Bài giảng Bệnh gan và phụ nữ có thai - Vũ Thế Hồng

BỆNH GAN VÀ PHỤ NỮ Cể 
THAI
BS Vũ Thế Hồng
ĐẠI CƯƠNG
• Khụng hay gặp nhưng đe dọa tớnh mạng mẹ và 
thai
• Thay đổi kết quả cỏc XN chức năng gan trong 
thai kỳ
– Albumin mỏu giảm từ 4,2 g/dl  3,1 g/dl
– Phosphatase kiềm tăng từ thỏng thứ 5, tăng gấp 4 lần 
ở thỏng cuối
– GGT, ALT, AST, bilirubin: khụng thay đổi
ĐẠI CƯƠNG
Bệnh gan mật chia 2 nhúm:
• ứ mật
– Tăng phosphatase kiềm và bilirubin
– ALT, AST khụng tăng hoặc tăng vừa phải
• Tổn thương tế bào gan
– ALT, AST tăng nhiều
ĐẠI CƯƠNG
Bệnh gan mật ở phụ nữ cú thai :
• Gặp ở người khụng mang thai: VG vi rỳt, NT 
đường mật, sỏi tỳi mật,...xảy ra ở thời điểm 
bất kỳ trong thai kỳ
• Chỉ gặp trờn phụ nữ cú thai: tắc mật trong gan, 
gan nhiễm mỡ cấp, tiền sản giật, sản giật, 
HELLP, xảy ra ở những thời điểm nhất định 
của thai kỳ
LÂM SÀNG
1. BỆNH Lí ĐƯỜNG MẬT
• Thường biểu hiện vàng da, ngứa
• Cỏc nguyờn nhõn khụng cú đau bụng: nụn nhiều ở 
PN cú thai, tắc mật trong gan ở PN cú thai, xơ gan mật 
tiờn phỏt, nhiễm độc gan do thuốc
• HC Dubin Johnson: di truyền, gan giảm thải bilirubin 
kết hợp 
– Biểu hiện chớnh: vàng da, khụng ngứa, men gan bỡnh 
thường
– Nặng lờn trong 2-3 quý cuối thai kỳ
• Nhiễm trựng đường mật: đau bụng mạng sườn phải, 
sốt
LÂM SÀNG
2. BỆNH Lí TẾ BÀO GAN
• Thường cú cảm giỏc tức nặng vựng HS phải 
hoặc thượng vị, nụn, buồn nụn, cú thể sốt, 
sau đú xuất hiện vàng da
• Cỏc nguyờn nhõn đặc trưng của sản khoa
– Bệnh gan nhiễm mỡ cấp tớnh
– Tiền sản giật, sản giật
– HC HELLP
BIỂU HIỆN LÂM SÀNG BỆNH GAN MẬT
Biểu hiện Bệnh lý trên phụ nữ có thai (quý) Bệnh không liên quan đến thai sản
Vàng da Nôn nhiều (1)
Tắc mật trong gan ở phụ nữ có thai (2-3)
HC Dubin Johnson (2-3)
Bệnh gan nhiễm mỡ cấp (3)
Tiền sản giật, sản giật (2-3)
HC HELLP (2-3)
Viêm gan vi rút
Viêm gan nhiễm độc
Đợt cấp của bệnh gan mạn
Đau bụng 
vùng thợng 
vị
Bệnh gan nhiễm mỡ cấp (3)
Tiền sản giật, sản giật (2-3)
HC HELLP (2-3)
Vỡ gan cấp
HC Budd-Chiari
Bệnh đờng mật
Trào ngợc dạ dày thực quản
Viêm gan vi rút
Loét dạ dày tá tràng
BIỂU HIỆN LÂM SÀNG BỆNH GAN MẬT
Biểu hiện Bệnh lý trên phụ nữ có thai (quý) Bệnh không liên quan đến thai sản
Ngứa Tắc mật trong gan ở phụ nữ có 
thai (2-3)
Xơ gan mật tiên phát
Viêm gan nhiễm độc
Nôn, buồn nôn Nôn nhiều (1)
Bệnh gan nhiễm mỡ cấp (3)
Tiền sản giật, sản giật (2-3)
HC HELLP (2-3)
Bệnh đờng mật
Viêm gan vi rút
Viêm gan nhiễm độc
