Bài giảng Sinh lý tim - Nguyễn Thị Đoàn Hương

SINH LYÙ TIM 
Trình baøy: 
PGS Nguyeãn-thò-Ñoaøn-Höông 
 I-Sinh lyù tim 
 -Hoaït ñoäng ñieän hoïc cuûa tim 
 -Chöùc naêng bôm maùu cuûa tim 
 -Ñieàu hoaø hoaït ñoäng tim 
 II-Sinh lyù maïch 
 -Huyeát ñoäng löïc 
 -Sinh lyù ñoäng maïch 
 -Sinh lyù mao maïch 
 -Sinh lyù tónh maïch 
 -Ñieàu hoaø hoaït ñoäng maïch 
Nhaéc laïi veà cô theå hoïc 
Vò trí 
tim 
Maøng bao tim 
 Laø tuùi coù hai lôùp 
 Lôùp taïng beân trong 
 lôùp thanh maïc ôû ngoaøi 
 gaén vaøo maøng phoåi vaø hoaønh caùch moâ 
Thaønh tim 
 Cô tim 
 Maët trong goïi laø noäi maïc 
 Maët ngoaøi goïi laø ngoaïi maïc 
 Neáp gaáp cuûa noäi maïc taïo thaønh van tim 
 Caùc teá baøo cô chuyeân bieät chæ coù trong tim 
 Caùc sôïi cô leä thuoäc Ca++ khi co thaét 
 Cô tim 
 Lôùp cô cuûa thaønh taâm thaát chöùa caùc sôïi 
tô cô : 
 actin 
 myosin 
 Coù tính co thaét 
Caùc lôùp moâ: 
Noäi maïc 
Cô tim 
Ngoaïi maïc 
Caùc buoàng tim 
 Nhó 
Phaûi vaø traùi 
Cô ít 
Vaùch :moâ lieân 
 keát vaø cô 
_lieân nhó 
_lieân thaát 
 Thaát 
 Phaûi vaø traùi 
 Cô nhieàu 
Van tim 
Van nhó -thaát (NT) 
 - Van 3 laù 
 - Van 2 laù 
 Toång dieän tích 
caùc laù van gaáp ñoâi 
dieän tích loå thoâng 
 Coù caùc sôiï daây 
thöøng gaén vaøo cô 
truï cuûa thaát 
Van baùn nguyeät 
-Van ñoäng maïch 
phoåi 
-Van ñoäng maïch 
chuû 
Tuaàn hoaøn tim 
 Ñoäng maïch vaønh phaûi (RCA) 
 Nhaùnh xuoáng sau ( nhaùnh cuûa RCA) 
 Ñoäng maïch vaønh traùi (nhaùnh xuoáng cuûa 
LAD) 
 Nhaùnh voøng traùi (LCA) 
Tuaàn hoaøn maïch vaønh 
Ñoäng maïch vaønh 
 Baét nguoàn töø goác ñoäng maïch chuû ngay 
treân van ñoäng maïch chuû 
 Ñoå vaøo xoang vaønh 
Ñoäng maïch vaønh phaûi 
 Baét nguoàn töø beân phaûi cuûa ñoäng maïch 
chuû 
 Thaønh döôùi thaát traùi 
 Nuùt xoang (trong 50% daân soá) 
 Nuùt nhó thaát (trong 90% daân soá ) 
 Thaát phaûi 
Nhaùnh xuoáng sau 
 Boù sau cuûa nhaùnh traùi 
 Thaønh sau thaát traùi 
 Nhaùnh traùi 
Ñoäng maïch vaønh traùi 
 Thaønh beân thaát traùi 
 Nuùt xoang (trong 45% beänh nhaân) 
 Nuùt nhó thaát (trong 10% beänh nhaân) 
 Thaønh sau thaát traùi 
Heä thaàn kinh töï trò : 
-giao caûm 
-phoù giao caûm 
Heä thaàn kinh töï trò 
Giao caûm aûnh höôûng treân nhó vaø thaát: 
