Phát triển nguồn tin khoa học và công nghệ trong gia đoạn mới: Thách thức, cơ hội và giải pháp

Tóm tắt Phát triển nguồn tin khoa học và công nghệ trong gia đoạn mới: Thách thức, cơ hội và giải pháp: ...khùn laåi caâng khoá khùn hún. Hiïån nay, theo söë liïåu thöëng kï cuãa Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia nùm 2014, kinh phñ bònh quên möîi nùm àêìu tû cho cöng taác phaát triïín nguöìn tin KH&CN taåi caác cú quan TT-TV thuöåc böå, ngaânh khoaãng 1,2 tyã àöìng, con söë naây úã caác cú quan TT-TV ...n tin KH&CN dûúái daång àiïån tûã (Online-Only Format) Thûá tû, vïì haå têìng CNTT: Mùåc duâ àiïìu kiïån kinh tïë coân khoá khùn, GDP vaâ thu nhêåp bònh quên àêìu ngûúâi vêîn thuöåc nhoám thêëp, nhûng Viïåt Nam àûúåc àaánh giaá laâ möåt trong nhûäng quöëc gia coá sûå phaát triïín maånh meä tr... àùåt ra muåc tiïu vaâ xêy dûång kïë hoaåch cho tûâng giai àoaån cuå thïí, coá trònh tûå ûu tiïn caác nguöìn taâi liïåu quan troång. Nghiïn cûáu - Trao àöíi 36 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2015 - Laâm roä caác vêën àïì vïì tñnh phaáp lyá trong viïåc söë hoáa höìi cöë taâi liïåu vaâ cung cêëp taâ...

pdf7 trang | Chia sẻ: havih72 | Lượt xem: 383 | Lượt tải: 0download
Nội dung tài liệu Phát triển nguồn tin khoa học và công nghệ trong gia đoạn mới: Thách thức, cơ hội và giải pháp, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
 daång khöng qua hïå thöëng thêím àõnh
(6,4% so vúái 4%).
Daång taâi liïåu Thay àöíi
2010 - 2012
(%)
Thay àöíi
2011- 2012
(%)
Thay àöíi
2010 -2011
(%)
Giaá trung
bònh 2012
Giaá trung
bònh 2011
Giaá trung
bònh 2010
Daång in 2,5% 4,2% 0,7% $266,74 $255,93 $254,06
Daång àiïån tûã -1,7% -1,6% -1,8% $804,57 $817,32 $832,33
Caã in vaâ àiïån tûã 7,5% 6,2% 8,8% $983,95 $926,42 $851,68
Loaåi taåp chñ Thay 
àöíi 
trung bònh
10 - 12 %
Thay
àöíi
11 - 12
%
Thay
àöíi
10 - 11
%
Giaá
trung
bònh
2012
Giaá
trung
bònh
2011
Giaá
trung
bònh
2010
Trong
töíng söë
%
Peer-reviewed 6,4% 5,2% 7,6% $830,49 $789,27 $733,80 92,7%
Not Peer-veviewed 4,0% 1,6% 6,3% $284,26 $279,72 $263,03 7,3%
Baãng 1. So saánh mûác àöå tùng giaá trung bònh giûäa ba daång xuêët baãn taåp chñ hoåc thuêåt 2010-2012 [3]
Baãng 2. So saánh mûác àöå tùng giaá trung bònh giûäa taåp chñ Peer - Reviewed vaâ 
Not Peer - Reviewed 2010-2012 [3]
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2015 33
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
2. Giaá taâi liïåu vaâ kinh phñ phaát triïín
nguöìn tin KH&CN
Nguöìn taâi liïåu nghiïn cûáu khoa hoåc, àùåc
biïåt laâ taåp chñ nghiïn cûáu luön coá sûå biïën àöång
gia tùng vïì giaá theo tûâng nùm. Theo thöëng kï
cuãa Allen Press, trong giai àoaån tûâ 1989 àïën
2011, giaá taåp chñ taåi Hoa Kyâ coá mûác tùng bònh
quên/nùm laâ 7,5% (xem Hònh 1). 
Sûå gia tùng vïì giaá bònh quên theo nùm cuãa caác
taåp chñ Hoa Kyâ àûúåc thïí hiïån úã phêìn gaåch nöëi,
tûúng àûúng vúái 7,5%/nùm trong caã giai àoaån. 
