Sách hướng dẫn học tập Kinh tế chính trị Mác – Lênin

u các hình thức, trong đó dặc trưng là sự điều chỉnh kinh tế của nhà nước. 
4. CNTB đã đạt được những thành tựu cơ bản nào? Mâu thuẫn cơ bản 
của CNTB được biểu hiện cụ thể như thế nào? 
Nêu các thành tựu cơ bản để chứng tỏ CNTB là một bước phát triển của lịch 
sử xã hội. 
Các mâu thuẫn CNTB không thể tự giải quyêt cho thấy vai trò lịch sử của 
CNTB, nó sẽ được thay thế bằng xã hội mới tiến bộ hơn. 
Nêu xu hướng vận động của CNTB, CNTB đã tạo ra những tiền đề vật chất 
và chính trị cho sự thay thế nó bằng xã hội mới tiến bộ hơn 
CHƯƠNG VIII: 
1. Vì sao trong thời kỳ quá độ ở nước ta tồn tại cơ cấu kinh tế nhiều 
thành phần ? Lợi ích của việc sử dụng cơ cấu kinh tế nhiều thành phần ở 
nước ta? 
Do đặc trưng kinh tế cơ bản của thời kỳ quá độ, sự đa dạng các hình thức sở 
hữu, sự phù hợp của quan hệ sản xuất vơúi trình độ lực lượng sản xuất. 
Lợi ích: Tăng trưởng kinh tế, phát triển kinh tế, tạo công ăn việc làm, nâng 
cao mức sống, do khai thác, phát huy được mọi nguồn lực. Có thể chưng minh 
bằng thực tế đổi mới ở Việt nam. 
2. Các thành phần kinh tế ở nước ta hiện nay theo tinh thần nghị quyết 
Đại hội Đảng IX và mối quan hệ giữa các thành phần kinh tế? 
Nêu qua sự phân định các thành phần kinh tế của các nghị quyết Đại hội Đảng 
VI, VII và VIII. Đến Đại hội Đảng IX tiếp tục hoàn thiện, bổ sung (6 thành phần 
kinh tế) 
Các thành phần kinh tế có mối quan hệ biện chứng vừa thống nhất, vừa mâu 
thuẫn (như thế nào?). Ý nghĩa của việc nghiên cứu (phát huy tính thống nhất để tạo 
nên hợp lực phát triển, hạn chế mâu thuẫn). 
Hướng dẫn trả lời câu hỏi 
 62
3. Phân tích vai trò của thành phần kinh tế nhà nước và các giải pháp để 
tăng cường vai trò của thành phần kinh tế nhà nước trong thời kỳ quá độ ở 
Việt Nam. 
Khái niệm thành phần kinh tế nhà nước. 
Vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước (thế nào là chủ đạo, nội dung của chủ 
đạo, sự cần thiết phải giữ vai trò chủ đạo) 
Liên hệ thực trạng kinh tế nhà nước hiện nay từ đó đưa ra các giải pháp phát 
huy vai trò của kinh tế nhà nước. 
4. Trình bày những nhiệm vụ chủ yếu phát triển kinh tế tập thể được xác 
định trong nghị quyết trung ương 5 khoá IX. 
Khái niệm kinh tế tập thể, liên hệ sơ qua về thực trạng kinh tế tập thể hiện nay 
ở Việt nam. 
Nghị quyết đưa ra 5 nhiệm vụ chủ yếu phải làm. 
(Cần nghiên cứu Nghị quyết TƯ 5 khoá IX về “Tiếp tục đổi mới, phát triển 
và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể” ) 
5. Phương hướng và nhiệm vụ phát triển kinh tế tư nhân được xác định 
trong nghị quyết trung ương 5 khoá IX. 
Kinh tế tư nhân bao gồm kinh tế cá thể tiểu chủ và kinh tế tư bản tư nhân 
(khái niệm các thành phần kinh tế này). 
Phương hướng và nhiệm vụ phát triển kinh tế tư nhân được nêu rõ trong Nghị 
quyết TƯ 5 khoá IX về “Tiếp tục đổi mới cơ chế chính sách, khuyến khích và tạo 
điều kiện phát triển kinh tế tư nhân” . 
CHƯƠNG IX: 
1. Tại sao nói công nghiệp hoá - hiện đại hoá có tính tất yếu? Tác dụng 
của công nghiệp hoá - hiện đại hoá là gì ? 
