Bài giảng Pháp luật đại cương - Chương 3: Những vấn đề cơ bản về pháp luật

NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢNVỀ PHÁP LUẬTtoanvs@gmail.comI. NGUỒN GỐC PHÁP LUẬT:	- TK XVIII trước CN , “Hamurapi” pháp luật chính là ý của chúa trời. chia con người ra làm 2 loại “người tự do” và “nơ lệ” - 2000 năm trước CN, luật “Manu” ở Aán độ cổ đại. Cho rằng trời ban quyền lực cho tầng lớp lãnh đạo xã hội.toanvs@gmail.comLý thuyết về “Quyền tự nhiên”Tồn tại một loại pháp luật từ đặc tính tự nhiên của con người. Mỗi người sinh ra đều tự do và tự quyết về cuộc đời của mình” (Rousseau 1789)toanvs@gmail.comQuan điểm về pháp luậtThần thánh hĩa pháp luậtChủ nghĩa pháp luật tự nhiên, lý thuyết về quyền tự nhiên (Groos, Montesqueau, Rousau, john locke ).Thuyết học Mác – Lênin về Pháp LuậtNhận thức về Pháp luật luơn gắn với quan điểm về nhà nướctoanvs@gmail.comGiá trị xã hội của pháp luật.	Pháp luật là sự đảm bảo trật tự trong quan hệ giữa:Chính quyền - cơng dân;Tổ chức trong xã hội - cơng dân;Trung ương - địa phương;Cơng dân – Cơng Dântoanvs@gmail.comPháp luật là yếu tố điều chỉnh hành vi của con người, chuẩn mực cho hành vi của con người.Pháp luật định hướng hành vi con người, tác động vào ý thức của con người trong quan hệ xã hội.toanvs@gmail.comPháp luật tạo điều kiện cho nền kinh tế phát triển (khi được xây dựng phù hợp với sự phát triển của xã hội)Pháp luật tạo điều kiện ổn định và phát triển của xã hội, của chế độ chính trị – nhà nước. toanvs@gmail.comII. BẢN CHẤT PL:1. Bản chất giai cấp:Pháp luật phản ánh ý chí của nhà nước và giai cấp thống trị, ý chí của nhà nước được phản ánh trong pháp luật.Pháp luật điều chỉnh mối quan hệ giữa các tầng lớp, giai cấp trong xã hộitoanvs@gmail.comMỗi nhà nước thơng qua pháp luật thể hiện tính giai cấp một cách khác nhau:Nhà nước chủ nơNhà nước phong kiếnNhà nước tư bảnNhà nước xã hội chủ nghĩa toanvs@gmail.comPháp luật nhà nước chủ nơ: phục vụ cho lợi ích của giai cấp chủ nơ: cơng khai qui định mọi quyền lợi thuộc về giai cấp chủ nơ và tình trạng vơ quyền của giai cấp nơ lệ.Pháp luật nhà nước phong kiến: thể hiện lợi ích giai cấp địa chủ, hạn chế các quyền của các giai cấp khác trong xã hội. Đàn áp mọi sự chống đối của các giai cấp bần cùng khác.toanvs@gmail.comPháp luật tư sản qui định các quyền của con người trong xã hội. Nhưng các tầng lớp khác khơng cĩ được lợi thế so với giai cấp tư sản trong mọi vấn đề liên quan đến lợi ích xã hội, quản lý Nhà Nước, lợi ích kinh tế Pháp luật XHCN cơng khai qui định tính giai cấp của pháp luật, bảo vệ cho lợi ích của nhân dân lao động.toanvs@gmail.comII. BẢN CHẤT PL:Bản chất xã hội:PL thể hiện lợi ích của nhiều tầng lớp trong xã hội.PL điều hịa lợi ích xã hội.toanvs@gmail.comIII. KHÁI NIỆM, ĐẶC TRƯNG:Khái Niệm:“PHÁP LUẬT là Tổng thể các qui tắc chi phối các quan hệ giữa các thành viên trong xã hội” (nghĩa