Nhû vêåy, àïí coá thïí duy trò àûúåc nguöìn taâi
liïåu úã mûác àöå öín àõnh haâng nùm, àoâi hoãi caác cú
quan TT-TV phaãi tùng kinh phñ phaát triïín
nguöìn tin KH&CN ñt nhêët 7,5% möîi nùm. Tuy
nhiïn, trïn thûåc tïë, caác cú quan TT-TV khöng
nhûäng khöng àûúåc tùng maâ coân thûúâng xuyïn
phaãi cùæt giaãm nguöìn kinh phñ naây do aãnh hûúãng
cuãa suy thoaái kinh tïë. Thûåc tïë naây khöng chó
xaãy ra úã caác cú quan TT-TV quy mö nhoã maâ
ngay caã nhûäng cú quan lúán nhû Cuåc Thöng tin
KH&CN quöëc gia, Viïån Haân lêm KH&CN
Viïåt Nam, vúái kinh phñ phaát triïín nguöìn tin
KH&CN lúán cuäng àaä vaâ àang bõ cùæt giaãm àaáng
kïí trong nhûäng nùm gêìn àêy. Àiïìu naây khiïën
cho cöng taác phaát triïín nguöìn tin KH&CN taåi
cú quan TT-TV vöën àaä khoá khùn laåi caâng khoá
khùn hún. Hiïån nay, theo söë liïåu thöëng kï cuãa
Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia nùm 2014,
kinh phñ bònh quên möîi nùm àêìu tû cho cöng
taác phaát triïín nguöìn tin KH&CN taåi caác cú
quan TT-TV thuöåc böå, ngaânh khoaãng 1,2 tyã
àöìng, con söë naây úã caác cú quan TT-TV trûúâng
àaåi hoåc laâ 500 triïåu àöìng vaâ taåi caác súã KH&CN
laâ 400 triïåu àöìng [4]. Vúái nguöìn kinh phñ àûúåc
cêëp haâng nùm nhû vêåy, caác cú quan TT-TV
àang gùåp nhiïìu khoá khùn trong viïåc sûã duång
nguöìn kinh phñ daânh cho cöng taác phaát triïín
nguöìn tin KH&CN. 
Möåt trong nhûäng khoá khùn lúán trong cöng
taác phaát triïín nguöìn tin KH&CN, àùåc biïåt laâ
nguöìn tin KH&CN nûúác ngoaâi taåi Viïåt Nam
hiïån nay laâ caác nhaâ cung cêëp taâi liïåu àiïån tûã
trûåc tuyïën àang coá xu hûúáng têåp trung vaâo thõ
trûúâng baán buön. Mûác àöå chïnh lïåch giaá giûäa
thõ trûúâng baán buön vaâ thõ trûúâng baán leã àang
àûúåc duy trò úã möåt khoaãng caách khaá lúán. Vñ
duå, CSDL Taylor&Francis bao göìm hún
1.600 taåp chñ chuyïn ngaânh thuöåc 19 lônh vûåc
chuã àïì coá giaá chaâo thuï bao trûåc tuyïën 01 nùm
troån goái laâ 85.600 USD (gêìn 2 tyã àöìng), trong
khi àoá, nïëu khaách haâng mua leã theo tûâng chuã
àïì thò vúái söë tiïìn trïn chó coá thïí mua àûúåc tûâ
4 àïën 7 trong töíng söë 19 chuã àïì. Töíng giaá tiïìn
tñnh theo chuã àïí laâ 260.941 USD, tûúng
àûúng vúái hún 5 tyã àöìng (àùæt hún trïn 3 lêìn so
Hònh 1. So saánh mûác àöå tùng giaá haâng nùm giûäa caác taåp chñ cuãa Hoa Kyâ vaâ chó söë tiïu
duâng. Nguöìn: Annual price changes for US journals are from annual Allen Press studies.
CPI is from the US Department of Labor, Bureau of Labor Statistics.
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
34 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2015
vúái thuï bao troån goái). Vò lyá do àoá, caác khaách
haâng khöng àuã kinh phñ thuï bao troån goái laâ
nhûäng àún võ àang phaãi chõu thiïåt thoâi rêët lúán. 
