tưởng tượng, tính tích cực của tư duy, do đó lĩnh hội sâu sắc hơn nội 
dung tác phẩm. Nhu cầu đọc và hứng thú đọc có mối quan hệ chặt chẽ với 
nhau và nhiều khi có thể chuyển hoá cho nhau. Nhu cầu đọc nếu được thoả 
mãn bằng những cuốn sách có giá trị khoa học hay giá trị nghệ thuật cao sẽ 
hấp dẫn, lôi cuốn về mặt tình cảm, tạo nên khoái cảm cho người đọc làm xuất 
hiện hứng thú đọc. Ngược lại, hứng thú đọc một loại sách, một chủ đề nào đó 
có thể là cơ sở để hình thành nhu cầu đọc tương ứng. Như vậy nhu cầu và 
hứng thú đọc là nguồn gốc đồng thời là nhân tố kích thích hoạt động đọc 
sách, làm cho hoạt động đọc đạt hiệu quả cao hơn. 
Nhu cầu, hứng thú đọc của thiếu nhi đang trong quá trình hình thành và phát 
triển dưới sự chi phối của những đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi và ảnh hưởng 
của môi trường sống. Còn ít kinh nghiệm sống, đôi khi do tác động của môi 
trường xã hội không lành mạnh, ở các em xuất hiện những nhu cầu, hứng thú 
đọc lệch lạc, phiến diện. Sự lan tràn của sách báo, văn hóa phẩm đồi trụy, 
kích động bạo lực trong giai đoạn chuyển đổi từ cơ chế kinh tế quan liêu bao 
cấp sang cơ chế kinh tế thị trường ở nước ta những năm gần đây đã có ảnh 
hưởng không nhỏ tới nhu cầu và hứng thú đọc sách, báo của thiếu nhi. Bên 
cạnh sự phát triển của những nhu cầu đọc lành mạnh còn tiềm ẩn nguy cơ 
phát triển các nhu cầu, hứng thú đọc lệch lạc, phiến diện. Truyện võ hiệp 
mang đậm tính bạo lực vẫn được một số em yêu thích: 15,18%. Đặc biệt, lứa 
tuổi nhi đồng ít có khả năng phân biệt tốt xấu, dễ bị ảnh hưởng của những tác 
động bên ngoài lại có xu hướng ham mê loại truyện này hơn lứa tuổi thiếu 
niên (nhi đồng: 18,08%; thiếu niên: 13,6%). 
Chính vì vậy, nhiệm vụ quan trọng của hướng dẫn đọc cho các em trong thư 
viện là thoả mãn và phát triển những nhu cầu, hứng thú đọc lành mạnh, đồng 
thời điều chỉnh những hứng thú lệch lạc, phiến diện. Đối với những nhu cầu 
lành mạnh, cần giúp các em lựa chọn sách thích hợp, có hệ thống. Đối với 
những nhu cầu hứng thú đọc lệch lạc, thể hiện thị hiếu không lành mạnh, cần 
phải khéo léo sử dụng các biện pháp nghiệp vụ, điều chỉnh theo hướng lành 
mạnh và hài hoà. Trong quá trình hướng dẫn đọc, cần định hướng cho các em 
lựa chọn những cuốn sách có giá trị cao về nội dung và nghệ thuật đồng thời 
phù hợp với tâm lý lứa tuổi cũng như trình độ hiểu biết của các em. Đặc biệt 
chú trọng giới thiệu cho các em những tác phẩm văn học thiếu nhi đặc sắc 
của Việt Nam và nước ngoài, những cuốn sách vừa có giá trị nội dung tư 
tưởng tốt vừa có giá trị nghệ thuật cao, những tác phẩm đã vượt thời gian và 
không gian đến với lứa tuổi thiếu nhi của nhiều thế hệ ở nhiều nước trên thế 
giới. 
Đang trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách, thiếu nhi cần được 
bổ sung tri thức hiểu biết ở nhiều lĩnh vực của cuộc sống, tiếp xúc với nhiều 
dạng quan hệ xã hội khác nhau. Tri thức phong phú và các quan hệ xã hội đa 
dạng được phản ánh trong nhiều đề tài và thể loại sách thiếu nhi. Mỗi cuốn 
sách, mỗi loại sách cung cấp cho các em tri thức và thông tin ở một số lĩnh 
vực nhất định. Truyện lịch sử bồi dưỡng cho các em thái độ trân trọng và tự 
hào về những trang sử vẻ vang của dân tộc. Truyện khoa học cung cấp cho 
các em kiến thức và nuôi dưỡng ước mơ chinh phục thiên nhiên. Truyện về 
danh nhân giúp các em hiểu và thêm yêu vẻ đẹp của những người đã vượt lên 
trên khó khăn gian khổ, đạt đến đỉnh cao trong lĩnh vực nghiên cứu khoa 
học... Cần tạo điều kiện cho các em đọc sách ở nhiều đề tài, nhiều thể loại bổ 
sung cho nhau, không hạn chế đóng khung trong một loại sách nhất định, 
đồng thời giúp các em biết đọc sách một cách có hệ thống, phát triển nhu cầu 
hứng thú đọc của các em một cách toàn diện, hài hòa. 
