Ứng dụng lý thuyết tương đương trong chuyển ngữ tiêu đề chủ đề

Nghiïn cûáu - Trao àöíi
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 25
ÛÁNG DUÅNG LYÁ THUYÏËT TÛÚNG ÀÛÚNG TRONG CHUYÏÍN NGÛÄ
TIÏU ÀÏÌ CHUÃ ÀÏÌ
Àùåt vêën àïì
Hiïån nay, hêìu hïët caác thû viïån àaåi hoåc
àang sûã duång böå tiïu àïì chuã àïì do Thû viïån
Quöëc höåi Hoa Kyâ biïn soaån (LCSH). Thûåc tïë
cho thêëy, caán böå biïn muåc tuy àaä coá nhûäng
kinh nghiïåm nhûng cuäng gùåp nhûäng khoá
khùn nhêët àõnh khi sûã duång böå LCSH naây,
àùåc biïåt khi chuyïín ngûä TÀCÀ tûâ tiïëng Anh
sang tiïëng Viïåt. Haån chïë vïì trònh àöå chuyïn
mön, kinh nghiïåm thûåc tiïîn, trònh àöå ngoaåi
ngûä cuãa caán böå biïn muåc vaâ möåt söë nguyïn
nhên khaác, àùåc biïåt, kyä nùng chuyïín ngûä
TÀCÀ aãnh hûúãng àïën chêët lûúång biïn muåc
chuã àïì, laâm giaãm tñnh thöëng nhêët trong cöng
taác biïn muåc taåi caác thû viïån, tûâ àoá laâm haån
chïë khaã nùng tòm tin cuãa ngûúâi sûã duång.
Do vêåy, nhùçm nêng cao chêët lûúång
chuyïín ngûä TÀCÀ trong cöng taác biïn muåc,
ngoaâi viïåc caán böå thû viïån (CBTV) nùæm roä
nhûäng kiïën thûác, kyä nùng vaâ vêån duång kinh
nghiïåm trong biïn muåc thò viïåc hiïíu àûúåc
nhûäng lyá thuyïët ngön ngûä liïn quan àïën
chuyïín ngûä laâ àiïìu thûåc sûå cêìn thiïët, àùåc biïåt
lyá thuyïët vïì tñnh tûúng àûúng trong quaá trònh
chuyïín ngûä nhùçm haån chïë nhûäng sai soát
trong quaá trònh chuyïín ngûä taåi möåt söë thû
viïån àaåi hoåc hiïån nay. 
1. Yïëu töë tûúng àûúng trong dõch thuêåt
Theo J.C. Catford, dõch thuêåt laâ sûå thay
thïë vùn baãn ngön ngûä göëc bùçng chêët liïåu vùn
baãn tûúng àûúng úã ngön ngûä nhêån. Coân 
Ian Tudor laåi coá caách hiïíu khaác vïì dõch
thuêåt, àoá laâ quy trònh chuyïín àöíi tin nhùæn
vûúåt qua raâo caãn cuãa ngön ngûä hoåc vaâ raâo
caãn vùn hoáa. Nhû vêåy, trong chuyïín ngûä
TÀCÀ, vùn baãn ngön ngûä göëc laâ TÀCÀ
bùçng tiïëng Anh vaâ vùn baãn ngön ngûä nhêån laâ
TÀCÀ àûúåc dõch sang tiïëng Viïåt. Vúái nhûäng
caách hiïíu khaác nhau cuãa ngûúâi laâm cöng taác
àõnh TÀCÀ, yïëu töë tûúng àûúng naây cuäng coá
ThS Buâi Haâ Phûúng
Trûúâng Àaåi hoåc KHXH&NV Tp. Höì Chñ Minh
Toám tùæt: Chuyïín ngûä tiïu àïì chuã àïì (TÀCÀ) laâ möåt trong nhûäng cöng àoaån quan troång
trong quaá trònh biïn muåc taåi caác thû viïån, àùåc biïåt laâ caác thû viïån sûã duång böå tiïu àïì chuã
àïì do Thû viïån Quöëc höåi Hoa Kyâ biïn soaån. Baâi viïët trònh baây möåt söë lûu yá vïì yïëu töë tûúng
àûúng trong dõch thuêåt vaâ ûáng duång cuãa noá trong chuyïín ngûä TÀCÀ. Tûâ àoá, taác giaã àïì xuêët
möåt vaâi biïån phaáp nhùçm nêng cao hiïåu quaã chuyïín ngûä TÀCÀ. 