 -taêng nhòp 
 -taêng co thaét 
 -taêng daãn truyeàn 
Phoù giao caûm chæ aûnh höôûng treân nhó : 
 -chaäm nhòp 
 -giaûm co boùp 
 -chaäm daãn truyeàn 
Heä daãn truyeàn 
Nuùt xoang (Keith-Flack) 
Boù lieân nuùt 
Nuùt nhó-thaát (Aschoff-Tawara) 
Boù His,nhaùnh phaûi ,nhaùnh traùi 
MOÂ NUÙT 
Doøng ñieän trong tim 
Nuùt xoang Cô nhó 
Nuùt nhó - thaát 
Heä Purkinje Cô thaát 
Boù lieân nuùt Cô nhæ 
SINH LYÙ TIM 
 Baøi 1 
 Hoaït ñoäng ñieän hoïc cuûa tim 
1-Ñieän theá maøng 
 -60mV ñeán - 80mV 
 thay ñoåi tuyø vuøng 
 ñöôïc quyeát ñònh chính yeáu bôûi 
 noàng ñoä K+ trong vaø ngoaøi maøng 
 [ K+]o 
Ek= 61,5 Log = -90mV 
 [ K+]i 
 RT PK+ [K
+] o+PNa+[Na
+]o+PCl
-[Cl- ]i 
Vm = Ln 
 F PK+ [K
+]i +PNa+[Na+]i+PCl-[Cl
- ]o 
Vm = ñieän theá maøng 
R = haèng soá khí 
T = nhieät ñoä tuyeät ñoái 
F = soá Faraday 
PK+ = tính thaám cuûa maøng ñoái vôùi ion K 
[K+]o= noàng ñoä K ngoaøi maøng 
[K+]I = noàng ñoä K trong maøng 
Phaân cöïc 
 Ñieän theá nghó 
Khöû cöïc 
 Ñieän theá ñoäng 
Taùi cöïc 
2-Ñieän theá ñoäng 
Thay ñoåi tuyø vuøng 
 ñöôïc quyeát ñònh chính yeáu bôûi 
 noàng ñoä Na+ trong vaø ngoaøi maøng 
2-1 Ñieän theá ñoäng loaïi ñaùp öùng nhanh : 
 (Fast Response Action Potential) 
 coù 4 pha : 
 pha 0 : khöû cöïc nhanh 
 pha 1 : taùi cöïc ngaén 
 pha 2 : bình nguyeân 
 pha 3 : taùi cöïc nhanh 
 pha 4 : trôû laïi traïng thaùi ban ñaàu 
2-2 Ñieän theá ñoäng ñaùp öùng chaäm 
Slow Response Action Potential 
 Nuùt xoang vaø nuùt nhó-thaát coù keânh Ca++ 
chaäm,nuùt nhó -thaát coù keânh Ca++vaø 
keânh Na+ chaäm 
 Bình thöôøng chæ coù ôû nuùt xoang vaø nuùt 
nhó thaát ,nhöng cuõng coù theå coù ôû baát cöù 
nôi naøo trong tim 
 Thöôøng xaûy ra thöù phaùt sau thieáu maùu 
cô tim ,toån thöông vaø maát caân baèng ñieän 
giaûi 
Ñieän theá 
ñoäng 
cuûa teá 
baøo moâ 
nuùt 
CÔ CHEÁ ION CUÛA ÑTÑ 
 Phoù giao caûm 
 Öùc cheá 
Giao caûm 
Kích thích 
3-Tính höng phaán 
 Laø bò kích thích 
 Lan truyeàn taát caû teá baøo cô tim 
 Laø khaû naêng cuûa cô tim ñaùp öùng vôùi 
moät kích thích beân ngoaøi (hoaù hoïc ,ñieän 
hoïc , cô hoïc ) 
4-Tính trô 
 Trô tuyeät ñoái :khoâng ñaùp öùng vôùi 
kích thích 
 Trô töông ñoái : kích thích maïnh hôn 
