Sử dụng giá trị hợp lý trong kế toán Việt Nam - Một số bất cập cần được bổ sung, hoàn thiện

aác
töí chûác tñn duång vaâ caác khoaãn àêìu tû taâi chñnh ngùæn
haån khöng quaá 3 thaáng, coá khaã nùng dïî daâng chuyïín
àöíi thaânh tiïìn vaâ khöng coá nhiïìu ruãi ro trong sûå chuyïín
àöíi àoá.
2. Ào lûúâng caác yïëu töë trong kïë toaán theo
chuêín mûåc kïë toaán quöëc tïë
Ào lûúâng caác yïëu töë kïë toaán laâ viïåc biïíu hiïån
bùçng tiïìn caác yïëu töë cuãa kïë toaán. CMKTQT àûa ra
möåt söë phûúng phaáp àûúåc sûã duång àïí àaánh giaá caác
yïëu töë trong kïë toaán àoá laâ:
Phûúng phaáp giaá göëc: Giaá göëc cuãa taâi saãn àûúåc
tñnh theo söë tiïìn hoùåc tûúng àûúng tiïìn àaä traã hoùåc
phaãi traã hoùåc tñnh theo giaá trõ húåp lyá cuãa taâi saãn vaâo
thúâi àiïím taâi saãn àoá àûúåc ghi nhêån.
Phûúng phaáp giaá hiïån haânh: Laâ söë tiïìn hoùåc tûúng
àûúng tiïìn seä phaãi traã nïëu taâi saãn tûúng ûáng àoá coá
àûúåc trong hiïån taåi.
Phûúng phaáp giaá trõ thûåc hiïån: laâ söë tiïìn hoùåc
tûúng tiïìn maâ hiïån thúâi coá thïí thu höìi àûúåc do nhûúång
baán taâi saãn.
Phûúng phaáp giaá trõ chiïët khêëu doâng tiïìn: taâi saãn
àûúåc ghi theo giaá trõ hiïån taåi cuãa caác luöìng tiïìn vaâo
trong tûúng lai dûå tñnh taåo ra trong kyâ hoaåt àöång saãn
xuêët kinh doanh bònh thûúâng. Cöng cuå núå ghi theo
giaá hiïån taåi cuãa caác luöìng tiïìn chi ra trong tûúng lai
dûå tñnh cêìn coá àïí thanh toaán cöng cuå núå trong kyâ
kinh doanh bònh thûúâng cuãa DN.
CMKTQT khuyïën khñch caác DN sûã duång kïët
húåp caác phûúng phaáp àaánh giaá àïí ghi nhêån caác
yïëu töë cú baãn cuãa kïë toaán nhùçm cung cêëp thöng
tin minh baåch, trung thûåc vaâ húåp lyá cho caác àöëi
tûúång sûã duång, giuáp hoå àûa ra caác quyïët àõnh
kinh tïë àuáng àùæn. Chùèng haån, haâng töìn kho àûúåc
ghi nhêån vaâ trònh baây theo giaá thêëp hún giûäa giaá
göëc vaâ giaá trõ thuêìn coá thïí thûåc hiïån àûúåc, caác
khoaãn núå lûúng nïn ghi nhêån theo giaá trõ hiïån taåi,
taâi saãn cöë àõnh ghi nhêån theo giaá thêëp hún giûäa
giaá göëc vaâ giaá trõ coá thïí thu höìi.... Vò thïë, trong
khuön mêîu (Framework) cuãa hïå thöëng CMKTQT
(IAS/IFRS) àûa ra caác phûúng phaáp àûúåc lûåa choån
àïí àaánh giaá caác yïëu töë trònh baây trïn BCTC laâ
phûúng phaáp chi phñ göëc hay giaá göëc (Historical
cost), phûúng phaáp chi phñ hiïån haânh hay giaá trõ
thõ trûúâng taåi thúâi àiïím lêåp BCTC (Curent cost),
phûúng phaáp giaá trõ thuêìn coá thïí thûåc hiïån àûúåc
(Realizable settlemet value), phûúng phaáp giaá trõ
hiïån taåi (Present value). Trong tûâng CMKTQT cuå
thïí àûa ra quy àõnh ghi nhêån vaâ trònh baây trïn
BCTC theo nhûäng nguyïn tùæc nhêët àõnh àïì àaãm
baão thöng tin trònh baây trïn BCTC laâ trung thûåc
vaâ húåp lyá nhêët vïì tònh hònh taâi chñnh cuãa DN vaâ
phuåc vuå töët nhêët cho viïåc ra caác quyïët àõnh àêìu
tû, cho vay...