Tûâ khoáa: tiïu àïì chuã àïì; tûúng àûúng dõch thuêåt; LCSH.
Application of equivalence theory to subject heading translation
Summary: Translation of subject headings is an important step in cataloguing at
libraries, especially at those, who are using LC Subjecty headings; this article presents
some equivalent elements to be paid attention to when translating into Vietnamese and
using them. Hence, the author puts forward some measures to enhance effectiveness of 
subject headings translation. 
Keywords: subject headings; equivalence in translation; LCSH.
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
26 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014
nhûäng khaác biïåt. Hay noái caách khaác, viïåc
CBTV chuyïín ngûä möåt TÀCÀ tûâ tiïëng Anh
sang tiïëng Viïåt seä khöng thûåc sûå àaãm baão
tñnh thöëng nhêët nïëu nhû khöng nùæm roä nhûäng
nguyïn tùæc vaâ yïëu töë tûúng àûúng khi tiïën
haânh chuyïín ngûä TÀCÀ. Chñnh vò vêåy, viïåc
caán böå biïn muåc tòm hiïíu thïm möåt söë lyá
thuyïët liïn quan àïën quaá trònh chuyïín ngûä
naây úã mûác àöå cú baãn seä rêët cêìn thiïët vaâ hûäu
ñch. 
Xeát trïn goác àöå dõch thuêåt, tûúng àûúng
trong dõch thuêåt cuäng coá nhiïìu caách hiïíu
khaác nhau. Coá 4 caách phên loaåi tûúng àûúng
dõch thuêåt thûúâng gùåp nhû:
- Tûúng àûúng dûåa trïn hònh thûác: tûúng
àûúng úã cêëp àöå tûâ, cêëp àöå cêu vaâ cêëp àöå vùn
baãn (Baker);
- Tûúng àûúng dûåa trïn yá nghôa: tûúng
àûúng biïíu vêåt, biïíu thaái, duång hoåc vaâ hònh
thûác (Koller);
- Tûúng àûúng dûåa trïn chûác nùng: tûúng
àûúng àöång vaâ tûúng àûúng hònh thûác
(Nida); 
- Tûúng àûúng dûåa trïn söë lûúång caác phêìn
tûúng àûúng: tûúng àûúng möåt vúái möåt, möåt
vúái nhiïìu hún möåt, möåt vúái phêìn nhoã hún
möåt, bêët tûúng àûúng. 
Trong thûåc tiïîn biïn muåc cho thêëy, àa
phêìn caác CBTV khi dõch caác TÀCÀ tûâ tiïëng
Anh sang tiïëng Viïåt àïìu dõch theo kinh
nghiïåm vaâ kyä nùng ngoaåi ngûä cuãa tûâng caá
nhên caán böå biïn muåc maâ khöng tuên thuã caác
lyá thuyïët tûúng àûúng trong chuyïín ngûä möåt
caách baâi baãn. Àiïìu naây aãnh hûúãng àïën chêët
lûúång biïíu ghi vïì mùåt thöëng nhêët chuyïín ngûä
TÀCÀ cuäng nhû aãnh hûúãng àïën quaá trònh
tòm tin cuãa ngûúâi sûã duång. Taåi möåt söë thû
viïån hiïån nay coân gùåp nhiïìu sai soát khi
chuyïín ngûä TÀCÀ nhû dõch sai, dõch khöng
nhêët quaán, dõch chûa chuêín xaác, khöng dõch
vaâ dõch laâm biïën àöíi cuá phaáp [5, tr.14]. 
Trong söë caác loaåi hònh tûúng àûúng trong
dõch thuêåt, tûúng àûúng dûåa trïn söë lûúång
caác phêìn tûúng àûúng laâ loaåi hònh tûúng
àûúng thûúâng àûúåc sûã duång nhiïìu trong dõch
thuêåt ngûä khoa hoåc noái chung, khoa hoåc thû
viïån cuäng khöng laâ ngoaåi lïå. Tûúng àûúng
dûåa trïn söë lûúång göìm coá böën loaåi hònh sau
àêy:
- Tûúng àûúng möåt - möåt: laâ kiïíu tûúng
àûúng trong àoá vúái möåt caách diïîn àaåt úã ngön
ngûä göëc chó coá möåt caách diïîn àaåt tûúng
àûúng úã ngön ngûä dõch. Loaåi hònh tûúng
àûúng naây thûúâng àûúåc aáp duång khi dõch
thuêåt ngûä. 