bình thöôøng môùi ñaùp öùng 
5õ-Tính daãn truyeàn 
 Khaû naêng nhaän moät kích thích ñieän hoïc 
vaø daãn xung ñeán teá baøo beân caïnh 
 Taát caû teá baøo cô tim ñeàu coù ñaëc tính naøy 
6-Tính töï ñoäng 
 Laø khaû naêng taïo nhòp cuûa teá baøo moâ 
nuùt, coù theå khôûi ñoäng moät xung ñieän 
hoïc moät caùch ngaãu nhieân 
 Nuùt xoang , nuùt nhó-thaát vaø teá baøo 
Purkinje ñeàu coù ñaëc tính naøy 
7-Tính co thaét 
 Laø khaû naêng cô tim ruùt ngaén laïi gaây co 
cô khi coù kích thích ñieän hoïc 
 Coù nhöõng thuoác laøm taêng co thaét 
(Digitalis,dopamine,epinephrine) 
CAÙC LOÏAI ROÁI LOÏAN NHÒP TIM 
 Sau-khöû cöïc muoän (Delayed after-
depolarisation) 
 Vaøo laïi (Re-entry) 
 Hoïat ñoäng baát thöôøng cuûa nuùt daãn nhòp 
 Bloác tim 
8-Hieän töôïng vaøo laïi 
Khi coù beá taéc 
moät höôùng 
Thôøi gian daãn 
truyeàn chaäm 
Thôøi gian trô 
tuyeät ñoái ngaén 
HIEÄN TÖÔÏNG VAØO LAÏI 
 Gaây bloác thoùang qua hoaëc moät höôùng ,thöôøng 
trong moâ beänh . 
 Coù theå gaây roái loïan nhòp . 
 Coù theå xaûy ra trong nhó, thaát , vaø moâ nuùt . 
 ÑTÑ chæ daãn theo moät chieàu , nhöng daãn 
truyeàn chaäm hôn. 
 Gaây moät voøng taùi kích thích ÑTD laäp ñi laäp laïi 
(nhòp voøng ). 
9-ÖÙc cheá do laøm vieäc quaù söùc 
 Nuùt xoang sau khi bò kích thích vôùi moät 
nhòp quaù nhanh,neáu vuøng taêng tính 
höng phaán khoâng coøn nöõa ,caàn coù moät 
thôøi gian ñeå nuùt xoang laáy laïi nhòp bình 
thöôøng 
10-Hieän töôïng sau-khöû cöïc 
 Sôùm 
 Muoän 
Hieän töôïng sau –khöû cöïc ôû cô tim ghi ôû xoang vaønh choù khi cho noradrenaline 
(norepinephrine). Kích thích 1 (S1)gaây ÑTÑ theo sau laø moät sau-khöû cöïc nhoû . Khi 
khoûang caùch S2-S3 giaûm, sau-khöû cöïc seõ lôùn hôn , cho ñeán khi ñuû maïnh ñeå gaây 
moät loïat ÑTÑ sôùm 
Hieän töôïng sau-khöû cöïc 
 Ñi cuøng vôùi baát thöôøng thoùang qua doøng Na+ 
vaøo . 
 Sau khöû cöïc muoän coù theå maïnh ñeå ñaït 
ngöôûng gaây khöû cöïc lôùn hôn vaø taïo ÑTÑ môùi 
 Xaûy ra khi vaän ñoäng ,nhòp tim nhanh ,taàn soá 
ÑTÑ taêng . 
 Yeáu toá laøm taêng hieän töôïng sau khö-cöïc laø : 
 Taêng nhòp tim ,thu taâm sôùm ,taêng Ca2+ 
 ngoøai teá baøo, taêng catecholamines, thuoác 
(digitalis ). 