Khái niệm CNH, HĐH. 
Tính tất yếu do sự tất yếu phải xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho CNXH. 
Các tác dụng đã được trình bày rõ trong bài 
2. Trình bày những đặc điểm của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ. 
3. Phân tích những mục tiêu, quan điểm về công nghiệp hoá - hiện đại 
hoá ở Việt nam hiện nay. 
Trình bày mục tiêu tổng quát (cho cả thời kỳ quá độ), mục tiêu đến 2020, đến 
2010. 
Các quan điểm về CNH, HĐH được nêu ra ở Đại hội Đảng VIII và xem ở 
trang 160. 
Hướng dẫn trả lời câu hỏi 
 63
4, Phân tích những nội dung cơ bản của công nghiệp hoá - hiện đại hóa ở 
Việt nam hiện nay 
Có hai nội dung cơ bản 
5. Trình bày những tiền đề để tiến hành công nghiệp hoá - hiên đại hoá ở 
Việt nam hiện nay. 
Có năm tiền đề cần thiết 
Chú ý mối quan hệ của các tiền đề và nhấn mạnh quan điểm của Đảng là 
không chờ có đủ tất cả các tiền đề mới tiến hành CNH, HĐH mà vừa làm vừa thúc 
đẩy tạô ra các tiền đề cần thiết. 
CHƯƠNG X: 
1. Vai trò của kinh tế nông thôn trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã 
hội ở Việt Nam như thế nào? 
Khái niệm kinh tế nông thôn 
Vai trò của kinh tế nông thôn 
2. Trình bày tính tất yếu khách quan của công nghiệp hoá, hiện đại hoá 
nông nghiệp, nông thôn. 
Khái niệm CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn. 
Tính tất yếu 
3. Trình bày tác dụng của công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, 
nông thôn trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. 
4. Phân tích nội dung phát triển kinh tế nông thôn và xây dựng nông 
thôn mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa. 
Có ba nội dung cơ bản 
CHƯƠNG XI: 
1. Phân tích sự cần thiết khách quan của phát triển kinh tế hàng hóa, 
kinh tế thị trường ở Việt Nam. 
Khái niệm kinh tế hàng hoá, kinh tế thị trường. 
Do sự tồn tại các điều kiện ra đời, phát triển sản xuất hàng hoá (phân công lao 
động xã hội, các hình thức sở hữu khác nhau). 
Do yêu cầu của việc mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại, hội nhập kinh tế quốc 
tế. 
2. Làm rõ đặc điểm kinh tế hàng hóa, kinh tế thị trường trong thời kỳ 
quá độ ở Việt Nam. 
Hướng dẫn trả lời câu hỏi 
 64
Có bốn đặc điểm cơ bản, cần có thêm liên hệ thực tế. 
3. Để phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt 
Nam trong giai đoạn hiện nay cần những giải pháp nào ? 
4. Vai trò của nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội 
chủ nghĩa ở Việt Nam? 
Xem mục Vai trò kinh tế của nhà nước. Cần liên hệ thực tiễn sự thực hiện vai 
trò kinh tế của nhà nước hiện nay. 
5. Để quản lý vĩ mô nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa 
nhà nước cần những công cụ nào? 
CHƯƠNG XII: 
1. Phân tích bản chất, chức năng của tài chính. 
Bản chất tài chính, nhấn mạnh bản chất tài chính trong thời kỳ quá độ lên 
CNXH ở nước ta. 
Chức năng: có hai chức năng trong đó chức năng phân phối là trọng yếu 
2. Trình bày chính sách tài khoá của Việt nam và phương hướng tiếp tục 
đổi mới chính sách này trong thời gian tới. 
Khái niệm chính sách tài khoá. 
Mục tiêu của chính sách tài khoá. 
3. Phân tích bản chất của tín dụng và nêu các hình thức tín dụng . 
Bản chất của tín dụng trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt nam 
Các hình thức tín dụng: tín dụng thương mại, tín dụng ngân hàng, ngoài ra 
còn tín dụng nhà nước, tín dụng tập thể, tín dụng học đường. 
4. Thế nào là lưu thông tiền tệ? Phân tích vai trò và đặc điểm của lưu 
thông tiền tệ ở nước ta hiện nay. 
