Giáo án Lịch sử Lớp 10 - Truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam thời phong kiến

TRUYỀN THỐNG YÊU NƯỚC 
CỦA DÂN TỘC VIỆT NAM THỜI PHONG KIẾN 
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 
 Sau khi học xong yêu cầu HS nắm được. 
1. Kiến thức 
- Văn học Việt Nam trong các thế kỷ trước năm 1858 đã để lại cho đời 
sau một truyền thống yêu nước quý giá và rất đáng tự hào. 
- Truyền thống yêu nước là sự kết tinh của nhiều nhân tố, sự kiện đã 
diễn ra trong một thời kỳ lịch sử lâu dài. 
- Trong hoàn cảnh của chế độ phong kiến do tác động của tiến trình 
Lịch sử dân tộc với những nét riêng biết yếu tố chống ngoại xâm, bảo vệ địa 
lý Tổ quốc, trở thành nét đặc trưng của truyền thống yêu nước Việt Nam 
thời phong kiến. 
2. Tư tưởng 
 - Bồi dưỡng lòng yêu nước và ý thức dân tộc, lòng biết ơn với các anh 
hùng dân tộc. 
 - Bồi dưỡng ý thức phát huy lòng yêu nước. 
3. Kỹ năng 
 - Rèn luyện kỹ năng phân tích, liên hệ. 
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC 
 - Một số đoạn trích trong các tác phẩm hay lời của danh nhân. 
 - Lược đồ Việt Nam thời Minh Mạng. 
III. TIếN TRÌNH Tổ CHứC DạY - HọC 
1. Kiểm tra bài cũ 
 - GV gọi 3 HS lên bảng vẽ sơ đồ bộ máy Nhà nước Lý – Trần, Lê sơ, 
Nguyễn. 
 - GV gọi 1 HS trả lời câu hỏi: hãy trình bày lại một cuộc kháng chiến 
trong Lịch sử dân tộc từ X – XVIII. 
2. Dẫn dắt vào bài mới 
 Trong Lịch sử gần 3000 năm dựng nước và giữ nước, dân tộc Việt 
Nam đã tạo nên những truyền thống tốt đẹp trong đó nổi bật lên là truyền 
thống yêu nước – một truyền thống cao quý vừa được hun đúc và phát huy 
qua hàng ngàn năm Lịch sử vừa thấm đượm vào cuộc sống đang từng ngày 
vươn cao của dân tộc. Để hiểu được quá trình hình thành, phát triển và tôi 
luyện của truyền thống yêu nước trong thời kỳ phong kiến độc lập ta cùng 
nhau tìm hiểu bài 28. 
3. Tổ chức dạy học bài mới 
Các hoạt động của thầy và trò 
Những kiến thức HS cần nắm 
vững 
Hoạt động 1: Cả lớp – Cá nhân 
 - Trước hết Gv có thể đặt câu hỏi để tạo sự 
chú ý và định hướng nhận thức cho HS: Em 
hiểu thế nào về hai khái niệm: truyền thống 
và truyền thống yêu nước? 
 - HS vận dụng những hiệu biết của mình 
để trả lời. 
 - GV nhận xét và kết luận. 
 - GV có thể lấy ví dụ về một số truyền 
thống của dân tộc để minh hoạ: Truyền thống 
yêu nước, lao động cần cù, chịu khó, chịu 
đựng gian khổ, đoàn kết tính lịch sử và 
phong tục truyền thống như: nhuộm răng, ăn 
I. SỰ HÌNH THÀNH CỦA 
TRUYỀN THỐNG YÊU NƯỚC 
VIỆT NAM 
- Khái niệm: 
+ Truyền thống là những yếu tố về 
sinh hoạt xã hội, phong tục, tập quán, 
lối sống, đạo đức của một dân tộc 
được hình thành trong quá trình được 
Các hoạt động của thầy và trò 
Những kiến thức HS cần nắm 
vững 
trầu. Nổi bật nhất là truyền thống yêu nước. 
