Bài giảng Cơ thể động vật - Chương 8: Hệ tiết niệu - Nguyễn Hữu Trí

124/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí1
Chöông 8
Heä tieát nieäu
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí2
Chương 8 Hệ tiết niệu
• 8.1. Khái quát hệ bài tiết
• 8.2. Các dạng thận
• 8.3. Hệ tiết niệu ở động vật có vú
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí3
Dơi hút máu (Desmodus rotundas), một động vật có vú với hệ tiết niệu rất đặc biệt.
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí4
Heää tieát nieäu 
Baøi tieát laø quaù trình thaûi caùc chaát baõ,
caùc chaát dö thöøa qua quaù trình bieán
döôõng ra khoûi cô theå, giuùp cô theå
khoâng bò nhieãm ñoäc vaø giöõ ñöôïc caân
baèng noäi moâi.
Tham gia vaøo chöùc naêng naøy coù nhieàu
cô quan phoái hôïp vôùi nhau nhö: heä hoâ
haáp- heä tuaàn hoaøn- heä tieâu hoùa- heä tieát
nieäu- da
Caùc saûn phaåm thaùi coù Nitô
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí5 24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí6
Caùc saûn phaåm 
thaûi coù Nitô
300 – 500 mL/gN
1 bước xử lý
50 mL/gN
4 bước xử lý
10 mL/gN
15 bước xử lý
• Khi caùc amino acid vaø
nucleic acid ñöôïc
chuyeån hoùa, moät saûn
phaåm taïo ra laø ammonia
(NH3), laø moät chaát khaù
ñoäc nhöng coù theå ñöôïc
loaïi ra thoâng qua mang
cuûa caù xöông (teleost
fish). Thuù chuyeån
ammonia thaønh urea, moät
chaát ít ñoäc hôn. Chim vaø
boø saùt treân caïn chuyeån
noù thaønh uric acid, moät
chaát khoâng tan trong
nöôùc.
224/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí7
Loại sinh vật Cấu trúc Sản phẩm 
tiết
Các lưu ý 
khác
Thực vật
Khí khổng, lổ vỏ Tinh thể không tan
Các tinh thể này được 
giữ trong cơ thể
Xoang tràng và da gai
Không có cơ quan bài tiết -
Thẩm thấu ra môi 
trường
Nguyên sinh động vật 
và thân lổ
Không bào co bóp
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí8
Söï tieán hoùa cuûa heä tieát nieäu
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí9
Tieàn thaän
Tieàn thaän Trung thaän
Haäu thaän
Söï tieán hoùa cuûa heä tieát nieäu
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí10
Tieàn ñôn thaän ôû giun deïp
• Ñoäng vaät khoâng xöông soáng
ña baøo nhoû nhö giun deïp coù
nhöõng caáu truùc phöùc taïp hôn
ñeå baøi xuaát laø heä thoáng caùc
oáng nhoû vôùi teá baøo ngoïn löûa
(flame cell), vaø caùc loã baøi tieát
caáu thaønh neân nguyeân thaän
cuûa giun deïp. Caùc loâng rung
(cilia) beân trong teá baøo ngoïn
löûa daãn chaát dòch töø cô theå
nhôø hoaït ñoäng uoán mình. Caùc
chaát baøi tieát sau ñoù ñöôïc
toáng ra ngoaøi qua caùc loã
thoâng vôùi moâi tröôøng beân
ngoaøi.
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí11
Ñôn thaän ôû giun ñoát
• Haàu heát ñoäng vaät khoâng coù xöông soáng,
ví duï giun ñoát (annelid), coù ñôn thaän
(metanephridia). Ñôn thaän goàm moät caùi
oáng vôùi choå môû vaøo khoang cô theå hình
caùi pheãu goïi laø pheãu ñôn thaän
(nephrostomes), moät oáng nhoû uoán khuùc
ngoaèn ngoeøo, moät phaàn oáng nhoû phoàng
leân ñeå tích tröõ goïi laø tuùi vaø moät loã ra qua
thaønh cô theå goïi laø loã ñôn thaän. Muoái coù
theå ñöôïc taùi haáp thu töø nhöõng oáng naøy,
vaø chaát dòch (fluid) coù theå ñöôïc giöõ laïi.