rộng)toanvs@gmail.comIII. KHÁI NIỆM, ĐẶC TRƯNG: Pháp luật là hệ thống các qui tắc xử sự do Nhà Nước ban hành (hoặc thừa nhận) và bảo đảm thực hiện, thể hiện ý chí của giai cấp thống trị trong xã hội, là yếu tố điều chỉnh các quan hệ xã hội nhằm tạo ra trật tự và ổn định trong xã hội toanvs@gmail.com2. Đặc trưng:toanvs@gmail.com2.1 Tính Tổng quátNhà nước khái quát hĩa các hiện tượng trong cuộc sống và đưa lên thành qui tắc chung của luật, những qui tắc đã được kiểm nghiệm trong cuộc sống một cách hợp lý. Do đĩ PL sẽ cĩ cuộc sống lâu dài và ổn định. (vd: quyền tự do giao kết hợp đồng, quyền được bảo vệ tính mạng, quyền tài sản)toanvs@gmail.com2.2 Tính qui phạm phổ biến, bắt buộc“Không ai được coi như không biết pháp luật”PL thể hiện dưới dạng qui phạm (cách xử sự) và có hiệu lực áp dụng rộng lớn, không bị hạn chế bởi nhận thức, tôn giáo, dân tộc, trình độ của mọi người trong xã hội. toanvs@gmail.com2.3 PL thể hiện một cách xác địnhCon người chỉ cĩ thể nhận thức được khi PL thể hiện một cách khách quan, cụ thể.Xác định trong hình thức (văn bản, bia đá)Xác định trong nội dung (đơn giản, dễ hiểu)Được thể hiện dưới dạng các qui tắc xử sự.toanvs@gmail.com2.4 Cưỡng chế (quyền lực)Biện pháp chế tài: giữa các bênBiện pháp cưỡng chế bởi cơ quan nhà nước: cơ quan hành chính, tịa án, viện kiểm sốt, thi hành án...toanvs@gmail.comIV. CHỨC NĂNG PL:Khía cạnh chính trị – xã hội:PL là cơng cụ của nhà nước nên cĩ những chức năng của nhà nước.Vd: đối nội, đối ngoại; phát triển kinh tế; bảo vệ tổ quốctoanvs@gmail.com2. Khía cạnh pháp lý:Chức năng điều chỉnh quan hệ xã hộiChức năng bảo vệ Chức năng giáo dụctoanvs@gmail.comV. CÁC HỆ THỐNG PL THẾ GIỚIHệ thống PL Ănglê- sắc xơng (thơng luật, common law)Anh, các nước thuộc địa anh, Ailen, Mỹ, Uùc, Canada, new zeland, bruney, Malaisia, Singapore, Myanmatoanvs@gmail.comNguồn luật chính: Án lệ - các qui phạm lấy ra từ các bản án của tịa án cấp cao. Nội dung: pháp luật hình thức (tố tụng) quan trọngKhơng phân định rõ ranh giới giữa các ngành luật; khơng chú trọng việc pháp điển hĩa luậttoanvs@gmail.com2. Hệ thống PL Rơma – giécman(PL lục địa, continental law)Pháp, Đức, Ý, Thụy Điển, Tây Ban Nha, Thái LanNguồn luật chính: Văn Bản PLNội dung: coi trọng vai trị của các qui phạm pháp luật vật chấtHệ thống luật phân chia thành cơng pháp, tư pháp, hệ thống tịa án chia ra nhiều tịa án chức năng (hiến pháp, dân sự, hình sự)toanvs@gmail.com3. Hệ thống PL hồi giáoLà hệ thống pháp luật chịu ảnh hưởng nặng nề của tơn giáo. Cĩ ở nhiều nước trên thế giới như: iran, irắc, coét, palestine, afganistan. giĩc đan ni, nê pan, xi ri, indonesia, palestin toanvs@gmail.comNguồn gốc chính của đạo hồi là kinh coran, tức thánh kinh của hồi giáo.toanvs@gmail.com4. Hệ thống PL XHCN Các nước XHCNNguồn cơ bản: VBPLPL chia thành các ngành luật: dân sự, hình sựPL thể hiện cụ thể tính giai cấp, chế độ chính trị..