Vñ duå: 
- Tûúng àûúng möåt àöëi vúái nhiïìu hún
möåt: Kiïíu tûúng àûúng naây coá thïí hiïíu laâ
möåt caách diïîn àaåt úã ngön ngûä göëc coá nhiïìu
caách diïîn àaåt tûúng àûúng úã ngön ngûä dõch.
Àêy coá thïí xem laâ daång tûâ àöìng êm khaác
nghôa. Trong quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ,
viïåc CBTV hiïíu roä nöåi dung cuãa taâi liïåu biïn
muåc laâ thûåc sûå cêìn thiïët. Búãi leä, vúái cuâng möåt
TÀCÀ coá nhiïìu yá nghôa khaác nhau, quaá trònh
chuyïín ngûä khöng thöëng nhêët vaâ phaãn aánh
khöng àêìy àuã so vúái nöåi dung taâi liïåu seä dêîn
àïën tònh traång nhiïîu tin khi tòm kiïëm taâi liïåu
theo TÀCÀ. Àiïìu naây àaãm baão nguyïn tùæc tûâ
àöìng êm cuãa IFLA “nhùçm ngùn chùån viïåc
tòm thêëy nhûäng taâi liïåu khöng phuâ húåp vaâ
tùng cûúâng àöå chñnh xaác cuãa ngön ngûä
TÀCÀ, caác tûâ àöìng êm cêìn phaãi àûúåc kiïím
soaát”. 
Tûâ/ Cuåm tûâ Nghôa 
Library Thû viïån
Tumor Khöëi u bûúáu
Anesthesia shock Söëc gêy mï
Asbestos dust Buåi amiùng
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 27
Nhû vêåy, àïí kiïím soaát àûúåc tûâ àöìng êm
trong quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ, CBTV
cêìn phaãi nùæm roä kiïíu tûúng àûúng möåt àöëi
vúái nhiïìu hún möåt bùçng caách xaác àõnh chñnh
xaác vaâ thöëng nhêët TÀCÀ àûúåc dõch phaãi phuâ
húåp vúái ngûä caãnh vaâ nöåi dung taâi liïåu àïì cêåp
àïën. Àùåc biïåt, trong quaá trònh chuyïín ngûä,
ngûúâi caán böå biïn muåc cêìn chuá yá àïën loaåi tûâ
trong tiïëng Anh nhùçm phên biïåt sûå khaác biïåt
vïì mùåt yá nghôa trong tûâng loaåi tûâ khaác nhau
(àöång tûâ, danh tûâ, tñnh tûâ, v.v..). Chùèng haån,
àöång tûâ “bank” seä coá nghôa laâ “àùæp búâ”,
trong khi “bank” úã daång danh tûâ laåi coá nhûäng
nghôa khaác nhû trïn. 
- Tûúng àûúng möåt vúái möåt böå phêån nhoã
hún möåt: àêy laâ caách diïîn àaåt maâ úã ngön ngûä
dõch chó tûúng àûúng vúái möåt trong caác neát
nghôa cuãa ngön ngûä göëc. 
Vñ duå: “Bush” trong tiïëng Anh laâ àïí chó
möåt vuâng àêët hoang daä xa xöi heão laánh, sa
maåc cuãa nûúác Öxtralia trong khi trong tiïëng
Viïåt thûúâng chó coá nghôa laâ “thaão nguyïn”. 
“Jungle” laâ chó rûâng nhiïåt àúái hay coá
nghôa laâ khu àêët hoang moåc àêìy buåi rêåm
trong khi trong tiïëng Viïåt àûúåc dõch laâ “rûâng
rêåm”. 
Xeát vïì khña caånh ngön ngûä hoåc, roä raâng
cuâng möåt tûâ göëc nhûng coá hai hoùåc nhiïìu
hún hai caách hiïíu khaác nhau vïì yá nghôa cuãa
tûâ. Vúái loaåi hònh tûúng àûúng naây, CBTV
cêìn phaãi nùæm roä àûúåc chñnh xaác nöåi dung
maâ taâi liïåu àoá àïì cêåp àïën àïí coá thïí phaãn aánh
àêìy àuã caác neát nghôa cuãa TÀCÀ tiïëng Anh,
nhùçm giaãm thiïíu tònh traång mêët tin àöëi vúái
ngûúâi sûã duång. 