Nöôùc tieåu (urine) ñöôïc giaûi phoùng ra
moâi tröôøng thoâng qua caùc loã ñôn thaän
(nephridiopores).
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí12
Caùc oáng Malpighi ôû coân truøng
Caùc oáng Malpighi cuûa coân truøng laø phaàn
môû roäng cuûa oáng tieâu hoùa, taém trong
dòch huyeát töông . Caùc teá baøo cuûa thaønh
oáng coù theå haáp thu acid uric, K+ vaø caùc
chaát khaùc töø huyeát töông roài vaøo oáng nhoû
nhôø vaøo quaù trình thaåm thaáu
(osmotically). Phaân lôùn nöôùc ñöôïc taùi haáp
thu (reabsorbed) qua thaønh ôû ruoät sau.
Caùc oáng Malpighi cuûa coân truøng gioáng
nhö ñôn thaän cuûa giun ñoát laø nôi loaïi boû
chaát thaûi Nitrogen vaø laø choã oån ñònh caân
baèng nöôùc vaø muoái trong cô theå
324/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí13
Söï soáng trong nöôùc ngoït
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí14
Söï thích nghi cuûa ñoäng vaät 
nöôùc ngoït
• Caùc ñoäng vaät nöôùc ngoït ñoái phoù vôùi vaán ñeà caêng
phoàng vaø maát muoái nhö theá naøo?
• 1. Haàu heát chuùng khoâng bao giôø uoáng nöôùc
• 2. Cô theå chuùng ñöôïc chaát nhaày bao phuû, giuùp
ngaên caûn doøng nöôùc thöôøng xuyeân ñi vaøo
• 3. Chuùng baøi xuaát moät löôïng lôùn nöôùc trong nöôùc
tieåu loaõng
• 4. Caùc teá baøo haáp thu muoái ñaëc bieät treân beà maët
mang thu nhaän muoái moät caùch tích cöïc söû duïng
ATP
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí15
Söï soáng trong nöôùc maën
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí16
Söï thích nghi cuûa ñoäng vaät 
nöôùc maën
• Caùc ñoäng vaät nöôùc maën ñaáu tranh vôùi söï loaïi
nöôùc vaø gaït boû muoái dö thöøa nhö theá naøo?
• 1. Chuùng thöôøng xuyeân uoáng nöôùc bieån ñeå
thay theá nöôùc ñaõ bò maát qua mang hay thaám
qua beà maët cô theå.
• 2. Chuùng baøi xuaát moät soá ion muoái (Mg++, SO4--)
vôùi moät löôïng nhoû nöôùc tieåu ñaäm ñaëc.
• 3. Chuùng baøi xuaát Na+ vaø Cl- do caùc teá baøo
tieát muoái ôû mang baèng vaän chuyeån tích cöïc
ngöôïc gradient noàng ñoä söû duïng ATP.
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí17
Caáu truùc thaän cuûa ñoäng vaät 
höõu nhuõ
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí18
Khaùi nieäm
• Heä tieát nieäu bao goàm ñoâi thaän, nieäu
quaûn, baøng quang vaø nieäu ñaïo.
• Heä tieát nieäu goùp phaàn duy trì caân
baèng noäi moâ bôûi moät quaù trính
phöùc taïp goàm: loïc, haáp thu chuû
ñoäng, haáp thu thuï ñoäng, baøi tieát.
• Keát quaû laø taïo ra nöôùc tieåu mang
theo nhieàu chaát thaûi chuyeån hoùa
424/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí19 19
Cô quan heä tieát nieäu
Moãi quaû thaän coù kích thöôùc 3 x 6 x12 cm, ñöôïc
boïc trong moät bao lieân keát, naèm trong moät oå
ñaày môõ goïi laø oå thaän vaø dính loûng leûo vôùi thaønh
löng baèng moâ lieân keát.
Caáu taïo cuûa thaän:
Mieàn voû: maøu ñoû thaåm
Mieàn tuûy: maøu nhaït hôn, goàm 9-12 thaùp
Malpighi, ñænh quay vaøo trong, ñaùy quay ra
ngoaøi.
Beå thaän: maøu traéng, nôi chöùa nöôùc tieåu do caùc
oáng goùp ôû thaùp Malpighi ñoå veà.