3. Cú höåi phaát triïín nguöìn tin KH&CN
Sûå phaát triïín cuãa maång lûúái cung cêëp taâi
liïåu àiïån tûã cuâng vúái sûå thay àöíi vïì thoái quen
sûã duång thöng tin söë, vêën àïì tiïëp cêån nguöìn
thöng tin trong nûúác vaâ caã nhûäng nguöìn tin
KH&CN nûúác ngoaâi àang àûáng trûúác nhiïìu
cú höåi lúán, thïí hiïån úã möåt söë mùåt sau: 
Thûá nhêët, khaã nùng tiïëp cêån nguöìn tin
KH&CN: Sûå phaát triïín cuãa maång maáy tñnh, àùåc
biïåt laâ maång Internet àaä múã ra kyã nguyïn múái
cho viïåc tiïëp cêån thöng tin toaân cêìu àöëi vúái moåi
quöëc gia, moåi töí chûác vaâ caá nhên. Nïëu nhû
trûúác àêy, caác taåp chñ nöíi tiïëng chó coá thïí mua
àûúåc dûúái daång baãn in thöng qua caác kïnh phên
phöëi chñnh thûác coá sûå kiïím soaát chùåt cheä thöng
qua con àûúâng nhêåp khêíu thò hiïån nay, bêët cûá
töí chûác, caá nhên naâo cuäng coá thïí tiïëp cêån àïën
nhûäng taåp chñ àoá thöng qua Internet. 
Thûá hai, sûå tùng cûúâng quaãn lyá nhaâ nûúác 
vïì thöng tin KH&CN: Sûå ra àúâi cuãa 
Luêåt KH&CN nùm 2013 [1], Nghõ 
àõnh 11/2014/NÀ-CP [2] àaä múã ra cú höåi lúán
giuáp tùng cûúâng quaãn lyá vaâ phaát triïín nguöìn tin
KH&CN trong hoaåt àöång thöng tin, thû viïån.
Àiïìu 68 Luêåt KH&CN quy àõnh “Nhaâ nûúác
àêìu tû xêy dûång, khuyïën khñch töí chûác, caá nhên
taâi trúå cho viïåc xêy dûång haå têìng thöng tin, cú
súã dûä liïåu quöëc gia vaâ thöëng kï vïì KH&CN
hiïån àaåi nhùçm baão àaãm thöng tin àêìy àuã, chñnh
xaác, kõp thúâi vïì hoaåt àöång KH&CN trong nûúác
vaâ thïë giúái”. Nhùçm cuå thïí hoáa quy àõnh cuãa
Nhaâ nûúác vïì phaát triïín nguöìn thöng tin
KH&CN, Àiïìu 18 Nghõ àõnh 11/2014/NÀ-CP
àaä quy àõnh vïì àõnh hûúáng phaát triïín nguöìn
thöng tin KH&CN sûã duång ngên saách nhaâ
nûúác. Àùåc biïåt, khoaãn 2 Àiïìu 19 cuãa Nghõ àõnh
naây quy àõnh cuå thïí vïì phöëi húåp phaát triïín, cêåp
nhêåt vaâ chia seã caác nguöìn tin KH&CN trong
nûúác vaâ quöëc tïë, trong àoá nhêën maånh “Töí chûác
thûåc hiïån chûác nùng àêìu möëi thöng tin
KH&CN quöëc gia laâm àêìu möëi duy trò vaâ phaát
triïín liïn húåp thû viïån Viïåt Nam vïì nguöìn tin
KH&CN àïí àiïìu tiïët, phöëi húåp böí sung, cêåp
nhêåt vaâ chia seã caác nguöìn tin KH&CN giûäa caác
töí chûác TT-TV trong caã nûúác; trao àöíi vaâ
quaãng baá caác taåp chñ KH&CN Viïåt Nam thöng
qua hònh thûác trûåc tuyïën”. Coá thïí thêëy nhûäng
vùn baãn phaáp lyá trïn àaä múã ra hûúáng ài múái maâ
úã àoá, sûå húåp taác, chia seã, phöëi húåp coá sûå àiïìu
tiïët cuãa Nhaâ nûúác seä laâ tiïìn àïì quan troång cho
viïåc phaát triïín nguöìn tin KH&CN taåi caác cú
quan TT-TV.