2. Rèn luyện, phát triển kỹ năng đọc và lĩnh hội sách 
Kỹ năng đọc cũng là yếu tố quan trọng tạo nên hiệu quả cao cho hoạt động 
đọc. Kỹ năng đọc là khả năng hiểu, cảm thụ và lĩnh hội tác phẩm, biến tri 
thức, kinh nghiệm trong sách thành tri thức, kinh nghiệm của chính mình để 
có thể vận dụng một cách nhuần nhuyễn trong khi tiến hành các hoạt động 
sống khác nhau. Kỹ năng đọc phụ thuộc vào nhiều yếu tố: tri thức, kinh 
nghiệm, năng lực và tính chất các quá trình tâm lý trong mỗi cá nhân là chủ 
thể của hoạt động đọc, đồng thời cũng là kết quả của quá trình rèn luyện lâu 
dài của chính họ. Ví dụ, người có khả năng tập trung chú ý cao, có tri thức 
kinh nghiệm phong phú sẽ có kỹ năng cảm thụ và lĩnh hội sách báo tài liệu ở 
mức độ cao. Đặc biệt ở lứa tuổi thiếu nhi, mức độ đọc, viết thành thạo của 
các em có ảnh hưởng lớn tới việc hình thành và phát triển kỹ năng đọc cho 
các em. 
Theo các nhà nghiên cứu tâm lý đọc sách của thiếu nhi, khả năng cảm thụ 
sách của các em được thể hiện ở 3 mức độ chính: 
 - Mức thấp nhất: Nhớ được các chi tiết gây ấn tượng mạnh mà chưa hiểu 
được nội dung toàn vẹn của tác phẩm. 
- Mức trung bình: Hiểu được nội dung tác phẩm (nhớ và kể lại được nội 
dung). Hiểu nội dung sách là mức độ cao hơn nhớ chi tiết sách. 
- Mức cao nhất: Hiểu và rung động sâu sắc với nội dung tác phẩm, đồng thời 
mong muốn được thể nghiệm những điều mình đã lĩnh hội được trong sách 
vào cuộc sống. 
Một số công trình nghiên cứu xã hội học gần đây cho thấy hầu hết trẻ em 
Việt Nam ngày nay đều yêu thích đọc sách và có thể đọc ở mọi nơi, mọi lúc, 
nhưng không phải em nào cũng biết cách đọc và có khả năng lĩnh hội đầy đủ 
các giá trị trong sách. Kết quả khảo sát việc đọc của thiếu nhi Việt Nam trên 
phạm vi toàn quốc vào năm 2002 - 2003 của nhóm tác giả đề tài nghiên cứu 
cấp Bộ “Thư viện Việt Nam với việc giáo dục nhân cách cho bạn đọc lứa tuổi 
thiếu nhi” cho thấy, đa số bạn đọc thiếu nhi chỉ đạt mức độ trung bình trong 
việc cảm thụ sách: 70,94% nhớ nội dung. Số các em đạt mức độ cao trong 
cảm thụ sách, tức là hiểu và rung động sâu sắc với tác phẩm vẫn còn ở mức 
độ khiêm tốn: 29,87%. Vẫn còn một số lượng đáng kể các em ở trình độ cảm 
thụ tác phẩm rất thấp: 17,21%. Ở mức độ cảm thụ thấp, các em chỉ nhớ 
những chi tiết gây ấn tượng mà không nắm được toàn vẹn nội dung tác phẩm, 
càng không hiểu được nội dung tư tưởng và giá trị nghệ thuật của tác phẩm. 
Chính vì vậy, bên cạnh việc hướng dẫn lựa chọn sách, rèn luyện kỹ năng đọc 
cho các em là một việc hết sức quan trọng. 