24/02/2016 11:19 SA
Nguyễn Hữu Trí20
Thaän vaø vò trí cuûa baøng quang
Moãi thaän ñöôïc caáu taïo bôûi hôn moät trieäu ñôn vò 
thaän goïi laø nephron 
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí21
Thaän coù moät maët loõm goïi laø
roán thaän (hilus) nôi coù thaàn
kinh ñi vaøo, maïch maùu vaø
maïch baïch huyeát ñi vaøo
vaø ñi ra, vaø nieäu quaûn ñi ra.
Vaø moät maët loài.
Beå thaän laø ñoaïn treân cuûa
nieäu quaûn, phình to thaønh 2,
hoaëc 3 ñaøi thaän lôùn, moãi
ñaøi thaän lôùn cho caùc
nhaùnh nhoû hôn ñi ra goïi laø
ñaøi thaän beù
Chöùc naêng cuûa thaän
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí22
• Nhu moâ thaän goàm vuøng voû vaø vuøng tuûy. ÔÛ
thaän ngöôøi vuøng tuûy coù töø 10-18 caáu truùc
hình choùp goïi laø thaùp tuûy.
• Moãi thaän coù töø 1-4 trieäu nephron. Moãi
nephron bao goàm tieåu caàu thaän, oáng löôïn
gaàn, caønh moûng vaø caønh daøy, quai Henle,
oáng löôïn xa, oáng goùp vaø oáng thaúng.
• Nephron laø ñôn vò chöùc naêng cuûa thaän
• Nöôùc tieåu ñöôïc taïo ra ôû thaän ñi qua nieäu
quaûn ñeán baøng quang, löu tröõ taïm thôøi roài
ñöôïc thaûi ra ngoaøi qua nieäu ñaïo.
Chöùc naêng cuûa thaän
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí23
Chöùc naêng cuûa thaän
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí24 24
Nguyeân thaän (Nephron)
• Nguyeân thaän laø ñôn vò caáu truùc vaø chöùc naêng cho
vieäc hình thaønh nöôùc tieåu, coù chöùa:
1. Tieåu theå thaän: laø thuaät ngöõ duøng chæ taäp hôïp caùc
caàu thaän vaø coù voû bao quanh
Caàu thaän (Glomerulus): chuøm mao maïch
nang hoa
• Nang Bowman’s :
2. OÁng thaän: oáng maø trong ñoù dòch chaûy qua
• OÁng löôïn gaàn (Proximal convoluted tubule)
• Quai Henle (Loop of Henle)
• OÁng löôïn xa (Distal convoluted tubule)
524/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí25
Fig. 30.12
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí26 26
Nguyeân thaän (Nephron)
• 80-85% taát caû nguyeân thaän naèm ôû vuøng voû
– Tieåu theå thaän naèm ôû vuøng ngoaøi cuûa 
mieàn voû
• 15-20% nguyeân thaän naèm gaàn vuøng tuûy
– Tieåu theå thaän naèm saâu trong mieàn voû gaàn 
mieàn tuûy
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí27 27
Cuoän maïch + nang Bowman
= Tieåu caàu thaän
• Laø phaàn ñaàu cuûa nguyeân thaän
• Ñoäng maïch höôùng taâm daãn maùu vaøo cuoän
maïch tieåu caàu thaän, nôi coù moät maïng mao
maïch ñaëc bieät.
• Söï loïc: Löïc thuûy tónh cuûa aùp löïc maùu ñaåy
dòch töø maùu vaøo trong nang Bowman.
• Nöôùc loïc: dòch ñöôïc ñaåy ra bao goàm
nhieàu thöù loaïi tröø teá baøo maùu vaø caùc
protein lôùn.
24/02/2016 11:19 SA
Nguyễn Hữu Trí28
• Moãi tieåu caàu thaän coù ñöôøng
kính khoaûng 200mm, goàm moät
cuoän mao maïch goïi laø cuoän
maïch tieåu caàu thaän
(glomerulus) ñöôïc bao quanh
bôûi nang Bowman. Lôùp trong
cuûa bao laø laù taïng (visceral
layer) tröïc tieáp bao quanh
chuøm mao maïch tieåu caàu
thaän. Lôùp ngoaøi cuûa bao laø
giôùi haïn ngoaøi cuûa tieåu caàu
goïi laø laù thaønh (parietal layer)
• Giöõa hai lôùp cuûa nang
Bowman laø khoang nieäu hay
khoang Bowman tieáp nhaän
dòch ñaõ loïc qua thaønh mao
maïch vaø laù taïng.