Thûá ba, sûå öín àõnh cuãa taâi liïåu àiïån tûã: Viïåc
nhaâ xuêët baãn vaâ nhaâ cung cêëp thöng tin têåp
trung vaâo phaát triïín nguöìn tin KH&CN daång
söë àaä taåo ra khöëi lûúång thöng tin ngaây caâng lúán,
coá nhiïìu giaá trõ trong khi giaá thaânh giaãm hún rêët
nhiïìu so vúái taâi liïåu daång in. Mùåc duâ giaá taâi liïåu
nhòn chung vêîn tùng àïìu haâng nùm nhûng riïng
vúái loaåi hònh taâi liïåu àiïån tûã trûåc tuyïën, giaá
thaânh àang coá xu hûúáng giaãm (xem Baãng 2).
Àiïìu naây àem laåi nhiïìu thuêån lúåi cho caác àún
võ böí sung nguöìn tin KH&CN dûúái daång àiïån
tûã (Online-Only Format)
Thûá tû, vïì haå têìng CNTT: Mùåc duâ àiïìu
kiïån kinh tïë coân khoá khùn, GDP vaâ thu nhêåp
bònh quên àêìu ngûúâi vêîn thuöåc nhoám thêëp,
nhûng Viïåt Nam àûúåc àaánh giaá laâ möåt trong
nhûäng quöëc gia coá sûå phaát triïín maånh meä
trong lônh vûåc CNTT. Taåi höåi thaão Chñnh phuã
àiïån tûã töí chûác taåi Àaâ Nùéng ngaây 17/7/2014,
Têåp àoaân Dûä liïåu IDG Viïåt Nam cho biïët:
Theo Baáo caáo baão mêåt thöng tin cuãa 
Liïn minh Viïîn thöng quöëc tïë (ITU), trong
nùm 2013, Viïåt Nam àûáng thûá 81/161 vïì chó
söë phaát triïín CNTT - truyïìn thöng (ICT
Development Index). So vúái caác nûúác khaác úã
Àöng Nam AÁ, Viïåt Nam àûáng thûá 4, 
sau Malaysia, Brunei vaâ Singapore; àûáng 
thûá 12 trïn töíng söë 27 quöëc gia trong khu vûåc
Chêu AÁ - Thaái Bònh Dûúng. Nhúâ coá sûå phaát
triïín maånh meä vïì CNTT, àùåc biïåt laâ sûå phaát
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2015 35
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
triïín vïì haå têìng maång, caác cú quan TT-TV
Viïåt Nam àang àûáng trûúác nhûäng cú höåi lúán
trong viïåc tiïëp cêån caác nguöìn tin KH&CN
quyá giaá cuãa thïë giúái [5].
Thûá nùm, sûå thay àöíi caách thûác tiïëp cêån
thöng tin cuãa ngûúâi duâng: Mùåc duâ chûa coá con
söë thöëng kï cuå thïí vïì sûå thay àöíi thoái quen sûã
duång thöng tin trïn quy mö lúán nhûng möåt
thûåc tïë àang diïîn ra úã caác cú quan TT-TV laâ
söë baån àoåc àïën sûã duång taâi liïåu in taåi thû viïån
àang giaãm dêìn trong khi söë lûúåt ngûúâi truy
cêåp taâi liïåu trûåc tuyïën tùng lïn roä rïåt [6]. Xu
hûúáng naây àang múã ra cú höåi cho viïåc phaát
triïín caác dõch vuå cung cêëp taâi liïåu trûåc tuyïën
cuãa cú quan TT-TV trong caã nûúác.
Thûá saáu, xu hûúáng liïn kïët, húåp taác: Nhêån
thûác roä nhûäng thuêån lúåi vaâ khoá khùn trong quaá
trònh phaát triïín nguöìn tin KH&CN, àùåc biïåt laâ
caác nguöìn tin KH&CN nûúác ngoaâi, caác töí
chûác TT-TV àaä vaâ àang coá nhûäng àöång thaái
tñch cûåc nhùçm àêíy maånh liïn kïët, húåp taác
trong vaâ ngoaâi nûúác. Vúái sûå hònh thaânh caác
liïn hiïåp nhû Liïn hiïåp thû viïån vuâng Àöìng
bùçng söng Höìng, vuâng Àöìng bùçng söng Cûãu
Long, Liïn húåp thû viïån Viïåt Nam, nguöìn
tin KH&CN trong vaâ ngoaâi nûúác àaä àûúåc tùng
cûúâng chia seã, cú quan TT-TV coá thïm nhiïìu
cú höåi àïí phaát triïín nguöìn cuãa mònh trong
àiïìu kiïån nguöìn kinh phñ haån heåp.