Ngay từ những lần tiếp xúc đầu tiên khi các em mới trở thành bạn đọc của 
thư viện, cán bộ thư viện nên hướng dẫn cách thức đọc để nắm vững nội 
dung cuốn sách: phương pháp đọc nhanh, đọc lướt, đọc kỹ, tóm tắt nội 
dung... Trong quá trình các em sử dụng thư viện, cần rèn luyện và phát triển 
cho các em kỹ năng đọc hiểu và rung động sâu sắc với tác phẩm qua các hình 
thức thảo luận sách, thi kể chuyện; thi vui đọc sách... Nghe bạn bè kể lại câu 
chuyện một cách diễn cảm, hoặc nêu ý kiến nhận xét của mình về chủ đề tư 
tưởng trong tác phẩm hoặc một sự kiện một nhân vật,... các em có dịp so sánh 
đối chiếu và cải biến nhận thức của mình, từ đó phát triển khả năng lĩnh hội, 
cảm thụ sách. 
Kiến thức của con người tiếp thu được sẽ trở nên vững chắc, nhuần nhuyễn 
hơn nếu như có cơ hội được vận dụng trong các hoạt động sống. Bởi vậy, cần 
phải rèn luyện các em phát triển kỹ năng ghi nhớ và vận dụng những điều đã 
tiếp thu được trong sách vào cuộc sống. Các hình thức hoạt động phong phú 
trong thư viện sẽ giúp các em rèn luyện kỹ năng này: ghi nhật ký đọc, vẽ 
tranh theo sách, dạ hội văn học v.v... 
3. Hình thành phong cách ứng xử có văn hoá với sách báo 
Sách báo là sản phẩm kết tinh các giá trị văn hóa của nhân loại, là tài sản tinh 
thần của thế hệ ngày trước truyền lại cho thế hệ sau. Khi tiếp xúc với tri thức 
và tư tưởng trong sách chính là các em đã tiếp xúc với tri thức và tư tưởng - 
kết tinh sức lực, trí tuệ của cha anh, thế hệ trước. Chính vì vậy, các em cần 
phải ứng xử có văn hóa với sách báo, trân trọng và yêu mến sách báo. 
Cần rèn luyện cho các em thói quen giữ gìn cẩn thận sách báo trong khi đọc: 
không gập gãy sách, bôi bẩn ra sách hay xé rách sách. Làm cho các em ý thức 
một cách sâu sắc rằng cần phải giữ gìn sách bền lâu để cho nhiều bạn khác 
được đọc cuốn sách mình yêu thích. 
Ở tuổi thiếu nhi cơ thể các em chưa phát triển hoàn thiện, rất dễ bị biến đổi 
lệch lạc nếu không hướng dẫn các em cách đọc sách hợp vệ sinh. Để bảo đảm 
cơ thể các em phát triển hài hòa, đặc biệt bảo vệ mắt - bộ phận hoạt động với 
cường độ cao nhất trong khi đọc sách, cần phải hướng dẫn các em tư thế đọc 
sách thích hợp: đặt sách vừa tầm mắt, đọc ở nơi có đủ ánh sáng, ngồi đọc 
sách tại bàn có tầm cao thích hợp, không nằm khi đọc sách v.v... 
Nguyên tắc hướng dẫn thiếu nhi đọc sách trong thư viện 
Trên cơ sở tổng kết thực tiễn công tác với bạn đọc thiếu nhi, lý luận thư viện 
học ngày nay đã đưa ra một hệ thống các phương pháp hướng dẫn đọc trong 
thư viện rất phong phú, đa dạng, có tác dụng hỗ trợ cho nhau: hướng dẫn cá 
biệt, hướng dẫn đọc tập thể; tuyên truyền trực quan, thi vui đọc sách, thi kể 
chuyện, vẽ tranh theo sách... Tùy theo đặc điểm tâm lý của đối tượng được 
hướng dẫn: nhi đồng hay thiếu niên, thành thị hay nông thôn... có thể áp dụng 
những hình thức và phương pháp hướng dẫn đọc khác nhau. Tuy nhiên, để 
đảm bảo đạt hiệu quả cao trong quá trình hướng dẫn đọc cho các em, đối 
tượng có những đặc điểm tâm sinh lý đặc biệt, cần phải quán triệt một số 
nguyên tắc sau: 
1. Tính vừa sức, thích hợp 
Hoạt động đọc sách của bạn đọc thiếu nhi thực chất là quá trình tương tác 
giữa bạn đọc và sách thiếu nhi. Các em tìm trong sách những gì đáp ứng 
được nhu cầu và hứng thú của mình, đồng thời nội dung sách tác động trở lại 
tới nhận thức và hoạt động của các em. Mỗi loại sách cũng đòi hỏi phương 
pháp đọc thích hợp, những điều kiện nhất định đảm bảo cho việc cảm thụ, 
lĩnh hội chính cuốn sách đó đạt hiệu quả cao. Cùng một cuốn sách không 
phải bạn đọc nào cũng có những ấn tượng và mức độ cảm thụ lĩnh hội như 
nhau. 