CHƯƠNG XIII: 
1. Phân tích bản chất và vai trò của lợi ích kinh tế. Làm rõ mối quan hệ 
giữa lợi ích kinh tế cá nhân, tập thể và xã hội. 
2. Trình bày tính tất yếu của sự tồn tại nhiều hình thức phân phối ở nước 
ta hiện nay. 
Do sự tồn tại nhiều hình thức sở hữu, lực lựơng sản xuất có nhiều trình độ nên 
nhiều quan hệ sản xuất khác nhau. 
Do nền kinh tế thị trường định hướng XHCN vừa tuân theo những quy luật thị 
trường vừa bị chi phối bởi những nguyên tắc và bản chất của CNXH 
Hướng dẫn trả lời câu hỏi 
 65
3. Tại sao trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt nam phân 
phối theo lao động là tất yếu khách quan? 
Phân phối theo lao động là như thế nào? 
Phân phối theo lao động là tất yếu trong thời kỳ quá độ và cả trong CNXH 
4. Trình bày các hình thức thu nhập chủ yếu ở Việt Nam. 
Tương ứng với các hình thức phân phối sẽ có các hình thức thu nhập 
5. Để từng bước thực hiện công bằng xã hội trong phân phối thu nhập ở 
nước ta hiện nay cần có những giải pháp gì? 
Xây dựng chính sách tiền lương, thuế thu nhâp,  (nên có liên hệ thực tiễn để 
từ đó nêu ra các giải pháp) 
CHƯƠNG XIV: 
1. Tại sao nói mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại là một tất yếu khách 
quan? 
Khái niệm kinh tế đối ngoại. 
Tính tất yếu khách quan phải mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại 
2. Các hình thức kinh tế đối ngoại ở Việt nam hiện nay. Tác dụng chủ yếu 
của mỗi hình thức kinh tế đối ngoại là gì? 
Nêu các hình thức kinh tế đối ngoại hiện nay ở Việt nam. 
Tác dụng chủ yếu: 
Thương mại quốc tế : góp phần tăng của cải và sức mạnh tổng hợp của mỗi 
nước, “điều tiết thừa thiếu” của mỗi nước, nâng cao trình độ công nghệ và ngành 
nghề, tạo việc làm, 
Đầu tư quốc tế: Tăng nguồn vốn, công nghệ mới, trình độ quản lý tiên tiến, 
chuyển đổi cơ cấu kinh tế, tiếp cận thị trường hiện đại, tạo việc làm, Mặt khác 
cũng có những tác động tiêu cực cần chú ý như sự phân hoá, ô nhiễm môi trường 
sinh thái, sự phụ thuộc vào bên ngoài, 
Hợp tác khoa học kỹ thuật: là điều kiện để rút ngắn khoảng cách với các nước 
tiên tiến. 
Các hình thức dịch vụ thu ngoại tệ, du lịch quốc tế: Góp phần phát huy lợi thế 
về truyền thống dân tộc, cảnh quan thiên nhiên, tăng nguồn thu ngoại tệ, 
3. Mục tiêu của các hoạt động kinh tế đối ngoại ở nước ta hiện nay là gì? 
4. Phân tích các phương hướng cơ bản nhằm mở rộng và nâng cao hiệu 
quả kinh tế đối ngoại. 
Tài liệu tham khảo 
 66
16 TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Hội đồng TW chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia các bộ môn khoa học 
Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh – Giáo trình kinh tế học chính trị Mác-
Lênin – NXB Chính trị quốc gia, Hà nội 1999. 
2. Bộ giáo dục và đào tạo – Giáo trình kinh tế chính trị Mác-Lênin – NXB 
Chính trị quốc gia, Hà nội 2003. 
3. Hỏi đáp về Kinh tế Chính trị Mác –Lênin tập 1 – Phương thức sản xuất 
TBCN – Nxb Tuyên huấn HN -1989 
4. Hướng dẫn ôn thi môn kinh tế Chính trị Mác-Lênin. Nxb Chính trị quốc gia, 
Hà nội,1998 
5. Đảng cộng sản Việt nam: Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, 
Nxb chính trị quốc gia, Hà nội, 1996 
6. Đảng cộng sản Việt nam: Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX, 
Nxb Chính trị quốc gia, Hà nội, 2001 
7. Đảng cộng sản Việt nam: Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2001-2010, 