Nang Bowman
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí29
Loaïi boû caùc chaát coù
thaûi cuûa quaù trình bieán
döôõng.
Ñieàu hoøa noàng ñoä chaát
tan trong maùu.
Vaän chuyeån qua teá
baøo bieåu moâ ôû oáng
thaän
Chöùc naêng cuûa thaän
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí30
Chöùc naêng cuûa thaän
1. Söï loïc, aùp löïc loïc leân dòch cô theå taïo ra dòch loïc (nöôùc,
muoái, ñöôøng, amino acids, chaát thaûi coù nito)
2. Taùi haáp thu, haáp thu trôû laïi nhöõng chaát tan coù giaù trò
(glucose, muoái, amino acid) töø dòch loïc
3. Söï tieát, söï theâm vaøo caùc phaân töû lôùn nhö ñoäc toá (toxin)
vaø caùc chaát tan khaùc khi quaù thöøa vaøo dòch loïc
4. Söï thaûi ra, dòch loïc ñi ra khoûi heä thoáng thaän
624/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí31
Söï loïc 
filtration
Hai thaän saûn xuaát 125ml dòch
loïc/phuùt trong ñoù 124ml
ñöôïc haáp thu laïi vaø chæ 1ml
ñöôïc thaûi ra nieäu quaûn
thaønh nöôùc tieåu.
Trong 24 giôø coù khoaûng 800
lít maùu qua thaän taïo khoaûng
200 lít dòch loïc vaø chæ coù 1,5
lít nöôùc tieåu ñöôïc taïo ra.
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí32 32
Söï loïc
Maùu tôùi thaän töø moät
ñoäng maïch lôùn laø
ñoäng maïch höôùng
taâm vaø vaøo trong caàu
thaän cuûa moãi nguyeân
thaän döôùi aùp suaát cao
(70mmHg) aùp suaát naøy
thöïc teá ñaåy dung dòch
goàm nöôùc, muoái, urea,
vaø caùc phaân töû khaùc
vaøo trong nang
Bowman
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí33
OÁng löôïn gaàn
• Daøi hôn oáng löôïn xa, ôû gaàn caùc tieåu
caàu thaän vaø naèm ôû vuøng voû. Caùc teá
baøo bieåu moâ cuûa oáng löôïn gaàn coù
baøo töông maøu hoàng, maët ñænh teá
baøo coù nhieàu vi nhung daøi 1mm taïo
bôø baøn chaûi. Do coù kích thöôùc lôùn,
moãi laùt caét ngang oáng löôïn gaàn coù
töø 3-5 nhaân hình caàu
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí34 34
Söï taùi haáp thu
(Reabsorption)
Taùi haáp thu laø quaù
trình di chuyeån
caùc chaát töø dòch
loïc trôû laïi vaøo
maùu
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí35 24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí36
OÁng löôïn gaàn
724/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí37
• 65-70% nöôùc, Na+, K+
• 100% glucose, HCO3
-, 
amino acid, citrate, peptide nhoû
• 40-50% Ca2+
• 80-95% PO4
3-
OÁng löôïn gaàn
Ñoàng thaám loïc taùi haáp thu
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí38
Quai henle
• Hình chöõ U vôùi caønh xuoáng daøy, caønh xuoáng moûng,
caønh leân moûng vaø caønh leân daøy.
• Caùc caønh xuoáng daøy coù ñöôøng kính ngoaøi khoaûng
60 mm, ñoät ngoät thu heïp laïi coøn 12mm vaø lieân tuïc vôùi
caønh xuoáng moûng. ÔÛ caønh moûng, loøng quai henle laø
roäng, laø bieåu moâ laùt ñôn coù nhaân nhoâ vaøo loøng oáng.
• Khoaûng 1/7 toång caùc nephron naèm gaàn ranh giôùi
mieàn voû vaø mieàn tuûy, caùc nephron naøy ñöôïc goïi laø
caän tuûy. Caùc nephron coøn laïi ñöôïc goïi laø nephron
voû. Taát caû caùc nephron ñeàu tham gia vaøo quaù trình
loïc, haáp thu vaø baøi xuaát.