Àùåc biïåt trong nhûäng nùm gêìn àêy, hïå thöëng
CMKTQT coá nhûäng thay àöíi theo hûúáng chuá troång
51Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân
Söë 8 thaáng 9/2017
KINH NGHIÏÅM - THÛÅC TIÏÎN
àïën viïåc phaãn aánh giaá trõ taâi saãn, NPT theo giaá trõ
húåp lyá. Cuå thïí, lêìn àêìu tiïn IASB àïì cêåp àïën giaá trõ
húåp lyá (Fair value) trong IAS 16 (Chuêín mûåc kïë toaán
quöëc tïë söë 16) - Taâi saãn, nhaâ cûãa vaâ thiïët bõ nhû
sau: “Giaá trõ húåp lyá laâ giaá trõ taâi saãn coá thïí àem trao
àöíi giûäa caác bïn coá hiïíu biïët, coá thiïån chñ trong möåt
giao dõch trao àöíi ngang giaá” (4). Tiïëp theo, IFRS
Framework (2010) àaä àûa ra möåt söë cú súã ào lûúâng
àûúåc sûã duång vúái mûác àöå, caách kïët húåp khaác nhau
trong BCTC vaâ àïën thaáng 5/2011, IASB àaä ban haânh
IFRS 13 (Chuêín mûåc baáo caáo taâi chñnh quöëc tïë söë
13) - Ào lûúâng giaá trõ húåp lyá (Fair Value Measure-
ment) coá hiïåu lûåc tûâ 01/01/2013.
Theo IFRS 13: “Giaá trõ húåp lyá laâ giaá seä nhêån
àûúåc khi baán möåt taâi saãn hoùåc thanh toaán möåt khoaãn
NPT trong möåt giao dõch thõ trûúâng coá trêåt tûå giûäa
caác thaânh phêìn tham gia thõ trûúâng taåi ngaây ào
lûúâng” (5) . Khaái niïåm giaá trõ húåp lyá trong chuêín
mûåc naây nhêën maånh giaá trõ húåp lyá àûúåc xaác àõnh
trïn cú súã giaá thõ trûúâng, khöng phaãi giaá do DN êën
àõnh. giaá trõ húåp lyá rêët cêìn thiïët àûúåc aáp duång trong
kïë toaán trïn caã phûúng diïån quöëc tïë vaâ vúái têët caã
caác quöëc gia búãi ûu àiïím nöíi tröåi cuãa noá nhû: Phaãn
aánh àûúåc nhûäng thay àöíi cuãa thõ trûúâng; Nhûäng
giaã àõnh duâng àïí ûúác tñnh giaá trõ húåp lyá coá thïí àûúåc
xaác àõnh vaâ kiïím chûáng ngaây caâng mang tñnh khaách
quan hún vúái sûå phaát triïín cuãa hïå thöëng thöng tin
vaâ sûå phaát triïín cuãa caác thõ trûúâng chuyïn ngaânh;
Caác mö hònh àõnh giaá cho nhûäng trûúâng húåp khöng
coá giaá thõ trûúâng hiïån àang phaát triïín vaâ tûâng bûúác
hoaân thiïån...