Nxb Chính trị quốc gia, HN 2001 
8. BRANDLEY R.SCHILLẺ: Kinh tế ngày nay, Nxb Đại học quốc gia, Hà nội 
2002, 
9. Bộ Giáo dục và Đào tạo: Giáo trình Kinh tế Chính trị Mác-Lênin (dùng cho 
các ngành không chuyên Kinh tế- Quản trị kinh doanh trong các trường đại 
học và cao đẳng ), Nxb chính trị quốc gia, Hà nội 2002 
10. C.Mác và Ph. Ăngghen: Toàn tập, Nxb chính trị quốc gia, Hà nội, 1993. 
11. Lênin – Toàn tập – NXB Tiến bộ Maxcơva. 
12. Đảng cộng sản Việt nam: Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2001-2010, 
Nxb, Chính trị quốc gia HN 2001. 
13. Chủ nghĩa tư bản hiện đại - NXB Chính trị quóc gia – Hà nội – 1995 
14. Các công ty xuyên quốc gia trước ngưõng cửa thế kỷ XXI - NXB Khoa học 
xã hội Hà nội – 1996 
15. Sáp nhập-một xu thế phổ biến trong điều kiện cạnh tranh hiện nay – Viện 
thông tin Khoa học xã hội – Hà nội – 2001 
Tài liệu tham khảo 
 67
16. Hoàng ngọc Hoà - Phối hợp một số chính sách nhằm thúc đẩy công nghiệp 
hoá -hiện đại hoá đất nước trong giai đoạn hiện nay - NXB Chính trị quốc 
gia - Hà nội - 2002 
17. Đặng kim Sơn - Công nghiệp hoá từ nông nghiệp - NXB Nông nghiệp - Hà 
nội - 2002 
18. Vũ Hy Chương - Vấn đề tạo nguồn lực tiến hành công nghiệp hoá - hiện đại 
hoá - NXB Chính trị quốc gia - Hà nội 2002 
19. Chiến lược huy động và sử dụng vốn trong nước cho phát triển nền công 
nghiệp Việt nam - NXB Lao động - Hà nội 1998 
20. Trần Thái Dương : Chức năng kinh tế của nhà nước lý luận và thực tiễn ở 
Vệt nam hiện nay, Nxb, Công an nhân dân, Hà Nội 2004 
21. Mã Hồng : Kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, Nxb Chính trị quốc gia, Hà 
nội 1995 
Mục lục 
 68
17 MỤC LỤC 
0GIỚI THIỆU MÔN HỌC................................................................................. 1 
1. GIỚI THIỆU CHUNG: ........................................................................... 1 
2. MỤC ĐÍCH MÔN HỌC ......................................................................... 2 
3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU MÔN HỌC....................................... 2 
1CHƯƠNG I: ĐỐI TƯỢNG, CHỨC NĂNG VÀ PHƯƠNG PHÁP CỦA MÔN 
KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN ............................................................ 4 
1.1. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:...................................................................... 4 
1.2. NỘI DUNG CHÍNH: ............................................................................ 4 
1.3. TÓM TẮT............................................................................................. 4 
1.4. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP....................................................................... 6 
2CHƯƠNG II: TÁI SẢN XUẤT XÃ HỘI VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ7 
2.1. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:...................................................................... 7 
2.2. NỘI DUNG CHÍNH: ............................................................................ 7 
2.3. TÓM TẮT............................................................................................. 7 
2.4. CÂU HỎI ÔN TẬP............................................................................. 10 
3CHƯƠNG III: SẢN XUẤT HÀNG HÓA VÀ CÁC QUY LUẬT KINH TẾ 
CỦA SẢN XUẤT HÀNG HÓA........................................................................ 11 
3.1. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:.................................................................... 11 
3.2. NỘI DUNG CHÍNH: .......................................................................... 11 
3.3. TÓM TẮT........................................................................................... 12 
3.4. CÂU HỎI ÔN TẬP............................................................................. 14 
4CHƯƠNG IV: SẢN XUẤT GIÁ TRỊ THĂNG DƯ- QUY LUẬT KINH TẾ 
TUYỆT ĐỐI CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN.................................................... 15 
4.1. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:.................................................................... 15 
4.2. NỘI DUNG CHÍNH: .......................................................................... 15 
4.3. TÓM TẮT........................................................................................... 16 
4.4. CÂU HỎI ÔN TẬP............................................................................. 17 
5CHƯƠNG V: SỰ VẬN ĐỘNG CỦA TƯ BẢN VÀ TÁI SẢN XUẤT TƯ BẢN 
XÃ HỘI .............................................................................................................. 18 
5.1. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:.................................................................... 18 
5.2. NỘI DUNG CHÍNH: .......................................................................... 18 
5.3. TÓM TẮT........................................................................................... 18 
5.4. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP..................................................................... 21 
6CHƯƠNG VI: CÁC HÌNH THÁI TƯ BẢN VÀ CÁC HÌNH THỨC BIỂU 
HIỆN CỦA GIÁ TRỊ THẶNG DƯ ................................................................. 22 
6.1. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:.................................................................... 22 
6.2. NỘI DUNG CHÍNH: .......................................................................... 22 
6.3. TÓM TẮT........................................................................................... 22 
Mục lục 
 69