TAÏI SAO COÙ DOØNG NA+ BAÁT 
THÖÔØNG ? 
 Thieáu oxy ,khoâng taïo ñöôïc ATP, moät phaàn cô 
tim bò thieáu maùu . 
 Giaûm ATP coù nghóa laø hoïat ñoäng Ca-ATPase 
ít (bôm Ca2+ ngöôïc vaøo heä voõng noäi baøo ) 
 Taêng [Ca2+]i vaø taêng giao caûm vaøo laøm taêng 
theâm a2+ released from SR 
 Na+ builds up because pumps work overtime 
to remove excess Ca2+ from cells 
 Produces inward current 
 Get depolarisation and an action potential 
ÑIEÄN TAÂM ÑOÀ 
Ghi nhöõng söï 
thay ñoåi ñieän theá 
cuûa tim khi hoaït 
ñoäng 
MUÏC ÑÍCH CUÛA ECG 
1-Höôùng cô theå hoïc cuûa tim 
2-Ñoä lôùn töông ñoái cuûa caùc buoàng tim 
3-Khaùm phaù nhöõng roái loaïn veà nhòp vaø 
daãn truyeàn 
4-Vò trí, ñoä lan roäng ,söï tieán trieån cuûa caùc 
toån thöông do thieáu maùu cô tim 
5-Aûnh höôûng caùc roái loaïn noàng ñoä ion 
6- Taùc duïng cuûa caùc loaïi thuoác treân tim 
TIM 
Laø moät bôm 
Coù hoaït ñoäng ñieän 
hoïc 
Phaùt sinh doøng 
ñieän coù theå ño 
ñöôïc treân maët 
ngoaøi da 
Doøng ñieän vaø ñieän theá 
 Khi nghó ,Vm haèng 
ñònh 
 Khoâng coù doøng 
ñieän 
++++++++++++++++++ 
------------------------------ 
Moät maûng cô tim 
ngoaøi 
trong 
0 mV 
+ - 
KHI COÙ KÍCH THÍCH 
 Moät maûnh cô tim 
++++------------------------ 
------++++++++++++++ 
ngoaøi 
trong 
Doøng ñieän 
ù Ñieän theá ñoäng 
 Vmthay ñoåi 
Gaây khöû cöïc 
ÑTÑ 
Ñieän theá ñoäng 
 Moät maûnh cô tim 
------++++++++++++++ 
Trong 
++++------------------------ 
Doøng ñieän
+ - 
Ñieän theá aâm 
Ñieän theá ñoäng 
lan truyeàn 
Ngoaøi 
+++++++------------------- 
Moät maûnh cô tim 
ngoaøi 
trong 
------------+++++++++++ 
Khi taùi cöïc 
Doøng ñieän 
------------------------------- 
Moät maûnh cô tim 
 hoaøn toaøn khöû cöïc 
ngoaøi 
+++++++++++++++++++ 
Vmkhoâng thay ñoåi 
Khoâng coù doøng ñieän 
+ - 
Moät ít ñieän theá aâm 
trong 
a-Caùc sôïi cô 
ñang caêng 
b-Vectô bieåu 
hieän höôùng 
vaø bieân ñoä 
cuûa doøng 
ñieän trong tim 
VEC-TÔ ÑOÀ(VECTOGRAMME) 
HÌNH CHIEÁU CUÛA 
VECTÔ ÑOÀ 
TRONG MAËT 
PHAÚNG 
ÑÖÙNG DOÏC 
VECTÔ ÑOÀ 