3. Thûåc traång sûã duång giaá trõ húåp lyá trong kïë
toaán Viïåt Nam
Trong kïë toaán Viïåt Nam, tûâ xa xûa cho àïën khi
coá Luêåt Kïë toaán, giaá göëc àûúåc quy àõnh laâ möåt nguyïn
tùæc cú baãn trong kïë toaán. Cho àïën nùm 2003 lêìn àêìu
tiïn coá vùn baãn phaáp luêåt cao nhêët vïì kïë toaán àûúåc
ban haânh - Luêåt Kïë toaán (Luêåt söë 03/2003/QH11
cuãa Quöëc Höåi khoáa 11 ban haânh ngaây 17 thaáng 06
nùm 2003), chó quy àõnh sûã duång giaá göëc àïí ào lûúâng,
phaãn aánh caác yïëu töë cuãa kïë toaán: “Giaá göëc laâ giaá trõ
àûúåc ghi nhêån ban àêìu cuãa taâi saãn hoùåc núå phaãi traã”
(1), Luêåt Kïë toaán 2003 chûa coá quy àõnh vïì giaá trõ
húåp lyá. Tiïëp theo, hïå thöëng chuêín mûåc kïë toaán Viïåt
Nam (VAS) ban haânh tûâ nùm 2001 - 2005 (göìm 26
chuêín mûåc) quy àõnh viïåc ghi nhêån vaâ trònh baây giaá
trõ taâi saãn, núå phaãi traã trong kïë toaán chuã yïëu vêîn
theo nguyïn tùæc giaá göëc. Àùåc biïåt, quy àõnh duy nhêët
haåch toaán theo giaá göëc trong chuêín mûåc chung söë
01 (VAS 01) àaä khiïën cho thöng tin kïë toaán cung
cêëp khöng phaãn aánh hïët tònh hònh biïën àöång cuãa taâi
saãn, núå phaãi traã taåi thúâi àiïím lêåp BCTC. Àêy cuäng laâ
möåt trong nhûäng lyá do laâm giaãm tñnh hûäu ñch cuãa
thöng tin kïë toaán trïn BCTC, thêåm chñ coân gêy ngöå
nhêån cho ngûúâi sûã duång, nhêët laâ baáo caáo àöëi vúái caác
cöng cuå taâi chñnh.
Theo quy àõnh cuãa VAS, taâi saãn àûúåc ghi nhêån vaâ
trònh baây theo giaá göëc khöng chó laâm giaãm chêët lûúång
thöng tin cung cêëp cuãa hïå thöëng BCTC maâ trong nhiïìu
trûúâng húåp thöng tin trïn BCTC khöng phaãn aánh àûúåc
thûåc chêët nùng lûåc taâi chñnh cuãa DN. Búãi vò, coá nhiïìu
loaåi taâi saãn giûäa giaá trõ thu höìi vaâ giaá göëc coá thïí khaác
nhau, giaá trõ ghi söí cuãa taâi saãn coá thïí chûa thûåc sûå
saát vúái giaá trõ coá thïí thu höìi cuãa taâi saãn, trong khi àoá
rêët nhiïìu nhên töë dêîn àïën sûå suåt giaãm giaá trõ taâi saãn,
nhêët laâ trong thúâi kyâ khuãng hoaãng vaâ diïîn biïën cuãa thõ
trûúâng coá nhiïìu biïën àöång nhû hiïån nay.
Bïn caånh quy àõnh vïì sûã duång giaá göëc laâ chuã
yïëu, giaá trõ húåp lyá vaâ viïåc sûã duång giaá trõ húåp lyá trong
kïë toaán Viïåt Nam àaä coá bûúác khúãi àêìu nhêët àõnh
nhûng vai troâ coân khaá múâ nhaåt. Àiïìu naây thïí hiïån
trong nöåi dung cuãa möåt söë VAS coá quy àõnh vïì sûã
duång giaá trõ húåp lyá àöëi vúái möåt söë trûúâng húåp cuå thïí
nhùçm àaãm baão sûå phuâ húåp vúái chuêín mûåc, thöng lïå
KTQT vaâ àiïìu kiïån cuãa Viïåt Nam. Thuêåt ngûä “giaá trõ
húåp lyá” àûúåc àïì cêåp úã möåt söë VAS tûúng ûáng nhû:
VAS 01, 02, 03, 04, 10, 14 coá thïí khaái quaát möåt söë
àiïím chñnh nhû sau:
- Sûã duång giaá trõ húåp lyá trong ghi nhêån ban àêìu:
Hònh thaânh TSCÀ, doanh thu vaâ thu nhêåp khaác, khoaãn
muåc tiïìn tïå, phi tiïìn tïå coá göëc ngoaåi tïå,
- Sûã duång giaá trõ húåp lyá àïí àaánh giaá sau ghi nhêån
ban àêìu: àaánh giaá laåi taâi saãn, àaánh giaá laåi caác khoaãn
muåc tiïìn tïå coá göëc ngoaåi tïå úã thúâi àiïím cuöëi nùm taâi
chñnh,
- Sûã duång giaá trõ húåp lyá laâm cú súã àïí ghi nhêån sûå
giaãm giaá taâi saãn.