- Bêët àûúng àûúng: Àêy laâ möåt caách diïîn
àaåt chó coá úã ngön ngûä göëc nhûng khöng coá úã
ngön ngûä dõch. Coá nghôa laâ, möåt söë TÀCÀ coá
thïí vêîn giûä nguyïn hoùåc chó thay àöíi àöi
chuát vïì hònh thûác cuãa ngön ngûä göëc do
khöng coá caách diïîn àaåt úã ngön ngûä dõch.
Loaåi hònh tûúng àûúng naây coá thïí àûúåc aáp
duång kïët húåp cuâng nguyïn tùæc àõnh danh
trong biïn muåc, bao göìm tïn ngûúâi, tïn cú
quan, töí chûác, àõa danh, tïn taác phêím vùn
hoåc, nghïå thuêåt, tïn cöng trònh kiïën truác. 
Tûâ/ cuåm tûâ Nghôa Lônh vûåc
Bank Baäi caát ngêìm Cú khñ, cöng trònh
Ngên haâng Kinh tïë
Giaân thiïët bõ àiïån Àiïån laånh
Index Chó muåc Thû viïån - Thöng tin hoåc
Tñnh luåc phên Cú khñ - Cöng trònh
Baãng liïåt kï Hoáa hoåc
Hïå söë Cú, àiïån tûã
Performance Tñnh nùng kyä thuêåt Àiïån
Biïíu diïîn Nghïå thuêåt
Thûåc hiïån Toaán, tin
Àùåc tinh maáy Cú khñ, cöng trònh
Hiïåu suêët Xêy dûång
Vñ duå: 
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
28 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014
Tuy nhiïn, möåt söë TÀCÀ laâ tïn cú quan,
töí chûác cuäng coá thïí àûúåc dõch möåt caách linh
hoaåt nhûng vêîn àêìy àuã yá nghôa. Khi àoá, viïåc
aáp duång caác loaåi hònh tûúng àûúng möåt - möåt
laâ lûåa choån thñch húåp. 
Ngoaâi ra, trong lyá thuyïët dõch thuêåt coân coá rêët
nhiïìu loaåi hònh tûúng àûúng khaác nhau, tuây
thuöåc vaâo yïu cêìu, muåc àñch cuãa hoaåt àöång dõch
thuêåt cuäng nhû àùåc trûng cuãa ngön ngûä göëc:
thuêåt ngûä khoa hoåc, cêëp àöå lúâi noái, ngön ngûä
nghi thûác, vùn phong baáo chñ, v.v àïí ngûúâi
dõch coá thïí choån lûåa loaåi hònh tûúng àûúng cho
phuâ húåp. Nhû vêåy, àöëi vúái hoaåt àöång biïn muåc
chuã àïì, CBTV coá thïí aáp duång lyá thuyïët tûúng
àûúng trong khi chuyïín ngûä TÀCÀ. 
2. Möåt söë biïån phaáp khùæc phuåc
2.1. Xêy dûång nguyïn tùæc chuyïín ngûä TÀCÀ
- Nguyïn tùæc ngûúâi sûã duång: Nguyïn tùæc
naây àûúåc thûåc hiïån dûåa trïn thoái quen tòm tin
theo àiïím truy cêåp laâ TÀCÀ cuãa ngûúâi duâng
tin, àïí tûâ àoá, CBTV chuyïín ngûä TÀCÀ vaâ
àaãm baão sûå kiïím soaát cuãa ngön ngûä tûå nhiïn. 
Vñ duå: “English” coá thïí àûúåc dõch laâ
“tiïëng Anh” hoùåc “Anh ngûä”. Möåt minh hoåa
cho thêëy, khi àùåt lïånh tòm tin vúái TÀCÀ laâ
“Anh ngûä” trïn giao diïån muåc luåc trûåc tuyïën
taåi Thû viïån trung têm Àaåi hoåc Quöëc gia 
Tp. Höì Chñ Minh cho thêëy, “Anh ngûä” coá têìn
suêët xuêët hiïån nhiïìu hún so vúái “tiïëng Anh”
(chó coá möåt biïíu ghi àaä xûã lyá xuêët hiïån vaâ ba
biïíu ghi àang chúâ xûã lyá). Nhû vêåy, tuây thuöåc
vaâo cöng taác biïn muåc cuãa tûâng thû viïån àïí
viïåc chuyïín ngûä àûúåc thöëng nhêët. Ngoaâi ra,
lûåa choån thuêåt ngûä àûúåc chuyïín ngûä cêìn xem
xeát àïën yïëu töë gêìn guäi vaâ thöng duång àöëi vúái
ngûúâi duâng tin. 