• Tuy vaäy caùc nephron caän tuûy coù vai troø taïo gradient
öu tröông trong moâ keõ vuøng tuûy, laø cô sôû cho thaän
taïo ra nöôùc tieåu öu tröông.
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí39
• Nephron caän tuûy coù quai Henle daøi, ñi saâu
vaøo trong vuøng tuûy. Caùc quai Henle naøy coù
caønh xuoáng daøy ngaén, caønh xuoáng moûng
daøi, caønh leân moûng ngaén, caùnh leân daøy
daøi.
• Caùc nephron vuøng voû coù caønh xuoáng
moûng ngaén vaø khoâng coù caønh leân moûng.
• Quai Henle tham gia giöõ nöôùc, chæ coù
nhöõng ñoäng vaät coù quai Henle môùi coù khaû
naêng taïo nöôùc tieåu öu tröông vaø duy trì
nöôùc trong cô theå.
• Quai Henle taïo gradient öu tröông trong moâ
keõ vuøng tuûy coù vai troø coâ ñoäng nöôùc tieåu
khi chaûy qua thaønh oáng goùp.
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí40
Quai Henle
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí41
Caønh xuoáng moûng cuûa quai Henle cho
nöôùc thaám qua töï do, coøn toaøn boä caønh leân
khoâng cho nöôùc thaám qua.
ÔÛ caønh leân daøy NaCl ñöôïc vaän chuyeån chuû
ñoäng ra khoûi oáng ñeå taïo gradient öu tröông
trong moâ keõ vuøng tuûy caàn cho söï coâ ñoïng
nöôùc tieåu.
Aùp suaát thuûy tónh ôû moâ keõ ñænh thaùp tuûy cao
gaáp 4 laàn aùp suaát thuûy tónh cuûa maùu
Quai Henle
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí42
Caønh moûng cuûa quai Henle
824/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí43
Quai Henle: Caønh daøy ñi leân
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí44
OÁng löôïn xa
• Caønh leân quai Henle ñi trôû veà vuøng voû,
trôû neân ngoaèn ngoeøo vaø trôû thaønh oáng
löôïn xa. OÁng löôïn xa coù caáu taïo gioáng
caønh leân daøy, coù bieåu moâ vuoâng hay truï
ñôn.
• OÁng löôïn xa khaùc oáng löôïn gaàn (caû hai
oáng ñeàu naèm trong vuøng voû) ôû choå
khoâng coù bôø baøn chaûi, khoâng coù caùc vi
oáng ôû maët ñænh, vaø teá baøo coù kích thöôùc
nhoû hôn.
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí45
Söï tieát (Secretion)
Söï cheá tieát laø di chuyeån
caùc chaát coù trong maùu vaø
ñöa chuùng vaøo trong dòch
loïc
•ÔÛ oáng löôïn xa coù söï trao
ñoåi ion neáu aldosterone ôû
noáng ñoä cao: haáp thu Na+,
vaø baøi xuaát K+. CÔ cheá naøy
taùc ñoäng ñeán toång löôïng
muoái trong cô theå. OÁng löôïn
xa coøn cheá tieát H+,
amonium vaøo nöôùc tieåu,
hoaït ñoäng naøy nhaúm duy
trì caân baèng acid-kieàm
trong maùu.
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí46
OÁng löôïn xa
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí47
OÁng thaúng
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí48
OÁng goùp vaø oáng thaúng
• Nöôùc tieåu ñi töø oáng löôïn xa ñeán oáng goùp roài
hôïp vôùi caùc oáng goùp khaùc hình thaønh oáng
thaúng lôùn hôn, caøng ñeán gaàn ñænh cuûa
thaùp tuûy thì oáng thaúng caøng lôùn hôn.
• Caùc oáng goùp coù bieåu moâ vuoâng ñôn,
ñöôøng kính khoaûng 40mm. Khi ñi saâu vaøo
vuøng tuûy, caùc teá baøo oáng goùp cao daàn trôû
thaønh teá baøo truï, ñöôøng kính oáng goùp coù
theå leân tôùi 200mm khi ñeán ñænh thaùp tuûy.
• Trong vuøng tuûy, caùc oáng thaúng laø caáu truùc
chính ñaûm nhaän vieäc coâ ñaëc nöôùc tieåu
924/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí49
OÁng goùp
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí50
Teá baøo caän tieåu caàu
• Naèm trong ñoäng maïch höôùng taâm
nôi tieáp xuùc vôùi oáng löôïn xa, ôû ñaây
coù caùc teá baøo cô trôn ñöôïc goïi laø
teá baøo caän tieåu caàu
(juxtaglomerular cell = teá baøo JC).