Viïåc sûã duång giaá trõ húåp lyá trong kïë toaán Viïåt
Nam tuy àaä coá nhûäng bûúác khúãi àêìu nhêët àõnh song
vêîn mang tñnh chùæp vaá vaâ coân möåt söë bêët cêåp àaáng
kïí trong quaá trònh thûåc hiïån. Nhûäng bêët cêåp chñnh
coá thïí chó ra nhû: Chûa xaác àõnh möåt caách roä raâng
vaâ nhêët quaán vïì tñnh têët yïëu cuãa viïåc sûã duång giaá trõ
húåp lyá laâ cú súã àõnh giaá chuã yïëu trong kïë toaán; Àõnh
nghôa giaá trõ húåp lyá trong VAS chûa roä raâng, chûa
àêìy àuã; Caác quy àõnh vïì giaá trõ húåp lyá vaâ sûã duång giaá
trõ húåp lyá trong kïë toaán nùçm raãi raác trong möåt söë
chuêín mûåc, mang tñnh chùæp vaá, thiïëu tñnh hïå thöëng;
Chûa coá hûúáng dêîn chñnh thûác vaâ thöëng nhêët vïì
phûúng phaáp xaác àõnh giaá trõ húåp lyá trong kïë toaán;
giaá trõ húåp lyá sûã duång chuã yïëu cho ghi nhêån ban àêìu,
chûa sûã duång àïí trònh baây caác khoaãn muåc sau ghi
52 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân
Söë 8 thaáng 9/2017
KINH NGHIÏÅM - THÛÅC TIÏÎN
nhêån ban àêìu, do àoá chûa àaåt àûúåc muåc àñch ghi
nhêån vaâ trònh baây caác khoaãn muåc theo nhûäng thay
àöíi cuãa thõ trûúâng.
Nguyïn nhên cuãa nhûäng bêët cêåp nïu trïn laâ do
trong nhûäng nùm qua nïìn kinh thõ trûúâng Viïåt Nam
àang dêìn dêìn àûúåc hoaân thiïån, caác chñnh saách vïì
quaãn lyá kinh tïë, chñnh saách taâi chñnh - tiïìn tïå àang
àûúåc xêy dûång möåt caách àöìng böå nhùçm tûâng bûúác
hoaân chónh möåt hïå thöëng thõ trûúâng hoaåt àöång (ac-
tive market). Mùåt khaác, vêën àïì nhêån thûác vïì giaá trõ
húåp lyá vaâ niïìm tin vaâo tñnh àaáng tin cêåy cuãa giaá trõ
húåp lyá cuäng nhû sûå thiïëu vùæng caác quy àõnh vaâ hûúáng
dêîn vïì giaá trõ húåp lyá, sûã duång giaá trõ húåp lyá cuäng laâ
möåt raâo caãn àaáng kïí ngùn caãn sûå phaát triïín vaâ sûã
duång giaá trõ húåp lyá trong kïë toaán Viïåt Nam. Hún thïë
nûäa, hïå thöëng CMKT Viïåt Nam àûúåc ban haânh tûâ
nùm 2005 cho àïën nay chûa àûúåc sûãa àöíi, böí sung
caác quy àõnh vïì sûã duång giaá trõ húåp lyá cho phuâ húåp
vúái thöng lïå, CMKTQT cuäng nhû àaãm baão sûå phuâ
húåp, cêåp nhêåt vúái nhûäng thay àöíi cuãa nïìn kinh tïë thõ
trûúâng Viïåt Nam.