TRONG MAËT 
PHAÚNG TRAÙN 
VECTÔ ÑOÀ 
TRONG MAËT 
PHAÚNG NGANG 
HìNH CHIEÁU 
CUÛA VECTÔ 
ÑOÀ TREÂN CAÙC 
CHYEÅN ÑAÏO 
TRONG MAËT 
PHAÚNG THAÚNG 
ÑÖÙNG 
MAËT PHAÚNG 
THAÚNG ÑÖÙNG 
-Chuyeån ñaïo 
chuaån 
-Chuyeån ñaïo ñôn 
cöïc ôû chi 
Maët phaúng 
ngang 
Maët phaúng 
doïc 
Tam giaùc 
EINTHOVEN 
CHUYEÅN ÑAÏO 
CHUAÅN 
Tam giaùc 
 Einthoven 
CHUYEÅN ÑAÏO 
MOÄT CÖÏC 
WILSON 
GOLDBERGER 
CHUYEÅN ÑAÏO TRÖÔÙC NGÖÏC 
TÖÔNG QUAN 
GIÖÕA ÑIEÄN THEÁ 
ÑOÄNG VAØ ECG 
Caùc 
chuyeån ñaïo 
-Chuaån: 
DI,DII,DIII 
-Ñôn cöïc 
 ôû chi: 
aVR,aVL 
aVF 
 tröôùc ngöïc: 
V1-V6 
THÖÏC HAØNH 
1-Ngöôøi ñöôïc ño ôû tö theá naèm ,thö giaõn 
ngöïc vaø chaân khoâng coù quaàn aùo 
2-Baät maùy ,nuùt ñieàu chænh ñeå ôû vò trí 0 
3-Thoa kem daãn ñieän vaøo vuøng da ñeå 
ñieän cöïc ,ñaët baûng kim loaïi leân caùc vò trí 
da ñaõ thoa kem,maët tröôùc caúng tay ,maët 
ngoaøi caúng chaân 
4- Thoa kem vaøo caùc vò trí ñeå ñieän cöïc 
tröôùc ngöïc 
5- Gaén ñieän cöïc ôû chi vaø tröôùc ngöïc 
6- Ñònh chuaån bieân ñoä 
7-Baét ñaàu ghi chuyeån ñaïo DI.Chôø moät luùc 
cho giaõn ñoà oån ñònh ,ghi caùc chuyeån 
ñaïo khaùc 
 Khi ghi ôû caùc chuyeån ñaïo tröôùc ngöïc 
caàn yeâu caàu ngöôøi ñöôïc ño ngöng thôû 
vaøi giaây 
8- Ghi xong ,taét maùy ,thaùo gôõ ñieän cöïc,lau 
da baèng nöôùc aám ,lau saïch caùc baûng 
kim loaïi caém ñieän cöïc vaø daây 
Luùc baét ñaàu 
Khöû cöïc nhó 
P 
Giai ñoaïn 
sôùm 
Giai ñoaïn 
muoän 
Khöû cöïc thaát 
q s 
R 
Ñoaïn S-T 
S - T 
Thaát hoaøn toaøn 
 khöû cöïc 
Taùi cöïc thaát 
T 
 Trôû laïi 
 luùc ban ñaàu 
 Bình thöôøng 
 P = Khöû cöïc hai taâm nhó : 0,08-0,1 giaây 
 P-R = Daãn xung töø nhó ñeán thaát: 
 0,12-0,20 giaây 
 qRs = Khöû cöïc hai thaát : 0,06-0,1 giaây 
 Q-T = Thôøi gian thu taâm ñieän cô hoïc 
 cuûa thaát : 0.35-0,40 giaây 
 T = Taùi cöïc thaát : 0,20 giaây 
 S-T naèm treân ñöôøng ñaúng ñieän 
HEÄ THOÁNG 3 
TRUÏC ÑOÂI 
CUÛA BAYLEY 
VAØ CABRERA 
TRUÏC ÑIEÄN TRUNG BÌNH 
 Truïc qRs : -300 +1100 
 Truïc P : 200 80 0 
 Truïc T : 100 700 
ÑIEÄN TAÂM ÑOÀ BÌNH THÖÔØNG