4. Giaãi phaáp phaát triïín nguöìn tin
KH&CN trong giai àoaån múái
Àûáng trûúác nhûäng khoá khùn, thaách thûác vaâ
cú höåi trïn, sûå linh hoaåt vaâ chuã àöång trong
viïåc àöíi múái saãn phêím, dõch vuå vaâ hònh thûác
cung cêëp thöng tin àaä vaâ àang giuáp cho nhiïìu
cú quan TT-TV sûã duång hiïåu quaã nguöìn kinh
phñ phaát triïín nguöìn tin KH&CN vaâ gùåt haái
àûúåc nhûäng thaânh quaã to lúán. Möåt söë kinh
nghiïåm sau àêy coá thïí giuáp cú quan TT-TV
têån duång töëi àa nhûäng cú höåi trong cöng taác
phaát triïín nguöìn tin KH&CN:
Phaát triïín nguöìn tin KH&CN söë nöåi sinh:
Nguöìn tin KH&CN söë nöåi sinh laâ nguöìn tin
KH&CN quan troång thïí hiïån nùng lûåc thöng
tin cuãa möîi cú quan TT-TV trong giai àoaån
hiïån nay. Àïí duy trò öín àõnh nguöìn tin
KH&CN naây, yïu cêìu cú quan TT-TV phaãi
xêy dûång vaâ triïín khai àöìng böå caác giaãi phaáp
bao göìm: thu thêåp àêìy àuã vaâ thûúâng xuyïn
nguöìn tin KH&CN söë àang àûúåc taåo ra taåi àún
võ; söë hoáa nhûäng taâi liïåu quan troång; xêy dûång,
phaát triïín CSDL têåp trung vaâo caác cöng cuå tòm
kiïëm; àa daång hoáa caác dõch vuå cung cêëp taâi liïåu
nöåi sinh trûåc tuyïën. Caác giaãi phaáp trïn coá thïí aáp
duång úã nhiïìu quy mö khaác nhau, tuy nhiïn caác
àún võ úã quy mö caâng lúán, viïåc triïín khai aáp
duång caác giaãi phaáp naây caâng khoá thûåc hiïån.
Hiïån nay àaä coá nhiïìu dûå aán söë hoáa àûúåc triïín
khai thaânh cöng úã quy mö lúán nhû: Dûå aán Xêy
dûång vaâ phaát triïín Hïå thöëng thöng tin Nghiïn
cûáu vaâ phaát triïín Viïåt Nam (do Cuåc thöng tin
KH&CN quöëc gia chuã trò tûâ nùm 2011) àaä thu
thêåp, söë hoáa vaâ àûa vaâo CSDL phuåc vuå ngûúâi
duâng tin trïn 12 nghòn thuyïët minh, kïët quaã
thûåc hiïån nhiïåm vuå KH&CN taåi caác böå, ngaânh
vaâ 61/63 tónh, thaânh phöë trïn caã nûúác; Dûå aán söë
hoáa taâi liïåu cuãa Thû viïån Quöëc gia Viïåt Nam
vúái gêìn 5 triïåu trang taâi liïåu àïí àûa vaâo phuåc vuå
trûåc tuyïën cho ngûúâi duâng tin trong caã nûúác,.
Cho duâ mûác àöå phaát triïín nguöìn tin KH&CN
söë hoáa taåi caác thû viïån coá sûå khaác nhau, 
tuây thuöåc vaâo quy mö cuãa tûâng àún võ, song 
coá thïí thêëy rùçng, xu hûúáng xêy dûång “thû viïån
lai” àïí vûâa phuåc vuå baån àoåc taåi chöî vûâa phuåc vuå
trûåc tuyïën nhùçm àaáp ûáng töëi ûu nhu cêìu cuãa
ngûúâi sûã duång àang àûúåc phaát triïín maånh meä
trong caã nûúác [7]. Trïn bònh diïån chung, àïí
phaát triïín nguöìn tin KH&CN söë nöåi sinh cêìn
àaãm baão möåt söë yïu cêìu sau:
- Xêy dûång kïë hoaåch cho viïåc phaát triïín
nguöìn taâi nguyïn söë noái chung vaâ söë hoáa nguöìn
taâi liïåu höìi cöë. Àöëi vúái caác àún võ coá nguöìn taâi
liïåu höìi cöë lúán, cêìn àùåt ra muåc tiïu vaâ xêy dûång
kïë hoaåch cho tûâng giai àoaån cuå thïí, coá trònh tûå
ûu tiïn caác nguöìn taâi liïåu quan troång.