Vïì Luêåt Kïë toaán, traãi qua hún 13 nùm triïín khai
thûåc hiïån, Luêåt Kïë toaán 2003 àaä coá nhûäng àoáng goáp
tñch cûåc cho sûå phaát triïín cuãa nïìn kinh tïë. Tuy nhiïn,
bïn caånh nhûäng thaânh tûåu vaâ kïët quaã àaåt àûúåc, Luêåt
cuäng àaä böåc löå möåt söë haån chïë cêìn sûãa àöíi, böí sung
àïí àaáp ûáng yïu cêìu àöíi múái maånh meä vaâ höåi nhêåp
sêu röång cuãa àêët nûúác. Trong böëi caãnh àoá, viïåc ban
haânh Luêåt Kïë toaán 2015 (Luêåt söë 88/2015/QH13 cuãa
Quöëc Höåi khoáa 13 ban haânh ngaây 20 thaáng 11 nùm
2015) thay thïë Luêåt Kïë toaán cuä laâ rêët thiïët thûåc vaâ coá
yá nghôa khoa hoåc. Luêåt Kïë toaán 2015 àaä sûãa àöíi, böí
sung khaá nhiïìu nöåi dung so vúái Luêåt Kïë toaán cuä,
trong àoá coá nöåi dung quan troång àoá laâ quy àõnh vïì
giaá trõ húåp lyá. Luêåt àûa ra khaái niïåm: “Giaá trõ húåp lyá
laâ giaá trõ àûúåc xaác àõnh phuâ húåp vúái giaá thõ trûúâng,
coá thïí nhêån àûúåc khi baán möåt taâi saãn hoùåc chuyïín
nhûúång möåt khoaãn núå phaãi traã taåi thúâi àiïím xaác àõnh
giaá trõ” (2). Luêåt cuäng böí sung möåt söë quy àõnh chung
vïì àaánh giaá vaâ ghi nhêån theo giaá trõ húåp lyá taåi caác
khoaãn 1, 2, 3 Àiïìu 28.
Coá thïí thêëy, sûã duång giaá trõ húåp lyá trong kïë toaán
Viïåt Nam àaä tûâng bûúác trúã nïn phöí biïën vaâ cêåp nhêåt
hún theo yïu cêìu cuãa höåi nhêåp quöëc tïë, song cho
àïën nay chûa coá quy àõnh cuå thïí, hûúáng dêîn thöëng
nhêët vaâ roä raâng vêën àïì naây.
4. Möåt söë àõnh hûúáng cú baãn nhùçm böí sung,
hoaân thiïån nhûäng quy àõnh vïì sûã duång giaá trõ
húåp lyá trong hïå thöëng kïë toaán Viïåt Nam
Àïí àaáp ûáng nhu cêìu minh baåch thöng tin kïë
toaán cung cêëp cho caác àöëi tûúång sûã duång àöìng thúâi
àaãm baão cho hïå thöëng kïë toaán Viïåt Nam coá sûå haâi
hoaâ, tûúng thñch vúái thöng lïå, CMKTQT, hïå thöëng
vùn baãn phaáp lyá cuãa kïë toaán Viïåt Nam cêìn phaãi
àûúåc böí sung, hoaân thiïån caác quy àõnh vïì sûã duång
giaá trõ húåp lyá. Coá thïí böí sung, hoaân thiïån caác quy
àõnh phaáp lyá vïì sûã duång giaá trõ húåp lyá trong kïë toaán
theo hûúáng sau:
Thûá nhêët, vïì caác nguyïn tùæc kïë toaán trong
Chuêín mûåc chung
Chuêín mûåc chung söë 01 (VAS 01) quy àõnh vaâ
hûúáng dêîn caác nguyïn tùæc, yïu cêìu kïë toaán cú baãn,
caác yïëu töë vaâ ghi nhêån caác yïëu töë cuãa BCTC. VAS
01 vaâ Framework coá nhiïìu àiïím haâi hoâa vúái nhau
vò VAS 01 àûúåc xêy dûång trïn cú súã tham khaão