 - HS nghe, ghi chép. 
 - GV giảng tiếp: Truyền thống yêu nước có 
nguồn gốc từ lòng yêu nước. Vậy lòng yêu 
nước có nguồn gốc từ đâu? (bắt nguồn từ 
những tình cảm nào?) và truyền thống yêu 
nước được hình thành như thế nào? 
lưu truyền từ đời này sang đời khác 
từ xưa đến nay. 
+ Truyền thống yêu nước của dân tộc 
Việt Nam: là nét nổi bật trong đời 
sống văn hoá tinh thần của người 
Việt, là di sản quý báu của dân tộc 
được hình thành rất sớm, được củng 
cố và phát huy qua hàng ngàn năm 
Lịch sử. 
Hoạt động 2: Cả lớp 
 - GV có thể lấy ví dụ: một con người mới 
sinh ra còn nhỏ tuổi không thể khẳng định em 
bé ấy yêu nước. Vậy với một dân tộc yêu 
nước có nguồn gốc từ đâu? Có từ bao giờ? Và 
hình thành như thế nào? 
 - GV yêu cầu HS theo dõi SGK để lý giải 
những vấn đề đặt ra. 
Các hoạt động của thầy và trò 
Những kiến thức HS cần nắm 
vững 
 - HS theo dõi SGK vừa suy nghĩ liên hệ trả 
lời. 
 - GV nhận xét, bổ sung, và kết luận. 
 + GV giảng tiếp lòng yêu nước ở thời kỳ 
này được biểu hiện ở ý thức có chung cội 
nguồn: cùng là con rồng cháu tiên, cùng sinh 
ra từ “Quả bầu mẹ ” ở ý thức xây dựng, 
bảo vệ quốc gia dân tộc Việt, Văn Lang – Âu 
Lạc. 
 - HS nghe, ghi nhớ về quá trình hình thành 
truyền thống yêu nước. 
 - GV dẫn dắt vấn đề: Truyền thống yêu 
nước được tôi luyện và phát huy như thế nào 
chúng ta cùng tìm hiểu mục II: 
- Lòng yêu nước bắt nguồn từ những 
tình cảm đơn giản, trong một không 
gian nhỏ hẹp như: Tình yêu gia đình, 
yêu quê hương nơi chôn nhau cắt 
rốn, nơi mình sinh sống gắn bó (Đó 
là những tình cảm gắn với địa 
phương). 
- Từ khi hình thành quốc gia dân tộc 
Việt: văn Lang – Âu Lạc những tình 
cảm gắn bó mang tính địa phương 
phát triển thành tình cảm rộng lớn – 
lòng yêu nước. 
- Ở thời kỳ Bắc thuộc lòng yêu nước 
biểu hiện rõ nét hơn. 
+ Qua ý thức bảo vệ những di sản 
Các hoạt động của thầy và trò 
Những kiến thức HS cần nắm 
vững 
văn hoá của dân tộc. 
+ Lòng tự hào về những chiến công, 
tôn kính các vị anh hùng để từ đó 
hình thành truyền thống yêu nước 
Việt Nam. 
II. PHÁT TRIỂN VÀ TÔI LUYỆN TRUYỀN THỐNG YÊU NƯỚC 
TRONG CÁC THẾ KỶ PHONG KIẾN ĐỘC LẬP 
Hoạt động 3: Cả lớp, cá nhân 
 - GV sau một nghìn Nămbắc thuộc và đấu 
tranh chống Bắc thuộc, đến thế kỷ X đất nước 
trở lại độc lập tự chủ với lãnh thổ, tiếng nói, 
phong tục, tập quán của quá trình đấu tranh 
bền bỉ của dân tộc. Bước sang thời kỳ độc lập 
bối cảnh Lịch sử mới cũng đặt ra những thách 
thức đối với lòng yêu nước của người Việt. 