Kïët quaã tòm tin theo TÀCÀ “tiïëng Anh”: 
Tûâ/ cuåm tûâ Nghôa Lônh vûåc
Alkaloids Alkaloit Hoáa hoåc 
Anions Anion Vêåt lyá
Antimony Antimon Àõa chêët
Avant-garde (Aesthetics) Avant-garde (Hoa Kyâ hoåc) Hoa Kyâ hoåc
Art, Khmer Nghïå thuêåt Khmer Nghïå thuêåt
Kabuki Kõch kabuki Nghïå thuêåt
Nguöìn: Thû
viïån Trung têm,
Àaåi hoåc Quöëc gia
Tp. Höì Chñ Minh 
(truy cêåp ngaây
23/10/2013)
Vñ duå: 
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 29
Kïët quaã tòm tin theo TÀCÀ “Anh ngûä”: 
Hay möåt minh hoåa khaác cho nguyïn tùæc
naây nhû “Airplanes” coá thïí dõch laâ “maáy
bay” hay “phi cú”. Tuy nhiïn, khi chuyïín
ngûä, caán böå biïn muåc coá thïí cên nhùæc lûåa
choån tûâ thuêìn Viïåt hún laâ tûâ Haán Viïåt. Cuâng
àùåt lïånh tòm theo chuã àïì trïn muåc luåc trûåc
tuyïën cuãa Trung têm Thöng tin-Thû viïån
Trûúâng Àaåi hoåc KHXH&NV Tp. Höì Chñ
Minh cho thêëy kïët quaã nhû sau: 
Kïët quaã tòm tin theo TÀCÀ “phi cú”:
Nguöìn: Thû
viïån Trung têm,
Àaåi hoåc Quöëc gia
Tp. Höì Chñ Minh
(truy cêåp ngaây
23/10/2013)
- Nguyïn tùæc lõch sûã: Nguyïn tùæc naây dûåa
trïn sûå phaát triïín cuãa ngön ngûä. Tuây thuöåc
vaâo tûâng giai àoaån lõch sûã khaác nhau àïí
ngûúâi CBTV cên nhùæc chuyïín ngûä TÀCÀ
cho phuâ húåp vúái tûâng böëi caãnh lõch sûã, àùåc
àiïím vaâ quaá trònh phaát triïín cuãa trònh àöå
khoa hoåc cöng nghïå, sûå phaát triïín vaâ tiïën böå
cuãa xaä höåi. 
Vñ duå: Librarian  coá thïí dõch laâ “thuã
thû”, “thû viïån viïn” hoùåc “caán böå thû viïån”;
tuy nhiïn, thuêåt ngûä “thuã thû” khöng coân phuâ
húåp vúái böëi caãnh phaát triïín hiïån nay cuãa xaä
höåi. 
- Nguyïn tùæc thöëng nhêët: Àêy laâ nguyïn
tùæc àoâi hoãi CBTV cêìn lûu yá àïën sûå thöëng nhêët
khi chuyïín ngûä caác TÀCÀ baân vïì cuâng möåt
chuã àïì, nhùçm àaãm baão tñnh nhêët tuyïën trong
chuyïín ngûä TÀCÀ (möîi chuã àïì àûúåc thïí hiïån
bùçng möåt TÀCÀ). Nguyïn tùæc naây àaãm baão
tñnh tûúng àûúng möåt - möåt trong dõch thuêåt. 
Vñ duå: Philosophy  triïët hoåc. Hay
“Christianity” àûúåc dõch laâ “Àaåo Thiïn
chuáa” vaâ àûúåc sûã duång thöëng nhêët trong têët
caã caác taâi liïåu coá TÀCÀ naây. 