khuön mêîu cuãa Framework vaâ vêån duång trong àiïìu
kiïån cuå thïí cuãa VN. Tuy nhiïn, möåt söë khaái niïåm,
nguyïn tùæc trong Framework chûa àûúåc àïì cêåp hoùåc
àïì cêåp khöng àêìy àuã trong VAS 01. Àiïìu naây aãnh
hûúãng àïën vai troâ cuãa VAS 01, àïën nguyïn tùæc
soaån thaão vaâ trònh baây BCTC. Do vêåy cêìn böí sung
vaâo VAS 01 nguyïn tùæc “Coi troång nöåi dung baãn
chêët kinh tïë hún hònh thûác phaáp lyá” trong viïåc ghi
nhêån, lêåp vaâ trònh baây caác yïëu töë trïn BCTC. Àêy
cuäng laâ möåt phêìn trong quan àiïím hûúáng túái tñnh
hûäu ñch cuãa thöng tin kïë toaán trïn caác BCTC. Nguyïn
tùæc naây àûúåc thïí hiïån trong viïåc cho pheáp vêån duång
töíng húåp caác phûúng phaáp xaác àõnh giaá trõ taâi saãn
trònh baây trïn Baãng cên àöëi kïë toaán trong hïå thöëng
caác CMKTQT nhùçm cung cêëp thöng tin trung thûåc,
húåp lyá vïì giaá trõ taâi saãn cuãa àún võ baáo caáo. Thûåc
hiïån töët nguyïn tùæc naây laâ cú súã àaãm baão thûåc hiïån
töët caác nguyïn tùæc liïn quan (nguyïn tùæc thêån troång,
troång yïëu, phuâ húåp.....) vaâ laâ cú súã àaãm baão thöng
tin trònh baây trïn BCTC minh baåch, trung thûåc, húåp
lyá vaâ àêìy àuã hún.
Thûá hai, àiïìu chónh VAS 01 theo hûúáng àûa
giaá trõ húåp lyá laâ cú súã tñnh giaá trong kïë toaán song
haânh vúái cú súã giaá göëc
Möåt trong nhûäng bêët cêåp lúán nhêët cuãa chuêín
mûåc chung söë 01 (VAS 01) hiïån nay laâ trong nöåi
dung chó quy àõnh duy nhêët haåch toaán theo giaá
göëc. Àiïìu naây àaä khiïën cho thöng tin kïë toaán cung
cêëp khöng phaãn aánh hïët tònh hònh biïën àöång cuãa
taâi saãn, núå phaãi traã taåi thúâi àiïím lêåp BCTC. Àêy
cuäng laâ möåt trong nhûäng lyá do laâm giaãm tñnh hûäu
ñch cuãa thöng tin kïë toaán trïn BCTC. Vò vêåy, Trûúác
hïët VAS 01 cêìn phaãi quy àõnh viïåc sûã duång kïët
húåp “Giaá trõ húåp lyá” cuâng vúái nguyïn tùæc giaá göëc.
Búãi trong thúâi àaåi khoa hoåc kyä thuêåt phaát triïín,
möi trûúâng kinh doanh luön thay àöíi vaâ vêën àïì
laåm phaát laâ têët yïëu, thöng tin vïì giaá trõ taâi saãn
53Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân
Söë 8 thaáng 9/2017
KINH NGHIÏÅM - THÛÅC TIÏÎN
trïn BCTC nïëu chó trònh baây theo giaá göëc seä khöng
thñch húåp vúái caác àöëi tûúång sûã duång thöng tin.
Trong böëi caãnh àoá, nhiïìu hïå thöëng àõnh giaá khaác
nhau àaä hònh thaânh vaâ coá taác àöång nhêët àõnh túái
thûåc tiïîn kïë toaán.