 HS nghe, ghi nhớ 
 - GV phát vấn: Em hãy nêu bối cảnh Lịch 
sử của dân tộc và cho biết bối cảnh ấy đặt ra 
* Bối cảnh Lịch sử 
Các hoạt động của thầy và trò 
Những kiến thức HS cần nắm 
vững 
yêu cầu gì? 
 - HS dựa vào SGK trả lời. 
 - GV nhận xét, bổ sung, kết luận. 
 - GV bổ sung, yêu cầu: Xây dựng đất nước 
mới và bảo vệ Tổ quốc là một thử thách với 
lòng yêu nước của người Việt Nam  lòng 
yêu nước càng được phát huy cao độ. 
 - HS nghe, ghi chép. 
- Đất nước trở lại độc lập, tự chủ. 
- Nhưng sau 1000 năm Bắc thuộc 
nền kinh tế trở nên lạc hậu, đói 
nghèo. 
- Các thế lực phương bắc chưa từ bỏ 
âm mưu xâm lược phương Nam. 
 Trong bối cảnh ấy lòng yêu nước 
ngày càng được phát huy, tôi luyện. 
Hoạt động 4: Cả lớp, Cá nhân 
 - GV yêu cầu HS theo dõi SGK để trả lời 
câu hỏi: Trong 9 thế kỷ độc lập truyền thống 
yêu nước được biểu hiện như thế nào? 
 - HS theo dõi SGK phát biểu. 
 - GV chốt ý. 
- Biểu hiện: 
+ Ý thức vươn lên xây dựng phát 
Các hoạt động của thầy và trò 
Những kiến thức HS cần nắm 
vững 
 - HS nghe, ghi chép. 
 + GV Giải thích: Yêu nước gắn với thương 
dân vì truyền thống yêu nước ngày càng mang 
yếu tố nhân dân “người chở thuyền là dân, lật 
thuyền cũng là dân”  Khoan thư sức dân dễ 
làm kế sâu rễ, bền gốc, là “Thượng sách để giữ 
nước”. 
 + GV tiểu kết: Như vậy trong các thế hệ 
phong kiến độc lập truyền thống yêu nước 
càng được phát huy và tôi luyện, đã làm nên 
những kỳ tích anh hùng chiến thắng vẻ vang 
triển nền kinh tế tự chủ, nền văn hoá 
đậm đà bản sắc truyền thống của dân 
tộc. 
+ Tinh thần chiến đấu chống giặc 
ngoại xâm bảo vệ độc lập dân tộc của 
mỗi người Việt. 
+ Ý thức đoàn kết mọi tầng lới nhân 
dân, mọi dân tộc trong công cuộc xây 
dựng và bảo vệ Tổ quốc. 
+ Lòng tự hào dân tộc, biết ơn tổ 
tiên. 
+ Ý thức vì dân, thương dân của giai 
cấp thống trị tiến bộ – yêu nước gắn 
với thương dân – mang yếu tố nhân 
dân. 
Các hoạt động của thầy và trò 
Những kiến thức HS cần nắm 
vững 
của dân tộc. 
III. NÉT ĐẶC TRƯNG CỦA 
TRUYỀN THỐNG YÊU NƯỚC VIỆT NAM THỜI PHONG KIẾN 
Hoạt động 5: Cả lớp, cá nhân 
 - GV đặt vấn đề: Qua tìm hiểu ta thấy truyền 
thống yêu nước của dân tộc Việt Nam được 
biểu hiện rất đa dạng ở những mức độ khác 
nhau: 
 + Hy sinh, xả thân vì nước. 
 + Tự hào về đất nước, tôn kính những vị 
anh hùng dân tộc. 
 + Lao động sáng tạo làm giàu cho cộng 
đồng, cho đất nước. 
 + Chống giặc ngoại xâm, bảo vệ độc lập. 