Thiếu nhi đang trong quá trình phát triển cả về cơ thể, nhận thức và các đặc 
điểm tâm lý. Các em còn ít kinh nghiệm sống, đặc biệt tư duy trực quan, hình 
tượng đóng vai trò khá lớn trong quá trình nhận thức. Cần hướng dẫn các em 
lựa chọn những cuốn sách có nội dung thích hợp, dễ hiểu. Ví dụ, đối với các 
em ở lứa tuổi nhi đồng, nên khuyến khích đọc truyện tranh, truyện ngắn... 
Với lứa tuổi thiếu niên, cần phát triển hứng thú đọc truyện vừa, truyện dài... 
Không nên ép các em phải đọc những cuốn sách có nội dung tốt nhưng không 
thích hợp với tâm lý lứa tuổi các em. 
Tri thức, kinh nghiệm các em lĩnh hội được trong sách sẽ trở nên vững chắc 
nếu được bổ sung một cách thường xuyên, liên tục và hợp lý. Cần hướng dẫn 
các em lập kế hoạch đọc một cách có hệ thống, từ dễ đến khó, từ đơn giản 
đến phức tạp. 
Thời gian tổ chức các hoạt động tập thể trong thư viện cũng như trao đổi, 
mạn đàm với từng em không nên kéo dài quá mức làm phân tán sự chú ý, gây 
ức chế cho các em. Đối với lứa tuổi nhi đồng, do sức tập trung chú ý của các 
em chưa cao, mỗi buổi sinh hoạt, hướng dẫn đọc tập thể không nên kéo dài 
quá 30 phút. Với lứa tuổi thiếu niên, thời gian có thể kéo dài hơn, tuy nhiên 
cũng không nên quá 45 phút trong một buổi. 
2. Tính trực quan, sinh động 
Tư duy hình tượng cụ thể có vai trò rất lớn trong quá trình nhận thức ở lứa 
tuổi thiếu nhi, đặc biệt chiếm ưu thế ở lứa tuổi nhi đồng. Thiếu nhi nhận thức 
thông qua hình ảnh trực quan sinh động có hiệu quả cao hơn thông qua các 
khái niệm trừu tượng. Cần triệt để tận dụng các hình thức trực quan, các màu 
sắc tươi sáng, sinh động... trong quá trình hướng dẫn các em đọc sách. 
Sử dụng bất kỳ hình thức hướng dẫn đọc nào cho các em cũng nên kết hợp 
với các hình ảnh trực quan. Ví dụ, trong các buổi kể chuyện nhất thiết phải có 
tranh hay hình ảnh minh họa kèm theo hỗ trợ cho các em cảm thụ sâu sắc hơn 
nội dung tác phẩm. Ngôn ngữ, lời nói trong quá trình tiếp xúc với các em sẽ 
có hiệu quả cao hơn nếu được sử dụng kết hợp với hình ảnh trực quan sinh 
động. Các buổi sinh hoạt, hướng dẫn đọc tập thể sẽ có tác dụng cao nhất nếu 
được biến thành một trò chơi sinh động, hấp dẫn các em. 
Nét đặc biệt trong tâm lý lứa tuổi thiếu nhi là giàu cảm xúc, lạc quan, yêu 
thích sự công bằng. Cán bộ thư viện cần đối xử dịu dàng, tình cảm với bạn 
đọc nhỏ tuổi, đặc biệt phải tỏ rõ sự công bằng trong các hoạt động tập thể, 
nhất là các cuộc thi do thư viện tổ chức. 
3. Phát huy tính tích cực và sáng tạo của các em 
Tính tích cực, sáng tạo là một yếu tố cực kỳ quan trọng, là thước đo trình độ 
phát triển nhân cách của con người trong giai đoạn hiện nay. Tính tích cực, 
sáng tạo cần phải được hình thành ngay từ thời thơ ấu của con người. Lứa 
tuổi thiếu nhi là giai đoạn thuận lợi để hình thành và phát triển tính tích cực, 
sáng tạo, bởi lẽ tư duy trừu tượng đã bắt đầu hình thành và phát triển ở giai 
đoạn này. Bởi vậy, cần phải quán triệt nguyên tắc phát huy tính tích cực, sáng 
tạo của các em trong quá trình hướng dẫn các em đọc sách. 