6.4. CÂU HỎI ÔN TẬP............................................................................. 24 
7CHƯƠNG VII:CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN VÀ CHỦ NGHĨA TƯ 
BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC.................................................................... 26 
7.1. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:.................................................................... 26 
7.2. NỘI DUNG CHÍNH: .......................................................................... 26 
7.3. TÓM TẮT........................................................................................... 27 
7.4. CÂU HỎI ÔN TẬP............................................................................. 28 
8CHƯƠNG VIII: QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ CƠ CẤU KINH 
TẾ NHIỀU THÀNH PHẦN TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA 
XÃ HỘI Ở VIỆT NAM..................................................................................... 29 
8.1. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:.................................................................... 29 
8.2. NỘI DUNG CHÍNH: .......................................................................... 29 
8.3. TÓM TẮT........................................................................................... 30 
8.4. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP..................................................................... 32 
9CHƯƠNG IX: CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ NỀN KINH TẾ 
TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM.34 
9.1. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:.................................................................... 34 
9.2. Nội dung chính:................................................................................... 34 
9.3. TÓM TẮT........................................................................................... 35 
9.4. CÂU HỎI ÔN TẬP............................................................................. 36 
10CHƯƠNG X: KINH TẾ NÔNG THÔN TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN 
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM ............................................................ 37 
10.1. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU: ............................................................... 37 
10.2. NỘI DUNG CHÍNH:...................................................................... 37 
10.3. TÓM TẮT....................................................................................... 38 
10.4. CÂU HỎI ÔN TẬP ........................................................................ 39 
11CHƯƠNG XI: KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ 
NGHĨA Ở VIỆT NAM...................................................................................... 40 
11.1. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU: ............................................................... 40 
11.2. Nội dung chính: .............................................................................. 40 
11.3. TÓM TẮT....................................................................................... 40 
11.4. CÂU HỎI ÔN TẬP ........................................................................ 42 
12CHƯƠNG XII: TÀI CHÍNH, TÍN DỤNG, NGÂN HÀNG VÀ LƯU 
THÔNG TIỀN TỆ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI 
Ở VIỆT NAM .................................................................................................... 44 
12.1. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU: ............................................................... 44 
12.2. NỘI DUNG CHÍNH:...................................................................... 44 
12.3. TÓM TẮT....................................................................................... 45 
12.4. 3. Ngân hàng:.................................................................................. 46 
12.5. 4. Lưu thông tiền tệ: ....................................................................... 46 
12.6. CÂU HỎI ÔN TẬP ........................................................................ 46 
13CHƯƠNG XIII: LỢI ÍCH KINH TẾ VÀ PHÂN PHỐI THU NHẬP 
TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM47 
13.1. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU: ............................................................... 47 
13.2. NỘI DUNG CHÍNH:...................................................................... 47 
Mục lục 
 70
13.3. TÓM TẮT....................................................................................... 48 
13.4. CÂU HỎI ÔN TẬP ........................................................................ 50 
14CHƯƠNG XIV: KINH TẾ ĐỐI NGOẠI TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN 
CHỦ NGHIÃ XÃ HỘI Ở VIỆT NAM ............................................................ 51 
14.1. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU: ............................................................... 51 
14.2. NỘI DUNG CHÍNH:...................................................................... 51 
14.3. TÓM TẮT....................................................................................... 52 
14.4. CÂU HỎI ÔN TẬP ........................................................................ 53 
15HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI ........................................................... 54 
16TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 66 
17MỤC LỤC...................................................................................................... 68