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
36 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2015
- Laâm roä caác vêën àïì vïì tñnh phaáp lyá trong
viïåc söë hoáa höìi cöë taâi liïåu vaâ cung cêëp taâi liïåu
toaân vùn, àaãm baão tñnh húåp phaáp trong quaá
trònh taåo lêåp nguöìn taâi nguyïn söë noái chung vaâ
nguöìn taâi nguyïn söë nöåi sinh noái riïng.
- Lûåa choån cöng cuå söë hoáa taâi liïåu phuâ húåp vúái
quy mö, muåc tiïu cêìn hûúáng túái trong viïåc söë
hoáa taâi liïåu. Trïn thõ trûúâng cung cêëp maáy scan
hiïån nay coá rêët nhiïìu lûåa choån, àöëi vúái caác àún
võ coá khöëi lûúång taâi liïåu söë hoáa khöng lúán (tûâ vaâi
trùm nghòn trang trúã laåi) thò viïåc lûåa choån caác
maáy scan thuã cöng hoùåc thuï caác àún võ thûåc
hiïån söë hoáa laâ giaãi phaáp húåp lyá. Àöëi vúái caác àún
võ coá khöëi lûúång taâi liïåu lúán, viïåc söë hoáa cêìn thûåc
hiïån trong thúâi gian daâi thò giaãi phaáp töëi ûu laâ lûåa
choån caác maáy scan cöng nghiïåp. Viïåc sûã duång
caác maáy scan cöng nghiïåp coá hai ûu àiïím nöíi
tröåi so vúái maáy scan thöng thûúâng laâ töëc àöå scan
cao (tûâ trïn 1.000 trang/giúâ trúã lïn) vaâ khöng
laâm aãnh hûúãng àïën chêët lûúång taâi liïåu nhúâ cöng
nghïå chuåp aãnh vaâ lêåt trang tûå àöång. Vñ duå: Thû
viïån Quöëc gia Viïåt Nam àang sûã duång Maáy scan
tûå àöång DL3003 do haäng 4DigitalBooks cuãa
Thuåy Syä saãn xuêët, coá töëc àöå queát trung bònh 
tûâ 1.100 - 1.300 trang/giúâ, hoùåc Cuåc Thöng tin
KH&CN quöëc gia àang sûã duång 02 maáy scan 
tûå àöång Kirtas APT BookScan 1200, saãn 
xuêët taåi Hoa Kyâ vúái töëc àöå söë hoáa möîi maáy lïn 
àïën 1.600 trang/giúâ,
- Phaát triïín caác böå sûu têåp söë dûåa trïn caác
cöng cuå höî trúå hiïån àaåi bao göìm: hïå thöëng
maáy chuã, phêìn mïìm quaãn trõ CSDL, haå têìng
maång vaâ caác thiïët bõ khaác.
- Phaát triïín dõch vuå cung cêëp taâi liïåu trûåc
tuyïën dûåa trïn nhûäng nguyïn tùæc, quy chïë roä
raâng, àaãm baão an toaân, an ninh thöng tin àïí coá
thïí khai thaác nguöìn taâi nguyïn söë nöåi sinh
möåt caách hiïåu quaã nhêët.