Quá trình hướng dẫn từng em đọc sách là quá trình tiếp xúc giữa cán bộ thư 
viện và bạn đọc thiếu nhi với tư cách là một quá trình có hai chủ thể. Chủ thể 
thứ nhất là cán bộ thư viện. Với phong cách cởi mở, linh hoạt tự nhiên và 
những phẩm chất nhân cách cần thiết, người cán bộ thư viện tác động một 
cách chủ động, tích cực và khéo léo tới nội dung, phương pháp và kết quả 
lĩnh hội tri thức trong sách của các em. Chủ thể thứ hai trong quá trình hướng 
dẫn đọc là bạn đọc thiếu nhi. Mỗi bạn đọc thiếu nhi có cách tiếp cận riêng tới 
sách, có hứng thú riêng và những quan điểm, cách nhìn nhận nhất định đối 
với môi trường xung quanh. Qua những thông tin như các em đọc gì, đọc như 
thế nào, đánh giá như thế nào về từng cuốn sách, ta có thể phán đoán được 
bản chất và những đặc điểm tâm lý, nhân cách của các em. Cũng vì vậy, nếu 
quá trình đọc được biến đổi, tích cực hoá, nhân cách của các em cũng biến 
đổi theo. Mục đích của quá trình hướng dẫn đọc không chỉ là cung cấp cho 
các em sách tốt, sách hay mà còn phát triển cá tính, năng lực sáng tạo của các 
em thông qua việc lĩnh hội tích cực, sáng tạo những kinh nghiệm, tri thức, 
chuẩn mực xã hội được trình bày thông qua sách báo thiếu nhi. Mục đích ấy 
chỉ có thể thực hiện được nếu bạn đọc thiếu nhi tham gia vào các hình thức 
hướng dẫn đọc, hoạt động tập thể trong thư viện cũng như hoạt động của 
chính bản thân mình với tư cách là chủ thể, tích cực và sáng tạo, chứ không 
phải là những đối tượng thụ động thi hành những chỉ dẫn của cán bộ thư 
viện. 
Ví dụ, không chỉ nghe người lớn kể chuyện, các em có thể tự kể lại câu 
chuyện mình yêu thích, thậm chí tham gia thi kể chuyện hay giới thiệu sách 
do thư viện thiếu nhi hay nhà trường tổ chức. Tuy nhiên, những em tham gia 
kể chuyện theo sách phải trình bày được chính xác nội dung và chủ đề tư 
tưởng của tác phẩm, đồng thời phải thể hiện được cảm xúc và những rung 
động thực sự của người đọc và cũng là người kể; giới thiệu sách phải phân 
tích được giá trị tư tưởng và giá trị nghệ thuật của tác phẩm, có thể minh hoạ 
bằng những tiểu phẩm phản ánh những đoạn trích tiêu biểu hoặc những chi 
tiết gây ấn tượng, nhằm hấp dẫn, lôi cuốn các em khác tìm đọc chính cuốn 
sách đó. Điều quan trọng nhất là chính các em phải đọc và thể hiện nội dung 
tác phẩm trong phần giới thiệu sách hay kể chuyện bằng ngôn ngữ và cảm 
xúc của chính mình. Người lớn có thể giúp đỡ các em, nhưng tránh can thiệp 
quá lộ liễu, hạn chế tính hồn nhiên, sinh động của lứa tuổi thiếu nhi, làm mất 
đi sự tự tin, sự sáng tạo còn tiềm ẩn trong tâm hồn các em. 
Nguyên tắc hợp tác, đồng sáng tạo có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong quá 
trình hướng dẫn đọc sách cho các em thiếu nhi. Để thực hiện nguyên tắc đó 
cần tạo ra hứng thú trong quá trình tiếp xúc, tâm thế sẵn sàng hiểu và tiếp 
nhận những yếu tố mới lạ cho các em. 
Muốn nâng cao hiệu quả việc đọc sách của thiếu nhi cần tiến hành hướng dẫn 
các em đọc sách, đặc biệt là việc hướng dẫn các em đọc sách trong thư viện - 
nơi có vốn sách phong phú dành cho thiếu nhi. Nếu được hướng dẫn chu đáo, 
thường xuyên, tuân theo những nguyên tắc khoa học, hợp lý, hiệu quả, việc 
đọc sách sẽ được nâng cao, sách báo sẽ thực sự trở thành phương tiện giáo 
dục có ảnh hưởng tích cực tới sự hình thành và phát triển nhân cách ở lứa 
tuổi thiếu nhi. 
----------------------------- 
TS. TRẦN THỊ MINH NGUYỆT 
ĐẠI HỌC VĂN HOÁ HÀ NỘI