Giảm tiểu cầu 
có hoặc không 
DIC
Bệnh gan nhiễm mỡ cấp (3)
Tiền sản giật, sản giật (2-3)
HC HELLP (2-3)
Teo gan vàng cấp
Xơ gan
TTP/HUS
CHẨN ĐOÁN NGUYấN NHÂN
DỰA VÀO LÂM SÀNG VÀ XẫT NGHIỆM
Bệnh Triệu chứng Vàng da Quý Tần xuất Xét nghiệm Biến chứng
Nôn 
nhiều
Nôn, buồn nôn Nhẹ 1-2 0,3-1 % Bilirubin<4mg/l
ALT<200UI/l
Thai thiếu 
cân
Tắc mật 
trong gan 
ở phụ nữ
có thai
Ngứa chi, thân 
mình, gan bàn 
tay chân, nặng 
về đêm, không 
có biểu hiện 
toàn thân
20-60%, 1-4 
tuần sau 
ngứa, có thể 
có dấu hiệu 
tắc mật khác
2-3 0,1-0,2 % 
(USA)
Bilirubin<6mg/l
ALT<300UI/l
Thai chết l-
u, đẻ non, 
chảy máu 
sau đẻ, 
chết thai 
3,5%
Bệnh đ-
ờng mật
Đau mạng sờn 
P, nôn, buồn 
nôn, sốt
Vàng nhiều 
trong tắc 
OMC
Bất 
kỳ
Nếu sỏi OMC: 
tăng bilirubin, 
GGT
Không rõ
CHẨN ĐOÁN NGUYấN NHÂN
DỰA VÀO LÂM SÀNG VÀ XẫT NGHIỆM
Bệnh Triệu chứng Vàng 
da
Quý Tần xuất Xét nghiệm Biến chứng
Bệnh gan 
nhiễm mỡ 
cấp tính ở 
phụ nữ có 
thai
Đau bụng vùng th-
ợng vị, nôn, buồn 
nôn,dễ lẫn trong gđ 
cuối, gan nhỏ
Hay 
gặp
3 0,008 % ALT<500UI/l 
Đờng máu thấp, 
DIC trong 75% các 
trờng hợp, tăng 
bilirubin, amoniac ở 
gđ muộn
Tăng tỷ lệ 
tử vong mẹ 
(20%), con 
(13-18%)
Tiền sản 
giật, 
sản giật
Đau bụng thợng vị, 
phù, tăng HA, có 
thể lú lẫn, gan bình 
thờng hoặc hơi to
Muộn 
5-14%
2-3 5-10 % ALT<500UI/l
Protein niệu, DIC 
trong 7%
Tăng tỷ lệ 
tử vong mẹ 
(1%)
CHẨN ĐOÁN NGUYấN NHÂN
DỰA VÀO LÂM SÀNG VÀ XẫT NGHIỆM
Bệnh Triệu chứng Vàng da Quý Tần xuất Xét nghiệm Biến chứng
HELLP Đau bụng vùng 
thợng vị, nôn, 
buồn nôn,mệt 
mỏi, gan bình th-
ờng hoặc hơi to
Muộn 
5-14%
3 0,1 % (4-
12% ở 
phụ nữ
có tiền 
sản giật)
ALT<500UI/l 
TC <100.000 
Tan máu, tăng 
LDH, DIC 
trong 20-40% 
các trờng hợp
Tăng tỷ lệ tử 
vong mẹ (1-
3%), con 
(35%)
Viêm 
gan do 
thuốc
Không triệu 
chứng hoặc nôn, 
buồn nôn, ngứa
Sớm, đặc biệt 
trong viêm 
gan ứ mật
Bất 
kỳ
không rõ Tùy theo Không rõ
Viêm 
gan 
vi rút
Nôn, buồn nôn, 
sốt
Hay gặp Bất 
kỳ
nh ở 
cộng 
đồng
ALT<500UI/l, 
tăng bilirubin, 
hiếm gặp DIC
Tăng tỷ lệ tử 
vong mẹ với 
viêm gan E
Gan nhiễm mỡ cấp
Gan nhiễm mỡ cấp
XỬ TRÍ
• Tắc mật trong gan ở phụ nữ cú thai: phải 
TD tại nơi cú điều kiện chăm súc trẻ thiếu thỏng
– Cholestyramine 10-12 g/ngày
– Vitamin K phũng chảy mỏu
• Bệnh gan nhiễm mỡ cấp ở phụ nữ cú thai
– Lấy thai ra càng sớm càng tốt
– Điều trị hỗ trợ suy chức năng gan (thường 
trong vài ngày sau đẻ)
• Sản giật, tiền sản giật, HC HELLP