Húåp taác trong phaát triïín nguöìn tin
KH&CN söë, àùåc biïåt laâ nguöìn tin KH&CN
nûúác ngoaâi: 
Möåt trong nhûäng mö hònh húåp taác hiïåu quaã
nhêët hiïån nay giûäa caác thû viïån, cú quan thöng
tin laâ mö hònh Consortium. Trïn thïë giúái, àaä coá
möåt söë consortium tiïu biïíu nhû: Digital Libray
cuãa Pakistan, INDEST cuãa ÊËn Àöå, CONCERT
cuãa Àaâi Loan. ÚÃ Viïåt Nam, mö hònh consortium
àûúåc manh nha tûâ nùm 1997 vaâ àïën thaáng 4
nùm 2004, taåi Tp. Höì Chñ Minh, möåt söë cú quan
TT-TV lúán úã Viïåt Nam göìm: Trung têm Thöng
tin KH&CN Quöëc gia (nay laâ Cuåc Thöng tin
KH&CN quöëc gia), Thû viïån KHTH Tp. Höì
Chñ Minh, Trung têm TT-TV Àaåi hoåc Quöëc gia
Haâ Nöåi, Thû viïån Àaåi hoåc Quöëc gia Tp. Höì Chñ
Minh, Thû viïån Àaåi hoåc Cêìn Thú- àaä thöëng nhêët
thaânh lêåp möåt liïn hiïåp thû viïån lêëy tïn laâ “Liïn
hiïåp thû viïån Viïåt Nam vïì caác nguöìn tin 
àiïån tûã” (tïn tiïëng Anh laâ Vietnam Library
Consortium on E-resources). Muåc tiïu vaâ
phûúng hûúáng cuãa Liïn hiïåp laâ: tòm kiïëm àöëi
taác taâi trúå phaát triïín; phaát triïín nguöìn tin
KH&CN àiïån tûã thöng qua böí sung caác CSDL
vaâ taåp chñ àiïån tûã; àaâo taåo, nêng cao nùng lûåc
khai thaác thöng tin; nêng cao nùng lûåc xuêët baãn
vaâ quaãn lyá caác taåp chñ khoa hoåc trong nûúác. Àïën
nay, àaä coá trïn 100 àún võ tham gia. Bùçng viïåc
àoáng goáp möåt khoaãn kinh phñ tûâ 15 àïën 100 triïåu
àöìng, tuây thuöåc vaâo quy mö vaâ nhu cêìu sûã duång,
caác thaânh viïn coá cú höåi súã hûäu nhûäng nguöìn 
tin KH&CN quyá giaá trong vaâ ngoaâi nûúác bao
göìm 3 daång:
- Nguöìn tin KH&CN àiïån tûã do caác thaânh
viïn Liïn hiïåp thû viïån phöëi húåp böí sung:
CSDL àa ngaânh ProQuest Central bao quaát
trïn 160 lônh vûåc chuã àïì khaác nhau vïì khoa
hoåc cöng nghïå, khoa hoåc xaä höåi, kinh tïë - kinh
doanh, y hoåc, bao göìm:
9 19.000 taåp chñ, trong àoá hún 13.000 taåp
chñ toaân vùn.
9 56.000 toaân vùn luêån vùn, luêån aán.
9 Baáo caáo tûâ haâng trùm ngaânh cöng
nghiïåp taåi 90 quöëc gia.
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2015 37
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
9 43.000 höì sú doanh nghiïåp.
9 Hún 1.000 taâi liïåu höåi nghõ.
9 1.300 túâ baáo quöëc tïë haâng àêìu
- Nguöìn tin KH&CN àiïån tûã do àún võ chuã
trò vaâ caác àún võ thaânh viïn chia seã göìm: 
9 CSDL toaân vùn vïì taâi liïåu KH&CN cuãa
Viïåt Nam (STD) àûúåc Cuåc Thöng tin
KH&CN quöëc gia xêy dûång vaâ cêåp nhêåt tûâ
nùm 1987 àïën nay vúái gêìn 200.000 biïíu ghi.
Hiïån nay, CSDL naây àûúåc cêåp nhêåt haâng tuêìn
vaâ möîi nùm coá thïí cêåp nhêåt múái trïn 11.000
taâi liïåu.
9 CSDL thû muåc Baáo caáo kïët quaã àïì taâi
nghiïn cûáu vúái hún 11.000 biïíu ghi thû muåc
vaâ toám tùæt, cêåp nhêåt khoaãng 600 biïíu ghi/nùm.