Trïn cú súã Luêåt kïë toaán vaâ VAS 01, Böå Taâi
chñnh cêìn àaánh giaá, sûãa àöíi, böí sung, cêåp nhêåt
nöåi dung caác CMKT hiïån haânh coá liïn quan àïën
giaá trõ húåp lyá theo hûúáng vêån duång coá choån loåc
IFRS 13, ban haânh caác vùn baãn hûúáng dêîn aáp
duång giaá trõ húåp lyá, giaãi thñch caác cêëp àöå, phûúng
phaáp xaác àõnh giaá trõ húåp lyá, quy àõnh sûå cên àöëi
giûäa caác àùåc tñnh chêët lûúång vaâ caác tiïu chuêín
àaánh giaá khi coá haån chïë thöng tin giûäa tñnh thñch
húåp vaâ tñnh àaáng tin cêåy cuäng nhû nöåi dung vaâ
phaåm vi caác thöng tin cêìn cöng böë trong BCTC.
Nhûäng hûúáng dêîn vaâ giaãi thñch naây seä laâ cú súã
quan troång àïí tûâng bûúác taåo lêåp haânh lang phaáp
lyá cho viïåc aáp duång giaá trõ húåp lyá trong kïë toaán,
trûúác khi coá möåt chuêín mûåc chñnh thûác vïì ào lûúâng
giaá trõ húåp lyá trong kïë toaán Viïåt Nam.
Thûá ba, böí sung vaâ hoaân thiïån nöåi dung möåt
söë chuêín mûåc kïë toaán liïn quan àïën giaá trõ
húåp lyá
Trong quaá trònh raâ soaát vaâ àiïìu chónh caác chuêín
mûåc kïë toaán àaä ban haânh, cêìn böí sung caác quy àõnh
vïì giaá trõ húåp lyá theo hûúáng tiïëp cêån phuâ húåp hún vúái
CMKTQT cuãa caác VAS 02, 03, 04, 05, 06, 10, 11,
14... Caác quy àõnh böí sung cêìn hûúáng àïën viïåc taåo
lêåp sûå thöëng nhêët, theo àoá, cêìn quy àõnh trong chuêín
mûåc caác yïu cêìu trònh baây thöng tin vïì giaá trõ húåp lyá.
Trûúác mùæt, giaá trõ húåp lyá nhêët thiïët phaãi àûúåc sûã
duång sau ghi nhêån ban àêìu àöëi vúái: bêët àöång saãn
àêìu tû, cöng cuå taâi chñnh, húåp nhêët kinh doanh; caác
khoaãn àêìu tû vaâo cöng ty liïn doanh, liïn kïët, àêìu tû
vaâo cöng ty con, búãi leã, nïëu phaãn aánh theo giaá göëc
seä khöng phaãn aánh àûúåc nhûäng thay àöíi cuãa thõ
trûúâng, khöng phaãn aánh àûúåc laäi - löî chûa thûåc hiïån
vaâo àuáng kyâ maâ noá phaát sinh.
Bïn caånh àoá, trong nhûäng nùm tiïëp theo, Böå taâi
chñnh cêìn nghiïn cûáu ban haânh caác CMKT coân thiïëu
nhû: chuêín mûåc Ào lûúâng giaá trõ húåp lyá, Thanh toaán
bùçng cöí phiïëu, Cöng cuå taâi chñnh, Töín thêët taâi saãn...
Nöåi dung cuãa caác chuêín mûåc àûúåc xêy dûång theo
hûúáng cêåp nhêåt CMKTQT, àùåc biïåt laâ phuâ húåp vúái
àiïìu kiïån aáp duång giaá trõ húåp lyá trong àõnh giaá vaâ
IFRS 13. Búãi leä, hïå thöëng VAS khöng chó phuâ húåp
vúái CMKTQT maâ coân laâ caác vùn baãn phaáp lyá cuãa kïë
toaán aáp duång giaá trõ húåp lyá laâm cú súã àõnh giaá chuã
yïëu, phuâ húåp vúái àiïìu kiïån cuå thïí cuãa nïìn kinh tïë thõ
trûúâng Viïåt Nam.