 + Giữ gìn di sản văn hoá của dân tộc. 
 + Làm những việc ích nước, lợi nhà 
trong đó biểu hiện đặc trưng của truyền thống 
yêu nước Việt Nam thời phong kiến là chống 
Các hoạt động của thầy và trò 
Những kiến thức HS cần nắm 
vững 
giặc ngoại xâm bảo vệ độc lập dân tộc. 
 - HS nghe, ghi nhớ. 
 - GV phát vấn: Tại sao có thể xem nét đặc 
trưng cơ bản của truyền thống yêu nước Việt 
Nam thời phong kiến là chống giặc ngoại 
xâm, bảo vệ độc lập dân tộc? 
 - HS theo dõi SGK kết hợp với những kiến 
thức đã học để trả lời. 
 - GV bổ sung kết luận. 
 + Để minh hoạ GV yêu cầu HS điểm lại 
tất cả các cuộc kháng chiến và khởi nghĩa 
giành và giữ độc lập dân tộc của nhân dân ta 
trước thế kỷ XIX. Qua đó HS thấy được trên 
thế giới có lẽ không có dân tộc nào trải quả 
nhiều cuộc chiến chống xâm lược như Việt 
Nam. 
 - HS nghe, ghi chép. 
- Dân tộc Việt Nam đã trải qua nhiều 
cuộc đấu tranh chống giặc ngoại 
xâm. 
- Trong đấu tranh chống giặc ngoại 
xâm nhân dân Việt Nam đã đoàn kết 
nhất trí đồng lòng vượt qua gian khổ, 
hy sinh, phát huy tài năng, trí tuệ, 
chiến đấu dũng cảm giành thắng lợi 
cuối cùng. 
- Cũng trong chiến đấu chống ngoại 
Các hoạt động của thầy và trò 
Những kiến thức HS cần nắm 
vững 
 - GV tiểu kết: Như vậy rõ ràng ta thấy 
truyền thống yêu nước được biểu hiện rõ nét 
nhất trong cuộc đấu tranh chống ngoại xâm. 
Vì vậy đấu tranh chống ngoại xâm trở thành 
nét đặc trưng của truyền thống yêu nước Việt 
Nam. 
 Truyền thống quý báu đó của nhân dân 
Việt Nam đã được phát huy cao độ qua mọi 
thời đại, đã làm nên những chiến công hiển 
hách cho dân tộc, “nhấn chìm tất cả bè lũ bán 
nước và cướp nước” đưa đất nước, dân tộc 
“vượt qua mọi sự nguy hiểm khó khăn”. 
 - Trong công cuộc xây dựng đất nước hiện 
nay. Việt Nam đứng trước những khó khăn 
thử thách lớn: Nguy cơ tụt hậu, cạnh tranh 
khốc liệt với bên ngoài, nguy cơ đánh mất 
bản sắc truyền thống của dân tộc. Vì vậy 
truyền thống yêu nước cần phải được phát 
xâm lòng yêu nước trở nên trong 
sáng chân thành và cao thượng hơn 
bao giờ hết. 
 Đấu tranh chống ngoại xâm, bảo 
vệ độc lập trở thành nét đặc trưng 
của truyền thống yêu nước Việt 
Nam. 
Các hoạt động của thầy và trò 
Những kiến thức HS cần nắm 
vững 
huy cao độ nữa. 
 - HS nghe, ghi nhớ. 
 - GV có thể đàm thoại với Hs về những 
biểu hiện của lòng yêu nước hiện nay, lấy Ví 
dụ việc làm cụ thể, thông qua đó giáo dục 
HS. 
4. Củng cố 
- Quá trình hình thành, tôi luyện, phát huy truyền thống yêu nước của 
nhân dân Việt Nam. 
- Nét đặc trưng cơ bản của truyền thống yêu nước. 
5. Dặn dò 
- HS học bài, trả lời câu hỏi theo SGK, dọc trước bài mới.