2.2. Tham khaão tûâ àiïín thuêåt ngûä khi
chuyïín ngûä tiïu àïì chuã àïì
Möîi chuyïn ngaânh, lônh vûåc àïìu coá hïå
thöëng thuêåt ngûä àùåc trûng riïng, nïëu chó sûã
duång tûâ àiïín ngön ngûä thöng thûúâng àïí dõch
thuêåt thò àöi khi seä khöng phaãn aánh àêìy àuã
caác neát nghôa cuãa thuêåt ngûä maâ nöåi dung taâi
liïåu àïì cêåp. Do àoá, khi chuyïín ngûä TÀCÀ,
bïn caånh tûâ àiïín ngön ngûä thöng thûúâng,
CBTV cêìn phaãi tham khaão tûâ àiïín chuyïn
ngaânh, tûâ àiïín thuêåt ngûä khi dõch caác TÀCÀ
coá tñnh chêët chuyïn mön. Viïåc dõch sai,
khöng chuêín xaác seä gêy nïn tònh traång mêët tin
khi tra cûáu. Vò vêåy, thû viïån cêìn trang bõ tûâ
àiïín chuyïn ngaânh cho CBTV, cuäng nhû viïåc
têån duång caác loaåi tûâ àiïín chuyïn ngaânh trûåc
tuyïën coá uy tñn seä laâ giaãi phaáp khùæc phuåc haån
chïë vïì mùåt kinh phñ cho thû viïån hiïån nay. 
2.3. Thöëng nhêët chuyïín ngûä tiïu àïì chuã àïì
Caác buöíi trao àöíi, toåa àaâm vïì viïåc thöëng
nhêët chuyïín ngûä TÀCÀ trong thû viïån
trûúâng laâ viïåc laâm cêìn thiïët vaâ cêìn àûúåc töí
chûác thûúâng xuyïn. Qua àoá, CBTV coá thïí
ruát kinh nghiïåm àöëi vúái nhûäng biïíu ghi
khöng àaåt yïu cêìu vïì chuyïín ngûä TÀCÀ.
Mùåt khaác, CBTV coá thïí cên nhùæc viïåc sûãa
chûäa, böí sung, hiïåu àñnh nhûäng TÀCÀ dõch
sai, dõch khöng nhêët quaán giûäa caác TÀCÀ cuä
vaâ múái. Trïn cú súã àoá, CBTV cêìn coá möåt höì
sú TÀCÀ thöëng nhêët chñnh thûác àïí cung cêëp
caác thöng tin cêìn thiïët khi chuyïín ngûä
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
30 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014
Kïët quaã tòm tin theo TÀCÀ “maáy bay”:
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 31
TÀCÀ nhùçm àaãm baão tñnh thöëng nhêët trong
cöng taác biïn muåc noái chung, cöng taác
chuyïín ngûä TÀCÀ noái riïng taåi thû viïån.
Bïn caånh àoá, caác thû viïån cuäng cêìn coá sûå hoåc
hoãi vaâ tham khaão cöng taác chuyïín ngûä
TÀCÀ cuãa caác thû viïån khaác, àïí tûâ àoá caác
thû viïån coá thïí húåp taác, trao àöíi dûä liïåu möåt
caách dïî daâng vaâ thöëng nhêët. 
2.4. Nêng cao trònh àöå ngoaåi ngûä cuãa
caán böå biïn muåc
Àïí nêng cao trònh àöå ngoaåi ngûä cuãa
CBTV nhùçm àaáp ûáng yïu cêìu thûåc tiïîn biïn
muåc noái chung, chuyïín ngûä TÀCÀ noái riïng
taåi caác thû viïån àaåi hoåc hiïån nay, CBTV cêìn
thûåc hiïån möåt söë biïån phaáp cuå thïí. 
Trûúác hïët, möîi CBTV phaãi tûå nhêån thûác
àûúåc vai troâ vaâ sûå aãnh hûúãng quan troång cuãa
kyä nùng sûã duång tiïëng Anh trong quaá trònh
biïn muåc chuã àïì noái chung, chuyïín ngûä
TÀCÀ noái riïng. Tûâ àoá, CBTV chuã àöång
àùng kyá vaâ tham gia caác khoáa àaâo taåo ngùæn
haån hay daâi haån vïì tiïëng Anh, àùåc biïåt vïì
dõch thuêåt, phuâ húåp vúái nhu cêìu, khaã nùng cuãa
baãn thên cuäng nhû àaáp ûáng yïu cêìu àùåc thuâ
cuãa cöng viïåc. Mùåt khaác, laänh àaåo cú quan
thû viïån coá thïí cên nhùæc vaâ böë trñ CBTV phuâ
húåp vúái tûâng võ trñ cöng viïåc, nhùçm àaãm baão
hiïåu quaã cöng viïåc cao nhêët coá thïí.