Thûá tû, cêìn xêy dûång danh muåc taâi saãn, núå
phaãi traã àûúåc àaánh giaá theo giaá trõ húåp lyá
Cuâng vúái viïåc, sûãa àöíi, böí sung, cêåp nhêåt vaâ hoaân
thiïån nöåi dung caác chuêín mûåc kïë toaán, Böå taâi chñnh
cêìn nghiïn cûáu xêy dûång vaâ ban haânh danh muåc caác
loaåi taâi saãn, núå phaãi traã àûúåc àaánh giaá vaâ ghi nhêån
theo giaá trõ húåp lyá nhû:
Caác cöng cuå taâi chñnh theo yïu cêìu cuãa chuêín
mûåc kïë toaán phaãi ghi nhêån vaâ àaánh giaá laåi theo giaá
trõ húåp lyá,
Caác khoaãn muåc tiïìn tïå coá göëc ngoaåi tïå àûúåc àaánh
giaá theo tyã giaá giao dõch thûåc tïë,
Caác Taâi saãn hoùåc núå phaãi traã khaác coá giaá trõ biïën
àöång thûúâng xuyïn, theo yïu cêìu cuãa chuêín mûåc kïë
toaán phaãi àûúåc àaánh giaá laåi theo giaá trõ húåp lyá,
Viïåc àaánh giaá laåi taâi saãn, núå phaãi traã theo giaá trõ
húåp lyá phaãi àaãm baão coá cùn cûá xaác thûåc. Trûúâng húåp
khöng coá cú súã àïí xaác àõnh giaá trõ húåp lyá möåt caách
àaáng tin cêåy thò taâi saãn vaâ núå phaãi traã àûúåc ghi nhêån
theo giaá göëc.
Toám laåi, giaá trõ húåp lyá àang dêìn khùèng àõnh nhûäng
ûu thïë cuãa mònh trong àõnh giaá caác yïëu töí cuãa kïë
toaán, sûã duång giaá trõ húåp lyá àûúåc IASB àaä vaâ àang
chuêín bõ nhûäng cú súã quan troång cho viïåc aáp duång
röång raäi túái nhiïìu quöëc gia trïn thïë giúái. Quaá trònh
höåi nhêåp quöëc tïë vïì kinh tïë vaâ kïë toaán taåo ra sûác eáp
maånh meä vïì viïåc nghiïn cûáu vaâ sûã duång giaá trõ húåp
lyá trong hïå thöëng kïë toaán Viïåt Nam. Tuy nhiïn, viïåc
tiïën túái sûã duång giaá trõ húåp lyá nhû laâ möåt cú súã àõnh
giaá chuã yïëu trong kïë toaán cêìn phaãi coá löå trònh húåp lyá
vúái sûå vaâo cuöåc tñch cûåc tûâ phña cú quan quaãn lyá nhaâ
nûúác (Böå Taâi chñnh), töí chûác nghïì nghiïåp kïë toaán,
kiïím toaán (Höåi Kïë toaán, Kiïím toaán) àïën caác àún võ
kïë toaán cuâng vúái nhûäng giaãi phaáp thñch húåp àûúåc
thûåc hiïån àöìng böå, hiïåu quaã. Tin tûúãng rùçng trong
thúâi gian túái, giaá trõ húåp lyá seä trúã thaânh cú súã àõnh giaá
chuã yïëu trong hïå thöëng kïë toaán Viïåt Nam, àaáp ûáng
yïu cêìu höåi nhêåp quöëc tïë ngaây caâng sêu, röång vïì
kinh tïë vaâ kïë toaán, kiïím toaán. 
Taâi liïåu tham khaão
1. Luêåt Kïë  toaán nùm 2003, Luêåt söë 03/2003/QH11 cuãa
Quöëc  Höåi khoáa 11 ban haânh ngaây 17  thaáng 06 nùm
2003,
2. Luêåt Kïë toaán 2015, Luêåt söë 88/2015/QH13 cuãa Quöëc
Höåi khoáa 13 ban haânh ngaây 20  thaáng 11  nùm 2015,
3. Böå Taâi chñnh, Hïå thöëng chuêín mûåc kïë toaán Viïåt Nam,
4. IAS 16: Chuêín mûåc kïë toaán quöëc tïë söë 16 - Taâi saãn,
nhaâ cûãa vaâ  thiïët bõ,
5. IFRS13: Chuêín mûåc baáo caáo taâi chñnh quöëc tïë söë 13
- Ào  lûúâng giaá trõ húåp lyá.