• Nhöõng teá baøo JG coù chöùa moät
löôïng lôùn caùc haït cheá tieát coù chöùa
renin
• Khi huyeát aùp thaáp, teá baøo JC giaûi
phoùng renin
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí51
Phöùc hôïp caän tieåu caàu thaän
• Caïnh tieåu caàu thaän, teá baøo cô trôn ôû aùo giöõa
cuûa ñoäng maïch ñeán bieán ñoåi thaønh caùc teá
baøo caän tieåu caàu, baøo töông coù nhieàu haït cheá
tieát. Chaát tieát cuûa teá baøo caän tieåu caàu coù vai
troø duy trì huyeát aùp. Veát ñaëc ôû oáng löôïn xa
thöôøng naèm gaàn ñoäng maïch ñeán coù caùc teá
baøo caän tieåu caàu. Teá baøo caän tieåu caàu cuûa
ñoäng maïch ñeán cuøng vôùi veát ñaëc taïo neân
phöùc hôïp caän tieåu caàu.
• Ngoaøi ra phöùc hôïp caän tieåu caàu coøn coù caùc
teá baøo goïi laø caùc teá baøo gian mao maïch
ngoaøi tieåu caàu
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí52
Phöùc hôïp caän tieåu caàu
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí53 53
Baøng quang
(Bladder)
• Baøng quang vaø caùc oáng daãn tieåu ( ñaøi
thaän, beå thaän, nieäu quaûn) löu tröõ nöôùc
tieåu ñöôïc taïo ra ôû thaän vaø daãn ra ngoaøi
• Thaønh cuûa nieäu quaûn trôû neân daøy hôn
khi tieán ñeán baøng quang.
• Nieâm maïc baøng quang vaø caùc oáng daãn
tieåu coù bieåu moâ chuyeån daïng, lôùp ñeäm
coù moâ lieân keát thöa vaø ñaëc. Quanh lôùp
ñeäm coù caùc sôïi cô trôn beän vaøo nhau
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí54
Baøng 
quang ôû 
nöõ vaø 
nieäu ñaïo
Loå nieäu quaûn
Nieäu 
quaûn
Vuøng 
tam giaùc
Cô thaét phía 
ngoaøi nieäu 
ñaïo
Maøng ngaên 
nieäu –sinh duïc
Cô thaét phía trong 
nieäu ñaïo
10
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí55
Nieäu ñaïo ôû nöõ
• Nieäu quaûn ôû nöõ bao chaët quanh phía tröôùc 
vaønh aâm ñaïo.
• Coù bieåu moâ laùt taàng vaø moät soá vuøng coù 
bieåu moâ truï giaû taàng.
• Ñoaïn giöõa nieäu ñaïo nöõ coù cô vaân xeáp 
voøng, co thaét theo yù muoán
• Noù môû ra veà phía tröôùc tôùi aâm ñaïo vaø phía 
sau tôùi aâm vaät
• Daøi 3-4 cm
– Nieäu ñaïo ôû nöõ ngaén daãn ñeán deã bò nhieãm truøng
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí56
Loå nieäu quaûn
Vuøng tam 
giaùc
Cô thaét trong 
nieäu ñaïo
Cô thaét ngoaøi 
nieäu ñaïo
Nieäu 
quaûn
Baøng quang ôû nam
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí57
Nieäu ñaïo 
tieàn lieät
• Nieäu ñaïo tieàn lieät : ñi qua
tuyeán tieàn lieät naèm saùt baøng
quang
• Nieäu ñaïo maøng : daøi chæ
1cm, coù bieåu moâ truï taàng
hay giaû taàng, bao quanh
nieäu ñaïo maøng coù caùc sôïi
co thaét laø cô vaân
• Nieäu ñaïo xoáp: Daøi khoaûng:
20 cm
Nieäu ñaïo 
xoáp
Nieäu ñaïo maøng
•Nieäu ñaïo ôû nam coù ba ñoaïn
Nieäu ñaïo ôû nam
24/02/2016 11:19 SA Nguyễn Hữu Trí58
Chạy thận nhân tạo