Ngoaâi ra, quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ 
tûâ ngön ngûä göëc (tiïëng Anh) sang ngön ngûä
nhêån (tiïëng Viïåt) àoâi hoãi CBTV phaãi nùæm roä
phûúng phaáp dõch thuêåt, àaãm baão tñnh tûúng
àûúng trong dõch thuêåt vïì khña caånh ngön ngûä
hoåc cuäng nhû vïì àùåc trûng vùn hoáa cuãa nhiïìu
nïìn vùn hoáa khaác nhau. Chñnh vò vêåy, ngoaâi kyä
nùng vaâ trònh àöå tiïëng Anh nhêët àõnh, CBTV
coân phaãi tûå böìi dûúäng, trau döìi kiïën thûác xaä
höåi, vùn hoáa, khoa hoåc Àiïìu naây giuáp cho
quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ vaâ saãn phêím
chuyïín ngûä àaãm baão chêët lûúång nhêët àõnh. 
Kïët luêån
Toám laåi, biïn muåc chuã àïì laâ möåt trong
nhûäng khêu nghiïåp vuå quan troång, àùåc biïåt
trong böëi caãnh caác thû viïån Viïåt Nam àang
hûúáng àïën chuêín hoáa hoaåt àöång TT-TV.
Viïåc chuyïín ngûä TÀCÀ thöëng nhêët coá yá
nghôa quan troång, giuáp caác thû viïån, trung
têm thöng tin coá thïí phaát huy hiïåu quaã húåp
taác, chia seã nguöìn taâi nguyïn thöng tin
trong phaåm vi caã nûúác. Tuy nhiïn, quaá trònh
chuyïín ngûä àoâi hoãi ngûúâi CBTV khöng chó
nùæm vûäng àûúåc kiïën thûác chuyïn mön,
nghiïåp vuå, maâ coân coá kyä nùng ngoaåi ngûä
phuâ húåp cuäng nhû tuên thuã nhûäng nguyïn
tùæc trong quaá trònh chuyïín ngûä. Hún nûäa,
hiïíu àûúåc möåt söë kiïën thûác liïn quan àïën
quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ, àùåc biïåt laâ
tñnh tûúng àûúng trong dõch thuêåt seä goáp
phêìn nêng cao hiïåu quaã chuyïín ngûä TÀCÀ
hiïån nay. 
1. College of San Mateo Library. Subject
Headings & Classification Systems,
als/numbers.html. 
2. Lois Mai Chan (1995), Library of Congress
Subject Headings: Principles and application,
Libraries Unlimited, Colorado.
3. Lï Huâng Tiïën (2010), Tûúng àûúng dõch
thuêåt vaâ tûúng àûúng trong dõch Anh - Viïåt, Taåp chñ
Khoa hoåc Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ Nöåi, Ngoaåi ngûä 26. 
4. Nguyïîn Höìng Sinh (2009), Biïn muåc chuã àïì
: Giaáo trònh daânh cho sinh viïn chuyïn ngaânh Thû
viïån – Thöng tin hoåc, Àaåi hoåc Quöëc gia Tp. Höì Chñ
Minh.
5. Nguyïîn Höìng Sinh (2011), Phûúng phaáp
àõnh tiïu àïì chuã àïì cho taâi liïåu thû viïån, Àaåi hoåc Quöëc
gia Tp. Höì Chñ Minh.
6. Nguyïîn Höìng Sinh, Vûúáng mùæc khi chuyïín
ngûä caác tiïu àïì chuã àïì tiïëng Anh sang tiïëng Viïåt, Taåp
chñ Thöng tin vaâ Tû liïåu, 2012, söë 6, tr. 14-22.
Taâi liïåu tham khaão
(Ngaây Toâa soaån nhêån àûúåc baâi: 02-3-2014; Ngaây phaãn biïån
àaánh giaá: 08-4-2014; Ngaây chêëp nhêån àùng: 06-5-2014).