- Caác nguöìn tin KH&CN múã do Liïn hiïåp
thû viïån vaâ thaânh viïn tòm kiïëm hoùåc àaâm
phaán vúái caác cú quan, töí chûác xuêët baãn:
9 
9 
9 
Mö hònh Liïn hiïåp thû viïån àaä, àang vaâ hûáa
heån seä mang laåi nhiïìu hún nûäa lúåi ñch cho caác
àún võ thaânh viïn tham gia trong tûúng lai.
Kïët luêån
Nhûäng thay àöíi mang tñnh toaân cêìu àaä
aãnh hûúãng khöng nhoã àïën hoaåt àöång TT-TV
noái chung vaâ cöng taác phaát triïín nguöìn tin
KH&CN noái riïng, trong àoá coá nhûäng khoá
khùn, thaách thûác vaâ caã nhûäng cú höåi phaát
triïín. Àïí coá thïí àaáp ûáng töëi ûu nhu cêìu
ngûúâi duâng tin, cú quan TT-TV khöng coá
con àûúâng naâo khaác laâ phaãi tûå àöíi múái, thay
àöíi caách tiïëp cêån trong toaân böå quaá trònh, tûâ
khêu taåo lêåp, böí sung nguöìn taâi liïåu, xûã lyá
àïën cung cêëp túái ngûúâi duâng. Möåt trong
nhûäng vêën àïì mang tñnh then chöët, quyïët
àõnh sûå thaânh cöng cuãa möîi àún võ laâ viïåc
böí sung nguöìn tin KH&CN coá giaá trõ, àùåc
biïåt laâ nguöìn tin KH&CN nûúác ngoaâi. Àïí
giaãi quyïët töët vêën àïì naây, sûå húåp taác, liïn
kïët trong phaát triïín nguöìn tin KH&CN laâ
möåt trong nhûäng yïu cêìu khöng thïí thiïëu.
Thûåc tïë àaä cho thêëy nhûäng lúåi ñch vaâ hiïåu
quaã roä rïåt cuãa sûå phöëi húåp, húåp taác, chia seã
nguöìn tin KH&CN giûäa caác àún võ trong
nûúác. Viïåc sûã duång nguöìn kinh phñ töëi thiïíu
àïí böí sung, phaát triïín nguöìn tin KH&CN
töëi àa seä laâ muåc àñch mang tñnh kim chó nam
cuãa bêët cûá thaânh viïn naâo tham gia vaâo
maång lûúái húåp taác, chia seã, trao àöíi nguöìn
tin KH&CN trong tûúng lai.
1. Luêåt Khoa hoåc vaâ Cöng nghïå söë 29/2013/QH13. Quöëc
höåi nûúác Cöång hoâa xaä höåi chuã nghôa Viïåt Nam ban haânh
ngaây 18/6/2013.
2. Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP vïì hoaåt àöång thöng tin
KH&CN. Chñnh phuã nûúác Cöång hoâa xaä höåi chuã nghôa Viïåt
Nam ban haânh ngaây 18/6/2013.
3. Kody Tillery (2012). Study of Subscription Prices for
Scholarly Society Journals. Society Journal Pricing Trends
and Industry Overview.
4. Kyã yïëu Höåi nghõ töíng kïët hoaåt àöång thöng tin, thöëng kï
KH&CN toaân quöëc nùm 2014.
5. Kyã yïëu Höåi thaão Chñnh phuã àiïån tûã 2014 töí chûác taåi Àaâ
Nùéng ngaây 17/7/2014, truy cêåp taåi àõa chó: 
6. Baáo caáo Höåi nghõ sú kïët 3 nùm (2011-2013) hoaåt àöång
thû viïån cöng cöång toaân quöëc do Böå Vùn hoáa - Thïí thao vaâ
Du lõch töí chûác ngaây 10/9/2013 taåi Àaâ Nùéng.
7. Söë hoáa thû viïån truyïìn thöëng - xu hûúáng têët yïëu cuãa
xaä höåi hiïån àaåi. Baáo Quên àöåi nhên dên söë ra ngaây
28/11/2012.
Taâi liïåu tham khaão
(Ngaây Toâa soaån nhêån àûúåc baâi: 12-4-2015; Ngaây phaãn biïån àaánh
giaá: 06-9-2015; Ngaây chêëp nhêån àùng: 18-10-2015).

File đính kèm:

  • pdfphat_trien_nguon_tin_khoa_hoc_va_cong_nghe_trong_gia_doan_mo.pdf